Review: Bowers & Wilkins 702 S3 – Vlaggenschip voor de kritische massa

Mocha, aub

In de wandelgangen werd gefluisterd dat Bowers & Wilkins het design van de 700 Series helemaal ging veranderen. Dat is niet het geval, wél kun je stellen dat deze populaire lijn echt onder handen is genomen. Er zijn veel designelementen overgewaaid uit de 800 Series, voornamelijk omdat dit akoestische voordelen oplevert. Daardoor is de nieuwe 702 S3 meer dan subtiel anders dan zijn voorganger. Minder klassiek, dat kun je stellen. Zo is de baffle of voorkant van de luidspreker nu bol, waardoor de drivers uit de kast lijken te springen. Knap om te zien, iets meer edgy – figuurlijk dan. Het zorgt ook voor minder refractie, kleine reflecties direct aan de kast die het geluidsbeeld kunnen vertroebelen. Je ziet daarom wel meer luidsprekerontwerpers voor een bollere voorkant kiezen. Opvallend vinden we ook de luidsprekerroosters bij de 702 S3. In plaats van klassieke rechthoeken, hebben ze een chamfer en een boog bovenaan. Dat lijnenspel interacteert op interessante wijze met de kastvorm. Knap gezien van de ontwerpers.

De 702 S3 is beschikbaar in een drietal kleuren, die we allemaal hebben kunnen bewonderen op een Bowers & Wilkins-event. De blikvanger is de nieuwe Mocha-kleur, onze testspeakers waren ook in deze afwerking gehuld. De eerste keer dat we deze houtafwerking met zichtbaar nerfpatroon op een event zagen vonden we het persoonlijk iets te donker. De toestellen die we ontvingen leken dan weer iets lichter van kleur, en we merken dat we het toch mooier begonnen te vinden. ‘It grows on you’, zeggen ze dan in het thuisland van Bowers & Wilkins. Mocht je een 702 S3 overwegen (of een andere 700 Series 3-speaker), dan zou ik je beslissing qua kleurstelling niet enkel van een foto laten afhangen. Mocha moet je eens in het echt gezien hebben. De alternatieven zijn trouwens een elegant satijnwit of een hoogglanszwart.

Geleend van de grote broer

Het uithangbord van de topmodellen in de 700 reeks is de tweeter-on-top. De losse tweeterbehuizing in de vorm van een droppel is echt hét kenmerk van Bowers & Wilkins. Alle modellen in de prestigieuze 800 Series bezitten het. Maar bij de 700-reeks kregen traditioneel enkel de duurste boekenplankspeaker en vloerstaander het mee. Dat is nu verruimd, want ook de iets slankere 703 S3 krijgt zo’n druppel. Maar dat ondermijnt niet de status van 702 als absolute topmodel.

Je ziet meteen dat de tweeter bij de 702 S3 vernieuwd is. Het is veel langer geworden, met aan het uiteinde een langer buisgedeelte waarin ongewenste frequenties afkomstig uit de achterzijde van de tweeter uitdoven. Ook qua materialen is er een sprong gemaakt. De tweeterbehuizing werd vervaardigd door het uit één massief blok aluminium te frezen. Dat helpt om resonanties te voorkomen die je misschien wel zou krijgen bij een samengestelde behuizing.

Beide zaken brengen de 702 S3 dichter bij de duurdere 800 D4 Series, waar deze zaken al aanwezig waren. Wat de 700 Series echter niet meekrijgt, zijn de high-end Diamond-tweeters die je bij de 800’s vindt. Wel is er gekozen voor tweeterdomes uit koolstofvezel, die vergeleken met de vroegere aluminium conussen het break-uppunt naar 47 kHz duwen. Dat betekent dat break-up – waarbij de conus zijn pistongedrag verliest – op een heel hoge, onhoorbare frequentie zit.

De 702 S3 pakt uit met een gevoeligheid van 90 dB, wat in theorie betekent dat je met weinig watts ver raakt. In de praktijk blijft het aangewezen om een goede versterker te voorzien die over wel wat spierballen beschikt. Tegenwoordig wordt Bowers & Wilkins vaak gekoppeld met Marantz, wat afgaande op demo’s die we hoorden inderdaad een mooi huwelijk vormt. Maar andere opties kunnen zeker ook.

