Review: Focal Aria K2 in een 5.2.2-opstelling – Stijlvol surround

Wat is er nieuw bij K2?

De Aria-lijn van Focal is allesbehalve nieuw. Het is nu al bijna negen jaar geleden dat Focal deze luidsprekers uit de middenklasse aan de wereld presenteerde. De K2-edities die in deze test aan bod komen zijn echter heel wat frisser. En neen, het gaat hier niet enkel om een nieuwe kleureditie. Sommige fabrikanten brengen wel eens een nieuwe kleureditie van een luidspreker uit, om in te spelen op nieuwe woontrends bijvoorbeeld. Of om een model dat wat verder in zijn lifecycle zit weer wat boeiender te maken. Voor de K2-modellen gaat Focal toch wat verder. Ja, er is een nieuw kleurtje (Ash Grey) die modern en hipper overkomt dan de traditionele tinten van de originele Aria’s. Een fraaie afwerking, die Focal-fans zullen herkennen als een van de kleuren die normaal enkel beschikbaar is bij de peperdure Utopia-vlaggenschepen van het merk. Het luxegehalte van de Aria-speakers was sowieso altijd wat hoger dankzij het ledereffect op de voorkant. Producten maken met een chique uitstraling is altijd wel iets geweest dat Focal goed kan. Over de voorzijde gesproken: typisch aan de Aria’s (en ook aan de K2’s) is de aanwezigheid van een of twee baspoorten in de baffle. Dankzij dit is de afstand naar de muur minder kritisch. Je moet de K2’s dus niet per se een halve meter van een wand parkeren, het mag dichter. En dat is wel fijn om je surroundbubbel te vergroten in een kleinere woonkamer.

Op technisch vlak zijn de kenmerkende Aria-drivers uit vlasvezels vervangen door nieuwe exemplaren met gele conussen die nostalgisch verwijzen naar de drivers waarmee Focal (toen nog JMLab) in 1986 van start ging. Het gaat wel om een moderne implementatie, met een meerlagige structuur waarin een zeer lichte schuim tussen een laag aramidvezels en glasvezels is aangebracht. K2 is ook een knipoog naar de Focal-afdeling gericht op de automarkt, waar K2 Power-drivers een populaire after-marketoptie zijn om het muzieksysteem in de wagen een upgrade te geven. Ondanks de andere drivers zijn de technische specificaties grotendeels onveranderd gebleven, wat maakt dat je voor de K2-edities niet meer vermogen of iets dergelijk nodig hebt. De afmetingen en opbouw van de behuizing zijn ook identiek tussen de originele Aria-luidspreker en zijn K2-tegenhanger, net als de gebruikte TNF-tweeter met zijn ongewone ‘ingedrukte’ dome. De waveguide waarin deze tweeter ingebed is, lijkt wel lichtjes te zijn aangepakt om de horizontale uitstraling te verbeteren.

Uitgebreide opstelling

Tony van Sound Perfection heeft voor onze test een mooie opstelling gebouwd, bestaande uit de nieuwe K2 Center en K2-vloerstaanders voor de vier resterende ground-level kanalen. Vooraan uiteraard de grote K2 936-zuilen, de grootste modellen uit de K2-lijn (bij de originele Aria-familie is er nog een grotere weergever, de 948). Achteraan hadden we de nieuwe K2 906-boekenplankspeakers verwacht, maar Sound Perfection had reeds de nog nieuwere K2 926-vloerstaanders ontvangen. Verrassend, want die 926 was ten tijde van onze testwerk in december nog niet aangekondigd. Het laag is goed vertegenwoordigd met niet één, maar twee apart aangestuurde Focal 1000F-subwoofers. Voor Dolby Atmos-soundtracks zijn er twee Focal 300 ICW-inbouwspeakers voorzien om de hoogtekanalen te verzorgen. Dat de subs en de hoogtekanalen niet officieel ‘K2’ zijn is helemaal niet zo erg. In onze ervaring passen Focal-speakers uit verschillende lijnen meestal wel goed bij elkaar. De Fransen zijn nogal consistent qua tuning en timbre, wat het matchen minder probleemloos maakt. Bovendien is een LFE-kanaal iets anders dan de overige surroundkanalen en krijg je via hoogtekanalen slechts een beperkte frequentieweergave.

