Smart Living Project: Dakramen, raamdecoratie en zonwering

Wat is het FWD Smart Living Project?

Samen met een groot aantal partners gaat FWD een nieuwbouwhuis compleet ‘smart’ gaan maken. We gaan ruim een jaar mee in het proces van oriënteren, kiezen, vergelijken, installeren, programmeren en gebruiken. We laten zien wat de verschillende mogelijkheden zijn, wat de verschillende partijen te bieden hebben en waarom er bij de specifieke behoeften van deze nieuwbouwwoning voor de betreffende systemen gekozen is. Wil je meer weten over het idee achter dit project? Lees dan verder op onze projectpagina.

Dakramen

Op de 1e verdieping van onze woning zijn drie dakramen voorzien: twee dakramen worden in de kleinere slaapkamers geplaatst en één dakraam bevindt zich in de wasruimte. Aangezien het dakraam in de slaapkamers zowel voor het licht als voor de passieve ventilatie van belang is hebben we besloten deze twee dakramen volledig te automatiseren. Dat betekent dat we zowel het openen en sluiten van het dakraam als het openen en sluiten van de zonwering en raamdecoratie van het dakraam middels het smarthomesysteem willen aansturen.

Om dit complete pakket voor elkaar te krijgen zijn er niet veel opties in de markt te vinden. De twee belangrijkste spelers op dit vlak zijn Fakro en Velux. Wij hebben gekozen voor Fakro om een aantal redenen. Zo maakt Fakro voor de gemotoriseerde dakramen gebruik van het Z-Wave protocol waardoor deze direct met de Homey, onze smarthomehub, kunnen communiceren. Fakro heeft zelf een app voor Homey ontwikkeld waarmee alle functies van het dakraam zelf en de bijbehorende zonwering en raamdecoratie gebruikt kunnen worden. Daarnaast is het, in tegen stelling tot Velux, een open protocol en zijn we dus niet afhankelijk van de API van de fabrikant. Tot slot was het ook prijstechnisch iets gunstiger om voor Fakro te kiezen.

De Z-Wave dakramen van Fakro zijn dus uitgerust met een motor. Dit betekent dat je de ramen met een druk op de knop (deels) kunt openen of sluiten. Ook de screens, die aan de buitenkant zitten en het zonlicht en de warmte tegenhouden, zijn gemotoriseerd. En zelfs het rolgordijn aan de binnenzijde is voorzien van een motor. Alle componenten worden op het dakraam aangesloten en kunnen middels Z-Wave communiceren met de smarthomehub én de eigen afstandsbediening. De Z-Wave-kenners weten wellicht dat een Z-Wave-apparaat maar aan één netwerk toegevoegd kan worden en dat zou betekenen dat je moet kiezen tussen de meegeleverde afstandsbediening en de smarthomehub. Het is echter ook mogelijk om de afstandsbediening van Fakro (de ZRH12) aan de hub toe te voegen als secundaire controller waardoor je alle componenten zowel fysiek met de afstandsbediening als geautomatiseerd middels de hub kunt bedienen.

Alledrie de producten beschikken over Z-Wave waardoor ze direct met de Homey kunnen communiceren. Op deze manier kunnen we flows maken waarbij bijvoorbeeld de screens automatisch sluiten als het buiten warmer is dan 24 graden en de zon vol op het raam staat. Of een flow waarbij de dakramen automatisch sluiten wanneer het begint met regenen. Ook kunnen we bij een “naar bed gaan-scene” het rolgordijn automatisch laten sluiten en bij afwezigheid automatisch alle dakramen laten sluiten.

Lichtkoepel

Fakro heeft naast dakramen ook lichtkoepels die over een motor beschikken en middels Z-Wave met een smarthomehub kunnen communiceren. In de overkapping van het terras hebben we één lichtkoepel voorzien om wat meer licht in de keuken en onder de overkapping zelf te brengen. Het is geen noodzaak om de lichtkoepel te kunnen openen en sluiten aangezien er al ventilatie voldoende is onder de overkapping. Wel is het handig om de lichtkoepel te voorzien van zonwering. Zo kun je tijdens warme dagen de zon weghouden van het terras en (een deel van) de keuken. We voorzien de lichtkoepel dus van gemotoriseerde binnenzonwering (aan de onderzijde van de overkapping). Hier wordt geen afstandsbediening bij geleverd maar we kunnen deze zonwering eenvoudig met de tablet aan de muur of een knop van één van de sceneschakelaars bedienen.

