Het verzoek om een compleet systeem van Ruark Audio te recenseren kwam een beetje als verrassing. Losse componenten schuif je als recensent gewoon je bestaande audiosysteem in - uiteraard liefst per één tegelijk - en dan luister je wat er gebeurt ten opzichte van je eigen referentie. Een compleet systeem van een ‘Music Console’ en bijpassende luidsprekers is andere koek, daarvoor moet je echt het systeem als geheel aan je kritische oor en oog onderwerpen en heeft de vergelijking met je bestaande systeem niet zo héél veel zin. Het opent echter ook interessante perspectieven, omdat het dan ook minder uitmaakt wáár de review plaatsvindt. Ik stelde voor om de beluistering bij AVNUE te laten plaatsvinden, een grote, mooie en laagdrempelige winkel in mijn woonplaats met luisterruimtes die ik goed ken. Zij zijn Ruark dealer, hadden het beoogde setje speelklaar staan en wilden graag de benodigde gastvrijheid bieden. Een afspraak was daarna snel gemaakt en na een lang weekend op luid volume inspelen nam ik op een dinsdagmorgen plaats tegenover een klein setje dat me - zo bleek al snel - behoorlijk zou verbazen.
Oudgedienden in de hifi kennen het Engelse merk Ruark Audio – dat in 1985 door Brian O’Rourke en zijn zoon Alan werd opgericht – vooral als fabrikant van luidsprekers, zowel vloerstaanders als ‘bookshelf’ modellen. Klinkende namen als Sabre, Talisman en Equinox zullen bij de rijpere audiofiel een glimlach van herinnering om de lippen toveren. In het jaar 2000 vond Brian O’Rourke het welletjes en hij ging met pensioen, waarna Alan het stokje overnam. Aanvankelijk verschenen nog een paar bijzonder fraaie luidsprekerontwerpen in de Reference Series, zoals de Excalibur en de Solstice, maar in 2004 werd onder invloed van de ontwikkelingen in de wereld van de radio – de BBC zette zwaar in op DAB, oftewel Digital Audio Broadcasting – het roer vrij radicaal omgegooid en begaf Ruark zich op de markt van de compacte tafelradio’s. Er volgde nog één luidsprekerserie (de New Heritage) maar daarna leek het doek voor traditionele luidsprekers te zijn gevallen.
In 2006 kwam de R1 op de markt, een fraai gebouwde en rijk uitgerust tafelradio, die in een review het predicaat ‘The Aston Martin of DAB radios’ kreeg. Om verwarring met de luidsprekers onder de oude naam te voorkomen werden de tafelradio’s vanaf dat moment verkocht onder de naam Vita Audio, en dat liep uitstekend. Awards stapelden zich op en na de succesvolle introductie van de R41 stereo tafelradio werd besloten de naam Ruark terug te introduceren. Nu moeten we even een sprongetje maken naar 2020, want in dat jaar werd de R1 Mk4 tafelradio geïntroduceerd die een bekende design-feature toevoegde: hout. De ‘grille’ voor de luidsprekerunit was niet langer een metalen rooster of een luidsprekerdoek, maar een rooster van dunne houten lamellen. Dat gaf een bepaalde vintage ‘twist’ aan het design die best wat stof deed opwaaien. Zo zwart-wit als ‘you either love it or you hate it’ wil ik het niet stellen, maar we kunnen gerust zeggen dat de meningen verdeeld waren. Ik behoor overigens tot het ‘love it’ kamp.
