Op de redactie van Music Emotion ontvangen we de SA550-geïntegreerde versterker en de MP350-netwerkspeler uit de nieuwe Classic-lijn van de Amerikaanse audiofabrikant JBL. Twee fraai ogende hypermoderne hifi-componenten die optisch naadloos bij elkaar passen. Een fraai uiterlijk zegt natuurlijk helemaal niets over de uiteindelijke prestaties. Presteren deze retro-ogende hifi-componenten net zo goed als deze eruitzien?
Voor velen is JBL een fabrikant die vooral bekend staat door zijn iconische hifi-luidsprekers, headphones en meer recent ook van de handzame en dynamisch klinkende wifi-luidsprekers. Met de stap naar hifi-componenten zul je je misschien afvragen wat de fabrikant zich nu weer op de hals haalt. Wat niet bij iedereen bekend zal zijn is dat JBL in de tweede helft van de jaren ’60 formidabel presterende versterkers heeft geproduceerd die als inspiratie dienden voor deze nieuwe Classic-lijn die behalve deze geïntegreerde versterker en netwerkspeler ook een cd-speler en een serieus mooie platenspeler omvat. JBL maakt bovendien al meerdere jaren deel uit van Harman International Industries, waar ook merken als Harman Kardon, Mark Levinson, Revel en Arcam toe behoren. De fabrikant maakt dus dankbaar gebruik van high-end audiotechnologie elders uit de groep en dat maakt de stap niet onlogisch.
Nadat importeur Reference Sounds de reviewmodellen persoonlijk heeft afgeleverd, is het tijd om deze gewichtige componenten grondig te inspecteren. Het materiaalgebruik en niveau van afwerking is subliem. De flanken van deze serie worden, net als bij de SA600 en SA660 waarop ze zijn gebaseerd, gesierd met fraaie walnoothouten panelen. Hiermee passen ze naadloos bij de JBL Classic- en Studio Monitor-luidsprekers. Het front is vervaardigd van een dikke plaat aluminium en heeft een blankgeborstelde afwerking. Om het brede front te breken is het linker gedeelte, net als de JBL-versterkers van destijds, in een 90 graden gedraaid borstelpatroon afgewerkt.
JBL SA550, de klasse G geïntegreerde versterker
De JBL SA550 levert een klasse G uitgangsvermogen van 90 watt aan 8 ohm en 150 watt aan 4 ohm. De geïntegreerde versterker beschikt over vijf analoge lijningangen, waaronder een mini-jack-ingang op het front voor het aansluiten van een externe muziekspeler, een platenspeler-ingang met een ingebouwde RIAA-phonostage en een kwalitatief goede DAC-sectie. Via de pre-out-sectie kun je een eindversterker aansluiten en met de ‘Processor Mode’ kan het volume worden gefixeerd bij gebruik van een cinemaprocessor. Dankzij de RS-232-aansluiting integreert al dit moois perfect in huisinstallaties. De fabrikant heeft ook de groep hoofdtelefoonliefhebbers niet vergeten en heeft de versterker voorzien van een 3,5 mm mini-jack-aansluiting waarop je een hoofdtelefoon met een impedantie van 16 ohm tot 2 kilo-ohm aansluit.
Digitaal heeft de versterker een Toslink-ingang, twee coaxiale S/PDIF-ingangen en beschikt deze over Bluetooth aptX. De ESS Sabre ES9038K2M-DAC ondersteunt high-res bestanden tot 32-bit / 192 kHz in PCM en een volledige MQA-unfold waarmee TIDAL Masters in de maximale high-res geluidskwaliteit worden weergegeven. Via de menuknop op het front van de versterker en de corresponderende knop op de afstandsbediening of eenvoudig via de filterknop op het front van de versterker kun je het DAC-filter kiezen die bij jouw smaak past. Dit digitale audio filter biedt de volgende keuzemogelijkheden: ‘Brick Wall’, ‘Corrected Minimum Phase Fast Roll Off’, ‘Apodizing’ (de fabrieksinstelling), ‘Minimum Phase Slow Roll Off’, ‘Minimum Phase Fast Roll Off’, ‘Linear Phase Slow Roll Off’ en ‘Linear Phase Fast Roll Off’.
Waar de bekende klasse A-, AB- en D-technologie gebruik maken van een enkele voedingsrail en vooral van elkaar verschillen in power efficiency, is klasse G met twee voedingsrails gebaseerd op het dynamische gedrag van muziek en de bijbehorende vermogensvraag. Bij normale luistervolumes tot een vermogen van ongeveer 10 watt wordt gebruikgemaakt van de rail met een lage voedingsspanning waarbij een hogere ruststroom is ingesteld en de versterkingstrap volledig in klasse A speelt. Bij vermogenspieken in de muziek schakelt klasse G-techniek er razendsnel een tweede voedingsrail met een hogere voedingsspanning bij waarmee het maximale uitgangsvermogen beschikbaar is om de dynamische pieken accuraat op te vangen. Dit werkt in de praktijk erg goed. Er is minder warmte-ontwikkeling en je profiteert bij elk uitgangsvermogen zowel van de lage ruisdrempel als de verfijndheid van klasse A-versterking.
