De D10 van COS Engineering is een zeer veelzijdig apparaat met een modulaire opzet. Standaard bevat hij een voorversterker en een DAC. Optioneel kan men een streaming-ingang en een phono-voorversterker toevoegen. Qua uiterlijk is de D10 niet alleen fraai afgewerkt, maar ook zeer slim geconstrueerd met extreem nauwe toleranties. Alle panelen zijn blind gemonteerd (geen schroeven in zicht) en passen absoluut perfect en dat is iets dat niet vanzelfsprekend is, zelfs niet bij de meest esoterische high end-merken.
De volumeregeling van de voorversterkersectie van de D10 werkt via een nauwkeurige discrete weerstandsarray die wordt aangestuurd via magnetische relais die op hun beurt worden bediend vanaf de draaibare volumeknop van het voorpaneel. Voorhanden zijn maar liefst 140 stappen van 0,5 dB, variërend van -64 dB tot +6 dB. De analoge sectie beschikt over twee XLR-ingangen en twee RCA-ingangen, alsmede twee XLR- en RCA-uitgangen.
De DAC sectie van de D10 biedt USB-, S/PDIF BNC-, AES/EBU-, Toslink- en I2S HDMI-ingangen, waarbij het in staat is om PCM-samplesnelheden tot 192 kHz bij 24 bits en DSD-snelheden tot DSD256 te verwerken via USB en DSD64 op alle andere ingangen. Het eigen algoritme van COS met een FIR-filter met lineaire fasevertraging kan data upsamplen tot 176,4 kHz of 192 kHz. Een aan- en uitschakelbare buffer van één seconde slaat data op voordat deze wordt omgezet in analoge signalen, onder coördinatie van een kristaloscillator met speciale herklokcircuits en een jitterprecisie van minder dan 1ps.
De D10 heeft wat COS noemt een “NCT” intern chassis en een aluminium exterieur. Dit ontwerp biedt een versterkt frame dat minimale interferentie mogelijk maakt, plus gemakkelijke montage/demontage via in/uitschuifbare modules (bijvoorbeeld voor eventuele toekomstige updates) en niet te vergeten: naadloze esthetiek.
De D10 is niet alleen een uitstekende DAC en voorversterker, hij is ook bij uitstek geschikt als centrale hub in een headfi-setup. Hij kan hoofdtelefoons met hoge en lage impedantie aansturen, via een paar 3-pins XLR-connectoren die plaats bieden aan twee ongebalanceerde hoofdtelefoons of 1 gebalanceerde hoofdtelefoon. Er is een extra 4-pins XLR-connector voorzien voor een gebalanceerde hoofdtelefoon.
Optioneel
De optionele streamingmodule biedt bekabelde en draadloze compatibiliteit met Tidal, Spotify, Deezer en Qobuz. Bovendien is de D10 compatibel met MQA, Roon en UPnP/DLNA.
De optionele phono-voorversterkermodule biedt 5 weerstandswaarden variërend van 470 tot 22 Ohm en 3 capaciteitswaardes, allemaal selecteerbaar via de DIP-schakelaars op het achterpaneel. De 5 weerstanden werken parallel om een zeer breed scala aan waarden mogelijk te maken. Als bijvoorbeeld 470 en 350 Ohm zijn ingeschakeld, is de totale weerstand 470 x 350/(470 + 350) = 200 Ohm.
De meegeleverde IR-afstandsbediening is volledig gemaakt van aluminium, ligt perfect in de hand, en ziet er prachtig uit. Dit is werkelijk een van de mooiste afstandsbedieningen die ik heb gezien en gebruikt, ongeacht de prijs van het audiocomponent.
Aan de achterkant van de D10 zit een schakelaar met het opschrift “buffer”. Zoals ik al snel ontdekte bij het gebruik van de digitale ingangen, is deze schakelaar net zo belangrijk als klein en onopvallend gepositioneerd! Wanneer ingeschakeld, klinkt de DAC vrijer, vloeiender, en ruimtelijker. Met uitgeschakelde buffer klinkt de muziek dan ineens wat koeltjes en minder betrokken. Voor mij is er geen twijfel en geniet de stand met buffer absoluut de voorkeur maar in situaties waar de vertraging nadelig zou werken, zoals bij video-doeleinden, is het goed om te weten dat de DAC ook zonder vertraging kan werken.
Luisteren
Omdat alle aangesloten bronnen de analoge voorversterkersectie doorlopen leek het me toepasselijk om te beginnen met het beluisteren van de D10 in zijn hoedanigheid als pure analoge voorversterker.
Als analoge voorversterker
Met de Aqua Formula xHD DAC als bron klinkt de D10 opmerkelijk gearticuleerd, goed gefocust, open en expressief, fabelachtig gedetailleerd en ongelooflijk transparant. Op deze gebieden overtreft de D10 met gemak mijn referentie op het gebied van betaalbare transistor voorversterkers, de Audio GD Master 1. De D10 heeft door zijn ongelooflijk hoge precisie ook meer analytische kwaliteiten en daardoor zou je kunnen stellen dat hij minder romantisch of vergevingsgezind is dan de Master 1. Is dat erg? Helemaal niet! Het is gewoon iets om je bewust van te zijn. Zo ontdekte ik dat de meer onthullende aard van de D10 ervoor zorgde dat sommige opnames beter klonken dan ik gewend was, terwijl andere werden ontmaskerd als middelmatig. Het zij zo.