Zonwering

De linkerzijde van het huis staat nagenoeg de hele dag in de zon én is (ook om die reden natuurlijk) voorzien van de meeste ramen. Het huis kan dus snel opwarmen in de zomer en om overhitting te voorkomen worden de ramen voorbereid voor zonwering. Je kunt hier kiezen voor elk soort zonwering, zolang er maar een normale motor inzit. Wij hebben gekozen voor Warema buitenjaloezieën die werken op een standaard motor. De draden van de motor trekken we door naar de techniekruimte, waar we er een Z-wave actor (Fibaro Roller Shutter) op aansluiten. We voorzien geen fysieke schakelaar bij de zonwering. De buitenjaloezieën kunnen bediend worden met de tablet, de smartphone of toegewezen knoppen op één van de sceneschakelaars. Maar, in de basis werken de buitenjaloezieën geheel geautomatiseerd: wanneer de zon hard schijnt en de temperatuur oploopt sluiten ze automatisch.

Raamdecoratie

De raamdecoratie voor binnen is het minst effectief voor het buiten houden van de warmte, maar voor het binnenhouden van de warmte en dat beetje extra sfeer heeft het wel degelijk waarde. Wat betreft de raamdecoratie is er keus genoeg, maar niet alles kan geautomatiseerd worden. Zware shutters kunnen bijvoorbeeld niet van een motor voorzien worden. Het belangrijkste is echter dat je raamdecoratie kiest die bij je smaak en interieur past. Daarna kun je gaan kijken naar de mogelijkheden om de raamdecoratie te automatiseren. Je kunt er – net als bij de zonwering – voor kiezen om raamdecoratie met een standaard motor te installeren waarop dan een actor (bijvoorbeeld een Fibaro Roller Shutter) geïnstalleerd kan worden. Je kunt er ook voor kiezen om een compleet systeem te kopen dat al slim is en integratie kent met de smarthomehub naar keuze. Denk hierbij een onder meer Somfy en Luxaflex Powerview.

Welke oplossing het meest geschikt is hangt af van verschillende factoren, zoals wij ook zelf ervaren hebben. Puur kijkend naar de smaak en het interieur is de keuze gevallen op Duettes voor alle ramen op de begane grond en voor de ramen in de badkamer. Vanuit die wens zijn we gaan zoeken naar de mogelijkheden en al snel kwamen we erachter dat ook het soort stof, het gewicht van de stof, de plooibreedte en de oppervlakte van de ramen bepalen of de raamdecoratie met een motor aangestuurd kan worden. Een zware stof met een grote oppervlakte en een brede plooibreedte beperkt je in de mogelijkheden omdat de motor groter en zwaarder moet zijn. Kijkend naar de ramen met de grootste oppervlakte, een plooibreedte van 64mm en de gewenste, half transparante stof bleek het onmogelijk om een standaard motor te vinden waarmee alle ramen uitgerust kunnen worden. Er waren opvallend genoeg wel opties voor 45mm plooibreedten met een accumotor, maar bedraad ging het tot 32mm.