JBL MP350, onmisbaar voor de digitale ontdekkingsreizigers
Met de JBL MP350-netwerkspeler stream je op vrijwel elke gewenste manier muziek. Het integreren in het netwerk geschiedt eenvoudig via wifi of met een netwerkkabel. In niet meer dan een paar seconden meld je de streamer draadloos op het netwerk aan via Google Home. Gebruik je een netwerkkabel, dan zoekt de app automatisch op de MP350 en kun je direct zonder Google Home aan de slag. Hierna stream je draadloos muziek vanaf je telefoon met Apple AirPlay 2 of Google Chromecast. Via de JBL Premium Audio-app heb je toegang tot internetradio, de commerciële muziekdiensten Qobuz, Spotify Connect of TIDAL Connect, waarbij je dankzij MQA-unfold in de maximale high-res geluidskwaliteit geniet van de TIDAL Masters. Via de app browse je ook vlot door je eigen muziekbibliotheek op muziekserver, NAS of USB 2.0-device. Hierbij ondersteunt de muziekspeler nagenoeg alle bestaande bestandsformaten tot een maximale resolutie van 32-bit / 192 kHz.
Behalve het monochrome informatiedisplay is het front van de MP350 helemaal strak. Zelfs de stand-by-knop ontbreekt. Hiermee oogt de speler mooi en minimalistisch, maar er is voor elke handeling wel de afstandsbediening of de JBL-bedieningsapp nodig. Uitschakelen geschiedt eenvoudig via de powerswitch op de achterzijde. De netwerkspeler heeft een digitale S/PDIF- en een analoge lijnuitgang zodat je analoog gebruik maakt van de interne Burr-Brown PCM1796-DAC van Texas Instruments en digitaal van de ESS Sabre-DAC van de SA550-versterker.
Een hedendaags hifi-component kan nog zo goed of mooi zijn ontworpen, de uiteindelijke totaalbeleving valt of staat met de firmware en de smartphone-app. De app van JBL is vriendelijk in gebruik en overzichtelijk van opzet. De gebruikersinterface is duidelijk en werkt bovenal lekker snel. De gekozen inhoud van een muziekdirectory op een NAS of muziekserver kan moeiteloos worden afgespeeld en behalve het browsen in muziekbibliotheken kun je via de app ook de basisinstellingen van de MP350 aanpassen. Hierbij is het vermeldenswaardig dat de gebruiker ook hier zelf kan kiezen welk DAC-filter (‘slow’ of ‘sharp’) kan worden ingesteld. Niet elke netwerkspeler biedt deze mogelijkheid. Tot slot is de netwerkspeler geschikt voor toekomstig gebruik met Roon. Na Roon-certificatie en een firmware-update beschik je over geavanceerde streamingmogelijkheden via een intuïtieve gebruikersinterface die in de loop der jaren tot in perfectie is bijgeschaafd.
Eerste luistersessies
De JBL SA550 en MP350 zijn gereviewd met USHER Dancer Mini-Two-luidsprekers uit de Beryllium-serie die muziek met een fraaie openheid, een neutrale frequentierespons en een diep doorlopend laag weergeven. Luidsprekerbekabeling en interlinks zijn afkomstig van het Nederlandse Driade. Ondanks dat er vele filteropties in het menu van beide componenten kunnen worden gekozen, blijven alle filters op fabrieksinstelling staan. De netwerkspeler beluister ik eerst via de analoge uitgang en daarna via de digitale uitgang zodat ik de klankverschillen van beide DAC-chips kan beoordelen. Om de verschillen in high-res geluidskwaliteit te onderzoeken gebruik ik geverifieerde testtracks uit de 2L High Resolution Music Test Bench. Voor de luistersessies beluister ik normale, niet geremasterde muziekalbums in 16-bit / 44.1 kHz Red Book-formaat.
Normale 16-bit / 44.1 kHz-bestanden worden met een uitstekende definitie en veel detail afgespeeld. Bij toename van bitbreedte en samplingfrequentie ervaar ik telkens een fractie meer aan warmte, gevoel, geluidsdiepte en verfijning. De marges zijn, anders dan bij MQA-bestanden, relatief subtiel. Bij MQA-gecodeerde testtracks van 2L zijn grotere verschillen in geluidskwaliteit waar te nemen. 352.8 kHz MQA-tracks van de Test Bench laten ten opzichte van de PCM-tegenhangers een fractie meer aan geluidsbreedte, openheid en definitie horen dan bij de vergelijkbare niet MQA-variant. Het zijn geen verschillen van dag en nacht, maar ze zijn waarneembaar. Hiermee wil ik beslist niet prediken dat MQA de beloofde standaard is, maar uitsluitend melden wat ik met mijn oren waarneem.
