Review: Sonos Amp (2019) als tv-oplossing

Dat scenario moeten we onderzoeken!

Wat is de Sonos Amp?

De nieuwe Sonos Amp is een opgemerkte verschijning in de audiowereld. Om te beginnen is het afkomstig van Sonos – een merk dat als een van de weinigen doorsnee consumenten kan overtuigen nog om te investeren in audio. Wat Sonos doet, kan daarom al meteen op meer aandacht rekenen. Wedden dat je veel meer reviews van de Amp online zal terugvinden dan van pakweg een nieuwe receiver van Denon? Dat wekt snel een tegenreactie op bij mensen die wat meer met surround en audio bezig zijn: een Sonos-doosje gebruiken voor beter tv-geluid, dat zal niet veel voorstellen, toch?

Maar dat is onterecht. Wie dacht dat de Sonos Amp gewoon een update is voor de stokoude Connect: Amp vergist zich. Sonos is duidelijk heel doordacht te werk gegaan om uiteindelijk een bijzonder toestel te creëren dat verrassend veelzijdig uit de hoek komt.

Een compacte versterker en meer

Als je het tot de essentie herleid is de Sonos Amp een strakke, compacte stereoversterker waaraan je een paar eigen luidsprekers hangt. Dat mogen losse luidsprekers zijn, maar het is ook ontworpen om inbouwluidsprekers aan te sturen. Het is dus zowel bedoeld voor de consument als voor de installateur.

De Amp bezit natuurlijk alle streaming- en multiroomopties die je van een Sonos verwacht. Dat is een kracht van het merk: welk Sonos-toestel je koopt, het kan altijd alles wat het platform te bieden heeft. Een serieus pluspunt, want Sonos heeft als een pioneer van multiroom de breedste ondersteuning voor streamingdiensten en een van de beste apps. Je kunt dus de Amp met Spotify, Deezer, Qobuz, Tidal en vele andere diensten gebruiken, eigen bestanden afspelen (maar geen hi-res) en de Amp ad hoc koppelen met andere Sonos-speakers elders in huis. Klinkt allemaal ingewikkeld misschien, maar in gebruik maakt de Sonos-app het allemaal heel eenvoudig.

In een zeker zin is de Amp echter het tegengestelde van alle andere Sonos-producten. Waar de rest inzet op één gebruiksscenario, is de nieuwe versterker net heel flexibel geconcipieerd. Je kunt er heel wat mee: in stereo naar muziek luisteren, inbouwen in een groter custom install-verhaal of gebruiken als oplossing voor beter tv-geluid. Maar waarom schrijven we eigenlijk ‘of’ in die laatste zin? De Sonos Amp kan gewoonweg al die rollen tegelijkertijd opnemen. Voeg er nog een portie smarthome-technologie aan toe, en je snapt waarom we aan het begin van dit artikel het woord ‘bijzonder’ hanteren.

De Amp als stereoversterker belichten we in een review op hifi.nl. In dat stuk vergelijken we ook kort de nieuwe Amp met de oude Connect: Amp, die je overigens nog altijd kunt kopen. In dit artikel kijken we expliciet naar de Amp als kloppend hart van je thuisbioscoop.

Lang leve HDMI

Als we vroeger iemand van Sonos tegen het lijf liepen en het woord ‘HDMI’ lieten vallen, begonnen ze spontaan mist te spuien. Het merk hield voor zijn Playbar en Playbase radicaal vast aan een optische kabel voor de verbinding met een televisie, en verdedigde die keuze met veel overtuiging. Gelukkig kwam daar met de uitstekende Sonos Beam verandering in – en ook de Sonos Amp bezit een HDMI met ARC-compatibiliteit. Dat betekent dat je het apparaat gewoon met een HDMI-kabel aan je tv-toestel kunt hangen, en bijna zeker meteen aan de slag kunt. Zelfs de remote van je televisie blijf je gebruiken. Wil je toch per se werken met een optische kabel? Dat kan nog altijd, al heeft de Sonos Amp geen aparte optische ingang. Je moet een adapter van Sonos gebruiken die op de HDMI-ingang past. Verder beschikt de versterker over een analoge ingang en een uitgang voor een bekabelde subwoofer. De Sonos Amp heeft heel nette, verzonken aansluitingen voor de banaanstekkers van twee luidsprekers. Wil je toch met gestripte kabels werken, dan plaats je een hulpstuk op de terminals die mee in de doos steekt.

