Het is al weer elf jaar geleden dat Harry Lee, oprichter van het dan nog onbekende Zuid-Koreaanse Widealab en tegenwoordig CEO van Aurender Inc., de eerste Aurender muziekserver op de markt bracht, de S10. Nog zonder DAC, en eigenlijk dus een streaming transport. In de internationale hifiwereld werd dit nieuwe concept met veel waardering ontvangen. In de jaren die daarna volgden, introduceerde Aurender verschillende muziekservers, al dan niet gecombineerd met een DAC of een cd-ripper, en all-in-one apparaten. Ook werd een eigen app ontwikkeld om het streamen te ondersteunen.
Tegenwoordig vindt de productie in Zuid-Korea plaats en het technisch ontwerp en de vormgeving in Californië. Ook is er nog een vestiging in Spanje. Ik moet zeggen dat ik zelf lang wat huiverig ben geweest voor muziekservers en streamen, omdat ik jarenlang vond dat het toch minder goed klonk dan het beluisten van cd, vinyl of tape. De omslag voor mij kwam toen ik enkele jaren geleden kennis maakte met twee apparaten. Ten eerste de Mark Levinson No. 519, die nog steeds verkrijgbaar is voor een prijs van Ä 26.990. De tweede was de Aurender A10, een muziekserver/streamer met ingebouwde DAC die veel betaalbaarder was, en evenals de 519, uitgerust met analoge uitgangen. Dit duo overtuigde mij voor het eerst dat ook een muziekserver met streamingcapaciteiten tot een ultieme luisterervaring kon leiden. En dan is er nu de opvolger van de A10, de Aurender A15. Dankzij de medewerking van Olaf van Wijk van Aurender-importeur More Music én zijn behulpzame familieleden in mijn dorp was ik in staat om bijna twee weken lang intensief naar deze A15 te luisteren. Nou, gaat u er maar eens voor zitten, want deze A15 is echt iets bijzonders.
De eerste indruk
Het is toch wel opvallend dat zo’n jong hifimerk in de korte bestaanshistorie al zoveel internationale prijzen in de wacht heeft gesleept. Daar moeten toch goede redenen voor zijn. Een eerste hint hiervoor krijg je al bij het uitpakken van de Aurender A15. Als je de keurige meegeleverde beschermhoes verwijdert, dan zie je een apparaat (in mijn geval de zilveren uitvoering), dat een geweldig premium afwerkingsniveau vertoont. Ik betrapte mijzelf er op dat ik vaak even de A15 wilde aanraken, zo glad was het aluminium afgewerkt. Zelden heb ik zoveel verfijning gezien. De enige die dit wellicht evenaart is het Japanse Esoteric. Of je nu kijkt naar het bescheiden aantal drukknoppen op het front, de grotere draaiknop of het merklogo op de bovenzijde, alles is prachtig gefreesd uitgevoerd. Geen wonder dat het apparaat bijna 12 kilo weegt. Tevens is een groot formaat en prima afleesbaar full colour display aanwezig, waarop je in high definition de albumhoes kunt zien, maar ook de artiestnaam en songtitels. Alleen al de aansluiting van de hoeknaden van de A15 is een staaltje van vakmanschap. Maar bij het uitpakken van de bijbehorende afstandsbediening valt je mond helemaal open. Wellicht wel een van de mooiste die gemaakt worden. Uit één blokje aluminium, uiterst verfijnd gefreesd, een strakke en moderne vormgeving, het had een industrieel sculptuur kunnen zijn in de collectie van het Metropolitan Museum of Art.
De tweede indruk
Zelfs voor vele hifiliefhebbers is het installeren van een muziekserver toch niet iets alledaags en bij sommige merken ook niet echt gemakkelijk. Er is een netwerkaansluiting nodig en de Aurender Conductor App moet aan de A15 worden gekoppeld. Die app is als Conductor Lite sinds kort als versie 3 beschikbaar voor iPad, iPhone, Android telefoons en tablets en gratis te downloaden. Mede in samenspraak met de Nederlandse importeur More Music steekt Aurender veel tijd in het steeds verbeteren van de app. Een fabrikant die goed luistert naar de wensen! Zo zal de app binnenkort ook in de Nederlandse taal beschikbaar komen en gaat vTuner als mogelijkheid voor internetradio worden toegevoegd. De recente update bevat talloze verfijningen, zoals nieuwe kleurenschema’s en visuals. Voor de test heb ik via de Apple App Store de iPad-versie gedownload. De A15 is niet alleen qua bediening eenvoudig van opzet, maar ook het koppelen is echt een fluitje van een cent. Direct na het inschakelen heeft het apparaat enkele seconden tijd nodig om op te starten en krijg je op je iPad de mededeling dat de Aurender verbinding zoekt. Vervolgens wordt een cijfermatige koppelcode op het A15-scherm weergeven die je eenmalig moet intoetsen, en klaar. Direct daarna zie je de in de A15 aanwezige muziekbibliotheek op de iPad verschijnen. Je kunt ook nog voor een specifieke app-kleur kiezen, in mijn geval een donkere achtergrond. Gemakkelijker kan het niet.
