Review: Revel Concerta2 surroundset – doordacht ontworpen luidsprekers

/span>

Review Revel Concerta2

In deze test onderzoeken we een opstelling opgebouwd uit Concerta2-speakers van het Amerikaanse Revel. Wie bij ‘Amerikaans’ meteen denk aan doffere, baszware luidsprekers die ontworpen zijn om de vechtscenes uit Transformer-films op maximale volumeniveau weer te geven zit er in dit geval helemaal naast. De gebruikelijke cliches – groot, zwaar, wollig van klank en functioneel afgewerkt – die vaak geassocieerd worden met luidsprekers van Amerikaanse makelij kloppen bij deze Revels helemaal niet. Wat wél juist is, is dat de Concerta2’s inderdaad luidsprekers zijn die werden ontworpen voor gebruik in een thuisbioscoop. Maar in tegenstelling tot bepaalde Amerikaanse merken geven ze daarbij niet alle verfijning en muzikaliteit op. Het zijn zelfs speakers die een zekere puurheid nastreven en technisch heel doordacht in elkaar zitten. Hun slanke bouw, mooie afwerking en een redelijke prijs hebben deze Revels echt mee. De verwachtingen zijn dus hooggespannen over deze Concerta2 5.1-opstelling, die in de geteste configuratie een totaalprijs van circa 5.500 euro draagt.

• Revel Concerta2 F35: 999 euro/stuk
• Revel Concerta2 M16: 549 euro/stuk
• Revel Concerta2 C25: 799 euro/stuk
• Revel Concerta2 B10: 1.649 euro/stuk

Wie is Revel?

Revel is een onderdeel van Harman Luxury, de afdeling van de Harman-groep waarin een vijftal high-endmerken verenigd zijn. Naast Revel gaat het om JBL Synthesis (niet te verwarren met de ‘gewone’ JBL), Lexicon, Mark Levinson en (sinds 2017) Arcam. Om het plaatje helemaal up-to-date te maken: de hele Harman-groep is sinds 2016 eigendom van Samsung. De merken van Harman Luxury behouden echter hun eigen identiteit en lijken qua ontwikkeling en producten van de Koreaanse grootmacht gescheiden te blijven. Dat lijkt anders te zijn voor de mainstream Harman-merken, zoals AKG, want in de mainstream-hoek van Harman is er toch meer kruisbestuiving met Samsung aan de gang. Zo verschijnen er Samsung-tablets met AKG-geluid en Samsung-soundbars die door Harman Kardon onder handen zijn genomen.

Hoe dan ook, aan de Revels kun je niets zien dat wijst op een koersverandering qua design of filosofie. Het merk is heel trouw aan zichzelf en de Concerta2-speakers doen helemaal hun eigen ding. Revel wordt in onze regio trouwens verdeeld door Reference Sounds, dat ook Lexicon, JBL Synthesis en Mark Levinson in zijn portfolio heeft.

Als reviewer zijn we altijd het meest geïntrigeerd door luidsprekermerken die zwaar leunen op wetenschap en engineering. Emotie en passie spelen bij het ontwerpen van een speaker natuurlijk ook een belangrijke rol, maar als je een surroundopstelling gaat bouwen die accuraat een surroundveld weergeeft werk je best met voorspelbare, lineaire en goed gedempte speakers. Dat zijn de luidsprekers die je volgens ons het best gaat kunnen inregelen met de kalibratiesoftware op je receiver.

En zo komen we dus bij Revel. Het zal de lezers verbazen die Harman enkel kennen vanwege hun kleurrijke JBL Bluetooth-speakers of de HK-soundbars uitgevoerd in hippe stofjes, maar de groep investeert al heel lang in (basis)onderzoek rond akoestiek en psychoakoestiek. De Harman-curve, een doorlopende poging om de ideale klank voor een hoofdtelefoon te ontdekken, is daar een mooi voorbeeld van. Binnen de Harman-groep met zijn sterke focus op engineering neemt Revel misschien wel een nog extremer positie in. Het is geen oud merk, amper 25 jaar oud. Het werd opgericht om speakers te bouwen met behulp van de nieuwste meetinstrumenten en inzichten. Wetenschap is de fundering van Revel, mooi samengevat in de slagzin ‘geobsedeerd door nauwkeurigheid’. Al heel snel na zijn oprichting bouwde Revel bijvoorbeeld een uitgebreide testfaciliteit om zijn luidsprekerdesigns doorgedreven te kunnen meten. Wil je meer weten over een Revel-speaker, dan is er geheid een goed onderbouwde white paper beschikbaar die alles tot in de puntjes uitlegt – van behuizing tot crossover-design. Niet iedereen zal die zware kost willen lezen, maar het is wel fijn dat een fabrikant bereid is om aan de enkelingen die het echt willen weten uit te leggen waarom bepaalde keuzes werden gemaakt. Kortom, we verwachten van de Concerta2’s weinig kleuring en speakers waarvan de drivers perfect op elkaar zijn afgestemd. Zou dat kloppen?

