Waar denkt u aan als ik de naam Marantz noem? Mooie cd-spelers? Klopt. Een muzikale, vloeiende en ietwat rijke, warme sound? Is ook correct. Herkenbare consistente kwaliteit? Ja, ook dat is waar. Maar waar ik mijzelf nooit zo bewust van ben geweest is dat het Japanse merk, behalve goede stereoproducten, ook al sinds 2008 ijzersterk is in het vervaardigen van homecinema-producten. Nu geef ik heel eerlijk toe dat ik een echte stereoman ben en met homecinema nooit zoveel op heb gehad. Maar dat wil nog niet zeggen dat ik een puike en goed ingeregelde cinema geen plezierige sensatie kan vinden. “Fijn dat er bent, Werner” steekt de Europese productmanager van Marantz in de persoon van Oliver Kriete van wal. De uit Duitsland afkomstige maar uitstekend Engelssprekende Oliver, heb ik al enkele keren eerder in het Marantz-hoofdkwartier in Eindhoven ontmoet. Hij is een sympathieke en geduldig uitleggende persoon die zijn gesprekspartner alle ruimte geeft om waar nodig vragen te stellen. Hoewel ik vooraf goed op de hoogte ben gebracht van wat we vandaag bij iEar’ gaan doen, weet ik verder niet hoe deze dag eruit zal gaan zien. Na een aantal mij bekende voor onder andere Marantz werkende mensen hartelijk te hebben begroet, zie ik in de cinemaruimte voor het eerst wat hier vandaag zal gaan plaatsvinden.
Laat ik dit verhaal, waarin ik de nieuwe homecinema topmodellen van het Japanse audiomerk Marantz aan een test onderwerp, starten met het aanhalen van mijn koptekst. Want de term ‘state of the art’ duidt meestal niet op een gunstig prijskaartje. Dat het de Marantz-ingenieurs hier wel is gelukt maakt meteen erg nieuwsgierig. Omdat ik niet in staat ben een homecinema-opstelling met 17(!) verschillende luidsprekers thuis te realiseren, zijn we (Marantz en ik) voor deze test uitgeweken naar de grote cinemaruimte van de Tilburgse AV-specialist iEar’. Daar staat op zekere dag in maart een machtig en bijzonder totaalsysteem voor mij klaar. Bijzonder in de zin dat dit keer niet voor de gebruikelijke inbouwoplossingen is gekozen, maar voor zeventien conventionele ‘luidsprekerboxen’ van in dit geval Bowers & Wilkins. Samen met de nauwkeurige opstellings- en inregelwerkzaamheden uitgevoerd door zowel het iEar’- als het Marantz-team, ontstond een audiovisueel spektakel dat mij nog lang zal bijblijven.
De kennismaking
De indruk van de cinemaruimte is meteen al niet mis, want het is best een bizar gezicht om zoveel ‘conventionele’ luidsprekers en subwoofers in één opstelling opgesteld te zien staan. Door de hoge complexiteit wat normaal een dealer voor u uit handen zal nemen, zijn Marantz cinema specialist Johan Katgert en Oliver zelfs nog tijdens mijn komst de laatste puntjes op de gehoormatige ‘i’ aan het zetten. Een noodzaak die vooral gebruikmakend van Dirac Live (een ruimtecorrectiesysteem dat fundamenteel anders werkt en de akoestische problemen op de frequentie, fase en impulsrespons aanpakt) erg complex kan zijn. Gelukkig is er ook het aanzienlijk eenvoudigere Audyssey MultEQ XT32 aan boord. Hoewel de resultaten lang niet zo ver gaan als met Dirac mogelijk is, bent u daarmee wél goed zelf in staat om uw opstelling in korte tijd op een hoger plan te krijgen. Natuurlijk begrijp ik heel goed dat bijna niemand in staat is om in dit geval zelfs 17 luidsprekers vrij in een ruimte te plaatsen. Dat het hier wel mogelijk is wordt veroorzaakt doordat iEar’ een grote cinemaruimte bezit. Een omgeving die bij uitstek geschikt is om weergevers vrijstaand op te stellen. Dit is een keuze die ik alleen maar kan toejuichen, want net zoals bij stereoweergave kan dit er mede aan bijdragen om de weergave op een nog hoger plan te krijgen. Om prijstechnisch alles nog enigszins in verhouding te houden, is uiteindelijk voor modellen uit de 700-serie van Bowers & Wilkins gekozen en niet voor de nog veel duurdere 800-reeks.
