Bij een smarthome voor senioren gaan de gedachten vaak uit naar grijze oudjes die met allerlei hulpmiddelen uit de domotica zo lang mogelijk thuis willen blijven wonen. Inderdaad voorzien slimme huizen en seniorencomplexen steeds meer in een goede kwaliteit van leven voor de oudedag. Maar de doelgroep is aanmerkelijk groter! Ook vanaf 50+ komen het wooncomfort, veiligheid en gezondheid gestadig onder de vlag van het smarthome voor senioren. Een bloeiende domotica-markt die zijn vruchten voor meer levensgenot op een (wat) oudere leeftijd afwerpt.
Veiligheid, spraak gestuurd bedienen, medische surveillance en het behoud van contacten met familie en bekenden op afstand, vormen bij het smart home het domein voor toepassing bij de ouder wordende mensheid. Van een videodeurbel, slimme deursloten, automatische besturing van huishoudelijke apparatuur en het regelen van het woongenot tot het begeleiden bij een slechtere gezondheid en Alzheimer/dementie, we kunnen er gewoon niet meer omheen. De aantallen zorggebruikers groeien met de dag en menselijke zorgverlening is duur en kampt met gebrek aan man/vrouwkracht.
Smart home for the aging
In de Angelsaksische literatuur in deze spreekt men over ‘a smart home for the aging’. Wie zijn die aging dan wel niet? Niet de jeugdigen en jongvolwassen want die hebben andere behoeften bij het slimme huis. De aging start bij gezinnen met al wat oudere kinderen en groeit door naar de middelbare leeftijd en vervolgens 60/65+. Het ware smart caring home start vanaf eind zestig jaar en loopt tegenwoordig al door tot in de negentig. In deze categorie komen slimme medische begeleiding en thuiszorg in het vizier.
Waar gaat het in de praktijk over? De belangrijkste pijlers voor alle doelgroepen zijn het beheren van het gezonde leefmilieu in huis, connectiviteit (het contact houden met), entertainment, veiligheid, het uit handen nemen van bezwaarlijk geworden huishoudelijke taken en gezondheidszorg aan huis. Tevens een geruststelling voor de aging bewoners dat alles goed geregeld is.
De gezonde eigen leefomgeving
Een gezonde leefomgeving houdt de bewoners van het smart home in conditie. Zowel lichamelijk als geestelijk. De juiste temperatuur, vochtigheid luchtreiniging, ventilatie en verlichting zijn een pré. En daar blinkt het slimme huis voor het binnenmilieu nu juist in uit. Sensoren, actuatoren, het smart senioren-hub en algoritmen voor de persoonlijke afstemming van het gezonde binnenmilieu op maat vormen een waar ecosysteem in het senioren smarthome.
Wat de bewoners niet zo gauw in de gaten hebben, heeft het senioren smarthome dat juist wel. Met ziekmakende factoren zoals verkeerde binnentemperatuur, uitdroging, micro-organismen of allergenen in de binnenlucht te donker of juist te licht in de woonvertrekken rekent het slimme ecosysteem van het senioren smarthome snel af. Een bijkomend voordeel is dat ouderen de energiekosten en duurzaamheid regelmatig niet goed op het netvlies hebben. Dat geeft een onverwacht hoge rekening voor gas, stroom of water en aantasting van ons milieu.
Belangrijk is de (binnen-)leefomgeving op maat van de (senior-)bewoners. Die kunnen dat zelf per app op de smartphone, tablet of muurpaneel instellen. Tegenwoordig wordt dit ook steeds meer het domein van kunstmatige intelligentie (AI). Die werkt zowel preventief (het voorkomen van) als het tijdig ingrijpen als vooringestelde waarden of limieten overschreden worden.
Aging support
Wat jezelf (niet meer) kan doet het senioren smarthome voor jou. ‘Aging support’ om het zomaar te zeggen. Dat betreft een breed gebied. Te beginnen met het huishouden zelf. Robotica neemt de zwaardere huishoudelijke taken uit handen. Van de robotstofzuiger tot het AI-maatje. Die kunstmatig intelligente thuismaatjes zijn er in alle soorten en maten. Het begint met de voicecontrol om de domotica voor het huishouden aan/uit te schakelen en uitvoerende opdrachten te geven. Het koken, wassen, afwassen, in bad gaan en het afstemmen van het binnenmilieu. Idem de verlichting, gordijnen of rolluiken en de apparatuur voor home entertainment. Allemaal onder controle van de menselijke stem.