Makkelijk aan te sturen

De Concerta2-familie is niet gloednieuw, maar dat is op zich niet zo erg. De luidsprekers lijken op geen enkele manier gedateerd. De M16, F35, C25 en B10 die we hier bekijken vormen bijna heel de Concerta2-reeks. Je hebt verder nog de grotere F36-vloerstaander en de S16-muurspeaker, maar die hebben we niet bekeken. Ergens spijtig, want met name de S16 lijkt ons een praktisch alternatief voor boekenplankspeakers voor de surround of surround back-kanalen.

Zoals je van de naam kunt afleiden is deze familie van luidsprekers een opvolger van de oorspronkelijke Concerta’s. We gaan niet dieper in op de verschillen, want zo gekend zijn deze oudere Revels niet bij ons. Wel belangrijk is dat Revel tijdens het ontwerpen van de Concerta2 uitdrukkelijk mikte op een makkelijkere aansturing dan voorheen. Dat is zeker bij de F35 gelukt, want met een gevoeligheid van 90 dB vereisen de vloerstaanders geen high-end AV-receiver om luid te spelen. De betere DAC’s en voedingen in een premiumreceiver zijn natuurlijk altijd mooi meegenomen, maar in een modale woonkamer kun je met een middenklassetoestel de Concerta’s al prima aansturen. Op een latere datum kun je nog altijd overwegen om te upgraden naar een duurdere receiver.

Ook de C25-center laat zich vlot aansturen. Revel noemt de centerspeaker het akoestische anker van een surroundopstelling, een overtuiging dat heel merkbaar is bij de opstelling die we ter test gebouwd hebben (zie verder).

De Concerta2’s zijn mooie luidsprekers, afgewerkt in een glanslak (zwart of wit) en zonder zichtbare naden. Ook de drivers zijn gemonteerd zonder zichtbare schroeven of bouten, wat de strakke uitstraling van de luidsprekers versterkt. De luidsprekergrilles laten we liever in de doos, maar als je ze wil plaatsen klikken ze dankzij magnetisch moeiteloos op hun plaats. Het ontwerp is vrij klassiek en ingetogen misschien, maar je hebt wel het gevoel dat je waar voor je geld hebt gekregen.

Technisch verfijnd

De tweeter op de Concerta2’s zijn kleine blikvangers, verzonken gemonteerd in een grote waveguide met een ovale vorm die de horizontale uitstraling verbetert en de integratie met de andere drivers verbetert. Dat lijkt wel iets typisch van Revel te zijn, want ook de hogere Performa-reeks pakt met iets gelijkaardig uit. Bij de C25-center is de waveguide overigens negentig graden gedraaid, waardoor de uitstraling sterker is in het verticale vlak. Dat is een slimme keuze. Het zorgt ervoor dat dialogen meer uit het scherm lijken te komen, wat een belangrijk vereiste is voor een ik-ben-ondergedompeld-in-de-film-gevoel. Ook als de afstand tussen links-center-rechts niet extreem groot is, kan dit een pluspunt zijn omdat dialogen en effecten in het centerkanaal meer gefocust blijven en de brede uitstraling van links en rechts mooi aansluit op het middenkanaal.

Over de dometweeter zelf is een akoestische lens geplaatst; die ziet er aantrekkelijk uit door zijn vorm, maar dat is minder belangrijk. De speciale vorm heeft een duidelijke functie. De lens verzacht de hoogste frequenties wat (waardoor ze minder fel klinken) en maakt de uitstraling over de frequenties heen egaler en minder directioneel.

Met de zwarte glanslak zijn de Concerta2’s naar onze smaak mooier. De M16’s die we ontvingen waren in het wit uitgevoerd, maar de lens en de brede ringen rond de midrange-drivers blijven in het zwart. Dat vinden we persoonlijk minder mooi dan de versie die volledig in het zwart is.