AV 10
Voor wie het nog niet helemaal duidelijk is: de Marantz AV 10 homecinema voorversterker/processor vormt samen met de bijbehorende AMP 10 eindversterker de nieuwe combinatie van cinema-topmodellen van dit nobele Japanse merk. De vormgeving is geheel in stijl met de alweer enige tijd gehanteerde vormtaal die voor het eerst eind 2020 werd geïntroduceerd bij de lancering van de stereocomponenten MODEL 30 en SACD 30n. Inmiddels is het hele AV-programma van deze identiteit voorzien. De AV 10 voegt daar nog aan toe dat weinig gebruikte bedieningsorganen netjes aan het oog worden onttrokken. Mooie retro meters zorgen op beide apparaten voor een passende knipoog naar het roemruchte verleden en zelfs de kleur van het verdiepte frontpaneel is naar keuze in traditioneel Marantz-blauw of modern wit in te stellen. Het zijn verder ook grote en forse apparaten en dat is op zich niet zo vreemd als je ziet hoeveel techniek en aansluitingen erin zijn ondergebracht. Ook belangrijk om te vermelden is wat de intentie van het Marantz-ontwerpteam was. Basisgedachte was om de zeer goede weergavekwaliteiten van de stereo geïntegreerde versterker PM-10 om te zetten in een topkwaliteit homecinema-combinatie die 16 kanalen kan aansturen. Wat daarin nieuw is voor Marantz en de PM-10 voor het eerst ook bevatte, is het gebruik van klasse D-versterking. Hoewel de dagen van akelig kale en schrale versterkers werkzaam met dit principe gelukkig alweer jaren achter ons liggen, is daarmee niet gezegd dat het vandaag de dag wel ‘perfect’ klinkt. Hier lag dan ook één van de uitdagingen voor de Marantz-ingenieurs en een horde die ze volgens eigen zeggen met verve hebben genomen. Wat de AV 10 betreft gaat deze verder dan welke meerkanaals Marantz-receiver of -voorversterker daarvoor ooit is gegaan. Dat heeft mede te maken met het implementeren van een enorme rekenkracht die nodig is om de laatste generatie geluidsveld- en ruimte-akoestieksystemen, adequaat te laten werken. Een ander punt waarin de ingenieurs nog verder zijn gegaan, is in het sturen en elimineren van hoogfrequente invloeden. Zeker in ontwerpen waarin zoveel kanalen en schakelingen binnen één enkele behuizing zijn ondergebracht, wordt de invloed hiervan bij het verhogen van de kwaliteit en resolutie steeds groter. Mede door het ruimtegebrek ontkomt je er dan niet aan om schakelingen verder te comprimeren en integreren. Behalve componenten van hoge kwaliteit heeft het merk speciaal hiervoor zijn toevlucht gezocht tot de eigen fabricaat, hogesnelheid HDAM-SA3-versterkermodules. Deze bouwsteen is een belangrijke schakel voor stroomterugkoppelingsversterkers en wordt geïnstalleerd in de spanning-naar-stroomomzetter. Een bouwsteen die het meest cruciale onderdeel vormt om de stabiliteit van het circuit te verbeteren en tevens een supersnel geluid te leveren.