Achteraan de Amp vind je nog een paar aansluitingen: een analoge cinch-ingang (handig om een draaitafel of cd-speler) en een sub-uitgang (voor bekabelde subwoofer van een ander merk). De Amp kun je via WiFi verbinden met het netwerk of via ethernet. Handig is dat je de ethernetpoorten (er zijn er twee) kunt gebruiken om andere toestellen aan het netwerk te hangen.

5.1, min of meer

Laten we er geen doekjes om winden: de Sonos Amp is niet echt een volwaardige AV-receiver. Heeft geen bijkomende HDMI-ingangen voor videobronnen zoals Ultra HD Blu-ray-spelers of consoles. Dat is een belangrijk verschil, maar voor sommige mensen wellicht geen dealbreaker. Er zijn heel wat lui die enkel via een app op hun tv kijken naar diensten als Netflix en die niet malen om fysieke media. Je kunt natuurlijk een console op de tv hangen en de audio over de ARC-verbinding naar de Sonos Amp sturen. Dat werkt, maar de kans is groot dat het meerkanaalsgeluid van een extern bron dat je via een HDMI-ingang aan de tv aanlevert toch in het PCM stereo-formaat over ARC naar buiten wordt gestuurd. Het hangt van je televisie af; eerlijk gezegd is dit een vage materie die tv-fabrikanten nodeloos complex maken en duister over doen.

Onze Samsung UE60KS7000 bijvoorbeeld, converteert de bitstream-input van een NVIDIA Shield die Dolby Digital via Netflix afspeelt automatisch naar stereo om het dan via de HDMI-ARC-kabel naar buiten te sturen. We kunnen zelfs niet de optie ‘Dolby Digital’ aanvinken bij de Audio Format-instelling – hoewel de Shield dit wel naar de tv aan het sturen is. Overigens kunnen we Dolby Digital wel kiezen als we naar Netflix kijken via de ingebouwde app op de Samsung-tv. Zeker doen, want anders krijg de Amp een stereosignaal. Die waardeert de Sonos-versterker dan wel op naar 5.1, maar dat is hoorbaar minder goed dan als de Amp van de tv Dolby Digital binnenkrijgt. Hopelijk ben je nu nog mee; de boodschap is dat je zelfs bij een eenvoudig toestel als de Sonos Amp goed moet kijken of de geluidsinstellingen van je televisie juist zijn. Maar dat ligt niet aan Sonos, maar aan de chaotische implementatie van audio over HDMI-ARC. We hopen dat eARC dit allemaal helderder gaat maken – maar dat is toekomstmuziek.

De Sonos Amp kan dus Dolby Digital 5.1 verwerken, wat goed uitkomt. Dat is namelijk precies wat je kunt verwachten van tv-apps van diensten als Netflix en Amazon Video. Met twee speakers aangesloten ervaar je uiteraard enkel stereo (eigenlijk pseudo 3.0, zie verder), voor surround heb je bijkomende toestellen nodig. Je hebt meerdere opties. Voor 5.1 is een subwoofer (een bekabelde van een derde merk of de draadloze Sonos Sub) en twee Sonos-speakers voor achteraan in de ruimte vereist. Je kunt de rear-kanalen ook laten afhandelen door een tweede Sonos Amp met een eigen paar passieve speakers. Dat lijkt ons toch eerder iets voor een inbouwscenario.

“Maar wacht”, horen we je roepen, “met twee rears en twee speakers vooraan plus een subwoofer kom je toch enkel aan 4.1, niet 5.1?”. Dat klopt, er is geen aansluiting voor een centerspeaker noch kun je daarvoor een Sonos-speaker gebruiken. Dat zou een leuk idee zijn geweest – stel je voor dat je een Beam als compacte centerspeaker kon gebruiken! – maar Sonos koos voor een andere oplossing. Als de Sonos Amp multikanaalsaudio afspeelt, creëert het een phantom-centerkanaal met de linkse en rechtse kanalen. Dat werkt verrassend genoeg vrij goed. Bij het intrigerende ‘Formule 1: Drive to Survive’ op Netflix komen de gesproken interviews inderdaad net echt uit het scherm. Dat wil je ook, want niets is zo afleidend als dialogen die van elders dan de lippen van de acteurs lijken te komen.

