Iemand die wat intensiever bezig is met opnametechniek, concertbezoek en muziekinstrumenten zal het daar waargenomen geluid graag terug willen horen uit een audiosysteem. Wie dan luistert naar typische hifisystemen zal dat niet altijd herkennen. Hifi wordt vaak ontworpen met een knipoog naar de consument, die een specifieke voorkeur heeft voor een bepaald geluid. Soms is het geluid te gladjes, te gepolijst en te ‘netjes’. Je vindt dat soms in heel dure phono-cartridges en kostbare luidsprekers. Misschien aangenaam voor een specifieke groep luisteraars, maar het staat vaak haaks op de realiteit.
Livemuziek is niet altijd gepolijst en gladjes. Opnames zijn ook niet altijd van zogenaamde ‘audiofiele’ kwaliteit. Dat is vaak een kwaliteit waar het resultaat vooral ‘mooi’ klinkt. Een soort gefotoshopte geluidsbeleving. Lekker voor het oor, maar de realiteit klinkt meestal anders. Het probleem zit feitelijk niet in die audiofiele opname. Hoewel hier alles is gedaan om de kwaliteit zo perfect mogelijk te krijgen, is het resultaat niet noodzakelijkerwijs onrealistisch. Het grootste probleem zit in de groep consumenten die uitsluitend zoekt naar die audiofiele kwaliteit en niet begrijpt dat veel content zo’n perfect niveau niet haalt en dat een opname in werkelijkheid niet altijd die gewenste perfectie heeft.
Accepteren
De kwaliteit van een opname is afhankelijk van de kwaliteit van de musici, van de instrumenten, van de opname-akoestiek, van de gebruikte opname-apparatuur en van het vernuft van de opname- en mix engineers. Voor vinyl komen daar nog een aantal kritische kwaliteitsbepalende factoren bij tijdens het hele platenproductie-proces. De meeste opnames zijn daarom heel wisselend van kwaliteit. Wat moet je daar dan mee? Wel, als consument heb je invloed op de helft van het eindresultaat en kun je de maximale kwaliteit uit een opname halen door zo goed mogelijke apparatuur aan te schaffen. Dat hoeft niet noodzakelijkerwijs heel dure apparatuur te zijn. Je zult dan merken dat veel ‘mindere’ opnames nog verrassend goed kunnen klinken. Het is ook belangrijk om muziek te accepteren zoals het is. Muziek is in zekere zin een historisch document en vraagt om acceptatie in de authentieke vorm. De meeste opnames van de Rolling Stones zijn slecht opgenomen. Maar, er zijn veel andere redenen om daar naar te luisteren dan alleen de audiokwaliteit. Er is niets mis met het zoeken naar goed opgenomen materiaal, maar als dat het enige doel is ben je een audiofiel en laat je veel interessante muziek links liggen. De analoge techniek heeft trouwens fabelachtige opnames gerealiseerd, maar er zijn veel verschillende kwaliteiten, omdat er bij analoog zowel aan de opname- als de weergavekant veel variabelen in het spel zijn. Wie niets snapt van het samenstellen en inregelen van een platenspeler krijgt een slecht geluid met zelfs de best opgenomen platen. Wie het wel begrijpt of een goede dealer heeft, kan met een draaitafeltje van 1000 euro wonderen verrichten. Het wordt een stuk eenvoudiger met digitale techniek. Digitaal is de afgelopen tien jaar enorm geperfectioneerd. De spreiding is hier veel kleiner. Een digitale opname is een zeer nauwkeurige registratie van wat er op de studiovloer gebeurde. De digitale studiotechniek is tegenwoordig enorm perfect. Met een beetje fatsoenlijke cd-speler of server voor digitale downloads zijn spectaculair goede resultaten haalbaar. Het probleem is dat deze kwaliteit vooral aan de weergavekant om zeep wordt gebracht. Niet omdat er geen goede apparatuur te koop is, maar het is heel lastig om daaruit de goede keuze van bij elkaar passende componenten te maken en die vervolgens goed te plaatsen in een fatsoenlijke akoestiek. De enige oplossing is om te zoeken naar een dealer die daar echt verstand van heeft.