Sterk in opkomst zijn de AI-gezelschapsmaatjes. Zij regelen de aanspraak (je kunt je verhaal kwijt), zorgen voor het behoud van broodnodige sociale contacten met kinderen en buitenwereld en helpen bij het samenstellen van de huishoudelijke taken. Andere toepassingen vormen het zicht op kinderen (babyfoon, app op de smartphone) en huisdieren. Die huisdieren kunnen zelfs hun eigen slimme voedersysteem krijgen.
Krijgen of hebben de bewoners beperkingen dan grijpt ook hier het senioren smarthome in. Ondersteuning bij een fysieke lichamelijke handicap zoals een verlamming of slecht ter been. In geval van slecht zien of horen een attentie-, begeleidings- en waarschuwingssysteem. En mocht je dingen gaan vergeten dan helpt het systeem van het senioren smarthome het jou wel herinneren.
Algemeen
Welk supportsysteem er ook voor het senioren smarthome wordt ingezet, check eerst de volgende vijf parameters:
- Voor wie is het precies bedoeld, wat kan deze persoon zelf en wat moet het supportsysteem aanvullend kunnen. In feite een supportplan op maat. Zo nodig de thuiszorg, huisarts of maatschappelijk werk in consult vragen. Last but not least moet de gebruiker het systeem ook begrijpen.
- Hoe deze support op maat van de betrokkenen te organiseren. Alles in één app of remote control. Is spraakbesturing gewenst. Integreert het senioren-supportsysteem in een ander (al aanwezig) domotica-platform zoals Alexia, Google Home of de Apple Homekit/Siri.
- Welke support heeft de support zelf nodig. Zowel bij de installatie als onderhoud in reparatie. Wie merkt op dat het niet (goed) functioneert als de senioren dat zelf niet (meer) kunnen. Updates tijdig installeren.
- Wie worden er in geval van nood en hoe gealarmeerd. Familie, een hulpcentrale, ambulance, brandweer of politie.
- Is het systeem beveiligd tegen hacken. Zowel tegen inbraak en vandalisme als het manipuleren van de zorg en malafide financiële handelingen. Aandacht voor het beveiligen met wachtwoorden. Wellicht liever met vingerafdruk of gezichtsherkenning.
Veiligheid in het senioren smarthome
Dat gaat een stuk verder dan een rook- of CO2-melder of een indringende piep als het gas is blijven aanstaan. Een slimme deurbel met camera en geluidssysteem is in deze tijd voor ouderen behoorlijk onmisbaar. Het gaat niet alleen om de pakjesbezorger of bezoekers. Steeds meer lieden proberen misbruik te maken van de verouderende mens die trager van begrip wordt en het dikwijls niet meer precies weet. De deurbel valt met gezichtsherkenning te programmeren wie er wel of niet in mag. In geval van twijfel kan de smart bel een familielid, vertrouwenspersoon of meldkamer om toestemming vragen. Eventueel de wijkagent waarschuwen. Het slimme deur- of raamslop controleert of het allemaal echt afgesloten is. En gaat in geval van nood weer open zonder het naar de sleutels hoeven zoeken.
Sensoren zoals de inmiddels verplichte rookmelders, waterdetectoren, bewegingsmelders, temperatuurmeters zijn goud waard in het smarthome voor de ouder wordende mens. Zij voorkomen rampen en onnodige kosten door verlies aan energie en water. Valsensoren en het kunnen alarmeren via de stem of druk op de knop er voor zorgen dat hulp tijdig arriveert. Niemand behoeft na een ongelukkige val meer dagenlang hulpeloos thuis te liggen. Interne camerasystemen met beleid inzetten. Ze kunnen erger voorkomen, ondersteunende videconsulten starten en indringers traceren. Let echter wel op het eventueel onnodig schenden van de privacy van de senioren.
Entertainment- en domotica-hub ineen
Wij komen om in het rijk en gevarieerde aanbod van beeld, muziek en games door het gehele huis. Ook de ouder wordende mens kan hier in het smarthome volop van genieten met behulp van de juiste ondersteuning zoals een entertainment-hub. Weg met de vele afstandsbedieningen met te kleine knopjes (voor oog en hand), talloze verwarrende apps en compilerende websites. Schaf een entertainment-hub aan die tevens integreert met de aanwezige domotica. Bijvoorbeeld Apple TV 4K generatie 3 met Siri of de Entertainment Space van Google met Chromecast.
Alle AV-, Web- en nieuwsapps plus de kabelaars (Netflix, Amazone Prime, Disney, NPO, Apple TV) in een systeem is echt een uitkomst voor senioren. Beter als bij een smart-tv die ook nogal eens lijdt onder het verouderen en niet meer ondersteunen van de meegeleverde apps. De apps van de smart entertainmenthubs blijven vele jaren lang updates krijgen!