Oh, en een minder rijk timbre betekent niet noodzakelijk dat het geluid minder natuurlijk is. Soms kunnen magere timbres een component doen neigen naar het synthetische, maar met de D10 is dit gewoon niet het geval. Voor mij klinkt hij zeer neutraal en tegelijk niet bijzonder rijk of organisch, maar toch ook zeer natuurlijk.
Als phono-voorversterker
Om nog even in het puur analoge domein te blijven schakel ik over naar de draaitafel om de D10 als voorversterker met ingebouwde phono stage te beoordelen. Al snel bleek dat de phono-sectie in dezelfde geest is ontworpen als de voorversterkersectie. Snelheid, transparantie, openheid en verfijnde expressie zijn wederom kenmerkende kwaliteiten.
Hoewel mijn tappende voet bewees dat de uitvoering muzikaal boeiend en zeer ritmisch is, moet ik opmerken dat de COS wel wat overhelt richting de slanke en ietwat koele kant van het spectrum. Toch heb ik dat liever dan dat het de andere kant op gaat, waarbij het ritme vertraagt en er dikte ontstaat. Oké, het is nou eenmaal geen buizenvoorstersterker en het is maar goed dat de D10 ook niet probeert om een ‘buizensound’ te emuleren want dat leidt vaak tot concessies.
Als een streaming-DAC
Om de streamingmogelijkheden van de D10 te beoordelen, ben ik begonnen met Qobuz, toegankelijk via Roon of rechtstreeks gestreamd vanaf een tablet met de BubbleUPnP Android-app. Bijna altijd hoor ik een duidelijk verschil tussen Roon en UPnP, maar met de COS D10 zitten de twee dichterbij dan ooit. Er is nog steeds een klein verschil, Roon is iets voller en soepeler en BubbleUPnP wat directer, maar in wezen zijn de twee vergelijkbaar qua kwaliteit. In beide gevallen klinkt de D10 wederom comform de eerdere ervaringen met de analoge sectie: strak, snel, transparant en in gelijke mate expressief als delicaat. Wanneer ik Qobuz rechtstreeks op de D10 vergelijk met dezelfde muziekbron via de Aqua LinQ netwerk-interface (mijn referentie netwerkspeler) via een Jorma AES/EBU kabel naar de D10, moet ik toegeven dat er niet heel veel verschil is en dat is een knappe prestatie aangezien de LinQ in zijn eentje al meer kost dan de D10. Alleen door herhaaldelijk te wisselen werd duideljik dat de LinQ nog wat breder en dieper afbeeldt en de muziek ook net wat vrijer vloeit. De Aqua is wat organischer en de D10 wat statischer. Maar qua oplossend vermogen, levendigheid, expressie, tonaliteit en transparantie is er simpelweg nauwelijks verschil en het moet gezegd worden: dat is een zeldzaamheid, zeker in deze prijsklasse. Dit bevestigt dat de streaming-module van de D10 zeer goed ontworpen en geïmplementeerd is.
Als DAC
Het begint voorspelbaar te worden maar ook als DAC klinkt de D10 weer buitengewoon strak, snel, open en gedetailleerd. In een vergelijk met de Aqua Formula xHD wordt wel duidelijk waarom die DAC in zijn eentje al vier keer zoveel kost als de D10 compleet met streamingmodule. Het is geen verschil van dag en nacht, maar de bas heeft met de Aqua DAC nog wat meer body en diepgang, de klankkleuren zijn wat meer verzadigd en de presentatie ademt wat meer, vloeit vrijer. Maar dat doet er niks aan af dat de D10 een zeer hoge standaard zet, al helemaal voor zijn prijsklasse.
De beschreven verschillen zijn overigens deels ook een smaakkwestie. Sommigen prefereren een warme, rijke en zeer soepele presentatie en anderen prefereren een zeer accurate en transparante presentatie. Toen ik deze review schreef schoot me te binnen dat de D10 op veel vlakken eigenlijk wel erg doet denken aan de Weiss DAC502. Aangezien de Weiss meer dan twee keer zoveel kost is dat wat mij betreft nogal een opsteker!
Conclusie
Keer op keer heeft de D10 me verrast met fantastische prestaties. Ofwel gebruikt als een puur analoge voorversterker, een DAC plus voorversterker of een streamer plus DAC plus voorversterker, de D10 streeft er altijd naar om de maximale hoeveelheid informatie uit elke bron te halen. Met zijn immense precisie neigt de D10 inderdaad wel naar het analytische. De D10 is niet romantisch in de zin dat er geen warmte, dikte, of weelderigheid wordt toegevoegd. Maar als dit in de opname aanwezig is, dan laat de D10 het wel degelijk horen.
Reacties (0)