ATC
De bovenstaande overwegingen brengen deze verhaallijn automatisch naar ATC. ATC is een bedrijf dat professionele luidsprekers en versterkers bouwt voor de studiowereld. Maar, zoals eerder aangegeven, zijn er momenteel veel pro-bedrijven die zich ook richten op de consumentenmarkt. Als consument koop je dan producten die een no-nonsense prestatie neerzetten met een zeer hoge kwaliteit, maar ook voor een prijsniveau dat veel lager ligt dan wat er gevraagd wordt in de prijstechnisch hier en daar behoorlijk ontspoorde consumentenmarkt. Vanzelfsprekend zijn daar ook uitzonderingen met een sublieme prijs/kwaliteitsverhouding. Waar het vooral om gaat is dat de meeste van die professionele producten de muziek laten horen zoals die is opgenomen. Dus, dicht bij de werkelijkheid. Professionele producten zijn namelijk bedoeld om de kwaliteit van opnames te kunnen beoordelen. Dat is ook best confronterend. Een systeem rondom een ATC-luidspreker is behoorlijk eerlijk. Het gepresenteerde realistische geluidsbeeld kan soms afwijken van het verwachtingspatroon en/of het referentiekader van de consument. Ondergetekende kan er in ieder geval slecht tegen als een audiosysteem weigert om het verschil te laten horen tussen een double top Jellinghaus, een Yulong Guo en een lattice brace Redgate. Allemaal gitaren met zeer duidelijk waarneembare klankmatige verschillen. Op sommige systemen hoor je absoluut geen verschil tussen een Les Paul en een Stratocaster of tussen een Guarneri en een Stradivarius. Vooral in het laag gaat het vaak volledig mis. Elke cello of elektrische bas klinkt dan precies hetzelfde. In een van de luisterruimtes staan ATC SCM40 monitoren. Draai Janine Jansen’s fenomenale 12 Stradivari en je hoort zeer goed de verschillen tussen deze twaalf exemplaren. De ATC SCM40 is sowieso een van de meest eerlijke en homogeen klinkende en betaalbare vloerstaanders waarin je kunt investeren. Met een laagkwaliteit die je niet vindt in het aanbod van vloerstaanders van veel bekende merken.
In deze review volgt een kennismaking met de kleinste ATC. De SCM7. Bij wijze van hoge uitzondering wordt hier het systeem beschreven waarin deze ATC functioneert. Namelijk met elektronica van ATC. Een review belicht in principe het functioneren van een enkel component. Dat wordt dan ondergebracht in een systeem dat dit component in staat stelt om maximaal te kunnen presteren. Deze elke keer opnieuw samengestelde systemen worden niet beschreven. Het is niet de bedoeling en ook niet de taak van een reviewer om op de stoel te gaan zitten van de dealer. Een goede dealer is een vakman en is in staat om voor de consument een perfecte match te bouwen uit verschillende componenten. Maar, een enkele keer is het de wens van de opdrachtgever om een compleet systeem te beschrijven. Dus bij deze.
SCM7
De SCM7 is de kleinste passieve luidspreker van ATC. Denk aan 300 x 174 x 215 mm, maar wel met een gewicht van 7.5 kg. Alleen het motorsysteem van de 125 mm mid/bass unit weegt al 3 kg. Beide luidsprekers komen in een enkele doos, waar je je dus een breuk aan tilt. De SCM7 is een gesloten systeem. Hoe goed sommige poortsystemen ook zijn, er gaat niets boven het laag uit gesloten systemen. Het rendement van de SCM7 is 84 dB en de maximale geluidsdruk 103 dB. Het frequentiebereik is tussen de 60 Hz en 22 kHz. ATC is goudeerlijk als het gaat om de opgegeven specificaties. In de pro-wereld is het no-nonsense. Studiotechnici acteren op basis van specs. Als je de kluit belazert, lig je er uit. Deze luidspreker heeft vier luidsprekerterminals. Die zijn bedoeld voor bi-amping en uiteraard niet voor het onzinnige bi-wiring. Hoe klein de SCM7 ook is, het is geen pussy. Er is geen enkele ATC-luidspreker die je aan de praat krijgt met een versterkertje van 25 Watt. Deze luidsprekers vreten stroom en spanning. Begin dus ergens bij 75 Watt, liefst geen klasse-d en sluit ook gewoon een versterker aan die er 300 Watt uitblaast. Als je dit niet begrijpt, dan zul je nooit de enorme kwaliteit beleven waartoe deze luidsprekers in staat zijn.