De derde indruk
Het overkomt mij nogal eens dat als ik een nieuw hifi-component test, ik toch wel vaak software-bugjes tegenkom, een soms wat haperende bediening, in de loop van testdagen het wegvallen van verbindingen of optredende errors. Wat dat betreft is deze test van de A15 uiterst saai. In al die dagen dat ik er mee bezig ben geweest, werkte alles goed. Altijd. Elke dag opnieuw. Ik heb nergens ook maar een bugje kunnen ontdekken. Ook de app was uiterst stabiel. Dat maak ik ook wel eens anders mee! De totaalindruk is dat alles door de Zuid-Koreanen goed doordacht is. Dit gaf mij de ruimte mij te concentreren op waar het werkelijk om gaat, namelijk de geluidsweergave.
De A15 nader bekeken
Opvallend is dat de achterzijde van de A15 met prachtig aluminium even mooi is afgewerkt als de rest van het apparaat. We zien allereerst een van de bijzonderheden van de A15, namelijk de XLR gebalanceerde en RCA ongebalanceerde analoge uitgangen. Daarnaast RCA coaxiale en TosLink optische digitale ingangen, een dubbel geïsoleerde Gigabit Ethernet-aansluiting en tweemaal USB 3.0-aansluitingen. Met een USB audio-output klasse 2.0-aansluiting kun je daarnaast een hoogwaardig digitaal signaal verder doorzetten naar een externe DAC of iets dergelijks. Verder springen de twee slots voor harddrives in het oog. De HDD’s of SSD’s kunnen elk tot 8 TB aan gegevens opslaan. 16 TB dus. Je moet wel over een immens grote muziekcollectie beschikken om dat vol te krijgen!
Eenvoud siert. Aurender zelf zegt dat het ontwerp van de A15, ten opzichte van de vlaggenschepen A30 en N30SA, een “kosteneffectieve” oplossing is. Nou, dat mag met een Zuid-Koreaanse korrel zout worden genomen, want het technisch ontwerp, de specificaties en de gebruikte materialen zijn van het hoogste niveau. Het hart van de A15 bestaat uit een dual-mono AKM4490 DAC. Aurender heeft rondom deze chipset veel zorg besteed aan een optimale kanaalseparatie, audiofiele voedingen en een goede afscherming. Het resultaat is een zeer lage ruisvloer en hoge dynamiek. Die voedingen spelen echt een kritische rol bij het uiteindelijke geluidsbeeld! De chipset kan tevens MQA-data decoderen. PCM-files kunnen worden weergegeven tot 32 bit / 768 kHz en DSD tot DSD512.
All-in-one
De Aurender A15 is niet alleen een muziekserver/streamer, maar kan zowaar ook als voorversterker worden ingezet, met een eigen volumecontrol en selectie van digitale bronnen. Rechtstreekse aansluiting op een eindversterker of actieve luidsprekers is dus mogelijk. Wat we eigenlijk nog missen is dat Aurender zelf geen bijbehorende eindversterker in het programma heeft. Dat zou helemaal mooi zijn, want dan hoef je daarvoor niet meer uit te wijken naar een ander merk. Het aantal formaten dat de A15 aankan is vrijwel onbeperkt: DSD (DSF, DFF), WAV, FLAC, AIFF, ALAC, M4A, APE en MP3. Aurender doet niet aan Roon. Een van de hoogtepunten van het A15-ontwerp is het solid state cache-geheugen. Elk album, elke afspeellijst of track waarnaar je wilt luisteren wordt door de A15 eerst gedownload naar het interne cache-geheugen en wordt vandaaruit afgespeeld. Dit heeft vele voordelen. Elke vorm van elektrische of akoestische ruis wordt hierdoor geëlimineerd. Maar ook een uiterst precieze clocking van het signaal is hierdoor mogelijk. De A15 beschikt hiervoor over een TCXO-gebaseerde precieze jitter-reductie-klok. De A15 heeft streamingsupport voor Tidal, Qobuz, Spotify Connect en internetradio (binnenkort via een komende update dus vTuner).