Spraak (speech) of gebaren (gesture) gestuurde controller-interfaces werken veel beter dan slecht zichtbare en/of hanteerbare knopjes op de remote controllers en het klikken op beeldscherm-apps. Sneller, minder bedieningsfouten, AI-ondersteuning en veelal ook een stuk makkelijker te begrijpen. Siri is voor veel ouderen een uitkomst.
De genoemde entertainment-hubs van Apple en Google zijn tevens heel goed bruikbaar als controller voor domotica in het senioren smarthome. De woonhub voor de aging. De laatste versies van Apple TV werken gewoon net als bij de HomeKit en HomePod speakers. Thread en Matter worden ondersteund. Verder noemen wij Amazon met Alexia en Echo Show 10 en Samsung SmartThings.
Mantel- en thuiszorg
Het senioren smarthome als mantel- en thuiszorger wordt langzaam maar zeker een must. De vergrijzende bevolking krijgt door de toenemende leeftijd steeds meer fysieke en mentale problemen. Dagelijkse mantel- of thuiszorg of dan maar plaatsen in een verzorgingstehuis is veelal niet haalbaar. Te duur, gebrek aan vrouw/mankracht en geen plaats. De familie veroudert eveneens en kan regelmatig niet inspringen. In 2030 is 12% van de bevolking, twee miljoen mensen, ouder dan 75 jaar. Tot op heden gebruikt daarvan zo’n 30% ondersteuning door domotica. Ruimte voor betering is noodzakelijk.
Domotica voor de aging biedt brede oplossingsmogelijkheden. Wij noemen het monitoren van de (vitale)levensparameters, ondersteuning bij het huishouden, het beheren van medicijngebruik (dispensers) en behandeling, als geheugensteuntje, beveiliging, valpreventie, het voorlezen van beeldschermen en correspondentie, gezelschap houden en communicatie met de buitenwereld. Wearables, camera’s, slimme sensoren en actuatoren, robots en huishoud-domotica verlenen goede diensten en zorgen er voor dat er weinig misgaat. In geval van problemen of noodgevallen worden de juiste contactpersonen of hulpcentrale gealarmeerd. Een robot als persoonlijk maatje en sociale stimulator werd al genoemd. Dit alles is 24 uur en 365 dagen per jaar beschikbaar.
Geheugenzorg blijkt helaas op steeds jongere leeftijd nodig. Alzheimer en dementie al bij veertigers steekt de kop op dankzij chemische verontreiniging, infectieziekten die de hersenfuncties aantasten (Corona) en andere degeneratieve agentia. Aanvullende geheugenzorg valt in het senioren smarthome goed te organiseren. Zowel op het gebied van herinneren, structuren, stimuleren als bewaken. Nest koppelt bijvoorbeeld goed aan een kalender voor de things to do. Ook handig zijn trackers voor verloren objecten in het smarthome. Dat overkomt je met het klimmen van de leeftijd steeds vaker.
Communicatiecentrum
Het senioren smarthome vervult belangrijke functies op het gebied van de communicatie met de buitenwereld. Dit op de fronten:
- Het voor een aantal zaken niet meer de deur uit hoeven.
- Ondersteuning bij het omgaan met bankzaken, communicatie vanuit gemeente, overheid of belasting, het consulteren van artsen en hulpverleners. En ook het lezen van kranten en boeken.
- Het gezellig praten via beeldbellen met de kinderen, vrienden en kennissen. Ook online praat- en hobby- of sportgroepen.
- Het melden van storingen of problemen. AI speelt hierbij een groeiende rol. Kunstmatige intelligentie herkent de noden en beperkingen van de gebruiker en past de communicatie zelf en benodigde middelen daarop aan. Tevens hulp bij het invullen van formulieren, aanvragen van toelagen en bezwaarschriften.
Klimaat en duurzaamheid
Veel ouderen willen wel iets aan het klimaat doen maar vinden het lastig om daar ook zelf iets aan te doen. Een deel van de klimaatmaatregelen voor thuis kan je door het senioren smarthome prima laten uitvoeren. Thermostaten, stroom en gas besparen, zuinig met water en slim klimaatbeheer. AI-afvalscheiding is ook al mogelijk.
Tevens let het senioren smarthome op de invloeden van hoge temperaturen, vochtigheid en luchtvervuiling. Dit kan ouderen teveel worden als het senioren smarthome niet tijdig ingrijpt.
Tot slot
Wie ook met het toenemen van de jaren wil blijven genieten van comfortabel en goed verzorgd wonen kan vrijwel niet meer om het senioren smarthome heen. Eenmaal uitgeprobeerd wil menigeen niet meer zonder. Verpieteren achter de geraniums is er niet meer bij. Bovendien toekomstzeker en een ontlasting voor de samenleving, kinderen en kennissenkring.
Reacties (0)