Review: Hegel H600 en Viking – High-end uit het hoge noorden

Surprise!

Zowel de H600 als de Viking waren verrassingen die de meeste niet zagen aankomen. De eerste omdat de H590 op zich al uitmuntend presteerde, de tweede omdat Hegel daarvoor afstand had genomen van cd-spelers. Bij het verschijnen van de Mohican cd-speler in 2016 stelde het bedrijf dat ze hierna nooit meer een schijfjesspeler zouden bouwen – vandaar de naam, een knipoog naar de Last of the Mohicans. En toch hebben ze het gedaan. De Viking is net als de bejubelde Mohican een referentie cd-speler, een toestel dat met een prijskaartje van 4.995 euro mikt op overtuigde muziekliefhebbers die echt alles uit hun muziek-cd’s willen halen. Dat zijn geen prijzen van instaptoestellen, maar zo positioneert Hegel de H600 en de Viking niet. Tegelijkertijd merkt het bedrijf wel op dat de prijzen van de nieuwe toestellen niet enorm afwijken van hun voorgangers, rekening houdend met inflatie. Wat zeker bij de Viking opvallend is, gezien dat de Mohican acht jaar geleden op de markt kwam. Zowel de Viking als de H600 ontvingen in de zomer van 2023 van de internationale jury (waartoe FWD Magazine behoort) een EISA Award.

Tijd voor een nieuwe DAC

Dat Hegel een referentiestatus hangt aan de H600 is ambitieus, maar is ook logisch binnen het aanbod van het merk. Er is immers nog de H390, een high-end versterker die ondanks een lagere prijs perfect in staat is om de meerderheid van speakers aan te sturen. De H600 gaat echter op verschillende vlakken verder, waaronder qua vermogen. Dankzij 2 x 303 Watt (in 8 Ohm) kan het wellicht zo goed als alle luidsprekers aan.

Zoals gebruikelijk bij Hegel-apparaten bevindt het grootste deel van de magie zich onder de motorkap. Oprichter en meester-ingenieur Bent Holter kennen we onder meer van een bezoek aan het bedrijf in Oslo een paar jaar geleden, maar ook van verschillende persontmoetingen. Hij is echt een ingenieur die heel gefocust werkt en zich toespitst op het uitpluizen van nieuwe manieren om prestaties net wat hoger te tillen. Ook voor deze versterker heeft hij weer wat nieuwe zaken uit de mouw geschud. Dé grote verandering bij de H600 is een heel ander DAC-gedeelte. Hoewel er ook gesleuteld is aan het analoge versterkingsgedeelte en het streamerbord, is het wellicht deze wijziging die voor de grootste klankverschillen heeft gezorgd. Niet alleen is het DAC-gedeelte volgens Hegel vanaf nul opnieuw uitgetekend, het bevat andere delta-sigma-chips. Het merk gebruikte traditioneel AKM-chips in z’n producten, en doet dat bijvoorbeeld nog altijd in de Viking. Volgens eigen zeggen moest het echter enkele jaren geleden na de brand in de Japanse AKM-fabriek op zoek naar alternatieven, net als veel andere audiobedrijven. Het ontdekte zo dat het met ESS-chips resultaten kon bekomen die de kritische oren van Hegel goed konden keuren. Dat leidde ertoe dat er in de H600 een ES9038Q2M zit, hoewel er inmiddels weer AKM-chips beschikbaar zijn. Nu past Hegel wel een eigen bewerking toe op het digitale signaal dat richting de DAC gaat, waardoor sommige verschillen tussen DAC-merken worden weggewerkt. Maar de gewijzigde bit-perfecte DAC doet sonisch duidelijk wel iets.