De testomstandigheden
Tijdens de test heb ik de A15 eerst via een Siltech Classic Legend 680i RCA goud/zilverkabel aangesloten op de voorversterker van mijn referentieset, de Mark Levinson No. 5206, en in een later stadium (jawel, de A15 kan ook functioneren als voorversterker!) rechtstreeks via een Siltech Classic Legend 380i XLR aan een Mark Levinson No. 5302 eindversterker met Bowers & Wilkins-luidsprekers. Een groot deel van de test heb ik uitgevoerd met de Stax SR-X9000 hoofdtelefoon en een Stax SRM-700S solid state energiser. Met de Mark Levinson No. 5101 sacd-speler heb ik eerst origineel bronmateriaal gedraaid, en daarna dezelfde albums, opgeslagen op de A15. Ook heb ik eigen opnames met de Sony PCM-D100 PCM/DSD high resolution recorder via de A15 beluisterd.
Diana Krall in WAVE
Trouwe lezers weten inmiddels dat het album ‘Live in Paris’ van Diana Krall tot mijn vaste recensiebronnen behoort. De uit 2002 stammende live opname in Parijs behoort tot het beste van haar oeuvre. Ik bezit zowel de oorspronkelijk cd van The Verve Music Group (065109-2) als een iets later vervaardigde sacd-versie (5394174). De opening van haar concert met I Love Being Here with You is van grote klasse, met een enthousiast applaudisserend publiek. Bij het remixen van de sacd-versie is er hier en daar in de studio nog wat aangepast en niet altijd geslaagd. De cd-versie is directer, zeker de weergave van de plukbas, en de balans is hier en daar ook beter. Ik geef dan ook de voorkeur aan de cd-versie. Op de A15 was deze in de vorm van een 16-bit WAVE-file aanwezig, dus kans op een mooie vergelijking. Dat hele spannende concertbegin was op de Aurender volop aanwezig. Sterker nog, ook na meerdere malen luisteren met de Stax-combinatie kon ik geen verschil in geluidskwaliteit ontdekken tussen de A15 file en de redbook cd. De bijzonder ademende fragmenten van Krall achter haar piano en een bassist die het uiterste uit zijn contrabas haalt, herken ik ook op de A15 direct. Als je begint aan een luistertest, dan zijn de eerste minuten altijd voor mij spannend. Is alles wel goed aangesloten, hoe gaat het klinken, valt het mee of tegen? Vaak is een eerste indruk al bepalend.
From this moment on
Ik moet het zeker weten. Dus een tweede prachtige cd van Krall gedraaid: ‘From This Moment On’, een studioalbum uit 2006 (2074027), de track It Could Happen to You. De opname is uitstekend, onder meer door veel stilte op de achtergrond. Die diepzwarte stilte, met alleen de muziek op de voorgrond, wordt door de A15 feilloos weergegeven, met de fijnste details. Ergens op de cd kraakt zachtjes de pianokruk waarop Krall zit, met een typisch houten piepend geluid. Ja hoor, ook bij de A15 komt dit momentje helder en volkomen identiek langs. De dynamische weergave is erg goed. De A15 komt hierin geen power tekort. Het omschakelen van het ene naar het andere album via de Conductor app duurt slechts enkele seconden, inclusief het inlezen in de cache. Dan nog maar een derde van Diana Krall, van haar cd ‘Love Scenes’, de track They Can’t Take That Away from Me (IMPD 234). Dezelfde ervaring. Met de originele cd in mijn hand zie ik dezelfde albumcover op het scherm van de A15 verschijnen.
Beethoven in 44.1 kHz
Ik krijg altijd een gevoel van nationale trots als ik weer eens luister naar de Beethoven-cyclus van dirigent Jan Willem de Vriend. Binnen het internationale aanbod van talloze topdirigenten en toporkesten staat de registratie van de eerste symfonie van Beethoven in C-groot op Challenge Records bij de allerbesten. Wat De Vriend uit het Nederlands Symphonie Orkest haalt is ongekend. Maar ook de sacd-opname (complete box: CC 72550) is top. Dan blijkt dat de 16-bit 44.1 kHz WAVE-versie op de A15 ook fantastisch klinkt. Dit bedoel ik nou: soms moet je even niet focussen op de hoeveelheid bits en mate van conversie, maar gewoon luisteren. Niet alleen via de Stax-combinatie, maar ook rechtstreeks aangesloten op de Mark Levinson-eindversterker klonk de Aurender heel goed. Ik miste nergens iets, en genoot van het diepe geluidsbeeld, de rust en – opnieuw – de mooie dynamiek. Dat laatste lijkt toch wel een kenmerk van de A15 te zijn. En wat kun je die Aurender dus veelzijdig inzetten.
