Review: Dali Rubicon 6 Black Edition luidsprekers – Back in black

Dali Rubicon 6 Black Edition

Het lijkt misschien wat vreemd dat we een Rubicon-speaker van Dali bespreken. De Rubicon-luidsprekerlijn werd immers reeds in 2014 geïntroduceerd, inmiddels een dikke zeven jaar geleden. De speaker die we testen is echter iets nieuw en ook iets bijzonder, vandaar die extra ‘Black Edition’ achter de Rubicon 6-naam. Dit is namelijk een speciale editie, oorspronkelijk gecreëerd voor Black Friday in het najaar van 2020, in een zeer beperkte oplage. 888 stuks voor de hele wereld om correct zijn. Als je deze pikzwarte Dali-speaker dus in de lokale winkel ziet, moet je je dus reppen om hem te kopen. Er blijven waarschijnlijk niet veel exemplaren over.

Dat we deze Black Edition kunnen testen is ook een goede gelegenheid om de ‘gewone’ Rubicon 6 tegen het licht te houden. Daar deelt deze Black Edition uiteraard heel veel DNA mee.

Voor je woonkamer

Gegeven dat Rubicon een hele reeks luidsprekers omvat, vraag je je misschien af hoeveel Black Editions er zijn. Maar helaas: er is enkel van de Rubicon 6 een Black Edition gemaakt, niet van de andere vijf Rubicon-modellen. Wie droomt van een surroundopstelling die gebouwd is uit BE-versies, zal die wens moeten opbergen. Al zijn de verschillen tussen deze speciale editie en de gewone Rubicons niet zo groot dat je geen gemengde opstelling kunt samenstellen.

Dat de Black Edition een Rubicon 6 is, komt ergens goed uit. In onze testruimte stonden immers ooit een jaar of twee lang een paar Rubicon 6’s die werden gebruikt voor tests, tot circa 2018. Niet de laatste Rubicons in de kamer trouwens, want voor surroundreviews worden nu nog Rubicon LCR-muurspeakers, een set Rubicon 2-monitors en een Rubicon Vokal-centerspeaker ingezet die we hebben aangekocht. We weten dus wat voor vlees in de kuip hebben.

Is het toeval dat Dali net de Rubicon 6 uitkoos om een speciale behandeling te krijgen? Wellicht niet. Deze middelste van de drie Rubicon-vloerstaanders is wellicht het populairste model, mooi passend tussen de wat slankere Rubicon 5 met één woofer en de forse Rubicon 8 met drie 6½-inch woofers. Je krijgt dus diepere, meer aanwezige bassen zonder dat je per se een gigantische luidspreker in huis moet halen. Dat maakt de Rubicon 6 BE geschikt voor muziek, maar ook als je hem inzet als frontkanalen bij een surroundopstelling. Of als je gaat voor een stereo-oplossing bij je tv, bijvoorbeeld met een NAD M10 of een van de andere toestellen uit de nieuwe lichting stereoversterkers met HDMI-ARC-ingang.

Qua afmetingen is de Black Edition identiek aan de gewone Rubicon 6. De kast zelf is immers niet veranderd. Je spreekt dus over een 20-kg wegende vloerstaander die op een centimeter van een meter hoogte strandt, met een bescheiden breedte van 20 cm en een diepte van 38 cm. Het is niet helemaal slank te noemen, zoals pakweg de ELAC Solano die we recent bespraken. Maar het is ook echt geen kolos.

De slanke uitstraling wordt versterkt door de heel kleine voetjes die van onder de Rubicon 6 uitpiepen. Ze vallen zeker bij deze Black Edition nauwelijks op. Toch staat de speaker stabiel. In de doos vind je ook spikes die je desgewenst kunt aanbrengen om de speaker verder akoestisch te isoleren. Zelf zijn we daar niet zo gek van, omdat onze houten vloeren relatief zacht zijn. We laten de spikes dus netjes in de doos; we hadden ook kunnen opteren om onder de pieken kleine metalen cirkels te plaatsen. Of gedempte voetjes van een derde partij, zoals de GAIA’s van IsoAcoustics.

