Review: KEF LS50 Meta – compacte en stijlvolle luidsprekers

KEF LS50 Meta

Wellicht de grootste uitdaging bij de 1.199 euro kostende LS50 Meta (paarprijs) was het bedenken van een passende naam. De nieuwe luidspreker is overduidelijk verwant aan de succesvolle LS50, dus het verlangen zal groot zijn geweest om de naam gelijkaardig te houden zodat iedereen de verwantschap tussen oud en nieuw zou snappen. Tegelijkertijd maakt de Meta door het gebruik van een nieuw en revolutionair materiaal echt een grote stap vooruit ten opzichte van zijn voorganger. Uiteindelijk is er dan toch gekozen voor het vertrouwde ‘LS50’ met het Meta-suffix. De kans bestaat dat sommige mensen daardoor onderschatten wat er aangepast is.

De kern van de zaak is natuurlijk wel onveranderd gebleven – en dat is een zéér goede zaak. De LS50 Meta blijft een relatief compacte speaker met een modern (maar akoestisch verantwoord) design dat zelfs op een meter afstand een geïntegreerde soundstage neerzet. Muziek vormt één geheel, je hebt niet gauw de indruk dat een stuk van links en een deel van rechts komt. Al hangt dat uiteraard wel van de muziekproductie af. Je kunt deze KEF’s daardoor even goed als monitors aan je werkplek inzetten of als speakers die op een normale luisterafstand in de woonkamer staan.

De achterkleinzoon

De KEF LS50 Meta is een luidspreker die helemaal nieuw is en toch een enorme portie geschiedenis met zich meedraagt. De LS50 die KEF bijna tien jaar geleden uitbracht ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van het Britse merk, was immers op zijn beurt een herdenken van de klassieke LS3/5a-speaker die in de jaren zeventig voor de BBC werd ontwikkeld. De Britse omroep had toen nood aan een compacte speaker die op korte afstand correct klonk, zodat ingenieurs in mobiele zendwagens opnames konden beoordelen. KEF was een van de bedrijven die deze speaker onder licentie mocht bouwen, weliswaar niet als eerste. Maar het merk was wél van de meet af aan de leverancier van de drivers voor de BBC-speaker. De LS3/5a was echter niet enkel bij BBC-medewerkers een hit, ook veel muziekliefhebbers vielen voor de compacte speaker.

Net als de LS50 van 2011 is de Meta dus een verdere evolutie van dat oorspronkelijke BBC-concept uit de jaren zeventig. Wel grondig aangepast en verbeterd met KEF’s Uni-Q-driversysteem, uiteraard. Waar de oorspronkelijke LS3/5a twee aparte speakers bevatte, pronken de moderne KEF-versies met – schijnbaar – één grote centrale driver. Schijnt bedriegt natuurlijk, want het gaat hier om een coaxiale driver waarbij de tweeter losgekoppeld zweeft in het midden van de midrangespeaker. Dit is dus echt een 2-wegsspeaker. Als er iets een ‘geheim’ ingrediënt zou zijn in elk KEF-recept, dan is het wel deze 2-in-1 Uni-Q-driver. Het sterk op research & ontwikkeling-gefocuste KEF heeft deze driver over de jaren heen steeds beter en beter gemaakt, zodat we ondertussen aan de twaalfde generatie zitten.

Voor de muziekfan is vooral belangrijk dat de Uni-Q-driver heel wat pluspunten bezit. Dat het minder plaats inneemt, is er zeker één van. Zo kan de LS50 Meta relatief compact blijven – al is het zeker niet een minispeaker. Een groot akoestisch voordeel van de Uni-Q is dat een groot deel van het frequentiebereik uit één punt lijkt te komen, terwijl bij een speaker met twee of meer drivers kleine faseverschillen kunnen bestaan. Instrumenten klinken door die KEF-driver coherent en natuurlijker.