Om dit alles aan te sturen heeft Sound Perfection de Yamaha RX-V4A-receiver voorzien en een Panasonic Ultra HD Blu-rayspeler. De Yamaha is geen slechte keuze. Het is zeker niet een dure AV-receiver, maar is wel goed uitgerust en van degelijke versterking voorzien. Het is zeker een pluspunt dat de K2-modellen zeer gevoelige luidsprekers zijn en dus allesbehalve moeilijk zijn om aan te sturen. Hoewel, ervaring met Focals – we gebruiken zelf een set Sopra N°2’s – leert dat hun luidsprekers over het algemeen makkelijk aan te sturen zijn, maar om het onderste uit de kan te halen er wel iets meer nodig is. Je zou echter kunnen argumenteren dat in een surroundopstelling dat minder noodzakelijk is, daar de net op de uitdagendste lage frequenties de K2’s ondersteund worden door één (of in dit geval: twee) subwoofer (s). Yamaha’s hebben ook een iets warmere klank die we goed vinden matchen met Focal. Tony stelde de receiver vooraf in, grotendeels handmatig vanwege de uitgebreide eigen ervaring met surroundopstellingen.

Prima ingeregeld

Als beginpunt van een surroundtest kiezen we graag voor de Dolby-demo’s. En al helemaal in een nieuwe omgeving met een systeem dat door iemand anders is ingesteld. Het is een beetje een kwaliteitscontrole, die hier geen enkel probleem oplevert. Bij ‘Leaf’ horen we een transitie van voor- naar achteraan de kamer die naadloos verloopt, bij ‘Audiosphere’ zit de integratie tussen ground-level en de hoogtekanalen eveneens snor. De glasscherven vliegen perfect in een 3D-ruimte tijdens ‘Shattered’, als een baseball door een ruit vliegt. Dat lijkt mooi ingesteld door Sound Perfection. Integratie is wederom prima, waardoor de wolk van glasscherven zich naadloos en soepel door de ruimte verspreid. Een laatste test is ‘Amaze’, waar we letten op het geluid van water. Een te fors spelende subwoofer kan het hier verpesten, maar de natuurlijkheid is er. Dat noteren we ook later in een regenstorm-scene tijdens ‘Atomic Blond’, de geweldige spionfilm waarin Charlize Theron de taaiste van de hoop blijkt te zijn.

Maar eerst een andere bende inlichtingdienstmedewerkers. Meer bepaald het IMF in Mission Impossible: Fallout (UHD Blu-ray, Dolby Atmos). De achtervolging door de Parijse straten is een van de beste van zijn soort – en nog meer als je de Franse hoofdstad een beetje kent en allerlei monumenten tijdens deze lange, hectische scène ziet langskomen. Bij scènes zoals deze vinden we niet enkel het bombastische, spectaculaire belangrijk, maar ook de snelheid. Geluidseffecten, zoals een toeterende auto die Ethan Hunt op de motorfiets kruist of de politiewagens die achter je crashen, moeten strak en goed getimed weerklinken. Dat doen de K2’s prima; door hun frissere middenrange-focus springen effecten ook goed uit de mix. Tegelijkertijd zijn de muzikale roots van Focal ook goed te merken. De staccato opzwepende hoorns in het bekende Mission Impossible-thema worden machtig neergezet, waardoor ze ook echt motor van het spanningsgevoel worden. De K2-opstelling blijft dynamisch sterk als de soundtrack intenser wordt; de muziek wordt hier wel heel prominent en vol neergezet. En dat is toch een iets andere beleving dan bij meer home theatre-gerichte speakers, zoals bijvoorbeeld de Polk Reserve-opstelling die we vorig jaar getest hebben.

‘Atomic Blonde’ (Ultra HD Blu-ray, DTS:X) nemen we erbij om de Focals te horen presteren bij DTS:X-content. DTS-mixes klinken net weer anders dan Atmos, vinden we. Geweldig aan deze film, die zich afspeelt net voor de val van de Berlijnse muur, is hoe de actie gekoppeld wordt aan klassiekers uit de jaren tachtig. ‘Behind the Wheel’ van Depeche Mode bijvoorbeeld, waarbij we de K2’s frisheid waarderen. Het laat deze Franse speakers toe om de kleine details in de soundtrack te onthullen, zelfs bij deze dreunende synthtrack, zoals de blaffende politiehonden van de Stasi. Even later zitten we ook tussen de betogende Oost-Duitsers, net voor de val van de muur. Heel belangrijk qua sfeer is dat je dat middenin de actie het gevoel behoudt, wat enkel kan als alles mooi samenvloeit en integreert. Dat maakt dat die ongelooflijke traphalscène waarbij Theron taaier is dan heel de KGB echt wel spectaculair overkomt. Het is een ongelooflijke choreografie, met fluitende kogels in een diepe hal en dan een brutaal vuistgevecht dat maar niet stopt. Elke mokerslag komt keihard aan. Daarna sneuvelen de Lada Niva’s van de KGB op wel heel overtuigende manier. Het is dus niet dat er op spektakelgebied iets schort, integendeel. Dat blijkt ook bij de Ready Player One-race, wat ons betreft een van de beste tests qua snel bewegende, immersieve Dolby Atmos-ervaringen. De dubbele Focal-subwooferopstelling laat de knal van het vuurwerk door de Sound Perfection-ruimte daveren – en daarna breekt de hel pas echt goed los. We noteren vooral dat de vuurpijl net daarvoor een realistische beweging over ons heen maakt. Kleine details trekken onze aandacht, zelfs in de ongelooflijke hectiek. Dat er in plaats van zoals meestal boekenplankspeakers voor de rear-kanalen een paar (slanke) K2 926-vloerstaanders zijn ingezet blijkt hier een echte troef. Er gebeurt heel veel achter ons, en dat merken we nu wel heel goed. De crashes die achter de auto van de held gebeuren, de rinkelende geldstukken, het is heel vol en gedetailleerd. Wat een spektakel is deze racescène toch wel! Het knappe hier is dat die Focals die heel intense veranderingen qua dynamiek probleemloos verteren. In deze film gaat het wel heel snel van heel stil naar popmuziek naar verrassend luid, en terug, de ene scare na het andere. Dat is moeilijk om heel goed te blijven volgen. Een degelijke receiver is wel een must.

