HOBO hifi Den Haag is een zeer ruimbemeten winkel met een hometheater en diverse luisterruimtes. Ze richten zich op de zogenaamde mid-fi markt en doen dat met een assortiment van kwalitatief zeer goede apparatuur. Er staat onder andere Thorens, Rotel, Arcam, Sonus faber, Paradigm, Anthem, Bowers & Wilkins, Monitor Audio, Moon en McIntosh. Daarbij ook componenten uit de hogere budgetklassen. Er zijn namelijk verschillende klanten die in het hogere segment kopen. Het filiaal wordt gemanaged door Benno Hoogenboom. Van oorsprong drogist, maar inmiddels met vele jaren ervaring in de hifi. Ook Jan ‘t Hart heeft langdurige ervaring, opgedaan bij bekende audiobedrijven in ons land. Dat is duidelijk te merken, want het kennisniveau is erg hoog. Sem van Schooneveld completeert het team, dat op zaterdag nog hulp krijgt van Thomas. Niet alleen is er productkennis, maar ook veel ervaring in hoe je apparatuur moet combineren en opstellen om een perfecte weergave te bereiken. Voor consumenten dus een absolute aanrader om niet zelf te gaan rommelen met op internet gekochte spullen, maar zaken te doen met een detaillist die voor elk budget een optimaal presterend systeem kan bouwen. Ze komen het ook nog thuis installeren en inregelen indien de klant dat wenst. Een bekende uitspraak in audioland is dat een audiofiel twee problemen heeft. Eerst op het moment dat je bepaalde spullen wilt hebben (ondraaglijke begeerte…). Ten tweede als je ze eenmaal thuis hebt staan (en het voor geen meter klinkt…). Een bezoek aan een goede dealer kan dan behoorlijk ontzorgen.
Paradigm introduceerde recent de Paradigm Founder Series. Een reeks van zes modellen met de naam ‘Founder’, omdat een van de oorspronkelijke oprichters van Paradigm terugkeerde naar het bedrijf. Voor deze review zijn vier luidsprekersets beluisterd. HOBO hifi Den Haag bood de winkel aan met de Paradigm weergevers en alle mogelijke versterkers, bronnen, luisterruimtes en accessoires. Op de valreep net weer open na de lockdown, dus nagenoeg geen klanten over de vloer en vrij spel om de meest optimale sets samen te kunnen stellen.
Paradigm
Dit Canadese bedrijf bestaat sinds 1982, heeft een enorm marktaandeel in Canada en de VS en bouwt alles zelf. Paradigm en het bijbehorende Anthem zijn in die gebieden een begrip. Ze bouwen dan ook relatief betaalbare spullen met een zeer goede kwaliteit. In het magazijn van luisterruimte 3 staat nog een setje Paradigm monitoren van heel lang geleden. Die zijn nooit meer teruggekeerd bij de importeur vanwege uitzonderlijke prestaties.
De Founder Series bestaat uit zes modellen. Drie vloerstaanders (120H, 100F en 80F), een minimonitor (40B), een centerluidspreker (90C) en een multifunctionele monitor (70LCR). De laatste is uitzonderlijk, want het is een gesloten systeem met een frequentiebereik vanaf 79Hz. Dus, geschikt voor stereo in combinatie met een subwoofer, maar ook geschikt als weergever in een kleiner of groter hometheatersysteem. Daar zijn ze in principe voor elke toepassing geschikt. Zonder te verzuipen in specificaties, starten de vloerstaanders met laagste frequenties vanaf 22 Hz, en de monitor (40B) begint bij 55 Hz. De gevoeligheid van de modellen ligt rond de 93 dB waardoor versterkers vanaf 15 Watt tot ongeveer 300 Watt worden geadviseerd.