Ruark R610 Music Console
Waarom de voorgaande beknopte historie? Omdat het laat zien waar de vormgeving en de naam van de gloednieuwe R610 Music Console vandaan komen. De R610 zit in een fraaie houten kast die naar keuze in notenhout of antraciet-lak afgewerkt is. Het boven en onder door aluminium strips geflankeerde front heeft rechts de kenmerkende parallelle houten lamellen van de R-Series tafelradio’s, waar overigens géén luidspreker achter schuilgaat – en links het grote TFT kleurendisplay. Het kenmerkende ronde RotoDial bedieningspaneel bovenop maakt het plaatje compleet. Hiermee sluit de R610 perfect aan op het design van hun huidige generatie tafelradio’s, maar richt zich qua features weer wat nadrukkelijker op een traditioneler hifi-publiek. De R610 Music Console is eigenlijk wat we vandaag de dag een ‘Super Integrated’ noemen. Een 2 x 75 watt Klasse D versterker, een ingebouwde streamer (tot 32-bit/384 kHz), een da-converter met digitale ingangen, een (MM) phonotrap én een DAB(+)/FM tuner. Qua connectiviteit is de Ruark R610 extreem compleet, met een optische digitale ingang, HDMI (e)ARC om ook je televisie erop aan te kunnen sluiten, USB-C, een analoge lijningang én een MM ingang en zo’n beetje alle ‘casting’ opties die je kunt bedenken, waaronder natuurlijk Bluetooth en Google Cast. Maar ook Apple AirPlay, Spotify en Tidal Connect, internetradio, en een lijn- én subwoofer uitgang. De R610 is niet Roon-Certified, maar omdat er Google Cast in zit kan hij wél via de Roon Remote app benaderd worden. Dat is dan ook de enige manier om muziek vanaf een NAS af te spelen. Je kunt vanaf een losse harde schijf of USB stick muziek afspelen via de USB C ingang, maar de R610 indexeert geen lokaal opgeslagen bestanden vanaf een NAS. Of dat een gemis is valt trouwens te bezien. Voor mij misschien wél, maar ik denk eigenlijk dat de beoogde doelgroep genoeg heeft aan de casting opties en Spotify Connect of Tidal Connect, en ik stel me zo voor dat als Qobuz dit jaar (Deo volente…) hun Connect feature uitrolt dat Ruark dat via een software-update kan toevoegen. Apple Music blijft een ‘probleem’ qua integratie, maar daar hebben we AirPlay2 voor, nietwaar?
Voor wie nog cd’s wil kunnen draaien is de optionele en qua vormgeving perfect bijpassende R-CD100 cd-drive te koop, die je op de USB-C ingang achterop de R610 moet aansluiten. Waarmee overigens wel de functie van afspelen vanaf een externe USB opslag vervalt. De Ruark R610 wordt geleverd met een fraaie, oplaadbare RotoDial Bluetooth afstandsbediening met de vormgeving van het ronde bedieningspaneel bovenop de kast van de R610, én (vrij uniek) een set uitstekende en fraai uitziende luidsprekerkabels met een lengte van 3 meter.
Ruark Sabre R Bookshelf
Met de nieuwe Sabre R Bookshelf luidspreker laat Ruark de naam van hun allereerste product uit 1986 herleven, en de toevoeging R geeft aan dat de vormgeving aansluit op die van de R-serie, dus met de houten lamellen en een aluminium strip. Het zijn uiterst compact kastjes, met een tweewegsysteem als bezetting en een getunede baspoort aan de achterzijde. Of de 15 centimeter lange slag woofer/middentoner met een gecoate conus van natuurlijk vezels en de 26 millimeter zijden dometweeter met neodymium magneet daadwerkelijk in eigen huis worden vervaardigd weet ik niet, maar als iemand anders ze voor hen bouwt dan is het in elk geval volledig naar Ruark-specificaties. Het frequentiebereik loopt in ‘free space conditions’ in het laag tot 50 hertz (+/-3 dB), maar dat betekent dat je daar voor ‘in room’ gerust 6 tot 10 hertz onder mag gaan zitten. Het rendement is met 86dB (2,83V/1m) nu eens niet extreem laag. Kleine monitorluidsprekers zitten wat hun rendement betreft namelijk nogal eens in de buurt van de 82 dB omdat er dan gemakkelijker overtuigend laag uit te krijgen is. Ze hebben een nominale impedantie van 6 ohm (minimaal 4,2 ohm). Op papier geen super-complexe last, maar het zou zomaar kunnen dat de Ruark Sabre R – wanneer je ze met een andere versterker wil combineren – toch wel van een beetje power en controle houdt, dus misschien zijn ze geen voor de hand liggende combinatie met buizenversterkers.