Pleidooi voor minimalisme

Je moet niet bij Hegel zijn als je extravagant design of retro-invloeden zoekt. Dit is geen Accuphase, McIntosh of Nagra. De H600 gaat voor eenvoud. Er valt zeker iets te zeggen voor die keuze. Hoewel sommige hifi-liefhebbers wellicht VU-meters en meer knoppen verkiezen – en dat is prima – is er vast ook een publiek dat in z’n interieur geen audiotoestel wil plaatsen dat schreeuwt ‘hier ben ik!’. Dat doet de H600 zeker niet. De versterker is een zwarte doos, met slechts een licht bollend voorpaneel met een groot Hegel-logo en een monochroom scherm als aandachtstrekkers. Twee grote knoppen met de opschriften ‘Source’ en ‘Volume’, daar moet je het mee stellen. Minimalistisch is inderdaad het juiste woord. Dat doet geen afbreuk aan de uitstraling van het toestel. Je hebt weinig reden om er uren naar te loeren, maar het is wel een massief gebouwd ding van 22 kg dat goed in elkaar steekt. Het cijfert zichzelf weg, wat zeker een deel van het publiek aanspreekt. Langs de andere kant is het niet een apparaat waarvan een bezoeker automatisch gaat roepen ‘wat heb je hier!?’.

Er komen natuurlijk bovengemiddeld veel versterkers in onze testruimte langs; het is fijn als zo’n toestel uitnodigt om ernaar te kijken. Maar we merken ook dat een versterker die vooral met geluid wil opvallen, je ook meer doet focussen op de muziek. We zijn er wel een fan van.

De cd-happende Viking hanteert dezelfde designtaal als de H600 (die op zijn beurt ook sterk lijkt op de andere H-versterkers). Maar het spreekt wel een iets ander dialect. Met z’n uitsnede en logo in het midden van de bovenrand van het voorpaneel past de Viking qua uiterlijk eerder bij de H30A en P30A. Het is ergens een beetje gek dat de H600 niet dit nieuwe design meekreeg. Maar toen we de Viking op de H600 parkeerden, vormden ze ondanks de kleine verschillen toch een mooie set.

De verschillen qua industrieel design zijn dus niet zo groot tussen de H590 en H600. Toch kregen we van Hegel-ambassadeur Anders Ertzeid te horen dat er wat veranderingen zijn, al vallen die niet zo op. Het gaat dan om een dikkere bovenplaat met andere koelopeningen en encoders (die de draaibeweging omzetten in elektrische signalen) achter de twee draaiknoppen die soepeler roteren.

Streamingopties op overschot

Een beetje kenner van de hifi-industrie weet dat Hegel een haat-liefde-relatie heeft met software. Niet verbazend dan dat er geen app is voor de H600. Noch als afstandsbediening noch met streamingopties. Er zijn wel derden die voor het eerste hebben gezorgd én er is smarthome-integratie (o.a. via IP-sturing). Streamen, dat doe je dan weer via bekende opties als AirPlay, Chromecast en Spotify Connect. De versterker is daarnaast Tidal Connect-compatibel en werkt met UPnP/DLNA. Roon? Dat is er al voor de andere Hegels, maar de H600 heeft het nog niet. Nog even wachten op Roon Ready-status dus; in tussentijd kan RooUPnP op een Raspberry Pi voor een brug zorgen. Let wel: Hegel vindt WiFi des duivels qua interferentie, je moet de H600 dus via ethernet met je netwerk verbinden.

De fysieke bediening van de versterker is mogelijk via Hegels vertrouwde RC8-afstandsbediening. We schrijven het al vaker: dit is niet een kastje dat los uit de pols op een glazen salontafel of je voet wil laten vallen. De ontmoeting met de zware, metalen behuizing zou niet goed aflopen. Het is wel een plezier om vast te nemen, onder meer omdat het echt voelt als een stuk vakmanschap. Goed om weten: de Viking kun je ook sturen via de prev-play-next-knoppen in het midden. Je vindt er ook een Disp-toets op waarmee je het scherm van de H600 kunt uitschakelen. Qua geluidskwaliteit bespeuren we dan geen verschillen, het is eerder handig als je wil tv-kijken in een verduisterde kamer.