Zwarter dan zwart

Het opvallendste bij de Black Edition is natuurlijk die zwarte kleur. Er bestaat sowieso een zwarte uitvoering van de Rubicon, maar dit is toch iets helemaal anders. In plaats van de zwarte glanslak van de conventionele Rubicon 6 koos Dali voor deze speciale editie voor een mattere satijnafwerking. Het heeft iets dreigend, technischer, misschien lonkt het ook naar pro-materiaal en misschien wel de jaren tachtig. Misschien doet het ook wat denken aan de hippe matte wraps die sommige petrolheads nu over hun getunede vierwieler leggen. De afwerking ziet er in elk geval zeer mooi uit. De gebruikte vinyllaag ligt perfect over de MDF-behuizing, zonder harde randen of naden. Zo hoort het in deze prijscategorie. Vingerafdrukgevoelig? Een beetje, maar minder dan de zwarte glanslakversie. Om volledig te zijn: de ‘gewone’ Rubicon 6 is verder nog beschikbaar in een wit glanslak, een Rosso-fineer (een roodachtige kersenhout) en een walnootfineer die we ook zeer fraai vinden.

De nieuwe kleur van de Black Edition is een visueel ding dat meteen opvalt, maar daar stopt het niet qua designaanpassingen. In plaats van de typische dieprode woofers van het Deense merk, zijn bij deze BE-versie verder nog pikzwarte drivers voorzien. Uiteraard, zouden we zeggen. Wél met de voor Dali karakteristieke ruwere vezels in de conussen. Ook de baffle met de dometweeter en ribbontweeter die Rubicon zo bijzonder maakt is voor de gelegenheid helemaal matzwart geschilderd. Het gouden Dali-logo is de enige uitschieter op kleurvlak, plus nog een dunne lijn tekst met het merknaam in het wit dat rond de dome loopt. De Black Edition is dus echt wel zo zwart mogelijk gemaakt, wat de vertrouwde Rubicon 6 op niet zo subtiele manier een heel andere uitstraling geeft. Iets minder klassiek en net iets hipper, kun je wel stellen.

Nieuwe bekabeling

De zwarte kleur is wat deze Black Edition een blikvanger maakt. De audioprestaties werden echter ook aangepakt. De gebruikte drivers zijn hetzelfde als bij de normale Rubicon 6, de grote veranderingen zitten bij de interne bekabeling en de crossoverfilters. Vooral dat laatste onderdeel speelt vaak een onderschatte rol op vlak van audioprestaties.

Concreet is de gewone interne bekabeling die onder meer van de crossover naar de verschillende drivers loopt ingeruild voor kabels die volledig uit zilver zijn gemaakt. Aan de kant van de crossover is geopteerd voor een upgrade naar een nieuw design en betere condensatoren van Mundorf – hofleverancier van deze typische elektronische onderdelen aan betere hifi-merken. Gegeven dat de Black Edition amper duurder is dan de gewone Rubicon 6 (circa 70 euro per stuk), zijn dat wel dure upgrades. Gewoon op basis van wat is er gedaan qua verbeterde onderdelen denken we dat die Black Edition een scherpe deal is.

Dome en ribbon

Een van de geheime wapens van de hele Rubicon-reeks is die dubbele tweeter-aanpak, iets dat je niet vaak ontmoet bij luidsprekers. Het is vaak één techniek of de andere. Niet zo bij Dali, want de Denen combineren bij de Rubicons (behalve bij de Rubicon 2) een dome- en ribbontweeter, waarbij de ronde dometweeter het gros van de hogere frequenties produceert en de linttweeter boven 14 kHz zorgt voor een streepje sprankel en hoogdetail. Ook belangrijk is dat elke type tweeter eigen pluspunten bezit. Zo is een ribbontweeter snel en responsief, terwijl een dometweeter meestal een veel egalere uitstraling heeft. Door de twee te huwen, krijg je volgens de fabrikant een beste van beide werelden-resultaat. We merken inderdaad bij het beluisteren van de Rubicons dat ze soms echt verrassen met fijne details die ver links en rechts van de speakers opduiken, bijvoorbeeld toen Roon Radio ons ‘Den Dag (Plateaux Techniques Remix)’ van de Deense popzangers Julie Marie presenteerde nadat we begonnen te luisteren naar het laatste album van de eveneens Deense Dicte. Waarom vinden we dat zwevend microdetail ergens verrassend? Waarschijnlijk omdat Dali vaak die breed uitgesmeerde, omhullende weergave nastreeft die hun speakers net zo geschikt maakt voor luisteren met meerdere mensen. Je hebt niet één kleine sweet spot waarin alles goed klinkt, Dali ontwerp net zijn speakers om die sweet spot breed te maken. Daarom ook dat de fabrikant stelt dat je ze niet moet indraaien; het is niet nodig en zo kunnen die zogenaamde eerste reflecties bijdragen aan het cozy geluidsdeken dat over je valt in de sofa.

