Van Joenit, de in België gevestigde importeur van onder andere Totem en Rega, ontvangen we in het vroege voorjaar van 2023 fraaie in Satin White uitgevoerde monitors uit de nieuwe Totem Bison-serie. De monitors zijn ook leverbaar in Black Ash en White Oak. De minimalistisch vormgegeven boekenplankluidsprekers beantwoorden aan het ‘less is more’-concept waar Totem zich al vele jaren aan conformeert. De Bison-monitors hebben een bescheiden afmeting van 33 cm hoog, 17 cm breed en 24 cm diep. Zoals we van Totem gewend zijn hebben de nieuwe Bison-luidsprekers ook weer een hoogwaardig afwerkingsniveau. Met een prijs van 2.599 euro per paar schaart deze Canadese Bison zich ondanks de aanhoudende inflatie, hogere kostprijzen, stijgende transportkosten en de wereldwijd fluctuerende wisselkoersen nog steeds op een gunstige positie in dit marktsegment.
Het Canadese merk Totem Acoustic is inmiddels bekend bij een groeiende groep muziekliefhebbers. Zijn minimalistisch ogende en betaalbare luidsprekersystemen hebben een sterke reputatie opgebouwd als het gaat om een realistische muziekbeleving. Nieuw voor 2023 is de Bison-luidsprekerlijn waarvan wij de compacte monitors ter review ontvangen. Zijn deze compacte Totems in staat om muzikale emotie groots aan ons over te brengen?
Stands
Omdat we zelf niet beschikken over boekenplankluidsprekers, laat staan over een boekenplank, hebben we er van de importeur twee optionele, stevig ogende metalen stands bij ontvangen. Deze robuuste stands zijn ontworpen en ontwikkeld door Joenit zelf. Het moet gezegd worden; deze stands zien er fraai uit. De middelste zuil, afgevuld met dempend zand, heeft een vergelijkbare dikte als de centercap van de woofer. Hiermee lijken de stands naadloos aan te sluiten bij het tijdloze ontwerp van de monitors. De horizontale vlakken hebben een sandwichconstructie van twee lagen staal waartussen een resonantiedempende laag is opgenomen. De speakers worden met rubberen dopjes trillingvrij op het plateau geplaatst en de voet is voorzien van verstelbare ontkoppelende spikes waarmee een stabiele plaatsing op de ondergrond gegarandeerd is.
Een evolutie in techniek
De nieuw gelanceerde Bison-luidsprekerlijn volgt de bekende Sky-lijn op. Joenit geeft tijdens de introductie aan ons aan dat de luidsprekers een vergelijkbare optiek hebben, maar dat het niet om een kleine opwaardering van de Sky-serie gaat. De engineers van Totem hebben er jaren over gedaan om deze nieuwe Bison-lijn te ontwikkelen en kan beter worden aangemerkt als evolutie ten opzichte van de vorige Sky-generatie. Bij de ontwikkeling van de nieuwe Bison-lijn heeft de fabrikant bovendien nauw samengewerkt met OEM driverfabrikant Morel om exclusief een nieuwe generatie handgemaakte drivers voor de Bison te ontwikkelen.
De Bisons zijn voorzien van geheel nieuwe 1,3 inch ‘laser etched’ textile soft dome tweeters en van 5,25 inch long-throw woofers. Deze hebben als voordeel dat de voice coil zelfs bij grotere uitslag van de conus altijd een optimale controle behoudt omdat de spoel nooit buiten het magnetisch veld treedt. Dankzij de lange slag en de achterwaarts gerichte basreflexpoort levert deze compacte Bison een krachtige, gecontroleerde laagweergave. De overgangsfrequentie van het 1e orde scheidingsfilter bedraagt 2,5 kHz. Een gunstige frequentie voor het belangrijke stemgebied. De frequentiecurve start al bij 40 Hz (+/-3 dB) en loopt, met een maximale frequentie van 29,5 kHz, op tot ver boven de gehoorgrens. Hiermee wordt het effect van hinderlijke break-upvervorming in het delicate luistergebied voorkomen.
De Totem-monitor is dankzij de gevoeligheid van 87 dB, de constante impedantie van 8 ohm en het coherente fasegedrag probleemloos aan te sturen. De fabrikant geeft een aanbevolen versterkervermogen aan tussen de 30 en 150 watt. Hiermee is dit monitorsysteem geschikt voor een brede selectie aan hifi-versterkers. Dankzij de gescheiden terminals voor hoog en laag kan er zelfs voor bi-wiring of voor bi-amping worden gekozen. In dit segment een fijne feature die niet gebruikelijk is. Wij hebben de Totem-monitor tijdens de aanbevolen inspeelperiode van 70 tot 100 uur initieel beluisterd met een Leema Pulse geïntegreerde versterker en hierna hebben we de reviewperiode voortgezet met onze krachtige en eveneens uit Canada afkomstige Bryston BP26/7B voor-eindcombinatie. Als bekabeling maken we gebruik van de uit Nederland afkomstige Driade Flow-interlinks én -luidsprekerbekabeling.
