Review: Riviera AIC-10 geïntegreerde hoofdtelefoonversterker

Wie, wat, waar

Riviera Audio Laboratories s.r.l. zoals het bedrijf voluit heet, is pas in 2017 door het driemanschap Luca Chiomenti (ontwerper), Silvio Delfino (exportmanager) en Marco Muzio (industrieel vormgever met voorliefde voor mechanische applicaties) gestart. Luca bijt het spits af door mij een aantal controversiële ontwerpideeën voor te leggen. ‘Toen ik ongeveer 25 jaar geleden mijn eerste ontwerp aan het publiek toonde, schreef ik bij de inleiding dat wij bij Riviera geloven dat hifi de afgelopen twintig jaar op een doodlopende weg is beland. Want nog steeds zijn we met dezelfde zinloze ratrace naar technische perfectie bezig, waarbij het er bijna op lijkt dat we de echte functie van een audioversterker zijn vergeten. Namelijk muziek weergeven via een elektroakoestische omvormer. Nu 25 jaar later lijkt dezelfde situatie zo mogelijk nog verwarrender. Want hoewel men het er tegenwoordig wel over eens is dat de veelgebruikte tests voor audioversterkers niet correleren met de echte audiokwaliteit, lijken perfecte testresultaten toch nog steeds de ontwerpbasis voor zowat elk audioproduct op de markt te bepalen? Om dit beter te kunnen begrijpen is het belangrijk dat we enkele aspecten over de werking van het menselijk gehoor beter begrijpen en aanvullend de kenmerken van het gereproduceerde signaal voor dit gevoelige zintuig beter definiëren. Omdat het voor een test natuurlijk te ver gaat om al onze ontwerpparameters te verklaren, raad ik iedereen aan om eens onze website www.rivieralabs.com te bezoeken. Hier zijn al onze achtergronden te vinden en ga ik uitgebreid in op deze razend interessante materie en onze afwijkende zienswijze om tot substantieel beter klinkende producten, lees in ons geval versterkers, te komen.

Gedachten

Net zoals zowel de vormgeving als het technische ontwerp van alle Riviera modellen nogal bijzonder en afwijkend zijn, blijkt de AIC-10 de meest vreemdsoortige van allemaal. Het begint al op het moment dat ik tijdens een demoavond bij importeur Audiolife in Buren nog in de veronderstelling verkeer om naar een imposant paar G.I.P. hoornluidsprekers met een mooie zeer hoogwaardige kleine buizenversterker te luisteren. Maar bij nadere beschouwing blijkt deze AIC-10 van het voor mij volledig onbekende Italiaanse merk Riviera, eigenlijk vooral een state-of-the-art hoofdtelefoonversterker te zijn?! Huh, een buizen hoofdtelefoonversterker die ook luidsprekers aan kan sturen? Maar het werpt ook meteen een tweetal hindernissen op. Want hoewel ik met enige regelmaat naar tophoofdtelefoons van het kaliber Sennheiser 800S, Focal Utopia, Audeze LCD-4 en nog wat ander mooi spul luister, is het zeker niet mijn specialiteit. Een tweede aspect wordt gevormd door het beperkte vermogen van slechts 2 x 10 Watt aan 8 Ohm! Nu zijn mijn Master Contemporary C luidsprekers zeker niet moeilijk aan te sturen en heb ik er als minimum in het verleden met succes mooie buizenversterkers van 2 x 20 Watt aan gehad. Maar zelfs dit vermogen wordt nu gehalveerd en het is dus de vraag wat er dan nog van het geluid over zal blijven. Toch besluit ik mede gezien de stabiliteit van het hybride concept van de AIC-10, samen met de importeur de gok te wagen en beide leuke uitdagingen aan te gaan.