Na de forse Arendal-set die we de voorbije weken in de testruimte hadden staan, komen de lichtere Revels als een hele opluchting. Ok, dIe Concerta’s zijn geen minispeakers, maar je mag ze toch wel compact noemen. Zelfs de 2½-wegs F35-vloerstaander is relatief klein van gestalte (102 x 21 x 31 cm). Ze zijn slank genoeg om subtiel in de woonkamer te staan. Veel slankere luidsprekers hebben wel een brede voetafdruk omdat ze een brede brede voet nodig hebben om stabiel te blijven, maar de F35 houdt het op subtiele pootjes onderaan. Dat ontkoppelt de speaker van de grond zonder extra plaats in te nemen.

De C25 is een compacte centerspeaker met een gesloten design, wat makkelijk is qua plaatsing. De hoogte is niet zo bescheiden, maar de andere dimensies wel. Het lijkt ons een goed compromis: voldoende kastvolume om toch het nodige qua laag te leveren, maar klein genoeg om onopvallend op een tv-meubel te staan. Ook in een meubel zelf plaatsen moet wel lukken, zolang je hem niet te diep wegduwt. De bescheiden hoogte is echt een troef. Zelfs met de rubberen Pro-ject Damp-it-blokjes er onder blijft de C25 ver onder schermrand van onze Samsung-testtelevisie. We plaatsen die dempende blokjes om de luidspreker te ontkoppelen en ook om testsamples te beschermen tegen krassen. De M16 is in verhouding een 2-wegboekenplankspeaker van een gewoon formaat. Niet te klein, niet te groot. Waar de F35 beschikt over twee baspoorten achteraan, komt de M16 met een enkele. Bij plaatsing heel dicht bij een muur of in een kast kun je hierdoor mogelijk wat bijklanken of wollig krijgen. Maar we kregen toch de indruk dat de Revels niet al te lastig doen qua positionering.

Subwoofer met EQ

De fundering van een Concerta2-lijn is de B10-subwoofer. Nogal wat merken laten je kiezen uit meerdere subs van verschillende groottes, maar we krijgen de indruk dat Revel het simpel en sober wil houden. Al past die beschrijving niet echt voor de B10. Vergeleken met de andere Concerta2-speakers is het een vrij groot ding, met een 10-inch woofer die een lange slag heeft en een klasse D-versterker van 800 Watt RMS. Het is een machtig ding met het potentieel om grote kamers te vullen, maar we vonden het tijdens het testen vooral verrassend gecontroleerd. Het is een middenklasser qua prijs, dus we zijn niet verrast dat geavanceerde zaken zoals een XLR-aansluiting of een daisy-chain-optie er niet zijn.

Maar de B10 kreeg wel iets zeldzaam en toch heel nuttig mee: een (handmatige) parametrische equalizer. Hiermee kun je bepaalde frequenties die door de plaatsing en kamereigenschappen worden gedempt aanweziger maken. Het is echter niet zo evident om met de drie controls aan de slag te gaan (idealiter maak je eerst een kamermeting of -simulatie), maar wie de tijd heeft om te experimenteren kan er wel iets knap mee doen. Het neusje van de zalm op subwoofergebied zijn natuurlijk modellen die zelfs EQ’en op basis van een eigen meting – maar dan spreek je meestal over subs die heel wat meer kosten. We zouden wel aanraden dat je bij een betere AV-receiver met een goed kamerkalibratiesysteem (zoals Dirac) alle equalizeringrepen overlaat aan de software.

Mooie integratie

Voor deze test gebruiken we onze vaste test-receiver, de Denon AVR-X6300H, met de kalibratie op acht meetpunten uitgevoerd via de MultEQ-app van Audyssey. Onze bronnen zijn de gebruikelijke Oppo UDP-203, Panasonic DMP-824 en een Xbox One X voor video en audio (Roon via de Oppo). Na de Audessey-meting en wat luistertests met een aantal vaste Dolby-testtracks verhogen we het niveau van de rear-kanalen, want we vinden de surroundkanalen vooraan te dominant. Maar globaal genomen lukte het ons om heel snel een mooi geïntegreerde surroundveld te krijgen – een teken dat de Concerta2-speakers goed op elkaar afgestemd zijn. De ovale waveguide op de F35 heeft trouwens tot gevolg dat je de vloerstaander niet echt moet indraaien, al hebben we dat voor onze test wel lichtjes gedaan om dat luisterafstand niet enorm groot was. Dan is tijd om in onze filmcollectie te duiken!

