Verslag: Atlas Cables – Handgemaakt met liefde

Dagprogramma

Maar terug naar Atlas Cables, hiervoor zijn we immers afgereisd naar Kilmarnock. Aan de buitenzijde van het pand doet niets vermoeden dat er binnen fraaie en hoogwaardige audiokabels gemaakt worden. Na een snelle temperatuurcheck, ondanks de afgeschafte coronamaatregelen is men voorzichtig aangezien het kleine team relatief kwetsbaar is, en kunnen we het pand in. Direct na binnenkomst word ik enthousiast begroet door directeur Kevin Kelly. Een onvervalste Schot met dito accent, hoewel de Schotten, net als de Friezen bij ons, van een taal spreken. Kevin gaat mij voor naar de luisterruimte terwijl hij samen met Martin gekscherend bekvecht over wie de koffie en thee zal verzorgen. Het is me onmiddellijk duidelijk dat er bij Atlas Cables een ongedwongen sfeer hangt. Ik voel me gelijk op mijn gemak en verheug me op een leuke dag. Na een inleidend gesprek waarbij we elkaar een beetje beter leren kennen stelt Kevin voor het dagprogramma even door te nemen. “Ik wilde je eerst samen met Martin het één en ander over de ontstaansgeschiedenis en de filosofie van het bedrijf vertellen.  Daaropvolgend een lunch buiten de deur. Als we dan weer terug zijn stel ik je voor aan een aantal mensen van ons team in de fabriek en kun je met eigen ogen zien hoe we onze kabels bouwen. Daarna sluiten we de dag af met een uitgebreide luistersessie waarbij ik de verschillen tussen de diverse kabels kan laten horen”, zegt Kevin. Een dagindeling waar ik me zeker in kan vinden.

Ontstaansgeschiedenis

De Britse keten Mountain Snow, van ongeveer 100 audiowinkels, zocht in de jaren negentig naar een manier om, naast de apparatuur die ze verkochten, extra verkoop te genereren met audiokabels die in de diverse prijsklassen ‘value for money’ moesten bieden. John Carrick, een man met lange ervaring in de audiobranche, bleek de aangewezen persoon en hij ontwikkelde een paar verschillende kabellijnen die zeer succesvol bleken. In 2003 namen vijf dealers Atlas Cables over en legden de merknaam Atlas Scotland Ltd. vast. John Carrick bleef aan het roer en het doel dat gesteld werd was binnen een brede range aan producten optimale prestaties te bieden en klankmatig uit hetzelfde hout gesneden te zijn. In 2010 kwam Kevin na een carrière als elektronica engineer, gespecialiseerd in digitale technieken bij het bekende audiomerk Linn, in contact met John Carrick. “Ik belde John omdat ik voor mijn net opgestarte eigen bedrijf in Custom Installation graag zijn kabels wilde gebruiken en verkopen. Aangezien we beiden gevestigd waren in Kilmarnock leek het me netjes hem hierover te informeren omdat we mogelijk deels in dezelfde vijver zouden vissen”, vertelt Kevin. “Welnu, dit gesprek liep anders dan gedacht. John reageerde bot en gaf aan niet geïnteresseerd te zijn. Ik hield aan met als resultaat dat John overstag ging en toestemde in een afspraak op kantoor. Na deze meeting kwam ik in plaats van met een deal om Atlas Cables te gaan verkopen naar buiten met een opdracht om digitale kabels voor Atlas te gaan ontwikkelen”, zegt Kevin breed lachend. “Al snel ging ik steeds meer werk voor Atlas doen en was ik fulltime bezig met het ontwikkelen van diverse kabels.” In 2013 nam Kevin samen met Martin en twee aandeelhouders Atlas Scotland Ltd. over van John en kwam de boel in een stroomversnelling. De business groeide en zeven jaar geleden verhuisde het bedrijf naar de huidige locatie.