Feit blijft natuurlijk dat ze qua vormgeving en afstemming gemaakt zijn voor bij de R610 Music Console. Zo zullen ze waarschijnlijk ook het vaakst verkocht worden, en zo heb ik ze dus beluisterd. De brochure vermeldt nadrukkelijk dat de Sabre R zowel geschikt is voor op een kastje (of uiteraard een ‘boekenplank’) als op een stand. Er zitten rubberen voetjes bij om de ondergrond niet te beschadigen wanneer je ze op het dressoir wil neerzetten, maar ik adviseer om ze in dat geval te combineren met een IsoAcoustics ISO 155 monitor stand. Wanneer je ze op een echte luidsprekerstand neerzet moet je ervoor zorgen dat de tweeter vanaf de luisterplek gezien op oorhoogte zit, en dan zou ik een stevige, kritisch gedempte stand gebruiken met een paar mopjes BlueTack tussen de luidsprekers en de bovenplaat van de stand. Daar gaan ze qua ruimtelijkheid echt van profiteren. Al met al een fraai en flexibel te plaatsen ontwerp, en dat er 40 jaar kennis en ervaring achter deze kleine luidsprekers zit zíé je trouwens niet alleen; dat hóór je ook.
Spelen & luisteren
De luidsprekers waren op mijn verzoek een paar dagen flink ingespeeld door mijn gastheren van AVNUE. Nieuw uit de doos hadden ze een beetje dun, stroef en ingesloten geklonken werd mij verteld, maar na van zaterdagavond tot dinsdagochtend flink gebulderd te hebben in een akoestisch goed afgedichte luisterruimte waren ze ‘klaar’ toen ik op de luisterbank plaatsnam. Aanvankelijk stonden ze, op IsoAcoustics standaardjes, gewoon bovenop het hifi meubel héél erg nietig te wezen naast een paar flink uit de kluiten gewassen Bowers & Wilkins 801D4 luidsprekers. Als ik héél eerlijk ben had ik er geen ál te hooggespannen verwachtingen van. Niet omdat ik het de Ruark spullen niet toevertrouwde, maar meer vanuit de gedachte ‘dan kan het in elk geval niet tegenvallen’. Dat bleek een flinke vergissing te zijn. Het kleine systeem verraste namelijk vanaf de eerste tonen van het nieuwe album Nuts Of Ay van de Berlijnse band Tarwater met een kleurrijke, volle klank, een pittige dynamiek en een enorme ruimtelijkheid. De laagweergave was zelfs zó indrukwekkend dat ik éérst op zoek ging naar de verstopte subwoofer (die er uiteraard niet stond) en daarna in het menu van de R610 Music Console dook om te checken of de toonregeling of de loudness functie niet toevallig aan stonden (wat niet het geval was). Potverdorie zeg, dat viel helemáál niet tegen zelfs.
De Belgische jazzband Ottla heeft vorig jaar óók een nieuw album uitgebracht. Op Vogel laat het kwartet rond de uitzonderlijk getalenteerde gitarist Bert Dockx (The Flying Horseman, Dans Dans) een stevig potje crossover-jazz horen waarbij de nadruk – veel méér dan op het gelijknamige debuutalbum uit 2019 – ligt op groove en rock, met kraut-achtige motorik-drums en zoemende synthesizers. Spannende muziek om een luistertest mee te doen, omdat hij behoorlijk complex en vol geproduceerd is, maar de Ruark set bleek er zelfs op redelijk hoog volume zijn hand niet voor om te draaien. Het bleef allemaal netjes en onvervormd klinken en er was voldoende differentiatie om de door elkaar wervelende instrumentale lijnen van het furieuze openingsnummer Espejo goed los van elkaar te kunnen volgen en tegelijkertijd het overzicht over het geheel te bewaren.
Doe jezelf dan een lol…
Het wat oudere album Felt van Nils Frahm draai ik eigenlijk te weinig, zo bleek toen ik uit een zelf samengestelde demo-playlist de verstilde track Less draaide. De galm van de geprepareerde piano was zeer lang te volgen, wat iets zegt over de transparantie van het systeem. Opnieuw viel op hoe enorm groot het beeld was, terwijl alles wat ik over het opstellen van luidsprekers heb geleerd me vertelde dat luidsprekers die je zo op een kast neerzet juist op dát vlak vaak tekort komen. Of de IsoAcoustics ISO stands daaraan meehielpen controleerde ik door ze er even onderuit te halen, en hoewel het beeld inderdaad wat kleiner werd en de tonale afstelling wat minder rijk, viel het me nog alles mee. Met de meegeleverde rubberen voetjes eronder klinkt het vast weer anders, mogelijk zelfs beter, maar dat mag de koper zélf uitvogelen.