Mogelijkheden
Een test van dit type producten wordt meteen al heel lastig gemaakt door het enorme aantal mogelijkheden. Want wat bespreek je daarvan wel en wat niet? Laat ik beginnen met het gegeven dat de AV 10 – die uiteraard wordt vergezeld van een fraaie uit aluminium vervaardigde afstandsbediening – kan steunen op de extreem krachtige Griffin Lite XP digitale signaalverwerking (DSP). Deze heft iedere huidige beperking op het gebied van rekenkracht op en dient ter ondersteuning van zowel de nieuwste geluidsformaten, luidsprekerconfiguraties, geavanceerd basbeheer, subwoofer-opstellingen en kamercorrectietechnologieën. Hieronder Dolby Atmos, DTS:X Pro, verbeterde IMAX, AURO-3D, MPEG-H Audio, 360 Reality Audio en het reguleren van 4(!) onafhankelijk aanstuurbare subwoofers. Op het gebied van ruimtecorrectie staat de standaard ingebouwde Audyssey MultEQ XT32 klaar, terwijl voor de diensten van Dirac Live in twee varianten eenmalig moet worden betaald (gelimiteerde frequentie bandbreedte voor $ 259,- of volledige bandbreedte $ 349,-. Upgrade van gelimiteerde bandbreedte is $ 99,-). Gelukkig kan hier in bepaalde gevallen wel een belangrijke uitzondering op worden gemaakt. Want bepaalde dealers, zoals in dit voorbeeld iEar’, zijn bereid om Dirac als service all-in(!) bij u thuis te installeren. Ook niet onbelangrijk om te melden is dat er een volledige HDMI 2.1-ondersteuning aan boord is, klaar voor 8K- en HDR-content. Dit zorgt mede voor een latentie of na-ijlvrije game-ervaring met hoge framesnelheid zoals 4K / 120 fps, Variable Refresh Rate en een Auto Low Latency Mode. Voeg daar nog Dynamic HDR en Dolby Vision aan toe en alles is aanwezig om voor zowel TV’s als projectoren een ongehinderde en indrukwekkend mooie kijkervaring te bieden. Afsluitend kan nog worden gemeld dat er ook een ingebouwde HEOS-netwerkoplossing aanwezig is. Deze dient voor audiostreaming met hoge resolutie en geeft externe controle over IP en GUI-weergave met hoge resolutie.
Ook digitaal top
Ook aan de signaalverwerkingszijde (mooi woord voor Scrabble) is een zeer geavanceerde digitaal-naar-analoogconversieprint aanwezig. Hierbij zorgen vier afzonderlijke koperlagen voor de meest pure signaalroute, optimale aarding en dienen ze ter reductie van stoorsignalen. Ook is er minimale overspraak en kanaalinterferentie door de doordachte kanaaltoewijzing per 2-kanaals DAC (waarvan er in totaal tien aanwezig zijn). Doordat bij digitaal alles om timing draait en zeker in dit geval al deze kanalen synchroon moeten lopen, is een nauwkeurig kloksignaal enorm belangrijk. Dit wordt aangeleverd door een extreem precies kristal en een lage faseruisbuffer. Als laatste voor wat betreft de AV 10 homecinema voorversterker is de ringkerntransformator, die de voeding van deze voorversterker verzorgt, voorzien van zuurstofvrije koperwindingen. Een niet-magnetische bodemplaat en aluminium behuizing isoleren de voeding zowel mechanisch als elektrisch van de rest. Zoals het een topklasse ontwerp betaamt is zelfs bij de behuizing en voeten veel rekening gehouden met zowel afscherming als trillingen.
AMP 10
Een zestienkanaals eindversterker in één enkele behuizing en met een hoog vermogen van 200 watt per kanaal aan 8 ohm, is een lastige opgave voor iedere ontwerper. Gebruikmakend van conventionele techniek is het zelfs bijna onmogelijk om een krachtige en vooral stabiele weergave in zo’n relatief compacte behuizing te realiseren. Dit is precies de reden waarom het Marantz-team koos voor een aangepaste klasse D-implementatie op basis van de kennis die was opgedaan toen klasse D voor het eerst werd gebruikt in de premium PM-10 geïntegreerde versterker. De AMP 10 telt acht stereo klasse D-versterkermodules die in totaal 16 identieke kanalen van vermogen voorzien. Extra prettig is dat Marantz vervolgens ook nog aanvullende functies als bi-amping en BTL (Bridge Tied Load) aan dit pretpakket hebben toegevoegd. Mooi en nog zelden gezien bij zulke complexe producten, is het streven van de ingenieurs naar opvallend korte signaalwegen. Om dit te bereiken hebben ze het analoge signaalpad in een driedimensionale vorm weten te ‘gieten’. Het zijn de zogenaamde ‘HDAM-circuits’ en u kunt het zien als een groepje prints die in zowel verticaal en horizontaal zijn georiënteerd en samen één geheel vormen. Ze zijn uiteindelijk zo gepositioneerd dat de lage analoge signalen zich in het bovendeel ongehinderd van de hoge stromen die lager zijn gepositioneerd kunnen voortbewegen. Een slim en mooi kunstwerkje, waarvan er net als de klasse D-versterkermodules, acht in de AMP 10 zijn ondergebracht.