Filosofie

In tegenstelling tot het mystieke wat om Schotland heen hangt werken ze bij Atlas Cables vanuit een engineering oogpunt. Wat betekent dat alles wat ze doen moet leiden tot een verbetering in weergavekwaliteit. Het moet echter gemakkelijk te verklaren en te herhalen zijn. Kevin spreekt in dit geval niet zo zeer van een bepaalde filosofie maar eerder van een missie. “We proberen zoveel mogelijk informatie van het ene eind van de kabel naar het andere eind over te brengen zonder dat we daar het geluid mee kleuren of beïnvloeden. We geloven heilig in het demonstreren van onze kabels en dat de klant op die manier uit eigen ervaring de beste keuze maakt”, zegt Kevin. “Voor ons zijn er vijf parameters die de prestaties van een audiokabel kunnen verklaren”, legt Martin uit. “Te weten: de kwaliteit van de geleider, de efficiency van de isolator, kwaliteit van de connector, de mate van afscherming en niet te vergeten het productieproces.” “Wanneer een luisteraar verschil hoort tussen twee kabels moeten wij als Atlas Cables in staat zijn dit op technische gronden te verklaren”, vult Kevin aan. Later in de middag tijdens de uitgebreide demo met diverse kabels maken ze deze claim volledig waar. Aan de hand van een aantal sheets geven Kevin en Martin hier meer uitleg over. Voor de geleider maakt Atlas Cables al twintig jaar gebruik van twee verschillende soorten koper te weten OFC (Oxygen Free Copper) en de nog betere OCC-variant (Ohno Continuous Cast). De gebruikte geleider verklaart gelijk deels de prijsverschillen tussen de diverse kabels, het materiaal OCC is ongeveer tienmaal duurder dan de OFC-variant. De kwaliteit van de toegepaste isolator is van groot belang voor de bandbreedte van de kabel. Dit resulteert in een meer natuurlijke en open weergave. Teflon is een goede keuze om als isolator te fungeren, echter zijn er verschillende varianten. Atlas maakt gebruik van Polyethylene, PTFE en Microporous PTFE. De connector is enorm belangrijk en daarom maakt Atlas uitsluitend gebruik van in eigen huis ontworpen exemplaren. In tegenstelling tot veel andere kabelfabrikanten werkt Atlas met de ‘cold welding’ (krimp)techniek in plaats van solderen. “De keuze voor deze techniek komt voort uit het gebruik van OCC als materiaal voor de geleider. Dit materiaal wordt minder van kwaliteit wanneer gebruik wordt gemaakt van ‘post processing’. Oftewel solderen waarbij de OCC-geleider opnieuw wordt verwarmd en afkoelt op een ongecontroleerde manier. Daarnaast hebben we met deze handgemaakte kabels te maken met verschillende medewerkers die de kabels assembleren en dus is elke soldeerverbinding anders. We gebruiken speciale gekalibreerde gereedschappen voor het krimpen zodat elke kabel identiek is, ongeacht wie de kabel gemaakt heeft. In de high-end modellen is de pin van de plug qua materiaal gelijk aan de geleider. Met deze mate van detail tijdens de productie zijn we uniek”, weet Kevin me vol trots te vertellen. Een unieke feature van Atlas Cables is het Grun Coherent Earthing System. Een aantal kabeltypes hebben de mogelijkheid om extern te aarden. Dit kan op verschillende manieren, via de aarde aansluiting op een versterker of Eos modular stekkerblok. Beste manier is via de als accessoire verkrijgbare speciale stekker.

De fabriek in

Na zoveel informatie is het tijd voor een korte pauze. In een nabijgelegen restaurantje lunchen we met, hoe kan het ook anders, een heerlijke portie Fish & Chips. Weer helemaal fris en fruitig wordt het tijd om de fabriek te bekijken. Bij het betreden van de fabriek valt direct op wat een rust er heerst en hoe licht en schoon het is. Geen lawaai van machines of iets dergelijks slechts een bescheiden muziekje op de achtergrond. “Door onze manier van produceren konden we tijdens Covid aan de vraag naar onze producten blijven voldoen. Medewerkers werkten vanuit huis en wekelijks werden ze voorzien van de benodigde materialen. Omdat we natuurlijk niet bij iedere werknemer rollen met kabels konden neerzetten hebben we een snijmachine aangeschaft die met grote precisie kabels van de rol op de gewenste lengte snijdt. Op deze manier kunnen we na Covid de hardlopers in het assortiment sneller produceren, wat achteraf een bijkomend voordeel bleek te zijn. Alles wat we maken is verkocht, we werken ‘Build to Order’ en hebben nauwelijks voorraad”, vertelt Kevin. “Deze manier van werken zorgt er ook voor dat onze medewerkers afwisseling in hun werk houden. Wanneer ze volledig ingewerkt zijn kunnen ze 95 verschillende kabels maken. Dit doen ze aan de hand van ‘spec sheets’. Daarin is precies vastgelegd hoe de desbetreffende kabel gemaakt moet worden. Voordeel is dat indien er een mogelijke aanpassing gedaan is in bijvoorbeeld een plug of andere materiaalwijziging, zij dit gelijk zien en iedereen de kabel op dezelfde wijze maakt.” Ik mag op de vingers kijken bij iemand die geconcentreerd bezig is met een Hyper Streaming-kabel. Ik begrijp van haar dat Streaming-ethernetkabels de lastigste kabels zijn om te maken, de acht minuscule draadjes moeten precies op de juiste plek in de connector zitten. Vervolgens wordt het binnenste, kunststof deel van de connector machinaal gekrompen en is de rest van de afwerking weer handwerk. “Om onze, voornamelijk high-end versies, naast superieure prestaties een klant specifieke uitstraling mee te geven bieden we als Atlas Cables sinds een tijdje de ‘Luxe’ finish. We zijn een samenwerking aangegaan met een bedrijf in de regio dat gespecialiseerd is in het met leer bekleden van meubels en auto interieurs. Standaard bieden we vier verschillende kleuren leder en kan de klant kiezen voor een specifiek stiksel en de kleur daarvan. Op aanvraag is elke kleur leer mogelijk wat de kabel uniek maakt. We sturen de basiskabel naar de leerbewerker en krijgen deze voorzien van de juiste mantel weer retour. De afwerking wordt dan verder door ons verzorgd; één van onze mensen is hierin gespecialiseerd. Zullen we daar even een kijkje nemen?” vraagt Kevin.