Een magistrale Mahler
Er zijn klassieke opnames die ik echt koester. Een ervan is de sublieme opname van Deutsche Grammophon van de 6e symfonie van Mahler onder Pierre Boulez (DG 445835-2). In 1995 opgenomen met de Wiener Philharmoniker, dus nu 27 jaar geleden, en nog steeds top qua uitvoering en opnamekwaliteit (een zogenaamde 4D audio recording). De breedte en diepte van de grote zaal van de Wiener Musikverein is weergaloos vastgelegd. Zowel tutti-spel van het orkest als solo-instrumenten hoor je gedetailleerd in een brede stage. Een geweldige cd. Maar nu ook een geweldig WAVE-album om te beluisteren. Want het redbook-formaat in de playlist wordt ook via de A15 zinderend weergegeven. Ik hoor geen verschil met het origineel. Wat een geweldige muziekserver, en overigens ook fluisterstil tijdens de operatie.
Arcangelo Corelli anno 1700
En dan een eigen lopend opnameproject van de twaalf vioolsonaten van Corelli opus 5, via een Sony PCM-D100 DSD/PCM-recorder, zo’n beetje de beste handheldrecorder die ooit is gemaakt. Opgenomen in DSD64 met orgelbegeleiding, maar ook beschikbaar in een sampling rate van 24 bit / 192 kHz WAVE. De Sony wordt als USB-apparaat op de A15 aangesloten. En dan iets opvallends: keer op keer lijkt Corelli via de A15 net iets beter, gedetailleerder en dynamischer te klinken dan dat ik het met de Sony rechtstreeks via een dynamische Sennheiser-hoofdtelefoon beluister. Uiteindelijk denk ik dat hier het effect van de interne cache, de uitstekende DAC en het zeer precieze kloksignaal van de A15 een rol spelen. Wie twijfelt aan de invloed van een goed kloksignaal of re-clocking op het uiteindelijke geluidsbeeld, moet maar eens naar een dCS-dealer stappen en daar goed luisteren naar een dCS Rossini of Vivaldi cd/sacd-transport met externe masterclock.
De laatste indruk
Afgezien van het luisteren heb ik al die dagen ook genoten van de fijne app. Daar moeten andere fabrikanten ook maar eens naar kijken. Zo hoort het. Terwijl de luisterdagen verstreken, realiseerde ik mij dat een opkomende nieuwe generatie hifiliefhebbers, die misschien niets hebben met cd of vinyl, met deze Aurender A15 en een abonnement op een van de ondersteunde streamingdiensten al een top hifi-installatie in huis kunnen hebben, inclusief hoogwaardige internetradio. Alleen een eindversterker met speakers, of een paar actieve luidsprekers erbij, en je bent klaar. Maar ik ken in mijn netwerk ook hifiliefhebbers, die kostbare, uitsluitend analoge installaties bezitten en tot op heden de stap naar een muziekserver/streaming nog niet hebben durven of kunnen zetten. Hen kan ik geruststellen. Voor hen is de A15 een verantwoorde stap vooruit en het begin van een nieuwe luister- en gebruikerservaring. De kwaliteit van de analoge uitgang van de A15 laat niets te wensen over. De bouwkwaliteit en betrouwbaarheid is subliem. En dan geloof je niet dat deze Aurender in de prijslijst staat voor slechts 8790 euro. Een zeer concurrerende prijs voor de hoge kwaliteit die wordt aangeboden.
Wensen blijven er natuurlijk ook. Aurender heeft bewust en begrijpbaar gekozen voor een technisch ontwerp, gebaseerd op Gigabit Ethernet-aansluiting. Ik ken veel hifiliefhebbers die thuis, om uiteenlopende redenen, geen ethernetkabel kunnen aanleggen. Opvallend is dat ik op het Dutch Audio Event verscheidene liefhebbers bij andere merken zag kijken naar streamingopties via wifi, omdat ze thuis niet anders kunnen, maar eigenlijk Aurender fantastisch vonden. Wat zou het toch mooi zijn als Aurender in de toekomst ook eens met een wifi-versie zou komen. De wifi-ontwikkelingen staan ook niet stil, het wordt steeds sneller. Ik denk dat ze niet aan te slepen zouden zijn. Olaf, wellicht een mailtje naar Zuid-Korea?
Het finale woord
Helaas is het zo dat onze hoofdredacteur niet doet aan prijzen. In een bijzonder geval heb je daar als reviewer wel eens behoefte aan. Vandaar dat ik nu maar eens burgerlijk ongehoorzaam ben, en hierbij mijn eigen ‘Gold Award’ toeken aan deze fantastisch ontworpen en klinkende Aurender A15. Mr. Lee, mijn gelukwensen.
Reacties (0)