Muzikale weergevers

Bij scènes met dialogen weet de compactere Center stand te houden. We vreesden een beetje dat het contrast met de flankerende forse K2 936’s zou opvallen, maar we hebben niet de indruk dat er bij effecten en spraak in het middenkanaal een downsize-ervaring is. De kleine center past goed bij het geheel. Wat hier ongetwijfeld aan bijdraagt is de hoge gevoeligheid van de K2 Center. Met een gevoeligheid van 91 dB vereist deze speaker niet veel meer dan de grote K2 936 (92 dB), waardoor een AV-receiver niet opeens veel harder moet werken om het middenkanaal even potig neer te zetten.

We eindigen met iets ongewoon: de bijzondere Dolby Atmos-release van ‘Automatic for the People’ van REM. Tot voor kort kon je hem enkel beluisteren als je de dure Blu-ray-doos kocht, maar dankzij Apple Music en Tidal kun je hem nu ook streamen. Toch grijpen we hier naar de schijfjesversies, want die is net iets dynamischer.

Deze productie stamde uit de begintijd van Atmos en was bedoeld als showcase. Dat leverde een mix op die soms wat raar overkomt. Bij bepaalde nummers zit bijvoorbeeld een deel van de gitaren in de hoogtekanalen, wat allesbehalve een natuurlijke stage-ervaring oplevert. Tja, dat zijn dus de excessen van Atmos-remixes. Maar als de lead gitaar binnenkomt bij ‘Drive’ levert de 936 de gitaartonen lekker vol en weelderig aan. De solo grijpt echt naar de keel, een ervaring die we vaak minder hebben bij surroundopstellingen die meer op filmspektakel zijn getuned. Ook ‘Star Me Kitten’ demonstreert het resolutievermogen van de K2’s mooi, wat je ook van Focal verwacht. Het vingergeknip zweeft mooi via de rears, de stem van Stipe zit ook meer achter en boven dan vooraan. Het is een zeer ongewone mix, hadden we dat al gezegd? Dat is natuurlijk alweer de kracht van goede vloerstaanders achteraan: volwaardig neerzetten van wat er aangeboden wordt. Ook bij ‘Man on the Moon’ heb je daardoor echte gitaren achteraan, niet flauwe afkooksels die dunner klinken dan vooraan.

De echte afsluiter wordt ‘The Wall’ van Roger Waters (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos). Muziek is waar de Focals altijd mee schitteren, met een pakkende focus op zowel Waters’ stem waarin de ouderdom begint door te klinken maar het engagement nooit ontbreekt, als bij de akoestische gitaarlijn bij ‘Mother’, die door de K2 wel heel goed wordt neergezet.

Conclusie

Focal is niet altijd het eerste merk waar aan gedacht wordt bij de bouw van een surroundopstelling. De nieuwe Aria K2-modellen tonen echter aan dat ze zeker over pluspunten beschikken die een filmliefhebber zou appreciëren. De makkelijke aanstuurbaarheid, de goede timbre-matching en het fijne detail, om maar enkele zaken op te noemen.

De kers op de taart is toch wel dat deze fraaie grijze luidsprekers heel mooie muziekweergevers zijn. Muziek is bij nagenoeg elke film een belangrijk onderdeel, dus dat is heel positief. De K2 936’s zijn daarnaast in staat om muziek in stereo op een hifi-waardige manier af te spelen. Gekoppeld met de juiste receiver geniet je dus van een inzichtrijke, meeslepende surroundbeleving én van een muziekweergave op hoger niveau. Win-win, heet dat.