AIC-10

Voordat ik mij in dit best ‘wilde’ audioavontuur zal gaan storten, is het belangrijk om eerst te weten wat een AIC-10 nu eigenlijk is. Met de versterker voor mij op het Finite Elemente audiorack geplaatst, blijkt al meteen dat het Italiaanse Riviera volledig zijn eigen koers vaart. Hier dus geen kopieergedrag, maar vooral producten die helemaal aan het eigen doel en visie voldoen. Dat begint al met buitenmaten van slechts 26 cm breed, 43,2 cm diep, 14,5 cm hoog en met een gewicht van 14 kilo schoon aan de haak. Maar ik zie het ook bij de opmerkelijk fraaie materiaalkeuze (verkrijgbaar in meerdere kleur- en materiaalcombinaties), super bouwkwaliteit en oerdegelijke constructie terug. De voorzijde met zijn golvende voorpaneel waarop aan de linkerzijde groot de letters ‘Riviera’ zijn uitgefreesd, oogt smaakvol en chique. Daarnaast zijn drie zeer solide en spelingsvrije draairegelaars zichtbaar. Bedieningsorganen die qua rotatiegevoel veel met de legendarische mechanische kwaliteiten van het Zwitserse merk Leica gemeen heeft en daardoor zonder er woorden aan vuil te maken, meteen goed bij de hoge prijsstelling van deze versterker aansluit. Lager op het robuuste voorpaneel kom ik zowel een 6,3 mm Jackplug als XLR4 aansluiting tegen. Niet alleen gemakkelijk qua connectie, maar zeker ook om gelijktijdig twee verschillende hoofdtelefoons aan te sluiten. De mogelijkheden aan de voorzijde worden tenslotte gecompleteerd door een tiptoets stand-by schakelaar met LED indicatie en een massief aandoende in zwart geanodiseerde aluminium uitgevoerde afstandsbediening, die alleen voorzien is van volume toetsen. Op de net zo verfijnd en robuust uitgevoerde achterzijde, is plaats voor drie RCA lijn ingangen, twee paar degelijk uitgevoerde luidsprekeraansluitingen en een euro netstekker entree met aan/uitschakelaar. Wanneer ik mijn aandacht richt op de fraai opgebouwde binnenzijde, word ik wederom blij. Vooral omdat ik weet dat behalve de grote bloktrafo, het hier om een tegenkoppelingsvrij klasse A geschakeld circuit gaat. Daarin zorgt een triode ECC82 buisje voor de spanningsversterking, terwijl een combinatie van BJT (Bipolar Juntion Transistor) en Mosfet’s transistoren de feitelijke stroomversterking voor hun rekening nemen. Het zorgvuldig opgebouwde binnenwerk is verder voorzien van zo kort mogelijke signaalwegen en bewust zo min mogelijk (geluidsverslechterende) beveiligingscircuits. Als laatste maar zeker niet minder belangrijk, is dat het ontwerp tijdens de langdurige ontwerp en evaluatie periode steeds maar verder is geperfectioneerd. Zelfs met componentveroudering is hier rekening gehouden en dat is eigenlijk een pré voor iedere zichzelf respecterende high-end audiofabrikant.