We hebben er wel zorg voor gedragen dat de twee Bowers & Wilkins 606-luidsprekers op een gelijke afstand van het scherm staan én van ons. Dat is cruciaal om die spookcenterspeaker realistisch neer te zetten. Om het echt goed te krijgen moeten de tweeters van de speakers bovendien op dezelfde hoogte als het midden van het scherm zitten; dat was bij ons niet helemaal geval, omdat onze test-tv wat hoger ophangt. Met de twee Dali Rubicon LCR’s die vast naast het scherm hangen zit de centerweergave helemaal goed. De plaatsing van je speakers is dus wel iets om aandacht aan te besteden als je de surroundervaring belangrijk vindt.

Snel instellen

Vergeleken met een modale surroundreceiver is de Sonos Amp wel heel eenvoudig in te stellen. Er zijn minder kabels aan te sluiten en je hebt geen kamermeting. Sonos heeft wel een kamercorrectiefunctie (TruePlay) op zijn speakers, maar de Amp biedt deze niet. TruePlay is dan ook een oplossing op de maat van de draadloze luidsprekers die Sonos zelf ontwierp; zoals het nu bestaat is de functie niet geschikt om ook speakers van andere merken in te meten.

Wanneer je de Amp configureert, krijg je de vraag of je hem met een televisie wil gebruiken. Via een stappenplan wordt dan alles ingesteld. Ga je voor surround, dan vervolgt het stappenplan. Maar zoveel stappen zijn er niet, met slechts hier en daar momenten dat je echt iets moet doen. Zo wordt bij het instellen van de Sonos Sub gevraagd of één van twee testsignalen luider klinkt (zo wordt de fase bepaald) en moet je aangeven wat het formaat is van je bekabelde speakers. Bij kleine boekenplankspeakertjes moet de subwoofer namelijk meer werk doen dan bij een grote vloerstaander die zelf al stevige bassen verspreid.

In het stappenplan wordt niet over frequenties gesproken, maar via de instellingen kunnen kenners wel manueel een crossoverpunt (het frequentiepunt waar de subwoofer stopt met werken en de bekabelde speakers beginnen) instellen en de subvolume. Met deze twee zaken spelen is best interessant als je de surroundervaring helemaal wil finetunen – maar het hoeft niet. Het Sonos-stappenplan levert al een degelijk resultaat op. De rear-speakers zijn nog eenvoudiger in te stellen. Je hebt er twee nodig uiteraard, waarna je aangeeft welke speakers de rol van links en welke rechts achter opneemt. Nog even ingeven op welke afstand de twee achterste luidsprekers staan, en je bent klaar. Ook hier kun je achteraf via de kamerinstellingen op een meer expertniveau ingrijpen. We vinden het bijvoorbeeld heel positief dat je de rears kunt instellen om niet te spelen als je luistert naar stereo.

Brokkenmakers

Je zou het misschien niet verwachten, maar ‘Formule 1: Drive to Survive’ is een Netflix-reeks met een geweldige soundtrack. Zonder muziek weliswaar, maar propvol spectaculair detail. Auto’s die door bochten scheuren, brokstukken die in het rond vliegen, exuberante geschreeuw van de commentatoren, het zorgt er voor dat zelfs koele autominnaars blijven kijken. Het is echt heel meeslepend als je de Dolby Atmos-versie hoort via een Xbox, maar de Dolby Digital 5.1-versie die onze Samsung UE60KS7000 aanlevert aan de Sonos Amp mag er ook zijn. Het eerste wat we sterk vinden: de integratie van alle speakers is behoorlijk goed. Bij de tweede aflevering van de F1-reeks, gewijd aan een desastreuze race in Baku, Azerbeidzjan, waarbij talloze wagens in de prak werden gereden, hoor je rondvliegende velgen en brokstukken door de kamer vliegen. Misschien is het niet helemaal realistisch, maar wel machtig. En dat zonder kamermeting en met een combinatie van passieve speakers vooraan en twee Play:1’s achteraan. Je zou denken dat dit heel onevenwichtig zou zijn, met speakers vooraan die luider klinken dan achteraan bijvoorbeeld. Maar alles op elkaar afregelen lukte met weinig moeite via de Sonos-app .