Nog over techniek: de Rubicons waren de eerste Dali-speakers die de SMC-technologie van de high-end Epicon-speakers cadeau kregen. Inmiddels zit dit peperdure stof ook in lager geprijsde Dali’s, maar niet altijd in dezelfde mate. Zonder tot in de details af te dalen van wat SMC juist doet, is het wel interessant om te weten dat dit magnetisch materiaal elektriciteit slecht geleidt (en dat is ongewoon) en daardoor sneller en accuraat reageert op veranderingen in de muziek.

Pure fun

Om de Rubicon 6 Black Edition te testen hebben we een ideaal systeem klaar staan: de NAD C 658-DAC/voorversterker en de C 298-eindtrap met Purifi-modules. Met dit drieste duo hebben we alles om via streaming (BluOS en Roon) naar muziek te luisteren in hoge kwaliteit. En ja, de C 658 komt met kamercorrectie via Dirac, maar in dit geval opteren we om deze functie niet te gebruiken. Dirac vormt absoluut een meerwaarde en elimineert kordaat akoestische problemen, maar voor een test is het iets minder interessant om in te schakelen.

Al van de eerste tonen weten we meteen weer waarom we die Rubicon-vloerstaanders vroeger zo geweldig vonden. Het meeslepende karakter van deze speakers trekt ons meteen in de folkjazz bij ‘Springar’ van het Noorse Erland Apneseth Trio (cd-kwaliteit via Qobuz). Het is niet dat je opeens inzoomt op de volkse strijkers of die percussie die een heel apart, prikkelend ritme aanhoudt, we beleven dit wat mystiek aanvoelend nummer vooral in zijn geheel. Eigenlijk zoals je dat in een zaal zou doen, ergens in het midden. Je merkt ook dat Dali niet streeft naar een doorgedreven neutraliteit of een hyperexacte weergave, maar eerder opteert voor iets dat vooral luisterplezier centraal zet.

Het is een markante mix, de bijna monotone stem van Florence Shaw die free flow tekst leest over postpunktracks op ‘New Long Leg’ van Dry Cleaning (ALAC cd-kwaliteit). Niet echt ‘audiofiel’, maar wel op zijn manier een heel frisse muzikale wind uit het VK. Het is ook het soort muziek dat blijft kloppen als je het volume opendraait bij deze Dali’s, iets wat niet zou pakken met meer ‘audiofiele’ speakers. Echt geweldig wordt het met een technodreun van de recente rerelease van ‘Grauzone’ (ALAC 24/48) van de gelijknamige Zwitserse groep – je kent vast de jaren tachtig-hit ‘Eisbär’. De openingstrack ‘FILM 2’ begint met vette synthbeats, die de Black Edition behoorlijk strak en weelderig neerzet. De aansturing door die C 298 heeft daar ook wel iets mee te maken, want die EigenTakt-versterking van Purifi is gewoonweg het summum op vlak van klasse D. Het is niet voor niets dat je zoveel lovende woorden leest over deze technologie van de Belg Bruno Putzeys en de Deen Lars Risbo.

Alles komt perfect samen als de Schotten van Mogwai losbarsten in de eerste track van ‘As Love Continues’. We krijgen een wall of sound met toch voldoende definitie geserveerd, zodat je niet zomaar platgedrukt wordt maar echt met veel aandacht zit te luisteren. Het vriendelijke karakter van de Rubicons betekent ook dat we dit aangenaam luisteren vinden, terwijl de bron gewone 320 kbps MP3’s zijn. Dat is echt wel een pluspunt; je wordt niet afgestraft omdat je vandaag zin hebt in een Spotify-playlist.

Conclusie

Muziek op een meeslepende, omhullende manier presenteren, dat doet de Dali Rubicon 6 BE als de beste. De Black Edition mag dan wat getweakt zijn, de goede prestaties liggen in het verlengde van het ‘gewone’ Rubicon-model die in 2014 geïntroduceerd werd. Wat maar weer aantoont dat luidsprekers niet outdated raken zoals smartphones en tablets dat wel doen. Ja, Rubicon blijft nog altijd een van de betere luidsprekerfamilies die op de markt is.

Het is wel fijn dat Dali deze special edition niet echt duurder maakte dan de reguliere Rubicon 6. Als de fraaie afwerking je bevalt én je kunt nog een paar op de kop tikken, dan is het zeker de moeite om hem in huis te halen. Je gaat niet teleurgesteld zijn.