Beter met de tv

Met de H600 introduceert Hegel firmware met veel meer features dan voorheen. Eigenaars van een H590 moeten zich niet uitgesloten voelen, want de meeste zaken zijn daar ook toegevoegd. Een van de opvallendste toevoegingen zijn een reeks features die het makkelijker maken om de H600 ook het tv-geluid te laten afhandelen. Een HDMI-ARC-poort toevoegen past niet helemaal bij de puristische kijk van de Noren, maar een aantal slimme functies zorgen dat je HDMI eigenlijk niet mist. De tv aansluiten doe je dan maar via een optische kabel. Een autosensefunctie zal de versterker automatisch naar de ingang schakelen als er geluid uit de televisie komt. En ook aan de afstandsbediening is gedacht. Als je de H600 in een leermodus zet en op een knop drukt op de tv-remote, is de kans groot dat het herkend wordt. Zo was het toch met het kastje van onze Sony OLED-televisie. Daarna kun je gewoon het volumeniveau regelen met de tv-remote. Het klinkt misschien als wat geknutsel, maar in de praktijk werkt de integratie tussen tv en Hegel-versterker in onze ervaring foutloos.

Doe je eigen DAC erbij

De H600 behoudt ook de DAC-Loop-functie die vrij uniek is. Het gaat wat tegen het concept van een alles-in-één in, maar wie toch een andere DAC wil combineren met de Hegel-versterker kan dat via een lus. Lus? Jawel, je verbindt de digitale uitgang met een coaxiale ingang op een eigen DAC, waarop je dit toestel via XLR weer aan de Hegel hangt. Als je een digitale bron of streaming afspeelt via de Hegel, wordt deze automatisch naar de andere DAC gestuurd en enkel door het analoge luik van de H600 verwerkt. Het lijkt haaks te staan op het idee dat je een toestel als de H590 koopt omdat je net alles door één apparaat wil laten afhandelen. Maar het maakt de Noorse versterker ook net wat meer future-proof. Dat geldt ook voor HT-functie, waarbij je de H600 kunt inzetten als eindtrap. Dat is dan weer handig als je hem integreert in een thuisbioscoop. Het zijn allemaal kleine extra’s die je niet op veel geïntegreerde versterkers vindt.

Resolutiebeest met veel pk’s

Ingewikkeld hoeven we het niet te maken om de H600 en de Viking te testen. Gewoon onze Focal Sopra N°2’s aansluiten en we zijn klaar. Nu ja, we verbinden de Viking zowel digital als analoog, zodat we de DAC van de cd-speler kunnen vergelijken met de DAC in de H600.

De H590 hadden we lange tijd in onze luisterruimte staan. Z’n klanksignatuur kennen we dus goed, wat wel toelaat om iets de verhouding met de H600 te zeggen. De andere DAC in de nieuwere versterker mag alvast een verschil. De H590 is een stukje donkerder, vooral meer aanwezig in het laag. Het verhoogde detailgevoel is er zeker bij de H600, wat zich ook uit in meer ruimtelijkheid. De analoge synthesizer bij ‘The Son of Flynn’ op de Daft Punk-soundtrack ‘Tron: Legacy’ bijvoorbeeld, heeft een geweldige bewegelijkheid. De machtige artificiële hoorns bij ‘Recognizer’ zijn dan weer net iets beleefder dan bij de H590, maar zonder twijfel bouwt de nieuweling een spectaculair grootschalig geluidsbeeld op dat gebouwd is op supersolide laag. Hegel opteerde natuurlijk nooit voor veel kleuring, maar door de getweakte tuning is de H600 nog meer een neutralere motor. In die zin lijkt de versterker sterk op de H30A en P30A voor- en eindtrap die Bent Holter twee jaar geleden uit z’n mouw schudde. Het neerzetten van fijne details en harmonische tonen op een grote soundstage met veel ruimte voor veel dynamiek doet de H600 goed, heel fijn bij een klassieke opname zoals ‘Mozart Momentum – 1785’. Je kunt zowel genieten van het snelle pianospel van Leif Ove Andsnes als de grootse interventies van het Mahler Chamber Orchestra.