Flowport

Nog een verandering: de 702 S3 zweeft boven een voet die via vier metaalkleurige buizen verbonden is. De voetafdruk wordt hierdoor iets groter, want die basis is toch wat breder en dieper dan de luidspreker zelf. Deze zwevende voet heb je niet bij de andere vloerstaanders in deze familie. Waarom? Om de 702 S3 de enige is met een baspoort onderaan de luidspreker. De andere modellen bezitten zo’n Flowport aan de achterzijde, de klassieke keuze.

Deze Flowport heeft een specifieke vorm en verbetert de laagprestaties. Maar het moet wel lucht naar buiten kunnen duwen. Dat gebeurt hier via de onderkant, langs de openingen tussen de onderzijde van de 702 S3 en de voet. Aangezien baspoorten achteraan speakers interacteren met de muur, heb je dat hier dus niet. De 702 S3 is dus makkelijker te plaatsen dichter bij een wand.

Een aantal jaar geleden introduceerde Bowers & Wilkins nieuwe materialen voor zijn midrange-drivers en woofers. Deze Continuum-conus, die je herkent aan de zilverachtige kleur en rasterpatroon, is ook bij de 702 S3 aanwezig. Deze is aangevuld met wat de fabrikant een Biomimetic Suspension noemt, een ophanging die de traditionele spider vervangt. Het is een detail waar je als muziekliefhebber niet per se moet mee bezig zijn. Het geeft vooral aan dat het Bowers & Wilkins menens is met het neerdruppelen van technologie uit hun topmodellen naar deze lijn.

Ook aanwezig bij de 702 S3 zijn drie woofers met het bekende Aerofoil Profile, het andere drivermateriaal dat een speerpunt is van Bowers & Wilkins’ technologische strategie. De fabrikant gelooft immers sterk in een gedegen R&D-aanpak waarbij computersimulaties een hoofdrol spelen. Dat leidde tot Aerofoil-conussen met een variabele dikte. Zo wil Bowers & Wilkins een woofer boven die snel en krachtig speelt, zonder kwetsbaar te zijn. Dat is een beetje een tegenstelling, maar door die variabele dikte wordt de conus licht gehouden en blijft het sterk op de kritische plaatsen.

Soundstage om van te snoepen

De nieuwe 700 S3-vlaggenschepen hebben we voornamelijk beluisterd met de Hegel H590 als motor, hoewel we deze Bower & Wilkins ook een tijdje loslieten op een T+A-setje bestaande uit Series 200-componenten. Roon blijft de voornaamste bron bij ons testwerk, maar vinyl kwam eveneens af en toe aan bod via een EISA Award-winnende X2 B van Pro-ject die we gebalanceerd aansluiten. Zoals we al aanhaalden is plaatsing relatief makkelijk met deze vloerstaanders, eenvoudiger dan vroeger wellicht. Zelf opteerden we na wat uitproberen om de 702 S3’s lichtjes in te draaien. Zeker de moeite waard om zelf wat mee te experimenteren.

Tijdens de zomer kwam het bericht dat Sons of Kemet zou stoppen als groep, wat fans van dwarse jazz met veel moderne invloeden enorm teleurstelde. Shabaka Hutchings – de saxspeler van Sons of Kemet – bracht echter in het najaar prompt met zijn ander project, The Comet is Coming, een nieuw album uit. Deze ‘Hyper-Dimensional Expansion Beam’ zoekt veel meer de hoek van elektronica op, met saxlijnen die ijl boven trance-achtige synths en percussie zweven, met af en toe een uitstapje richting drum ‘n’ bass. Niet helemaal ons ding, maar we noteren wel dat de Bowers & Wilkins-speakers immens uitblinken in het overbrengen van die grootse, space-achtige sound.

