Achtergrond: Speakers voor buiten

Speaker aan de muur

Een eenvoudige en goedkopere optie om muziek op een terras aan te brengen zijn modellen die je ophangt aan een beugel. Naargelang hoe je het aanpakt kun je op een uurtje of twee al klaar zijn. De speakers zelf zijn vaak uitgerust met een beugel die je toelaat om de speakers te kantelen. Op deze manier kun je ze richten op de zithoek of tafel waar je gezelschap de lekkere hapjes en glaasje wijn gaan verorberen. Ze zijn dus best flexibel. Er zijn behoorlijk wat luidsprekers die beantwoorden aan deze beschrijving. Heel veel ogen wel behoorlijk functioneel en hoekig. Een fraaie uitzondering op de regel is de Aster van Sonus faber. Het is een veel eleganter alternatief, verkrijgbaar in zwart of wit. “Het heeft een prachtige vormgeving, maar Sonus faber heeft er ook lang aan gesleuteld om een relaxte, natuurlijke en kristalheldere sound te krijgen”, zegt Guido Boerboom van Fine Sounds. Uitdrukkelijk aandacht aan geluidskwaliteit besteden is niet iets dat enkel hifi-merken doen en gespecialiseerde pro-audiofabrikanten minder, maar het is wel opvallend dat het bij Sonus faber en co heel uitdrukkelijk vermeld wordt. In de praktische wereld van installateurs is geluidskwaliteit altijd wel een factor, maar sommige merken geven er toch meer prioriteit aan. Vergeleken met de meeste hoekige buitenspeakers is deze ‘ster’ van Sonus faber slank met veel gebogen oppervlakten, waardoor het nog compacter lijkt. Het wordt geleverd met een kantelbare beugel en een slim bajonetsysteem. Dat maakt het monteren eenvoudiger.

Een ‘klassieker’ op vlak van buitenspeakers is ook de populaire Bowers & Wilkins AM-1 Architectural Monitor. Iets minder luxueus van uiterlijk, wel een beproefd recept. Net zoals de Aster is de AM-1 echt ontworpen om buiten te hangen en is het weerbestendig. Er zijn daarnaast nog veel andere alternatieven, waarbij – zoals bij hifi – toch vaak een relatie bestaat tussen prijs en geluidskwaliteit. Maar net zoals bij inbouw is ook die praktische kant heel belangrijk. Dat er een goede beugel wordt meegeleverd bijvoorbeeld.

Een betaalbare optie werd recent geïntroduceerd door JBL. Hun Stage XD-speakers kun je ophangen en zijn opvallend compact, in het bijzonder de XD-5. Ze zijn met hun IP67-label klaar voor het buitenleven, toch ze zijn een voorbeeld van toestellen die de fabrikant ook binnen ziet gebruik worden. Deze type speakers is ook heel populair in winkels en horecazaken.

Discreter is beter

Bij buitenspeakers zit dikwijls het meeste werk in het aanbrengen van de bekabeling. Het hangt natuurlijk heel erg van de situatie af. Mogelijk heb je al stroom in de buurt. Dan kun je kiezen voor actieve speakers die uitgerust zijn met Bluetooth of WiFi-streaming. Bij dat laatste moet je wel checken of je draadloos netwerk buiten ook voldoende bereik heeft. Bang dat de speakers door de regen beschadigd raken? Een buitenspeaker moet sowieso wel beantwoorden aan bepaalde veiligheidsvoorschriften, zeker als het gaat om een actief model waar een stroomdraad naar wordt gelegd. Actieve speakers zijn vaak de snelste optie voor een bereikbaar systeem dat je bijvoorbeeld op een overdekt terras wil plaatsen.

De weerbestendigheid van een buitentoestel wordt aangeduid met het IP-label. Deze bestaat uit twee cijfers. IP68 bijvoorbeeld, waarbij het eerste cijfer wijst op stofbestendigheid en het tweede op waterresistentie. Is het niet getest op een van die twee zaken, dan staat er een ‘x’. Vanaf IPx5 spreek je van een speaker die echt in de buitenlucht mag hangen. IP67 of IP68 kan zelfs tegen volledig onderdompeling – iets dat hopelijk nooit voorkomt met je muziekinstallatie. Dezelfde IP-labels worden trouwens ook gebruikt op heel andere apparaten, zoals smartphones en slimme horloges. “Het is echt wel belangrijk dat een speaker weerbestendig is”, benadrukt Guido Boerboom.

Dat buitenspeakers tegen het indringen van vocht en regen moeten kunnen, dat lijkt logisch. Er zijn echter nog heel wat andere zaken waartegen een speaker moet bestand zijn. Temperatuurschommelingen bijvoorbeeld. Zeker speakers die in de tuin belanden moeten tegen extremen kunnen. In januari vriest het misschien wel, terwijl in de zomermaanden het kwik heel hoog kan eindigen.