Hoe ‘He Who Kills With One Leap’ van funkjazz-formatie The Sorcerers in de kamer wordt neergezet door dit systeem prikkelt meteen. Bij deze groep uit het Engelse Leeds moet je zijn voor instrumentale nummers die ontsnapt lijken te zijn uit een B-actiefilm uit de jaren zeventig. Sfeervol en aanstekelijk ritmisch, zo mag je het gerust stellen. Met de Hegel H600 krijgen we de instrumenten discreet en authentiek gepresenteerd. Je kunt echt inzoomen op pakweg de vette sax bij ‘Yasuke in Roppongi’ en bij een volgende luistersessie naar het virtuoze drumspel.

De enorme resolutie die de Hegel-set met de Focal-speakers tentoonstelt heeft ook wel een minder kantje bij dit album. De xylofoon lijkt niet perfect opgenomen te zijn bij de titeltrack, en dat hoor je soms wel. Nochtans gaat het om een lossless-stream via Qobuz (48 kHz / 24-bit), dus er is geen sprake van compressie-artefacten. Andere tracks op dit album lijken er geen probleem mee te hebben, dus een grote ramp is het niet.

De magie van de schijf

Om een cd-speler genaamd Viking te testen hadden we natuurlijk in onze collectie kunnen duiken om iets gepast te zoeken. Heilung bijvoorbeeld, of Wardruna, van die darkfolkgroepen die graag invloeden uit de vikingtijd bovenhalen. Doen we even niet, maar we nemen er wel de nieuwe schijf van de audiofiele Noorse platenlabel 2L bij. ‘Tuvayhun’ weer een technisch hoogstandje, want perfecte opnames maken die een enorm realisme uitdragen kunnen ze bij 2L wel. Hun forté is uiteraard meerkanaalsopnames, die vinden we op de Blu-ray in de doos. We grijpen echter naar de SACD/cd, waarbij enkel de 44,1 kHz / 16-bit laag door de Viking gelezen worden. Het was natuurlijk echt mooi geweest als het kon met de SACD-laag, maar zoals we snel ontdekken levert die ‘gewone’ cd-kwaliteit echt iets heel fraai. Je verwacht van de Trondheimsolistene en het Nidarosdomens jentekoris (het meisjeskoor van de bekende kathedraal in Trondheim) misschien iets heel sacraal, maar het is toch ruimer en diverser dan dat. ‘I am Poor’ in het bijzonder wisselt klassieke invloeden af met meer wereldse klanken, incluis uit het verre Oosten. De Grammy-nominatie voor Best Engineering Classical die ‘Tuvayhan’ kreeg is duidelijk terecht, net als de lof voor de composities die doen denken aan Rutter. De Viking en de H600 onthullen perfect het technische excelleren van de opname, maar vooral de pracht van deze muziek en gezang in een heel bijzonder akoestische omgeving. Het is een referentieopname die pas echt goed tot z’n recht komt op een referentiesysteem zoals dit. De Focals doen natuurlijk ook hun deel, waardoor de spatiale ervaring bij de percussie en meisjeskoor bij ‘Forty Days and Nights’ waanzinnig echt is. Met een setje Blade 2 META’s – die combinatie hebben we ook al vaker gehoord – was het vast ook wel mooi geweest.

Conclusie

Dankzij het nieuwe DAC-gedeelte is de H600 een waardige opvolger van de H590. Het enorme resolutiegevoel, het vermogen waar geen einde aan lijkt te komen en zuiverheid van de weergave maken dit inderdaad een referentie onder geïntegreerde versterkers. Hegel maakt natuurlijk bepaalde keuzes, zoals voor een zeer minimalistisch design, die niet iedereen zullen aanspreken. Maar het blijft wel een alleskunner die je op je luisterlijstje moet plaatsen als je op zoekt bent naar een geïntegreerde versterker met ingebouwde DAC en streaming in deze prijsklasse.

Voor cd-minnaars is de Viking niet alleen de logische toevoeging aan de H600. Los van de combinatie met de H600 is de Viking een performante cd-speler die, net als de Mohican, alles uit je cd-collectie haalt. Wil je toch een Hegel-systeem bouwen? Als je de V10 phono-trap erbij neemt en rekening houdt met de ingebouwde streamingopties van de H600 spreek je over een ultiem systeem dat geschikt is voor elke bron en nagenoeg elke speaker.