De drie vloerstaanders zijn basreflex typen en dat geldt ook voor de centerluidspreker. Leverbare kleuren zijn walnut, black walnut, midnight cherry en piano black. De vloerstaanders hebben een taps toelopende behuizing. Dat staat chique want het komt heel anders over dan al die rechthoekige luidsprekers en zorgt ervoor dat er geen parallelle wanden zijn die resonanties kunnen veroorzaken. Designmatig zien de Founder modellen er dan ook aantrekkelijk uit. In de Founder reeks is geen subwoofer beschikbaar. Paradigm heeft een aantal andere series waar voldoende subwoofers te vinden zijn. Zeer uitgebreide informatie met betrekking tot de overige specificaties is te vinden op de website van Paradigm en Look en Listen.
Founder technologie
Zoals gebruikelijk biedt zo’n nieuwe serie luidsprekers ook nieuwe technologie of verder doorontwikkelde specificaties. Ook daar zijn de genoemde websites uitermate informatief. Het volstaat hier om de highlights te noemen. De zelf ontwikkelde drivers hebben een conus uit ALMAC. Het is een combinatie van aluminium, magnesium en keramische materialen. De grotere vloerstaanders hebben CARBON-X Unibody drivers voor het laag. De essentie van al deze ontwikkelingen is uiteraard om zo licht en stijf mogelijke membranen te bouwen, die daardoor snel zijn en het geluid zo min mogelijk vervormen. In de vorm van OSW (Oblate Spherical Waveguide) past Paradigm waveguides toe om invloed te hebben op de horizontale en verticale spreiding van het geluid. Dat is een slimme aanpassing aan moderne woonomgevingen die meer op een galmruimte lijken dan op een studio met goede akoestische eigenschappen. Als je de horizontale afstraling en ook de verticale afstraling kleiner maakt, dan raak je minder reflecterende oppervlakten in de kamer. Dat kan resulteren in een beter geluid. Al luisterend blijkt dat met name de verticale spreiding kleiner is dan die in het horizontale vlak. Geen probleem, omdat je meestal luistert vanuit een zitpositie. Het voorkomt storende reflecties via het plafond en de vloer. Door de verminderde dispersie aan de randen van het horizontale vlak, verklein je de invloed van de wanden, maar is een luidspreker ook minder storend voor degenen die off center van de weergevers in dezelfde kamer bivakkeren.
Perforated Phase Aligning (PPA) zorgt door middel van Lens-technologie voor phase-alignment. Een toverwoord in de hifi met de bedoeling dat alle frequenties op hetzelfde moment bij de luisteraar aankomen. Het is namelijk storend als de bass in tijd achterloopt met de rest van de band, om het effect van niet faselineairiteit maar even te duiden. Zo’n faselineaire luidspreker zal dus realistischer klinken, aldus Paradigm. De vloerstaanders bieden de PPA-techniek ook voor de midrange drivers. Er zijn nog tal van andere technieken, maar er is in het algemeen voor gezorgd dat deze luidsprekers zo vervormingsvrij, als binnen het budget realiseerbaar is, kunnen presteren. Door de vorm van de behuizing, interne braces en aparte compartimenten voor verschillende drivers, wordt de kleuring die de behuizing veroorzaakt sterk verminderd.