3D-printer

We lopen naar een andere hoek van de ruimte waar met oog voor detail en grote precisie een prachtige met bruin leer en witte stiksels afgewerkte kabel voorzien wordt van connectoren. “Het kleinste foutje tijdens het monteren is voldoende om het eindproduct af te keuren. In de praktijk komt dit echter niet of nauwelijks voor, onze mensen zijn zeer gemotiveerd en tonen meer dan 100% inzet”, lacht Kevin. “Dat de mensen gemotiveerd en met veel plezier voor ons werken heeft te maken met het feit dat we een Profitable Sustainable Company proberen te zijn. Niet alleen met onze producten, maar ook naar onze mensen. Natuurlijk moeten we als Atlas Cables winst maken, maar dat is voor ons niet het hoofddoel van de onderneming. Martin en ik hebben niet de illusie en intentie om hier miljonair mee te worden. Iedereen moet zich vooral prettig voelen met wat hij of zij doet. We willen onze producten voortdurend innoveren, niet alleen kwalitatief maar zeker ook de productiewijze. Door meer en meer onderdelen in eigen huis te produceren, of dichter bij huis in te kopen proberen we onze bijdrage aan een betere leefomgeving te leveren. Goed voorbeeld is de aanschaf van een 3D-printer waarmee we onderdelen van de connectoren in eigen huis kunnen produceren. De massieve versie van PTFE heeft een huls nodig om het uitzetten en krimpen onder controle te houden. Voor de duurste Ultra L-versie printen we ze nu zelf en hebben we de massa drastisch kunnen verminderen door een soort honingraatstructuur te gebruiken en is de huls nog slechts een cosmetische toevoeging. Samen met de Strathclyde Universiteit werken we nu aan een model waarbij de huls en plug één geheel vormen. Hoe minder plug (massa) hoe transparanter de kabel zal klinken, minder gewicht is minder kleuring. Dit is misschien een mooi bruggetje om in onze luisterruimte te gaan luisteren naar de verschillen en dan kan ik je gelijk wat onderdelen laten zien”, stelt Kevin voor. Na wat foto’s in de fabriek waar iedereen enthousiast zijn medewerking aan verleent en een rondje door het, bijna lege, magazijn – Build to Order weet u nog?! – lopen we richting de luisterruimte.

Het oor wil ook wat

Het eerste wat opvalt bij het betreden van de luisterruimte is de apparatuur in het audiorack, of eigenlijk niet de apparaten an sich maar de manier waarop ze in het rack staan. Namelijk met de achterkant in het zicht in plaats van de fronten. Heel logisch wanneer je bedenkt bij een kabelfabrikant op bezoek te zijn. Kevin en Martin lachen wanneer ze mijn ietwat verbaasde blik zien. “Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan?” grapt Martin. “Het systeem wat er staat is verder ook niet echt spannend, en regelmatig aan verandering onderhevig. Momenteel staat er een Musical Fidelity-voorversterker, Naim-server, Chord Ultimate-eindversterker, Arcam-DAC en DALI-speakers. Het enige wat de combinatie voor ons moet doen is de verschillen tussen de diverse kabels laten horen”, zegt Kevin. Voor de luistersessie beluisteren we stereo RCA-interlinks tussen de DAC en de voorversterker. Aan de andere bekabeling van de set wordt niets veranderd. “Wat we nu gaan doen is iets waarvan we hopen en promoten dat onze dealers dit ook doen voor hun klanten. De verschillen laten horen tussen de diverse kabels en die kunnen verklaren aan de hand van de vijf parameters waar we eerder over spraken. Geen voodoo of spannende terminologie maar gewoon common sense. Ik pak altijd één track en die laat ik ongeveer veertig seconden horen, vervolgens laat ik hetzelfde stuk nog een keer horen. Daarna wissel ik, in dit geval de stereo interlink, en gaan we op dezelfde manier verder”, vertelt Martin. We starten met de Element Achromatic, de betaalbare instapkabel van Atlas. De weergave is prima, mooi evenwichtig en aangenaam. Vervolgens wordt de Element vervangen door de Equator Achromatic, in de basis dezelfde opbouw en materialen alleen nu Coax met een dubbele afscherming. Resultaat: een ruimer stereobeeld en meer samenhang tussen de instrumenten.