Dan liever de folkrock van William The Conqueror, een Brits trio uit Cornwall – naar links aan Londen en blijven rijden – die opvalt met de fraaie stem van Ruarri Joseph, hier prachtig en vol neergezet door de 702 S3’s. ‘In My Dreams’ is meteen een up-tempo eerste track op ‘Proud Disturber of the Peace’ (FLAC 44,1/24) waarbij die vocals er echt uitspringen, maar ook met de rauwere ‘Tend to the Thorns’ vallen we voor hoe de gitaren hier vorm krijgen. Ook toen we op een moment de vinylversie van ‘How Do You Burn’ van The Afghan Whigs speelden op de Bowers & Wilkins-luidsprekers, keken we wel op hoe de 702 S3’s die muur van soulrock toch met iets meer lucht weergeeft, waardoor je ook meer op individuele instrumenten kunt inzoomen.

‘The New Four Seasons’ die Max Richter eerder dit jaar uitbracht wordt door sommigen wellicht als helemaal overbodig gezien. Maar laten we eerlijk zijn: dat vonden veel klassieke klassiekfans al van het eerste Recomposed-album uit 2012, waarbij de hedendaagse componist de bekende vier seizoenen van Vivaldi herinterpreteerde door een neoklassieke bril. De 2022-editie wijkt niet enorm van het spraakmakende origineel, al koos Richter in dit geval voor authentiekere instrumenten die volgens hem een rauwer maar echter resultaat oplevert. Wat je er ook van vindt, het is wél een album dat op deze Bowers & Wilkins helemaal tot z’n recht komt. We luisteren naar de vinylversie via de X2 B, en vallen toch voor hoe de strijkers hier uit het geheel worden gelicht zonder dat het totaalbeeld inzakt. Integendeel, het stukje presence die Bowers & Wilkins graag opdient zorgt voor een detailrijk beeld maar ook de snelheid en de nog hogere frequenties zijn er. Veel van de ruimtelijke informatie van deze tracks, die in een concerthal lijken te zijn opgenomen, krijg je dus mee. Het maakt het een intense, live-aanvoelende luistersessie, met een meeslepende afsluiter in de vorm van ‘Summer 3’. Meer van dat bij ‘Eclipse’, met de virtuoze strijkstok van Hilary Hahn in de hoofdrol. De Amerikaanse speelt bij deze eclectische verzameling een aantal werken van Dvorak, Ginastera en de Sarasate – waarbij die middelste zorgt voor een scheut experimentele invloeden. Het is vooral bij de vijf laatste tracks, interpretaties van Bizets ‘Carmen’, dat we echt genieten van de volle textuur van het vioolspel van Hahn. Gaande van de zeer hoge noten bij het overbekende Moderato tot het zachte gepluk tussendoor, we hebben de indruk dat we alles uit deze opname te horen krijgen.

Afsluiten doen we met het wondermooie ‘Sahar’-album van Tamino, een geslaagd vervolg op ‘Amir’ uit 2018. Afkomstig uit Mortsel naast Antwerpen en met Egyptische roots, produceert Tamino wondermooie liedjes die doen denken aan Thom Yorke-composities maar ook aan Dhafer Youssef. Het is een perfecte mengelmoes die zijn indrukwekkende stem een hoofdrol geven. ‘You Don’t Own Me’, ‘The Longing’ en ‘A Drop of Blood’, het zijn sfeervolle composities die op de Bowers & Wilkins 702 S3 wel heel pakkend en grandioos worden neergezet. Als je graag naar muziek luistert om af en toe verbluft te worden, dan zit je bij deze speakers aan het juiste adres.

Conclusie

Een belangrijke stap die Bowers & Wilkins heeft gezet met de 702 S3 is de Flowport die naar de grond gericht is. Hierdoor zijn de basprestaties een stukje beter geworden én plaatsing van dit topmodel is een stukje makkelijker geworden. We horen bovendien echt veel van de 800 Series terugkomen in dit vlaggenschip van de 700 Series. De frisse detailweergave, de sublieme soundstaging en de betere integratie zorgen voor een luidspreker die over de volledige lijn beter presteert. De klassieke Bowers & Wilkins-waarden tekenen present, incluis een vocalweergave om van te snoepen. Het zijn luidsprekers die nuances en de schaal van klassieke werken bij uitstek mooi neerzetten. Maar hun talenten zijn zeker niet beperkt tot dat ene genre.