Luisteren
Zoals gezegd was het luisteren dit keer een free lunch. HOBO hifi Den Haag vormde een speeltuin met, binnen acceptabele grenzen, de haast volmaakte vrijheid om een dagje te experimenteren. In de kleine (pakweg 5 x 7 meter) luisterruimte werd eerst de 80F vloerstaander geplaatst. De Anthem STR integrated versterker met een Moon loopwerk (de Anthem heeft een converter aan boord), vormde een ideale match. Anthem is bekend vanwege de professionele theaterversterkers en processors en komt ook van Paradigm. Niet helemaal toevallig dat er een match is, maar dat wil niet zeggen dat deze luidsprekers niet met diverse andere versterkers goed kunnen presteren. Om de luidsprekers zo optimaal te kunnen plaatsen, werd eerst geluisterd naar een aantal meetsignalen. Het is dan mogelijk om zeer snel de ideale positie te vinden, maar don’t try this at home. De ideale positie is doorgaans een plaatsing die in veel woonomgevingen not done is. Over de match en de juiste plaatsing worden verder geen mededelingen gedaan. Daarin voorziet de gespecialiseerde hifi-dealer en de mensen van HOBO hifi Den Haag hebben de kennis en ervaring om dit in uw woonomgeving te realiseren. De luisterruimtes bij Hobo hebben overigens een prima akoestiek. Niet uitbundig perfectionistisch, maar representatief voor de gemiddelde huiskamer zolang die niet lijkt op een iets grotere badkamer. Wat een klant dus beleeft tijdens een demonstratie zal niet extreem afwijken van wat thuis te beluisteren is. De noise-meting in de ‘kleine’ ruimte maakte direct duidelijk dat er ergens bij 50 Hz een roommode is en dat de akoestische dimensies in de ruimte niet evenwichtig verdeeld zijn. Wellicht doordat de linkerwand gedeeltelijk uit glas bestaat. Daardoor moet je in de plaatsing compenseren voor die roommode en ook om een goed center image te krijgen. Los van de roommode kunnen de Paradigms het laag iets sterker aanzetten. Dat geldt voor veel luidsprekers vanaf het Amerikaanse continent en compenseert voor de typische bouwstijl van veelal houten woningen, waardoor het laag ergens in het oneindige verdwijnt. Niets om je verder zorgen over te maken. Om te luisteren werd een volstrekt willekeurige greep gedaan uit de cd-kast. Je kunt namelijk met vrijwel elke cd direct horen wat een luidspreker en/of een systeem doet. Je draait dus een stukje uit een track en soms nog enkele seconden uit een andere track om het zeker te weten. Niet nodig om de achtste van Mahler helemaal uit te luisteren.
De perfecte luidspreker
Bij het beschrijven van het ‘karakter’ van een luidspreker vind je altijd sterke en wat minder sterke eigenschappen. De perfecte luidspreker moet nog bedacht worden, is een utopie en zelfs als een weergever een half miljoen kost, is het nog steeds een compromis. Luidsprekers zijn de laatste tien jaar sterk verbeterd en je kunt in principe zeggen dat je momenteel voor het budget krijgt wat daarbinnen maximaal mogelijk is en soms ook veel meer. Daarom zijn er betaalbare luidsprekers met buitengewoon goede prestaties. Er zijn momenteel vrijwel geen echt slechte luidsprekers op de markt. Maar het zal ook duidelijk zijn dat er voor een ontwerp en bouwbudget van 8000 euro iets meer kan worden gedaan dan voor een fabrieksbudget van 400 euro. Het issue is momenteel niet dat je voor je geld een notoir slechte luidspreker krijgt, maar dat je soms voor een hoog bedrag iets krijgt waar je eigenlijk meer van zou mogen verwachten. Aan de andere kant maken winkeliers en importeurs keiharde kwaliteitskeuzes. Ze verkopen zeker geen producten die bij een review door de mand vallen. Wat aangeboden wordt in betrouwbare winkels is dus al een selectie.
Resultaten
De 80F kleinste vloerstaander (met twee bass-drivers) heeft een uitermate lichte warme toon, net als de rest van de beluisterde Paradigm Foundation luidsprekers. Met de juiste plaatsing is er een fraai ruimtelijk beeld, een goede definitie, een uitmuntende snelheid en het laag is in balans. De laagweergave is, in vergelijking met de andere modellen een streepje diffuser en de hele luidspreker mag nog iets meer focussering hebben. Zoals veel luidsprekers is deze Paradigm niet volledig vrij van een zeer geringe mate van kleuring. Die is herkenbaar in de beluisterde modellen, maar het laagst in de deelactieve 120H. Aan de andere kant dient opgemerkt te worden dat het geluid van de beluisterde modellen enorm consistent is. Alle modellen hebben de mogelijkheid voor bi-amping. Ook voor bi-wiring, maar dat is een uiterst discutabel concept. Met bi-amping is de meest optimale versterker te kiezen voor het hoog/midden en een passende versterker voor het laag. De balans (amplitudeverhouding tussen laag en de rest) kan dan perfect ingeregeld worden.