Er zijn veel buitenspeakers die passief zijn. Dat wil zeggen dat er een luidsprekerdraad vanuit een versterker naar de speaker(s) loopt. Het voordeel daar is dat je de versterker ergens op een droge plaats of zelfs binnen kunt plaatsen. Dat kan een compact toestel zijn, zoals een Sonos Amp, of een toegewijd apparaat dat je uit het zicht kunt verstoppen. Nog een voordeel is dat luidsprekerdraad makkelijker discreet weg te werken is. Maar bij grotere projecten, die je wellicht door een installateur laat afhandelen, zal er eerder met 100 Volt-oplossingen gewerkt worden.

Bij installaties in de tuin of aan de muur, wordt heel vaak gewerkt met toestellen die op 100 Volt werken. Dat is ergens verrassend, want 100 V-producten zie je vooral in bedrijven en kantoren. Maar ook in de tuin zijn ze nuttig. Het grote voordeel van 100 Volt-installaties is dat je heel lange kabels kunt leggen en meer speakers kunt aansluiten, wat wel eens nodig is bij tuinprojecten. “Je spreekt niet van tien of twintig meter, maar soms van honderden meters”, vertelt Gilles Putman. 100 V-speakers worden soms ook hoogohmig genoemd, en er is vaak een ingebouwde transformator om een bepaald vermogen te bepalen. Er zijn ook laagohmige toestellen, dat zijn klassiekere speakers. Het is echter moeilijk om ze met lange kabels aan te sturen.

Inbouw

Niet elke inbouwspeaker is geschikt om buiten te gebruiken. Maar er zijn zeker interessante opties te vinden die wel geschikt zijn voor (een deel) van een buitensysteem. Denk dan aan iets als een afgezonderd terras, dat niet helemaal aan de weerselementen is blootgesteld. Sommige merken bieden inbouwmodellen of zelfs marine-speakers aan die een optie kunnen zijn voor vochtige of natte ruimtes, zoals een indoor zwembad. Het is belangrijk om goed te checken dat een speaker geschikt is voor zo’n toepassing. Een binnenspeaker gaat niet lang leven als het blootgesteld wordt aan een hoge vochtigheidsgraad, bijvoorbeeld. Bovendien klinkt een buitenspeaker ook echt anders, vertelt Gilles Putman van ArtSound: “De meeste speakers voor buiten zijn anders getuned, omdat er veel verlies is door de buitenlucht en wind. Ze zijn meer geboost in het laag en hoog”, zegt Gilles. “Bij bepaalde modellen heb je een schakelaar om te kiezen tussen een buiten- en binnenprofiel.”

Het grote voordeel van een luidspreker die je inbouwt in het plafond of een muur is dat je heel mooi eindresultaat krijgt waarbij de weergever bijna helemaal in de omgeving verdwijnt. Je krijgt een geweldig effect, waarbij je niet meteen de indruk krijgt dat je omringd wordt door speakers. Inbouwspeakers houden ook de architectonische elementen van je woning in stand. De strakke lijnen van je huis worden niet ontsierd door apparaten die aan de muur hangen. Maar, zoals gezegd, het kan niet overal.

Geen kabels in zicht

De sleutel tot het bekomen van een fraai resultaat waar je heel tevreden over bent? Dat je geen enkele snoer of draad ziet. Als je in de tuin rustig chillt, wil je niet dat het oog valt op bekabeling die ligt te slingeren. Een manier om dat te voorkomen is zoveel mogelijk structurele elementen gebruiken om je kabels weg te stoppen.

Spreek je over bekabeling die door de tuin loopt? Dan moet je sowieso kiezen voor gespecialiseerde kabels die bestand zijn tegen vochtindringing en extremen qua temperaturen. Dat is bij kabels zeer belangrijk, om zeker te zijn dat de mantel op termijn niet poreus wordt.

Meestal worden kabels bij een tuinsysteem ingegraven. Oei, betekent dat het einde van je fraai aangelegde tuin? Dat hoeft niet. Er moet wel een geul worden gemaakt, maar bij de aanleg wordt meestal bestaande tuingrenzen gevolgd. Bijvoorbeeld langs een bloemperkje of een tuinpad. Zo kun je de beschadiging aan je platen beperken.

“De grootste fout die wordt gemaakt is dat mensen het geluid zien als een extraatje, en dan gewoon de kabel die in de keuken ligt doortrekken. Buiten heb je wel wat rendement nodig en dus ook echt toegewijde versterking en bekabeling”, zegt Gilles.