Hierna is het de beurt aan de Hyper Achromatic welke beschikt over meer OCC-geleiders. Dit vertaalt zich in een levensechtere weergave met meer rust. Hoewel de stap groter is dan tussen de eerste twee versies laat het zich lastiger omschrijven in termen als ruimtelijkheid of klankkleur. Meer betrokkenheid bij de muziek is de beste omschrijving. Prijstechnisch wordt er nu een flinke stap gemaakt naar de Ailsa Achromatic. De Ailsa is ongeveer 1,5 maal duurder dan de Hyper. De isolator is nu PTFE in plaats van PEF en de afscherming van koper. Alle instrumenten klinken nu natuurlijker, gemakkelijker en de muziek lijkt langzamer gespeeld te worden. Hoewel de naam Ailsa gelijk blijft, is de toevoeging Ultra in plaats van Achromatic wat het verschil maakt. Qua prijs wordt een forse stap gemaakt, met prijzen rond veertienhonderd euro voor een 1 meter set, ongeveer driemaal de prijs van de ‘normale’ Ailsa. Technische verschillen zijn er te over en het voert te ver om ze allemaal te duiden. De Ultra plug, multi-core opbouw en Grun Earthing zijn er enkele. De weergave klinkt nu veel opener, er is meer lucht rondom de instrumenten en stemmen. Volwassener en natuurlijker zijn sleutelwoorden om de weergave te duiden. “Kijk”, zegt Kevin en hij laat mij het binnenwerk van de Ultra- en Ultra L-plug naast elkaar zien. “Dit is wat we bedoelen met: Hoe minder plug hoe transparanter de weergave.” De plug is massief waar de Ultra een open structuur heeft. Hij geeft mij beide en zelfs bij deze kleine onderdelen is het verschil in gewicht duidelijk voelbaar. Door met de Mavros Ultra, welke beschikt over meer geleiders, twin multi-core, en Grun Earthing System. Het is nu perfect hoorbaar hoe de piano aangeslagen wordt en de fluit aangeblazen. De stem van Sarah McLachlan wint nog meer aan realisme en je hoort haar ademen. Als laatste mag de nieuwe Arran Ultra L, met het 3D-geprinte binnenwerk van de plug, nog betere afscherming en massief OCC koperen geleiders zijn kunstje vertonen. Deze kabel brengt de weergave naar een zeer hoog niveau. De rust die in de weergave zit is prachtig en maakt dat de muziek uit de speakers vloeit. Een kabel die in staat is iedere serieuze audioset naar een hoger plan te tillen. Kevin en Martin hebben me volledig overtuigd met deze demo. Ze zijn inderdaad in staat de hoorbare verschillen tussen de diverse kabels met een technisch onderbouwd verhaal te verklaren dat voor iedereen te begrijpen is.

Quaich

Na de uitgebreide demo is het helaas tijd om richting het vliegveld van Glasgow te vertrekken. Jammer, aangezien beide gastheren nog veel meer te vertellen hadden over Atlas Cables. De filosofie van het verklaarbaar maken van hoorbare verschillen, vanuit een technisch oogpunt, is me volledig duidelijk geworden tijdens de luisterdemo. Het mooie is dat elke Atlas-dealer u als klant eenzelfde demo kan geven en de verschillen kan uitleggen en zelfs laten zien met onderdelen en opengewerkte kabels. Geheimen kennen ze bij Atlas niet wat dat betreft. De met liefde handgemaakte kabels klinken dan transparant, de mensen achter Atlas Cables zijn warm, open en oprecht. Dit blijkt wel wanneer ik bij het hartelijke afscheid een Quaich, een traditionele Schotse vriendschapscup, aangeboden krijg. Kevin, Martin en Atlas-team bedankt voor het interessante kijkje achter de schermen en jullie warme ontvangst!

Tophifi, www.tophifi.nl