P1 Dual Mono Power Amplifier
De SCM7 werd aangestuurd met de ATC P1 Dual Mono Power Amplifier. Fraai om te zien en kan eventueel ook in een rack op het moment dat u er zes koopt voor een hometheater. Het is een no-compromise no-nonsense versterker die 175 Watt levert per kanaal in een frequency range van 2 tot 400 kHz. Het beest weegt dan ook 17 kg. De SCM7 wordt ook erg blij van de P2, die 300 Watt per kanaal levert. Het gaat bij deze versterkers dan om klasse A/B ontwerpen. Naast rca-aansluitingen kun je ook balanced in via XLR’s. Met Grimm’s fraaie SQM-kabels ben je dan in business.
CA2 Stereo Pre amplifier
De CA2 is een no-nonsense professionele voorversterker en een eenvoudiger versie van het SCA2 vlaggenschip. Bedoeld om actieve luidsprekers mee aan te sturen of de ATC eindversterkers. De hand gebouwde voorversterker kent discreet opgebouwde klasse-a schakelingen en heeft vijf rca-ingangen. Er is een XLR-uitgang, maar die is wel unbalanced en rca-uitgangen naar eindversterkers of een tape-recorder (tape-out). De voorversterker beschikt over een hoofdtelefoon-uitgang en over een mm/mc phonostage. Er is een gewone IR-afstandsbediening. Dat is een zegen. Hier geen fancy apps en gevoelige displays waardoor je zo’n apparaat na vijf jaar weg kunt gooien. Het enige kritiekpunt is wellicht dat er geen echte balanced in- en uitgangen zijn, maar dat is dan gewoon de meerwaarde van de SCA2.
Toepassing van de SCM7
Het zal duidelijk zijn dat de SCM7 een mini-monitor is die er geen 20 Hz uitblaast met een spl van 120 dB. Voor deze mini zijn echter veel toepassingen. Ten eerste de volle concertopstelling. Op statieven en vrijstaand van alle wanden. Eventueel aangevuld met een subwoofer van ATC. Het laag is te tunen door de afstanden tot de wanden en de vloer te manipuleren. Een andere opstelling is in de vorm van een boekenkastplaatsing, naast een beeldscherm, op een plateautje aan de muur of als computerluidspreker voor de weergave van muziek. Deze opstellingen kunnen allemaal profiteren van de laagversterking die veroorzaakt wordt door de nabijheid van wanden en andere oppervlakten. De les voor deze SCM7 is identiek voor wat geldt voor andere kleinere luidsprekers. Door een slimme plaatsing kan het laag in balans worden gebracht met de rest van het spectrum.
Geluidsmatige eigenschappen
De SCM7 is een echte professionele ATC. Deze weergever klinkt neutraal, kan verbazingwekkend dynamisch uithalen, zet (in de ‘concertopstelling’) een fabelachtige stage neer, is (bij een weloverwogen plaatsing) perfect in balans en klinkt zeer realistisch. Er is ook sprake van een zeer fraaie ‘upper-ambiance’, waardoor er veel cues komen die informatie geven over de akoestische eigenschappen van de opnamelocatie. Deze luidspreker klinkt ook vele malen ‘groter’ dan de afmetingen doen vermoeden. De laagweergave vormt hier de grote verrassing. Bezoekers van de recente Dutch Audio Event hebben ervaren dat het laag diep en krachtig kan zijn. Zonder subwoofer welteverstaan. Dat is bereikbaar door een slimme en vrije opstelling, een krachtige versterker en een passende luidsprekerkabel. De SCM7 kan dan zeer volwassen presteren. Met het juiste programmamateriaal kan er een wall of sound neergezet worden. Los van het krachtige en behoorlijk diepgaande laag, is vooral de kwaliteit van de laagweergave zeer opvallend. Het laag is in perfecte balans, is snel en uiterst gedefinieerd. Hier geen walm van kunstmatig laag of gebonk op een enkele frequentie (de bekende one note bass), maar een zo exact mogelijke weergave van het laag dat in de opname aanwezig is. Wat de SCM7 en in principe geen enkele ATC doet, is laag produceren dat gewoon niet in de opname aanwezig is. Als het er niet is, hoor je simpelweg geen laag. Geen laag dat veroorzaakt wordt door resonanties van de driver, de behuizing, de filters, allerlei uitslingergedrag en trucs van fabrikanten waarbij minimale hoeveelheden laagcontent onevenredig opgeblazen worden door trucs in het filter en de behuizing. Voor wie echt een full fling en full range systeem wil bouwen voor een bescheiden prijs, een minimaal interieurbeslag en met ware high-end prestaties, kan de SCM7’s combineren met een subwoofer van topkwaliteit. Wat ook opvalt is dat de ATC’s erg schoon en zuiver klinken. Daar ligt uiteraard ook een relatie met de toegepaste elektronica. Een van de geheimen binnen de hifi is dat je fenomenale systemen kunt bouwen met monitors van een bescheiden formaat, maar gecombineerd met een of twee subwoofers die extreem powerfull zijn. Dat is hier in een van de luisterruimten al vaker vertoond met twee Velodynes of twee Grimm Subwoofers.