LS50 Meta in aantrekkelijke nieuwe kleuren

Qua designtaal is de LS50 een modernistische blikvanger, net als zijn voorganger. Zonder opeens te opteren voor een exotische designuitspatting, heeft KEF hier een radicaal anders ogende boekenplankspeaker gecreëerd. Dit is geen eenvoudige schoendoos van een luidspreker, maar een object dat visueel prikkelt en luxe overkomt. Wat natuurlijk meteen opvalt is die Uni-Q-driver, centraal en naadloos gemonteerd in de bolle voorkant of baffle. De driver zelf is een aandachtstrekker, door de vorm maar ook door de kleur. Naargelang welke kleuruitvoering van de LS50 Meta je aanschaft, is de driver koper-, goud- of roodkleurig. Mensen met een conventionelere smaak kiezen wellicht voor de witte of zwarte uitvoeringen, zoek je iets exuberanter dan kom je uit bij de titaniumgrijze versie of de speciale editie in koninklijk blauw. Alle versies zijn eerder mat, wat goed bij huidige designtrends past.

Door zijn bolle voorkant en de afgeronde hoeken komt de LS50 Meta kleiner over dan het is. Niet dat het echt fors is, maar de grotere diepte betekent dat je hem niet zomaar overal plaatst. Je kan de LS50 Meta vlak tegen een muur plaatsen (wat bij veel speakers een minder goed idee is maar hier wel kan), naar onze smaak is de beste positie op een stand en een meter of zo van een muur. Voor de liefhebbers van een strak interieur: ook de (lichtjes bollende) achterkant van de LS50 Meta oogt bijzonder clean, zodat de speaker bij een vrijstaande plaatsing nog strak overkomt.

Meta: wat is het?

Zowel de LS50 Meta als zijn vernieuwde actieve broer, de LS50 Wireless II, komen met een Uni-Q-driver die lijkt op de driver uit de R-reeks. Dat is een opmerkelijke luidsprekerreeks, niet in het minst omdat het gaat van een betrekkelijk betaalbare R3-staanderspeaker (799 euro/stuk) tot een echt high-end R11-vloerstaander (2.500 euro/stuk) die twee jaar geleden een EISA Award oppikte. Weinig luidsprekerfamilies staan met zo’n brede spreidstand in de markt. De Uni-Q-driver is bij de nieuwe LS50-versie niet helemaal hetzelfde als bij de R-speakers. Het is onder meer aangevuld met wat de fabrikant Metamaterial Absorption Technology (MAT) noemt, een materiaal die ongewenste trillingen beter dempt. Het toevoegen van MAT vereiste echter een forse redesign van de hele coaxiale driver, waardoor je uiteindelijk toch spreekt van een andere Uni-Q dan bij de R-speakers.

Maar wat is die Metamaterial Absorption Technology dan waar KEF zo trots op is? Een metamateriaal is een algemene naam voor een materiaal dat eigenschappen vertoond die niet horen bij zijn vaste vorm. In dit geval gaat het om tubes uit polymeer (ABS) die in een heel specifieke vorm gelegd worden. Op foto’s lijkt het wel alsof je kijkt op een cirkelvormig doolhof. Elke tube in dit dolhof absorbeert een bepaalde frequentie heel goed, met een hoge Q zodat naastliggende frequenties amper mee gedempt wordt. Die doolhofvorm is dan zo berekend dat er heel accuraat en gericht bepaalde frequenties gedempt worden, ter compensatie van ongewenste resonanties die in de driver en behuizing ontstaan. Enigszins kort door de bocht: zo wordt er vermeden dat er extra geluiden de muziekweergave vertroebelen.

Er is wel nog meer aangepast bij de LS50 Meta, onder meer in de motors van de tweeter en de midrange/basswoofer. Op vlak van industrieel design is, naast de nieuwe kleuren en bollende achterkant, ook de baspoort aan de achterzijde aangepast om minder turbulentie te veroorzaken.