Qua sfeer is de soundtrack van ‘Roma’ ongeveer het meest radicaal omgekeerde van de F1-brokkenmakers van Drive to Survive dat je kunt bedenken. Het is subtiel en gevuld met microdetail, zoals huishoudelijke geluiden, vogelgezang, roepende straatvensters en spelende radio’s. Combineer dat met soms heel lange shots die door ruimtes pannen en bewegen (waardoor geluidsbronnen subtiel bewegen in de ruimte), en je eindigt met een soundtrack die perfect illustreert dat George Lucas gelijk had toen hij stelde dat klank vijftig procent van de filmbeleving is. Dankzij dat aandacht voor audiodesign is de film van Alfonso Cuarón echt een aanrader om je surroundopstelling te testen. En dat terwijl er geen enkel ruimteschip of robot aan te pas komt – en de film eigenlijk over heel weinig gaat. Wat de Sonos Amp niet kan, is alle subtiliteiten van deze in Dolby Atmos-gemixte soundtrack weergeven. Uiteraard mis je de verticale dimensie, want er zijn geen hoogtespeakers. Via de Netflix-app op de Samsung krijgen we ook maar DD 5.1 aangeleverd (de Atmos-versie is enkel via de Xbox of LG-tv’s beschikbaar). De enorme diepte missen we hier ook wel wat en sommige microdetails verdwijnen bijna, maar toch levert de Sonos Amp heel veel van de sfeer van Mexico City in de jaren zeventig. Voldoende om ons onder te dompelen in de film. En dat is ook precies de bedoeling van surround.

Versus Playbar – en de rest

Voor de Sonos-fans stellen we het graag kristalhelder: de Sonos Amp met eigen speakers, Sonos Sub plus twee Play-speakers levert een betere surroundervaring dan een Sonos Beam of Playbar met Sub en Play-speakers. Het hangt sterk af van welke luidsprekers je op de Amp aansluit, natuurlijk, maar de totale kostprijs van een 5.1-opstelling met een Amp verschilt niet zoveel van een surroundopstelling rond een Playbar. Met onze Bowers & Wilkins 606 (700 euro/paar) of KEF R3’s (1.600 euro/paar) komt je veel hoger uit. Maar zoveel moet je niet uitgeven om iets fraai te krijgen. We halen even een set Q Acoustics 3020i’s boven van 300 euro/paar, en dat klinkt eigenlijk uitstekend. De 3020i’s zijn een andere recente aankoop voor onze testspeakerbibliotheek, zeer compact en zeer goed qua klank gegeven hun bescheiden prijs.

We vinden niet dat je de Sonos Amp als surroundoplossing mag vergelijken met een klassieke AV-receiveropstelling, hoewel dat die qua prijs misschien niet zoveel hoeft te verschillen. Een instap-receiver en een surroundset als de Jamo Studio 8 kost misschien wel minder. Maar de Sonos Amp is een oplossing voor andere mensen, mensen die geen groot apparaat en een hoop kabels in de woonkamer willen. En dan is er nog de complexiteit van een AV-receiver.

Toch is de Sonos Amp als surroundoplossing niet helemaal uniek. Yamaha biedt als enige een echt vergelijkbare alternatief, in de vorm van zijn nieuwste AV-receivers met MusicCast Surround. Dan kun je ook werken met een draadloze subwoofer en twee draadloze rear-speakers, net zoals bij Sonos. Het voordeel van Yamaha is dat de compatibele receivers (er zijn meerdere modellen, vanaf circa 400 euro, wij hebben de RX-V685 getest) ook HDMI-ingangen hebben voor consoles en videobronnen. Het is wel iets complexer.

Toch ook opmerken dat de Sonos Amp ook een interessante tv-geluidsverbetering oplevert enkel met twee stereospeakers. Als je kiest voor luidsprekers met een bredere uitstraling, zoals Q Acoustics of Dali’s, dan krijg je al een heel brede soundstage opgediend. En dat is al een heel pak beter dan de tv-speaker of een goedkopere soundbar. Sowieso geniet je van een betere weergave van muziek in stereo, naargelang welke passieve speakers je aanschaft.

Conclusie

De Sonos Amp is een zeer interessant toestel voor iedereen die met minimale moeite en minimaal gedoe toch van echt surround wil genieten. Je kunt het vergelijken met dure AV-receivers en spreken over Dolby Atmos, en dan schiet het tekort. Maar dat is niet wat de Sonos Amp beoogt. Het is een heel compact apparaat dat heel goed is in muziekstreaming én een degelijke surroundervaring kan bieden. Heel mooi, al moet je de kostprijs niet onderschatten. Een Sonos Amp plus twee passieve speakers, een Sonos Sub en een paar Sonos One’s kost je al gauw meer dan 2.000 euro. Het is dus zeker niet een spotgoedkope oplossing om een 5.1-opstelling te bouwen. Maar wel een verrassend effectieve – en heel gebruiksvriendelijk.