P1 en CA2
De SCM7 speelde hier met de P1 en CA2. No-nonsense versterkers die neutraal en zeer dynamisch opereren. Neutraal is echt iets anders dan koel en onbetrokken. De warmte en sfeer, die onderdeel zijn van de opname, komen volledig voor het voetlicht. Het hele ATC-systeem is nooit scherp, uitgedund en ongedefinieerd. De weergave van detail en micro dynamiek is top. De weergave van het middengebied is bijzonder fraai. Een eigenschap van gesloten luidsprekersystemen is dat het laag echt een voelbare impact heeft. Hoe gek het ook lijkt, de SCM7 kan echt voelbaar laag laten horen, afhankelijk van het programmamateriaal. Uiteraard in mindere mate waarin bijvoorbeeld de SCM40 dat doet, maar het is wel opvallend voor een monitor van bescheiden afmetingen. De P1 en CA2 zijn ook aangesloten op een aantal andere luidsprekers. Ook daar vallen de kwaliteiten van deze componenten op. Ze klinken neutraal, dynamisch en uiterst lineair. Op geen enkele manier agressief, scherp of gemeen in het hoog, maar ze hebben ook niet zo’n vervelend afgetopt zoefgeluid in het hoog. Je komt dat soms tegen bij dure mc-cartridges, bij diverse luidsprekers en bij sommige versterkers. Om de discussie even op scherp te zetten is er hier voor de fun onlangs geluisterd naar drie cartridges. De AT-VM95C, de Ortofon Bronze en een Coral uit de 555-series. De laatste is 60 jaar oud, opgegraven bij Pompeii, nergens meer verkrijgbaar en een voorbeeld van welke kwaliteit Japanners kunnen bouwen. Hier wordt geenszins beweerd dat al deze cartridges het summum van analoge weergave bieden, maar ze onderscheiden zich absoluut door een krachtige, dynamische en realistische weergave van de hogere frequenties. Dat betekent absoluut niet dat ze niet subtiel en microdynamisch kunnen presteren. Maar echte muziekinstrumenten laten geen slap en afgetopt hoog horen. Het hoog is krachtig, neutraal en gedefinieerd. Maar shiny, subtiel, gloedvol, klankrijk, krachtig en gedetailleerd wanneer je bijvoorbeeld naar Zildjian bekkens luistert.
Epiloog
De ATC SCM7 is een kleine monitor die bovenal een zo eerlijk, waarheidsgetrouw en realistisch beeld van de opname laat horen. Dat is het uiteindelijke doel van geluidsweergave en iets dat in the long run het meest bevredigend is. Een systeem bouwen dat zo eerlijk mogelijk is naar de bron kost geen vermogens. Dat gaat namelijk om inzicht en verstand en niet over het smijten met geld. Een ATC SCM7-setje met de genoemde voor- en eindversterker is betaalbaar. Daar is nog op af te dingen door er een SIA2-100 op aan te sluiten. De grootste verrassing met de SCM7 is de laagweergave. Wie goed kan tunen en plaatsen zal aangenaam verrast zijn. Maar, in combinatie met een kwalitatief goede subwoofer haal je die onderste octaven erbij en staat er een full range systeem met echte high-end prestaties. Los daarvan is de ATC SCM7 een van de beste kleine monitoren die je voor dat geld kunt kopen. Ook de elektronica van ATC presteert meer dan voortreffelijk. Een tip om daar gewoon eens naar te luisteren. Voor wie kleiner behuisd is en zo onopvallend mogelijke luidsprekers wenst, kan in combinatie met een subwoofer een indrukwekkend full range systeem bouwen.
Prijzen
- ATC SCM7 € 1.255,- per paar
- ATC P1 € 3.295,-
- ATC CA2 € 2.635,-
Helios
www.hifi-import.nl
Reacties (0)