Eenvoudig te plaatsen monitors
De geluidskwaliteit wordt niet enkel bepaald door de kwaliteit van kabels en componenten, maar vooral door de ruimte waarin de set staat opgesteld. Het merendeel van de huiskamers, waarschijnlijk ook die van u, leent zich eigenlijk niet voor de plaatsing van imposante vloerstaande luidsprekers. Dergelijke luidsprekers hebben doorgaans veel ruimte nodig om optimaal te presteren. In veel huiskamers zal bij een dergelijke grote luidspreker door terugkaatsing van de laagste frequenties enerzijds een flinke toename in het laag worden ervaren, anderzijds kan dit ervoor zorgen dat lage frequenties elders in de ruimte worden uitgedoofd. Dit heeft te maken met golflengtes. Wanneer we uitgaan van een frequentie van 60 Hz, dan hebben we theoretisch al een minimale afstand van 5 meter nodig om het laag optimaal weer te geven.
Grote vloerstaande luidsprekers reiken soms wel beneden de 30 Hz en hiermee neemt de golflengte recht evenredig toe. Door toename van staande golven vloeit de laagweergave minder homogeen door de ruimte waarmee een drukkende, onrustige en onevenwichtige muziekweergave kan worden ervaren. Dit betekent in de praktijk dat grotere luidsprekers zonder akoestische aanpassingen van de luisterruimte veel lastiger zijn om correct te plaatsen. Om een globale indruk te krijgen van de response van uw ruimte zijn er online diverse handige tools te vinden, waaronder die van Soundton.com. Deze tool berekent na het ingeven van enkele ruimte parameters en luidsprekertype de laagresponse en toont deze in kleur. Groen is prima, rood daarentegen niet.
Met de Totem Bison-luidsprekers zult u in de praktijk veel minder hinder ondervinden om deze correct in de ruimte te plaatsen. Totem geeft voor de Bison Monitor als vuistregel op dat deze tussen de 15 en 91 centimeter van de achterwand geplaatst kunnen worden. Dichter naar de wand zorgt voor meer warmte, gevoel en kracht in het laag. De onderlinge ruimte tussen de luidsprekers varieert, afhankelijk van de ruimte en luisterpositie, tussen de 91 en 305 centimeter. Wij hebben de luidsprekers op de lange wand in de breedte van onze ruimte geplaatst. De afstand van de baffle tot achterwand is 63 centimeter en de onderlinge afstand bedraagt 234 centimeter.
We hebben beide luidsprekers vervolgens 19 graden ingedraaid richting de luisterpositie waarmee deze elkaar loodrecht kruisen op 60 centimeter achter het hoofd van de luisteraar. Bij deze opstelling ervaren we een breed muzikaal podium waarbij zang scherp gefocust in het centrum staat en de luidsprekers geheel opgaan in het geluidsbeeld. De fijne laser etched textile soft dome tweeter heeft een prima off-axis response. Wanneer we de tijd nemen om de speakers zorgvuldig in te draaien ervaren we een ruime sweet spot zodat we niet precies in het midden hoeven te zitten om een ruimtelijke muziekbeleving te ervaren.
Ondanks dat deze luidsprekers ‘maar’ tot 40 Hz (bij -3 dB) in het laag reiken, geven deze speakers de indruk tot diep in het sublaag te kunnen weergeven. De Bison maakt namelijk dankbaar gebruik van de imperfecties van onze ruimte. Bij deze monitor vallen frequenties beneden de 40 Hz geleidelijk met enkele decibellen af en worden vervolgens aangesterkt door de staande golven die door de ontoereikende breedte van slechts 5 meter ontstaan. We krijgen hiermee de indruk dat deze luidsprekers een ‘rechte’ frequentieresponse leveren vanaf zo’n 35 Hz waarbij het laag mooi homogeen door de ruimte vloeit. Mocht er al ergens een bultje rond de 50 Hz optreden dan is dit met het vergroten van de afstand van de luidsprekers naar de achterwand in een paar minuten te verhelpen.
Luistersessies
We starten onze luistersessie met het prachtige Lovely Head van het Britse duo Goldfrapp, afkomstig van het album ‘Felt Mountain’ uit 2001. Zang van Alison Goldfrapp wordt centraal op de voorgrond in het midden van het geluidsbeeld neergezet en we beluisteren de ruimtelijke echowerking die als een mantel om haar stem hangt. Deze transformeert ons al snel in een dromerige staat. Met gesloten ogen luisteren we naar het elektronische landschap met de indringende kenmerkende fluitmelodie waarbij vreemde, uit synthesizer afkomstige klanken in de voorgrond melodieus worden begeleid door synthbas en een elektronisch gegenereerde klavecimbel. De tweede track Paper Bag start met zang begeleid door akoestisch gitaar en krijgt dynamiek door diep en krachtig laag. Slagwerk, elektronische begeleiding en effecten worden samen met een melodieus vioolspel op een gepaste afstand gelaagd vanuit de achtergrond opgebouwd waardoor deze track fictief diepte krijgt.