Twee soorten voedingen
Door het enorme, leverbare stabiele(!) vermogen van 200 watt bij 8 ohm per kanaal, maakt het versterkende deel in de AMP 10 gebruik van zeer krachtige schakelende voedingen, die enkel dienen voor de eindtrap van de versterker. Een grote afgeschermde ringkerntransformator en lineaire voeding – ook wel analoge of conventionele voeding genoemd – zorgen voor de zwakke signalen binnen het analoge gedeelte. Als ik Oliver vraag waarom er geen schakelende voeding is voor alles, speelt er een glimlach om zijn mondhoeken. “Je moet heel zorgvuldig met de technische mogelijkheden binnen een concept omgaan en behalve veel meten, nog meer naar een schakeling of ontwerp luisteren. De analoge signalen hebben veel baat bij een zo hoge mogelijke snelheid en hoewel schakelende voedingen inmiddels veel beter zijn geworden, zijn ze voor laagniveau analoge signalen doorgaans minder geschikt. Je moet namelijk erg oppassen dat de hoge frequenties die met het schakelen nu eenmaal gepaard gaan, niet de directe signaalweg kunnen gaan beïnvloeden. Uiteraard hebben we onderhuids nog veel meer maatregelen genomen om de verschillende modules maximaal van elkaar te scheiden. Dit alles bedoeld om een zo schoon en puur mogelijk uitgangssignaal te krijgen.”
De configuratie
Na deze gedegen omschrijving van twee apparaten die absoluut tot het selecte groepje van de meest geavanceerde homecinemaproducten behoren van dit moment, is het de hoogste tijd om met de visuele en auditieve indrukken te starten. Alle zeventien luidsprekers zijn volledig volgens de Dolby-richtlijnen in een 9.4.4-configuratie opgesteld, waarbij het om de volgende types van Bowers & Wilkins gaat: vier DB3D subwoofers, een HTM71 S3 center, twee maal 702 S3 front stereo, twee maal 703 S3 wide front, twee 704 S3 surrounds, twee maal 705 S3 rear en tenslotte vier inbouw-hoogtespeakers van KEF. Door het grote aantal benodigde producten loopt de prijs van de weergevers hard op richting de € 50.000,- . Maar let wel dat het doel hier was om mij zo goed mogelijk met de prachtige kwaliteiten van dit Marantz-duo kennis te laten maken. Last but not least blijkt het bij de gebruikte beamer om een fraaie high-end Sony VPL-XW5000ES te gaan.