Uiteindelijk zijn we toch gaan kijken naar complete systemen en kwamen we uit bij Luxaflex. Met wat kleine aanpassingen was het met Luxaflex Powerview mogelijk om de door ons gewenste raamdecoratie met de gewenste stof en de gewenste plooibreedte in de gewenste oppervlakten te maken. We gaan de gehele benedenverdieping én de grote badkamer boven voorzien van Luxaflex Duettes, inclusief 230v motoren en Powerview. We kunnen de raamdecoratie op verschillende manieren bedienen. Zo kunnen alle Duettes middels de Powerview-app van Luxaflex bediend worden en worden er afstandsbedieningen meegeleverd om de Duettes snel in de juiste stand te zetten. Met de Powerview-app kun je zelf scenes aanmaken, Duettes aan elkaar koppelen en relatief eenvoudige scenario’s aanmaken, bijvoorbeeld op basis van tijd. Voor snelle bediening tussendoor is dat prima, maar een smarthome is pas echt slim wanneer alles geautomatiseerd verloopt. Luxaflex heeft gelukkig ook een app voor Homey ontwikkeld waarmee de verschillende scenes die je in Powerview hebt aangemaakt geactiveerd kunnen worden. Zo kun je op basis van triggers binnen Homey een specifieke scene activeren. Bijvoorbeeld: de televisie gaat aan en het is licht buiten, dan gaan de Duettes in de tv-kamer dicht. Of, je gaat naar bed, dan gaan alle Duettes dicht. Of, de douche wordt aangezet, dan gaan de Duettes in de badkamer op half gesloten. Mocht overigens de integratie met Homey wegvallen (bijvoorbeeld omdat Luxaflex de API verandert en/of de app niet meer ondersteunt) dan is er altijd nog een omweg via IFTTT.

Gordijnen

De Duettes voegen natuurlijk al wat sfeer toe, maar voor wat extra kleur en warmte is er de wens om ook gordijnen voor de grote raampartijen te plaatsen. Dit is op de begane grond de volledige achterzijde van het huis en de grote ramen in de erker. En natuurlijk is het de wens om die gordijnen volledig automatisch te kunnen laten sluiten en openen.

Er zijn tal van oplossingen te koop voor het automatiseren van je gordijnen. Je kunt een volledige en goedkope rails uit China laten invliegen en met het Tuya-platform bedienen, je kunt een compact product als de Slide kopen en je bestaande gordijn middels WiFi/app bedienen of je kunt van verschillende merken een complete rails met motor kopen en het gordijn met je smartphone bedienen. Wij zijn vooral op zoek gegaan naar design, kwaliteit en de mogelijkheid om de gordijnrails zo direct mogelijk met de smarthomehub te koppelen. Deze drie factoren hebben ons vrij snel in de richting van het Nederlandse Forest geduwd.

Forest is een fabrikant die zich volledig richt op raamdecoratie en dan met name gordijnrailsystemen. Het bedrijf heeft kwaliteit hoog in het vaandel staan, heeft verschillende designs waar uit gekozen kan worden én biedt met de Forest Shuttle een gordijnrails die beschikt over Z-Wave. Dat laatste klonk ons natuurlijk als muziek in de oren, zeker omdat er ook een Forest-app voor Homey ontwikkeld is. Zonder tussenkomst van servers of API’s kan de gordijnrails dus snel en lokaal door de smarthomehub bediend worden.

Wij hebben gekozen voor de Shuttle L 230v-motor, maar Forest heeft diverse andere opties, waaronder ook 24v-motoren en motoren met accu. Daarnaast kun je kiezen voor een motor met WiFi (met de Forest Connect-app), 433Mhz communicatie (HomeWizard, Domoticz, etc), Z-Wave Plus (compatibel met Homey, Fibaro en SmartThings) of hardwired 230v (Crestron, KNX, etc.). Ook komt elke motor met RF waardoor er een afstandsbediening aan gekoppeld kan worden. Tot slot bieden vrijwel alle motoren ondersteuning voor Google Assistant (met Google Home), Siri en Amazon Alexa.

Het bedienen van de gordijnen kan dus op tal van manieren. Je kunt de afstandsbediening gebruiken, je kunt spraakassistanten een opdracht geven met je stem en natuurlijk kun je scenario’s aanmaken wanneer de motor met Homey gekoppeld is. Die integratie met de smarthomehub maakt het ook mogelijk andere knoppen/schakelaars in huis te gebruiken om de gordijnen te openen of te sluiten. En mocht je voor het gordijn staan en het willen openen of sluiten dan kun je altijd de touch control-functie nog gebruiken. Met een licht trekje aan het gordijn komt het geheel in beweging.

Naast de motor heb je ook nog keuze uit verschillende rails. Standaard wordt de gemotoriseerde rail (FMS) toegepast op de Shuttle-motor. De FMS rail is er in drie kleurvarianten: wit, zilver en zwart. De Shuttle L-motor is beschikbaar in dezelfde kleurvarianten. Forest heeft ook een inbouw oplossing: FMS Plus icm met een inbouwprofiel. Daarnaast is er een designrail met led-verlichting: DS-XL LED. Deze is er in twee kleuren: wit en antraciet. Tot slot is er de gemotoriseerde roede-oplossing (MRS). Wij hebben gekozen voor de zwarte FMS-rails.