Headphone Auditions Amsterdam

Zeker in het kader van dit verhaal is het belangrijk om het hoofdtelefoonaspect van deze AIC-10 voorop te stellen. Daarom roep ik met medewerking van importeur Audiolife de hulp in van een echte Nederlandse Head-fi specialist. De echte kenner weet dan vast wel dat ik het over Stefan Gürtler van het pal boven hifiwinkel Concerto gelegen HeadPhone Auditions Amsterdam heb. Stefan belichaamt met zijn kleinschalige winkel de ware muziekhemel voor hoofdtelefoonliefhebbers en blijkt een ware specialist te zijn wanneer het aankomt op topkwaliteit hoofdtelefoons, de bijbehorende versterkers en dac’s. Erg belangrijk is dat deze ervaren winkelier iedere belangstellende persoonlijk met raad en daad terzijde staat. Net zo van waarde is dat hij al een poos van de Riviera AIC-10 gebruikmaakt en dus bijzonder goed op de hoogte is welke hoofdtelefoons er optimaal mee samen gaan. ‘Ja Werner en daar heb ik ook zo mijn eigen ideeën en gedachten over. Hoofdtelefoons bieden muziekliefhebbers namelijk de unieke mogelijkheid om voor een fractie van de prijs van een paar luidsprekers, een intieme en verbluffende luisterervaring te beleven. Een goede hoofdtelefoon, gecombineerd met een goede dac/versterker, biedt inzichten in de muziek en een dynamische geluidsweergave die eigenlijk alleen maar door de beste (en vaak ook allerduurste) luidsprekersystemen kunnen worden geëvenaard. Tel daar de akoestiek van je kamer, de tolerantie van je partner, buren of nabij slapende kinderen nog eens bij op en je beseft dat hoofdtelefoons niet slechts een accessoire zijn naast een ‘gewoon’ systeem, maar een serieus alternatief waarmee je nog dieper in de luisterervaring kunt duiken. In mijn kleine maar heel fijne showroom, heb ik zowel een breed als vooral ook diep assortiment bijeengebracht wat bestaat uit de mooiste en beste producten die wereldwijd verkrijgbaar zijn. Hoewel de sweet points van mijn winkel bij € 1.000,-, € 1.500,-, € 3.000,- en € 5.500,- liggen, heb ik ook veel gunstiger geprijsde modellen zoals bijvoorbeeld een Meze 99 Neo van € 209,- of een Grado GW100 voor € 249,- in huis. Als laatste bijzonderheid kan ik zeggen dat ik ook op afspraak luxe privé luistersessies aanbied. Het gaat dan om een tijdsbestek van 21.00 u tot ongeveer middernacht, waarbij onder het genot van een goed glas wijn of koud biertje, één of twee personen in de grootst mogelijke rust naar al het aanwezige moois kunnen luisteren’.

Abyss AB-1266 Phi TC Lite

Bij één van de beste hoofdtelefoonversterkers ter wereld, wat de Riviera AIC-10 beoogd te zijn, hoort natuurlijk ook de beste hoofdtelefoon ter wereld. Welke dat echt is zal voor iedereen net zoals bij luidsprekers zeer persoonlijk zijn. Maar één van dit zeer selecte groepje modellen, is absoluut de fameuze AB-1266 Phi TC Lite van het Amerikaanse merk Abyss. In mijn ogen als relatieve onbekende binnen het hoofdtelefoon topsegment, een ronduit bizar ogend object, wat voor mij nog het meeste weg heeft van een kruising tussen de (zwarte) Gothic stroming en een eveneens overwegend zwart uitgevoerde Harley-Davidson Fat Boy motorfiets. De hoofdtelefoon is in eerste instantie verpakt in een mooi afgewerkte houten kist met daarin een soort van dik lederen zadeltas die niet geheel toevallig, niet zou misstaan aan de flanken van de al eerder genoemde motor. Zoals bij de andere hoofdtelefoon topmerken, draait het ook bij de AB-1266 om maximale geluidskwaliteit. Hoofdontwerper Joe Skubinski van Abyss fabrikant JPS Labs vervolgt; ‘Ons doel bij de AB-1266 was om de beste en meest uitgerijpte hoofdtelefoon ter wereld te realiseren. Dit was een enorme onderneming voor ons relatief kleine bedrijf en als ik het uitsplits in onderdelen komen we als eerste meteen bij het meest belangrijkste onderdeel, de luidspreker of driver terecht. De magnetostatische unit in dit prestige model, heeft de lastige taak om het versterkte signaal om te zetten in beweging. En wel zodanig dat je oren alleen maar de muziek horen en geen hinder ondervinden van vibrerende kunststof of metaaldelen. Dit lijkt misschien eenvoudig, maar is enorm lastig om zonder keerzijde te realiseren. Voor dit topmodel zijn we helemaal opnieuw begonnen en hebben bijna vijf jaar van ons leven gewijd om gebruikmakend van unieke materialen, een bijzonder magneetsysteem en een subliem akoestisch ontwerp, een model te realiseren op een wijze waarop nog nooit iemand anders dit heeft waargemaakt. Uiteindelijk zijn we lang bezig geweest met het perfectioneren van de vorm, het aanpassen van de dikte van leer en schuim, de ophanging en nog veel meer andere kleine details. Zodanig dat deze toch grote en met 640 gram best zware hoofdtelefoon op elk hoofd past en toch voldoende licht en comfortabel aanvoelt. Last but not least was er nog de akoestiek. Want hoe kun je binnen een bijna perfecte miniatuur akoestische ruimte de illusie creëren alsof je naar je favoriete band in een open ruimte luistert? Oorkussens, schuimen, oppervlaktevormen en afmetingen moesten allemaal experimenteel gedurende vele honderden uren luisteren naar veel verschillende muziekgenres worden afgeleid. Het doel was om een dunne lijn te trekken tussen ultieme resolutie en muzikaliteit, terwijl de originele akoestische ruimte zo goed mogelijk in het juiste perspectief moest worden nagebootst. Of we hier uiteindelijk echt in geslaagd zijn hoor ik graag uit jouw mond’