Luisteren met Audyssey
Hoewel de complete configuratie eigenlijk startklaar voor mij staat ingesteld op basis van de voor Marantz gloednieuwe Dirac Live-correctie, start ik zelf liever met het door Marantz standaard bijgeleverde Audyssey. Dit is namelijk door u als consument gemakkelijk zelf uit te voeren en volgt daarvoor een geautomatiseerd procedé. Zelfs een meetmicrofoon met zelf in elkaar te vouwen kartonnen standaard, behoort bij het uitgebreide totaalpakket. De heren (Oliver en Johan) gaan akkoord en zodoende krijg ik een volledige liveprocedure voorgeschoteld zoals u dat thuis bij aankoop ook zelf zou gaan uitvoeren. Echt heel snel gaat het allemaal niet. Maar wel is op het beeldscherm goed zichtbaar waar de AV 10 op dat moment mee bezig is en welk kanaal wordt gemeten. Op het moment dat het inmeten gereed is schuiven de heren zelf ook wat onrustig heen en weer op hun stoelen. Met name omdat ze met een Audyssey-demo eigenlijk geen rekening hadden gehouden. Marantz-productmanager Oliver Kriete doet de verdere presentatie en heeft voor mij een prachtige lijst film en muziekfragmenten samengesteld. Ik ga hier nu niet alle fragmenten tot in detail benoemen, maar wil er wel een aantal uitlichten. We starten met ‘Dune’. Een recente sciencefictionfilm uit 2021 die buitengewoon intrigeert. Regisseur Denis Villeneuve bewijst opnieuw dat hij de koning is van de sciencefictionfilms en neemt ons mee op een epische buitenaardse reis door het hoofd van Paul Atreides (Timothée Chalamet). Dune is een combinatie van een meeslepend verhaal en spectaculaire visuele en auditieve effecten. Smullen dus voor de filmliefhebber. Tot op heden bestond er voor mij voor dit soort spektakelstukken geen alternatief dan een echte (goede) bioscoop. Grote zaal, goed geregelde akoestiek, een enorm doek en vele tientallen luidsprekers en subwoofers rond en boven mij. In de beste homecinema’s met inbouwluidsprekers en eveneens goed gereguleerde aparte ruimte, was het ook goed en gedegen. Maar ik miste tot op heden nog steeds het gevoel van het er echt bij zijn.
De voorsprong van iEar’
Tot deze demo bij iEar’. Verschil zijn hier dus de vrijstaande luidsprekers en nu eens niet een zwaar akoestisch geoptimaliseerde ruimte. Ja, de ruimte is best wel fors, maar door de schuine wanden, vloerbedekking en systeemplafond, ook van nature al goed geschikt voor de cinemabeleving. Samen met de goede vrijstaande Bowers & Wilkins-weergevers uit hun 700-serie, ontstaat voor het eerst een beleving die op punten zelfs nog verder gaat dan een top bioscoop! In geval van Dune is het zelfs al met de relatief eenvoudige en gratis Audyssey MultiEQ XT32-ruimtecorrectie al genieten geblazen. De beladen dreiging van de ‘wormen’ met aanzwellend subsonisch geraas en de prachtige 3D ruimte-indruk doen tijd en ruimte verdwijnen. De Marantz AV 10 met AMP 10 geven hiermee al meteen hun eerste visitekaartje af.
Meer genieten
En verder gaat het met een remake van de West Side Story uit wederom 2021. U moet beseffen dat we maar een (volledige) middag de tijd hebben en dus niet in staat zijn om volledige films uit te kijken. Toch belichten de verschillende scenes uit deze remake weer heel andere en voor mij zelfs ongekende facetten van het Marantz-duo. Wat te denken van typische high-end stereotyperingen als realisme, natuurlijkheid, onderscheid tussen verschillende texturen en timbres, accurate transiëntweergave en nauwkeurige plaatsing?! Ik kan het ook anders stellen. Ik heb dit soort eigenschappen slechts tweemaal eerder bij topkwaliteit homecinema-opstellingen waargenomen. De eerste was op basis van de (veel) kostbaardere Trinnov-componenten en bij de tweede werd een nog veel kostbaarder Steinway Lyngdorf-systeem compleet met luidsprekers ingezet. Dat Marantz dit soort indrukken voor ‘slechts’ € 14.000,- (exclusief luidsprekers) weet op te roepen is enorm knap.
Dirac Live
Oké, samen met nog enkele fragmenten die ik hier nu niet bespreek, weet ik inmiddels wat de twee versterkers gebruikmakend van de Audyssey MultEQ XT32-correcties doen. Met een satanische grijns schakelt Johan om naar Dirac Live en laadt de vooraf ingemeten curven in. Tja, wat kun je verwachten van zo’n stap? Ik geef toe dat ik nog niet eerder bewust op de hoogte was of er wel of niet van Dirac gebruik werd gemaakt. Maar dat gaat nu bij deze veranderen. In eerste instantie dacht ik voor een goed waarneembaar maar niet schokkend verschil te kunnen gaan. Maar wat zat ik fout. Wanneer we weer starten met Dune, kan ik bijna niet geloven dat dit dezelfde film is. Ja het overigens mooie beeld wel, maar het geluid lijkt wel van een remaster. Ineens krijgt iedere dialoog zijn eigen timbre, lokalisatie, ruimtelijkheid en betekenis. Ook is er overal om mij heen veel lucht en zinvolle informatie. Informatie omtrent de precieze richting van waar het gevaar vandaan komt, informatie van aanvliegende objecten en zelfs hun textuur. Het is in één woord bijna ongelofelijk. Dit alles bij elkaar is zo’n grote stap vooruit dat zowel film als muziekfragmenten een heel andere betekenis krijgen.