‘House of Flying Daggers’ is inmiddels al een oude release, maar de DTS-HD Master-soundtrack op deze Chinese wuxia-klassieker blijft geweldig. Het Echo Game-fragment met de bonen en de Chinese trommels is zeer bekend en blijft heel uitdagend voor alle luidsprekers. De bonen vliegen door de kamer totdat ze trommelvellen raken, en de trillingen van de membranen klinken op gewone tv-speakers (of kleine luidsprekers) snel rommelig en zijn niet van elkaar te onderscheiden. De nauwkeurigheid van de Revels is hier wel een troef. De trillingen van de trommels klinken realistisch en kun je onderscheiden. Bij slechte tv-speakers of slome aparte speakers klinkt dit eerder als één fluctuerend geluid. Ook het latere gevecht in het bos is qua surroundweergave heel indrukwekkend. De scène met de soldaten die hoog door de boomtoppen zweven wordt bijvoorbeeld heel sfeervol gebracht, met zachte windgeluiden via de rearspeakers en de whoosh-klanken die door de kamer bewegen als de bamboesperen door de lucht worden gegooid.

We zijn in het bijzonder onder de indruk van hoe goed de C25-centerspeaker presteert als we kijken naar de 4K-versie van ‘The Fifth Element’ (Dolby TrueHD). Het is een relatief klein ding, maar doet niet onder voor de F35-vloerstaanders en integreert perfect met de twee grote speakers links en rechts. Als de politie in hun vliegende voertuigen de achtervolging inzetten op Bruce Willis en zijn taxi, brengen de voorste Revel-speakers daardoor de actie levendig over. Terwijl de wagens aan hoge snelheid weven tussen het drukke luchtverkeer en de alomtegenwoordige reclameborden in het New York van het jaar 2263 verplaatsen de effecten zich heel accuraat door de kamer. In deze vrij absurde film – de kostuums van Jean-Paul Gautier zijn al een beleving zich, net als de vele cameo’s van supermodellen – komen de gekste SFX-effecten in de achtergrond voor, en het is wel fijn dat de Revels de diepe soundstage heel groots weergeven. Ook de vele flarden muziek, onder meer van Khaled, worden mooi door de mix gestuurd. Het maakt het herbekijken van deze geinige film weer helemaal leuk.

De centerspeaker blijft indrukwekkend als Winston Churchill in ‘Darkest Hour’ (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos) raast en tiert terwijl hij een oplossing zoekt voor het Britse leger dat vastzit op de stranden van Duinkerken, om uiteindelijk bij het idee van Operatie Dynamo uit te komen. Het is een straffe acteerprestatie van Gary Oldman, die ook heel indrukwekkend was in ‘The Fifth Element’. In de WOII-film bestaat de soundtrack vooral uit dialoog, wat meeslepende orkestrale muziek en heel veel incidentele klanken (zoals radio-uitzendingen, deuren die dichtgegooid worden, mensen die door gangen lopen). Het lijkt misschien een film die helemaal geen nood heeft aan een surroundinstallatie, maar schijn bedriegt: de intense emoties die de dialogen overbrengen en de muziek maken de beleving veel intenser in een thuisbioscoop.

Er zijn wel wat gelijkenissen tussen de Arendal-opstelling die we twee weken eerder getest hebben en deze set van Revel. In beide gevallen ging het om een accurate, snelle luidsprekeropstelling zonder al te veel ongewenste kleuring, en dat is natuurlijk veel geluk hebben. Het verrassende aan de Revels? Dat ze niet onderdoen voor de forse, zware Noren, terwijl ze wel wat lichter en compacter zijn. De Concerta2’s zijn ook iets karaktervoller, waardoor ze ook voor het luisteren naar muziek prima geschikt zijn.

Conclusie

De Revel Concerta2-speakers zijn misschien niet de eerste waar je aan denkt als je op zoek gaat naar luidsprekers voor je thuisbioscoop. Maar de doorgedreven R&D en wetenschappelijke aanpak van het Amerikaanse merk hebben zeer goede luidsprekers opgeleverd waarmee je een heel fraaie, indrukwekkende surroundopstelling bouwt. De sterkhouders zijn de C25-centerspeaker en de B10-subwoofer, die beide hun rol zo goed spelen dat ze heel de set naar een hoog niveau tillen. Ook voor muziek zijn deze speakers zeer geschikt, een pluspunt voor iedereen die met één systeem alle entertainmentnoden wil vervullen. Qua design springen ze niet enorm uit de band, het zijn geen extravagante apparaten. Maar de Concerta2’s zijn wel premium afgewerkt met een elegante glanslak. De kleine voetafdruk van de F35 en C25 maakt bovendien de plaatsing in een kleinere woonkamer eenvoudiger. We hebben eigenlijk weinig aan te merken op de Revels. Het zijn heel nette speakers die veel beter presenteren dan je eerst zou vermoeden.