De 40B monitor heeft een iets scherper focussering en het kost minder moeite om het laag in balans te krijgen. Er is een zeer fraaie ruimtelijke afbeelding mee mogelijk en de laagweergave lijkt iets gedefinieerder dan met de 80F. Het laag heeft hetzelfde klankmatige karakter als bij de 80F. Deze monitor geeft het middengebied fraai weer.
De 120H is de grootste vloerstaander uit de reeks en heeft actief laag middels een ingebouwde 1000 Watt versterker met een dsp, die de drie bass-drivers aanstuurt. Deze weergever is beluisterd in de grote demoroom van Hobo, waar akoestische issues minder een rol spelen. Ze worden van stroom voorzien door de Anthem STR pre en Anthem STR po. Het valt direct op dat dit systeem echt volwassen klinkt en een enorme rust kent in de weergave. Het midden kent een zeer goede doorgave van de klank uit de opname, de soundstaging is first class en focussering en detaillering gaan verder dan bij de andere modellen. Toch zijn deze Paradigm modellen geen resolutie-kampioenen. Het is ruim voldoende, maar niet wat de (oneindig duurdere) Magico’s of Tidal’s (luidspreker) doen. Daarmee kun je elke afzonderlijke snaar in een orkest horen. De sterkte van het laag is uiteraard regelbaar via het ingebouwde Anthem ARC roomcorrection systeem. Daarmee kan deze weergever perfect op de akoestiek ingeregeld worden. ARC corrigeert alleen het laag, maar daar zijn doorgaans de meeste akoestische problemen. De luidspreker komt met een meetmicrofoon en USB-kabels. Er is een computer en downloadable software nodig om ARC te laten werken. Deze luidspreker is actief in het gebied tussen 18 Hz en 300 Hz. Voor het midden en hoog kan een versterker aangesloten worden tussen 15-400 Watt.
De 100F is de ‘middelste’ vloerstaander in het gamma. Eveneens met drie bass-drivers, maar deze weergever is geheel passief. Het laag heeft wederom een licht herkenbaar karakter, maar is hier van een kwaliteit die tussen de 120H en 80F beweegt. Snel, iets dieper (vanaf 42 Hz en voor de 80F is dat 50 Hz) en krachtiger dan bij de 80F. Het laag is hier ook goed gedefinieerd. Er is een uitstekende balans en de iets kleinere verticale spreiding is ook hier herkenbaar, met al genoemde akoestische voordelen. Professionele line-arrays werken ook met een zeer nauwe verticale spreiding, om specifiek bepaalde groepen in het publiek aan te sturen.
Epiloog
In de beleving van deze auteur is er een voorkeurslijstje ontstaan, waar de heren van HOBO hifi Den Haag zich ook in kunnen vinden. Er was trouwens over alle bevindingen consensus. Dat betekent voor ondergetekende dat ze in Den Haag weten waar het over gaat. De kwaliteitsvolgorde begon met stipnotering bij de 120H. Maar dat is feitelijk een luxe fullrange systeem. Vervolgens de 100F, daarna de 40B monitor en als laatste, maar zeker niet de minste, de 80F vloerstaander. Hoewel de keuze tussen een vloerstaander en een monitor een redelijk fundamentele is, ‘voelt’ de monitor tijdens het luisteren net even plezieriger. Dat is niet altijd keihard toe te wijzen aan een bepaalde eigenschap. Het kunnen kleine verschillen zijn in resonantiepatronen, afstraling, fase, filtering of wat dan ook. Je zou moeten gaan meten en verder onderzoeken om daarachter te komen. In ieder geval zijn deze nieuwe Paradigm modellen interessant om bij Hobo Den Haag te gaan beluisteren. Een positieve review is altijd een aanbeveling om kennis te gaan maken met een nieuw product. Maar, uiteindelijk is de keuze aan de consument. Dus snel naar de Loosduinseweg…
Prijs:
- Paradigm Founder 120H € 4.799,- per stuk
- Paradigm Founder 100F € 2.999,- per stuk
- Paradigm Founder 80F € 2.199,- per stuk
- Paradigm Founder 40B € 1.349,- per stuk
Look en Listen, www.lookenlisten.nl
HOBO hifi, www.hobo.nl
Reacties (0)