Tijd om ze op de klaargezette luidsprekerstands te plaatsen. Dus eerste de IsoAcoustics er weer onder, en gas erop met Lulu’s Theme van Lulu Rouge en Trentemøller op het album Bless You. De putdiepe bas die in deze track zit kwam er niet helemáál uit zoals ik hem van grote full-range systemen ken, maar hij ronkte absoluut indrukwekkend door de ruimte. De ruimtelijke effecten die Anders Trentemøller speelt dwarrelden breed en diep door het beeld. Toen de Sabre R luidsprekers op de zeer robuuste Dynaudio stands werden geplaatst die voor me waren klaargezet bleek gelukkig vrij snel dat dit tóch de voorkeur genoot. Niet ‘dag en nacht’, maar het beeld werd groter en dieper, en vooral hóger, en het laag werd strakker maar zeker niet minder diep. Als je niet anders kunt kom je met plaatsing op een dressoir verrassend weinig tekort, en valt er serieus te genieten – zéker wanneer je de investering in een setje IsoAcoustics stands doet – maar áls je plek hebt om de Sabre R luidsprekers op een stand te zetten, doe jezelf dan een lol…
De laatste track die ik hier wil noemen – van de vele die ik beluisterde – is After The First Udu van Neil Percy en Paul Edmund Davies, van het prachtige klassiek/world crossover-album Ball & Bisquit. Het nummer begint met een diepe paukenslag en een galmende klok, over een rollende synthesizerbas die als canvas dient voor diverse percussie instrumenten, marimba en piano, waarna blazers het melancholieke thema inzetten. Een wonderschone opname die ik zeer goed ken, en hoewel het me inmiddels niet meer verbaasde maakte de Ruark R610/Sabre R set opnieuw indruk met zijn kleurrijke en dynamische weergave en ruimtelijkheid.
Conclusie
Ruark heeft wat mij betreft een verrassende en geweldige prestatie geleverd met deze combinatie. De R610 Music Console is zéér compleet (maar zoals ik al zei: je moet niet van een NAS willen streamen) en bedient soepel en behoorlijk intuïtief. De bijbehorende RotoDial afstandsbediening ligt lekker in de hand en werkt door zijn bluetooth-verbinding óók wanneer je de R610 achter een deurtje zou neerzetten. De vraag is echter waarom je dat zou willen. Of je moet écht niet van de mijns inziens juist zeer geslaagde mix van moderne technologie en typisch Engelse vintage vormgeving houden. De versterker is meer dan krachtig genoeg om de bijpassende Ruark Sabre R luidsprekers aan te sturen, en het klankmatige resultaat lijkt méér dan de som der delen te zijn. Ik heb de R610 niet met andere luidsprekers geprobeerd, en de Sabre R niet met een andere versterker, maar opnieuw rijst de vraag: waarom zou je? Qua uiterlijk vormen de compacte R610 Music Console en de zo mogelijk nóg compactere Sabre R luidsprekers een zeer fraai en vooral prachtig klinkend geheel. Zou ik er het predicaat ‘high-end’ aan willen hangen? Zal ik dat een lekker in het midden laten? Ik denk dat het de beoogde doelgroep een saucijsje zal zijn of ik het wel of geen high-end noem. De ‘soortnaam; van de R610 zegt het eigenlijk het beste: het is de MUSIC Console. Dáár draait het om. Vele uren onbekommerd muziekplezier. Wedden dat dat met dit setje lukt?
Prijzen
Ruark R610 Music Console (notenhout of hoogglans antraciet) € 1499,-
Ruark Sabre R Bookshelf luidsprekers € 799,- per paar (notenhout of hoogglans antraciet)
Ruark R-CD100 cd-drive € 299,-
Terrason Audio, www.terrason-audio.nl
AVNUE, www.avnue.nl
Reacties (0)