Het nummer Mmm Mmm Mmm Mmm van de Crash Test Dummies, afkomstig van het album ‘God Shuffled His Feet’ uit 1993 laat overduidelijk het open karakter van de Bison Monitors horen. De typische zang van Roberts dringt als een hamerboor de gehoorgang in. Het slagwerk wordt omgeven door lucht waarbij koperwerk rond en warm klinkt. De snaredrum heeft een droge, ongekleurde en vooral realistische klank. Bij de track How Does a Duck Know worden we van links naar rechts door het geluidsbeeld geduwd wanneer de mastering engineer helemaal losgaat op zijn knop. De drumtrack wordt al direct naar links en rechts in het geluidsbeeld gedraaid. Zo ook de zang waarbij bovendien creatief met faseverschuivingen wordt geëxperimenteerd. In deze track beluisteren we een maximale transparantie, gecombineerd met krachtig laag dat een lekker fundament aan de muziek toevoegt. Ondanks dat we dit album al vele malen hebben opgezet hebben we deze track nog niet vaak in deze complexiteit ervaren.
Vervolgens zetten we een Symphonie 5 en 6 “Pastorale” van Beethoven op, uitgevoerd door Orchestre Révolutionnaire et Romantique onder leiding van John Eliot Gardiner. Deze fraaie 4D Audio Recording, geproduceerd door Deutsche Grammophon GmbH uit 1994, laat het orkest in haar volle omvang horen. Zowel in de lengte als de breedte als in tonaal spectrum. Van de kleinste nootjes uit de piccolo tot grote noten uit de hoorns. Lange strijkbewegingen en korte aanzetten van 1e, 2e en altviool vanuit de linkerhoek laten ons in gedachte een wolk aan hars opsnuiven. Overige houtstrijkers in het centrum en rechterflank van het strijkorkest zijn zelfs individueel aan te wijzen. Wanneer we het volume een klein beetje opvoeren leggen bas en cello een overtuigende diepe noot vanuit het rechtsachter in onze bescheiden luisterruimte. Terwijl hobo, klarinet en koperblazers in variërende grootte ieder op hun eigen manier centraal vanuit de achterhoede een zinvolle invulling leveren, verdringen deze elkaar nooit in chaos, maar vullen ze elkaar zorgvuldig aan. We hebben met deze Bisons daadwerkelijk het idee naar een imposant orkest te luisteren en kunnen met gesloten ogen het gehele orkest ‘overzien’. Heel indrukwekkend.
Eindoordeel
We hebben de nieuwe mini-Totems met verschillende versterkers beluisterd. Hierbij hebben we de Bison Monitors ervaren als levendige, dynamische en vooral uiterst muzikale muziekweergevers. Deze minimalistisch vormgegeven monitors beschikken over uitmuntende eigenschappen waarmee deze, ongeacht de versterking, in staat zijn om muziek met een hoog belevingsniveau weer te geven. Het laag wordt goed gedefinieerd neergezet. We vinden het knap hoeveel punch en explosieve kracht deze bescheiden Totems produceren zonder aan tonale neutraliteit in te leveren. Deze Totems klinken beslist niet dik of opgeblazen, eerder groots en imposant.
Aan snelheid in de midrange en detaillering in de top-end geen gebrek. Dankzij de fenomenale ‘laser etched’ textile soft dome tweeter levert de Bison-monitor een enorme dosis aan levendigheid zonder dat het onnatuurlijk, hard of scherp wordt. Hiermee levert deze monitorluidspreker zodanig goede prestaties dat dit de exclusieve en uiterst kostbare diamond- of berylliumvarianten al snel doet vergeten. Het coherente fasegedrag van het 1e orde wisselfilter en de geheel vernieuwde drivers van Morel dragen bij aan de imagingkwaliteiten van deze fraaie Totems. Het muzikale podium wordt telkens zo breed voor onze oren opgebouwd, dat we ons afvragen of we ooit zo’n ruimtelijke weergave in deze woonkamer hebben ervaren. Welk genre we ook opzetten, we hebben zelden de indruk ergens in de muziekweergave concessies te moeten doen of dat er ergens iets uit zijn verband wordt getrokken.
Dat groter niet altijd beter is bewijst de machtige Bison Monitor van Totem. Nergens klinkt de mini-Bison mager, dun of neuzelig. Deze toffe Totems leveren zoveel spierkracht dat ze ons telkens weer in positieve zin weten te verrassen. Wanneer we deze luidsprekers voorafgaand aan deze review in een blinde luistertest hadden moeten kwantificeren op grootte en klasse, waren we beslist op een verkeerd been gezet. Welke artiest of wat voor genre we ook opzetten, we worden keer op keer gegrepen door een intense beleving waarbij minuscule details als vlooien uit de muziek worden gekamd en heel delicaat op de juiste plek in het geluidsbeeld worden neergezet. Wij verwachten dat deze tijdloos ogende én klinkende luidsprekers zelfs bij de meest kritische muziekliefhebber voor vele jaren ongetemd luistergenot zullen zorgen. Aanrader!
Prijzen:
- Totem Bison Monitor € 2.599,- per paar
- Optionele stands € 379,- per paar
Joenit, www.joenit.com
Reacties (0)