Geluidskwaliteit
Op het moment dat het eerste muziekalbum uit mijn eigen muziekcollectie via de analoge uitgang van de MP350 wordt afgespeeld is mijn eerste reactie: “Wat gebeurt hier?!”. Het geheel klinkt dynamisch en levendig. De grootsheid en openheid van het muzikale plaatje inclusief de indrukwekkende verdieping in de laagweergave is indrukwekkend. Dan komen de eerste zanglijnen voorbij en hierbij heb ik het idee dat ik per ongeluk naar een remaster van het betreffende album luister. De midrange heeft een snelheid en openheid die ik niet vaak in deze prijsklasse ervaar. Ook de imagingkwaliteit van deze JBL-combinatie is beter dan verwacht in deze prijsklasse. Het geluidsbeeld dat deze combinatie neerzet is niets minder dan spectaculair.
Metal- en rockalbums klinken via de interne DAC van de streamer vol en dynamischer dan ooit. Bij QSound-producties zoals het album ‘Amused to Death’ van Roger Waters wordt instant een indrukwekkende, fictieve 210-graden geluidsbubbel neergezet. In dit album worden de effecten haarscherp in verschillende posities en geluidsdieptes weergegeven waarbij elke dialooglijn in de achtergrond duidelijk gearticuleerd wordt weergegeven. In combinatie met de explosieve dynamische delen in The Ballad of Bill Hubbard is het lastig te geloven dat dit ‘maar’ een geïntegreerde versterker is met een relatief klein prijsje.
Na het overschakelen van de analoge naar de digitale uitgang beluister ik dezelfde muziekstukken via de ESS Sabre-DAC van de SA550. Instant zijn er klankverschillen tussen beide DAC’s waarneembaar. Waar de Burr-Brown-variant vooral een flinke extensie naar het sublaag en de top-end regionen in de muziek laat horen, biedt de ESS-variant meer neutraliteit en een fractie meer aan realisme. Vooral in het stemgebied voegt de Sabre-DAC autoriteit, gewicht en gevoel toe. Bij synthpop-albums en het elektronica-genre levert de Burr-Brown-DAC weer topprestaties. Het is dus lastig om een winnaar te kiezen en het is fijn dat de fabrikant de muziekliefhebber met beide DAC’s zelf de keuze geeft.
Conclusie
De hier geteste JBL Classic-combinatie straalt een typisch retrogevoel uit en het enige wat het gevoel had kunnen versterken was de keuze voor de tuimelschakelaars die de frontjes van de SA600 en de SA660 destijds sierden in plaats van de huidige ‘moderne’ drukschakelaars. Verder is JBL zeker geslaagd in zijn opzet. De volumeknop en ingangskeuzeschakelaar voelen analoog en retro aan, maar zijn feitelijk digitale draaischakelaars met voelbare klikjes.
Welk album ik ook opzet, de presentatie is wijds en levendig. Dankzij de krachtreserves van klasse G heeft de versterker geen moment ademtekort. Waar ‘levendige’ versterkers soms een fel of scherp karakter in de hogere midrange en top-end laten horen, toont deze versterker juist een vriendelijk karakter waarbij er geen detail in de achtergrond blijft liggen. Op het gebied van bediening biedt de fabrikant met de minimalistische aanpak voldoende functionaliteit voor jong én laagdrempelig gebruiksgemak voor oud. De smartphone-app beschikt tijdens het browsen van eigen muziek misschien (nog) niet over uitgebreide playlist- en filtermogelijkheden voor de keuze van album, genre of artiest, maar werkt laagdrempelig, vlot en uiterst stabiel.
Om een antwoord op de initiële vraag te geven of de JBL Classic hifi-componenten net zo goed presteren als dat deze eruitzien kan ik deze vraag in alle eerlijkheid met een “ja” beantwoorden. Optiek is smaakgebonden en functionaliteit kan op verschillende manieren worden toegevoegd. De opmerkelijk goede geluidskwaliteit en de muziekbeleving waarmee de SA550-versterker en de MP350-netwerkspeler me telkens weer trakteren zijn uiteindelijk de meest belangrijke factoren. Dankzij de laagdrempelige klankbalans en de uitstekende imagingkwaliteiten deelt deze JBL-combinatie ferme klappen uit tot ver boven zijn gewichtsklasse en hiermee neemt de fabrikant met dit eerbetoon aan de iconische SA600- en SA660-versterkers een ijzersterke positie in.
Reacties (0)