Design mag ook

Vaak wordt bij een muzieksysteem voor buiten gekozen voor maximale discretie. Hoe minder je ziet, hoe gelukkiger men is. Je kunt natuurlijk net opteren voor het omgekeerde: speakers die net heel zichtbaar zijn. Desighoogstandjes die mogen bewonderd worden. Er zijn zeker wel knappe weergevers te vinden die vanwege hun design niet storen. Integendeel, ze hebben een kek ontwerp dat in het middelpunt van de aandacht wil staan. Zo heb je bij ArtSound de Kurv-reeks, een witte of bruine luidspreker met een organisch ogende behuizing die heel sierlijk overkomt. Het zit ook slim in elkaar, met een coaxiale driver die geluid in alle richtingen uitstraalt. Zet het dus op een centrale plaats neer zodat je gasten allemaal van je playlist kunnen genieten. “Je kunt de Kurv in een bekabelde versie krijgen of een Bluetooth-versie met accu die je heel makkelijk op het terras kunt plaatsen”, zegt Gilles Putman. “Hij is opvallend, maar door zijn kleur kun je hem ook in struiken verstoppen. En dan verdwijnt het bijna helemaal.”

Of wat dacht je van de Shark Subwoofer van Architettura Sonora? Dit Italiaanse merk specialiseert zich in designhoogstandjes zoals deze. De Shark is een gestroomlijnde verschijning met een fraai witgelakte body die je omhoog hangt. Een echte eyecatcher, wel met een prijs. Je bent ongeveer 7.000 euro kwijt als je hem op je overdekt terras wil zien opduiken. Net zoals bij hifi voor je woonkamer en luisterruimte geldt ook buiten dat the sky is the limit qua luxe.

In de tuin

Jaren geleden bezochten we collega’s van een Italiaanse hifi-blad. In de buurt van Firenze brachten ze ons naar een fraai kasteel waar een bekende hifi-liefhebber woonde. De man in kwestie wou ook topgeluid in zijn grote aangelegde tuin. En dat was bijzonder goed gelukt. Het knappe? Overal was er muziek te horen in een uitstekende geluidskwaliteit. Maar luidsprekers zag je haast nergens.

Het was toen valavond en er werd toen hoofdzakelijk kamermuziek gespeeld, wat samen met de stemmige tuinverlichting voor heel wat sfeer zorgde. Er waren ook duidelijk meerdere zones aangebracht, waardoor je meerdere punten in de tuin kreeg waar het echt bijna audiofiel klonk. In een kleinere tuin zal er wellicht met maar met één of een paar zones worden gewerkt, bijvoorbeeld in een zithoek en rond het zwembad. Die Italiaanse tuin is altijd bijgebleven omdat het zo goed in elkaar zat – en ook echt toonde wat mogelijk was met ‘tuingeluid’. Het ging wel om een bijzonder duur project, dat was wel duidelijk.

Als je begint rond te kijken, dan ontdek je heel veel opties op vlak van tuinaudio. JBL bijvoorbeeld, heeft een Landscape-lijn met veel interessante modellen. Er zijn meerdere Landscape-types, waaronder de GSF3 en GSF6. Dit zijn full-range speakers beschikbaar in een matgroen of -bruin die je in de grond prikt. Ze zijn niet heel groot en bedoeld om te richten op een bepaalde zone. Net zoals bij andere merken combineer je ze eventueel met een In-Ground Landscape Subwoofer. Ze zien er wat gek uit op de website, met een grote basis en iets dat lijkt op een paddenstoel dat er uitkomt. Je begraaft deze JBL’s echter grotendeels, zodat enkel ‘de paddenstoel’ zichtbaar is. Bij Monitor Audio is er de Weather Resistant-lijn, met zowel inbouw-, muur- en satellietspeakers. “Hier is ook echt aan gewerkt door de mensen die het Hyphen-vlaggenschip hebben ontworpen.”

De vermomde speaker

Begraven is één optie, een alternatief is de tuinspeaker te vermommen als iets anders. Een rots, dat is een populaire optie. Sommige fabrikanten opteren voor een gestileerde steen, zoals Focals Littora Od Stone 8. Anderen doen echt hun best om de speaker te laten lijken als een rotsblok dat net van een berg is gerold. De toepasselijk genaamde Rock van Artsound is er zo een, of de Rock van Sonance. Er zijn duidelijk wel wat opties op de markt, maar qua naamgeving is de originaliteit wel een beetje zoek. Ook de Q Acoustics QI 65LW is knap vermomd als een stuk graniet. Denk bij dit alles aan een budget van 300 tot 1.000 euro per steen. Je vindt zowel speakers die alle frequenties voor hun rekening nemen als subwoofers in deze vorm. “

Zo’n speaker in de vorm van een rots kan in de juiste tuin een mooie en best subtiele toevoeging zijn. Maar bij een vlak gazon of een strakke tuin kan het kitscherig overkomen. Het hangt allemaal van de afwerking af. Er zijn gelukkig ook wat andere opties. Er zijn zo heel wat luidsprekers die gecombineerd worden met tuinverlichting. Een lage, strakke kolom bijvoorbeeld, met licht dat naar de grond gericht is. De Cube 400 van Architettura Sonora is er zo een.