Goede kwaliteit, voor ieder wat wils qua design, verschillende bedieningsmogelijkheden en tal van opties om de rails te koppelen aan je smarthomeplatform. Dat is wat ons betreft een goede basis om voor een product te kiezen. Mocht je in de toekomst toch een ander smarthomesysteem gaan gebruiken dan kun je een andere module voor de motor aanschaffen of de motor vervangen.

Raamdecoratie en dakramen: kosten en alternatieven

Voor dakramen, screens en rolgordijnen die met een motor geleverd worden betaal je een flinke premium. Voor een dakraam dat volledig gemotoriseerd is bedraagt de meerprijs in ons geval ongeveer 600 euro voor het dakraam zelf, 400 euro voor het screen en 150 euro voor het rolgordijn. Slimme dakramen zijn er echter niet veel, zeker niet wanneer ze ook wilt koppelen met je domoticasysteem. Een voor de hand liggend alternatief is Velux, dat gebruikmaakt van een eigen protocol/app en aan Homey gekoppeld kan worden. De prijs van Velux ligt iets hoger dan die van Fakro.

Voor de zonwering voor de normale ramen is de meerprijs viermaal een actor om de motoren aan te sturen (50 euro p.s.) en in principe kunnen deze actoren met elk zonweringsysteem gekoppeld worden. Je hebt hierin dus veel keuze, zolang er maar een standaard motor gebruikt wordt waarop een actor aangesloten kan worden.

De Luxaflex Duettes met Powerview zijn een flinke kostenpost maar, zoals hierboven beschreven, kan het ook goedkoper als je flexibeler bent in stoffen, oppervlakten en plooibreedten. Het is lastig een alternatief voor onze oplossing te benoemen aangezien dit een product op maat is met veel variabelen die de prijs beïnvloeden. Daarbij moet gezegd worden dat je bij Luxaflex ook een premium betaalt voor het Powerview-platform. Alternatieven zijn producten die gebruikmaken van motoren van bijvoorbeeld Somfy of Brel. Ook Sunway is een merk dat adverteert met domotica-integratie.

Wat betreft de gordijnen kun je voor een paar honderd euro klaar zijn met bijvoorbeeld een Slide en voor nog minder geld kun je wat uit China laten overvliegen. Let wel dat er dan nog een rails nodig is, dat er meerdere producten gekocht moeten worden of dat er nog onderdelen op maat gemaakt moeten worden. Wij hebben bewust gekozen voor kwaliteit, design, flexibiliteit en gebruiksgemak. Dat is wat ons betreft de investering waard. De Forest-oplossing is een alles-in-één-oplossing op maat, waar in onze setting een prijs van zo’n 1.500 euro aanhangt.

De komende maanden

Eind deze maand gaan we dieper in op een belangrijk onderdeel van het slimme huis: het netwerk. Daarna kun je nog artikelen verwachten over beveiliging, audio, video en witgoed. We bespreken de keuzes die we gemaakt hebben, alternatieven die gebruikt kunnen worden en wat we precies willen bereiken met deze producten. Nadat we alle productgroepen en daartoe behorende producten en keuzes beschreven hebben starten we de tweede fase. Hierin komen alle productgroepen nogmaals aan bod, maar dan kijken we naar de installatie en plaatsing. Vervolgens is het tijd voor fase 3, waarin we daadwerkelijk gaan automatiseren en dus het huis echt slim gaan maken.

Houd de website en social media in de gaten!

Ben je benieuwd naar hoe wij het aanpakken, voor welke producten en technieken we kiezen en hoe het bouwproces verloopt? Houd dan de website de komende maanden in de gaten. Houd vooral ook onze FWD Smart Living Project pagina in de gaten voor links naar alle artikelen, social media-kanalen en partners. Volg het FWD Smart Living Project op de voet via Instagram of Facebook. Hier plaatsen we regelmatig korte updates, foto’s en video’s over de bouw van het slimme huis.