A Star Is Born
En verder gaat de visuele en auditieve reis die mijn geestelijke genotscentrum hevig stimuleert. Want wanneer Dirac Live eenmaal optimaal is ingeregeld, gaan echt alle remmen los. In ‘A Star Is Born’ wat de derde remake van de gelijknamige romantische film uit 1937 is, spelen regisseur Bradley Cooper en Lady Gaga onder andere namen de muzikale hoofdrol. De muziek en opnames zijn inmiddels legendarisch en dat volle, rijke en spannende gevoel, komt hier prachtig over. Ik merk dat het Marantz-duo zo diep onder de huid kan gaan zitten, dat we onszelf na een aantal scènes echt uit de film moeten rukken. Nu ik langer luister, is het ook het veel betere fase- en tijdgedrag wat Dirac Live van het eenvoudiger (en gratis) Audyssey onderscheidt. We sluiten het festijn – want dat is deze test inmiddels geworden – af met ‘Jurassic World: Dominion’ (veel sfeer, ambiance en de vier apart geregelde subwoofers geven ontstellend goed de richting van een om ons heen lopende dinosaurus aan). Ook ‘Top Gun: Maverick’ (mooi opgebouwde spanning, met prachtig gelaagde 3D-beleving en goed gedefinieerd diep laag) en ‘No Time To Die’ van niemand minder dan 007, sluiten deze grensverleggende test af. Hierbij wil ik nog wel even fijntjes vermelden dat de heren de grootste lol hadden om mijn schikreactie te zien tijdens een onverwacht geweldige explosie op de begraafplaats. Heren bedankt…
Conclusie
Ook voor mensen die niets of maar weinig met homecinema hebben, kunnen de kwaliteiten van de Marantz AV 10 met AMP 10 dermate overtuigend overkomen, dat er bijna geen weg meer terug is. Ja, het kan nog beter, maar dan gaat het wel om heel erg grote geldbedragen. Voor alles daaronder zijn dit Marantz-duo dé uitdagers binnen dit prijssegment. Al bij Audyssey MultEQ XT32 kan al worden genoten van een mooi uitgewogen weergave. Een presentatie die de grootste akoestiekproblemen al behoorlijk elimineert en goed de richting aangeeft van het kwaliteitsniveau waar we hier over praten. Maar hoort u eenmaal een goed ingeregelde implementatie van Dirac Live, dan is er geen weg meer terug. ‘Alsof er een sluier verdwijnt’ dekt de lading nog totaal niet. Nee, dit is echt homecinema next level. Want echt alles wordt een heel stuk beter. Het laag kent meer richtingen en is beter gedefinieerd, dialogen zijn veel beter verstaanbaar, de tonale balans klopt beter en er is minder kleuring en meer rust. Tot slot geeft de grotere transparantie en de accuratere weergave van timbres de geloofwaardigheid een laatste boost. Dus wilt u nog meer genieten dan u nu thuis doet, twijfel dan geen moment en maak snel een afspraak met uw plaatselijke Marantz-dealer. Wanneer dit ook het Tilburgse iEar’ mag zijn, heeft deze detaillist nog een extra voordeel voor u in petto. Want net als ik tijdens deze test, kunt ook u gebruikmaken van vrijstaande luidsprekers in de grote cinema-demoruimte. Best een unicum binnen de Nederlandse detaillisten en samen met de Marantz AV 10 en AMP 10 een duidelijke vergroting van het genieten. Kortom: betaalbare state of the art en daar wordt iedereen blij van.
Prijzen:
- Marantz AV 10 voorversterker/processor 7.000 euro
- Modus AMP 10 eindversterker 7.000 euro
Marantz, www.marantz.com
Reacties (0)