Vocals in een grote ruimte

De combine van de Uni-Q-driver en de bolle voorkant zorgt voor iets dat je meteen zal opvallen: de muziek treedt ver buiten deze LS50 Meta’s en komt heel open over. De soundstage is voor luidsprekers van deze grootte verbazenwekkend groot, wat meteen het luisteren naar symfonische werken maar ook triphop-klassiekers zoals ‘Unfinished Sympathy (2012 Mix/Master)’ wel heel aangenaam maakt. Je vergeet heel gauw dat de muziek uit twee speakers komt. Als je dat dan weer opeens realiseert, ben je weer even verbaasd. Het gebeurde ons regelmatig bij het luisteren. Bijvoorbeeld bij het luisteren naar het intimistische pianospel en zang op ‘Ethereal’ van het IJslandse Hjaltalin. Niet alleen klonken de piano-aanslagen gewoon heel correct, ook het natrillen van elke snaar was heel realistisch, met een mooie sustain. De stem van zanger Sigríður Thorlacius kwam ook perfect uit het midden van de soundstage op ons af, ondanks dat we maar op 1,5 meter van de KEF’s luisterden en met de luidsprekers niet ingedraaid. Sterk. Op het einde van dit nummer zwellen de strijkers aan, wat de LS50 Meta’s perfect overbrengen, alsof het hele orkest voor ons stond. Op dit moment luisterden we trouwens met een Hegel Röst als versterker, met een Auralic-netwerktransport op de USB B-poort en Roon als streamingbron. Het is een minimalistisch systeem dat je onopvallend in de huiskamer kunt plaatsen en dat toch voldoende pit heeft om de LS50’s uitstekend aan te sturen. De SoundEngine2 van de Röst heeft er ook geen problemen mee om een superstrakke opvoering ‘Tron Legacy (End Titles)’ van Daft Punk neer te zetten (al hadden we ook graag aan de H190 gelegd, volgens ons een nog beter huwelijk). Met het laag van de LS50 Meta is zeker niets mis, want ook de percussie bij Lizz Wrights ‘Barley’ komt met veel impact binnen. Mooi ook hoe die stem van de Amerikaanse zangeres in de kamer staat, terwijl ergens links in de kamer op een akoestische gitaar geplukt wordt. Wil je toch echt ultralage subbassen, met meer detail? Dan zijn er onder meer bij KEF wel interessante subwoofers die waarschijnlijk wel goed combineren met deze kleintjes.

We hangen de LS50 Meta’s ook op de C 658 en C 298-set die in de testruimte staat. Ook geen slechte match voor de KEF’s. De Hegel klonk net iets voller, maar echt grote verschillen noteren we nu ook weer niet. Het blijft opkijken hoe driedimensioneel de LS50 Meta’s uit de hoek komen. Het water bij ‘Weather Storm’ van Craig Armstrong druppelt zachtjes in de achtergrond, net alsof we echt een lekkende verwarmingsbuis hebben.  Toch maar even gecheckt.

De sterkte van de LS50 Meta is zonder twijfel dat het een knappe expansieve soundstage opbouwt, maar dat zou niets zijn zonder de uitstekende weergave van vocals. Die combinatie levert een luidspreker op die past bij een bepaald publiek en situatie, maar die dan wel uitmuntend presteert. Bij wie past het dan niet? Het antwoord daarop heeft ook wel te maken met het systeem dat je aan de Meta’s wil hangen. Het blijven speakers die toch wat meer eisen, waardoor budgetversterkers mogelijk door de mand vallen. De eerder neutralere weergave past naar onze smaak ook wat minder goed bij heel analytische muzieksystemen.

Conclusie KEF LS50 Meta

De LS50 Meta blijft iets uitzonderlijk. Bij KEF, maar eigenlijk ook in de ruimere hifi-wereld. Qua positionering, om te beginnen. Het is geen deel van een grotere luidsprekerfamilie en je schuift het niet zomaar tussen de Q- en de R-reeks van het Britse merk. Dat heeft deels met die rijke voorgeschiedenis te maken, maar ook omdat het een echt buitenbeen is. De LS50-speakers blijven ook bij de Meta-generatie een aparte keuze waar bepaalde muziekliefhebbers bewust voor gaan. Helderheid, coherentie en natuurlijkheid zijn de sterke kaarten die de nieuwe LS50 op tafel kan gooien, met een strakheid en detailweergave die dankzij Meta-materiaal nog beter is.

De LS50 Meta bevestigt die unieke positie die de LS50 verwierf enkel nog meer. Het is en blijft een toonaangevende luidspreker die ondanks een bescheiden grootte en redelijk prijskaartje extreem goed presteert. Die goede prestaties krijg je niet zomaar cadeau, je moet het nodige doen qua versterking om het onderste uit de kan te halen. Maar dat is het absoluut waard. Een aanrader voor de echte muziekliefhebber.