Luisteren - met hoofdtelefoon

En daar zit je dan zomaar ineens met een geïntegreerde versterker die eigenlijk in basis een super hoofdtelefoonversterker blijkt te zijn en daarom in dit geval met welwillende medewerking van Stefan Gürtler van HeadPhones Auditions, is gecompleteerd met wat qua reputatie en prijs één van de beste hoofdtelefoons ter wereld zou zijn. Om met die laatste meteen maar te beginnen, tja, dit is inderdaad meteen heel wat anders als iedere ander exemplaar wat ik ooit heb vastgepakt. Ook omdat zo’n Abyss AB-1266 in direct vergelijk inderdaad enorm solide en vooral gewichtig is geconstrueerd. Het is even zoeken hoe je hem moet verstellen, maar dan blijkt hij toch comfortabeler op je hoofd te zitten dan je zou verwachten. Hoewel ik als direct vergelijk ook een prachtige transistor Moon Neo 430 HA hoofdtelefoon(voor)versterker/DAC met dank aan importeur More Music heb laten aanrukken, was het hoofduitgangspunt in deze eerste ronde natuurlijk de combinatie Rivera AIC 10 met AB-1266. Al vanaf de eerste muzieknoten is snel duidelijk waarom Stefan voor deze match heeft gekozen. Want mede doordat een AB-1266 de nodige power nodig heeft om echt op dreef te komen, gaat deze Italiaanse hybrideversterker meteen als de spreekwoordelijke brandweer. Hoewel het geluid voor mij als notoire luidsprekerluisteraar nog wel typerend in mijn hoofd en dus niet op een diep podium voor mij wordt geplaatst, is de rest van de weergave wel erg goed. Wat ik daarbij waarneem is een fraai zeer egaal tonaal spectrum waarin niets word bevoordeeld of word weggelaten. Verder is er ook sprake van een heel lage vervorming, prachtige verfijning, veel lucht, maar ook meteen een aanstekelijke klassiek aandoende buizengloed. Lees een tikje warm, organisch, tonaal rijk, vloeiend, betrokken en ruimtelijk qua ambiance weergave. Samen met de AB-1266 hoofdtelefoon staat of ligt er dus een prachtige match. Toch gebeuren er wat mij betreft pas echt bizarre dingen wanneer je deze combinatie voedt met muzikale software die door geraffineerde fasedraaiingen suggereren dat het muzikale gebeuren echt om je heen plaatsvindt. De Chesky Binaural albums zijn hier bijvoorbeeld een prachtig voorbeeld van. Maar ook de fasereine Turtle albums van Bert van der Wolf, de trptk varianten van Brendon Heinst, de MA-Recordings uit de VS en nog veel meer. Wanneer je dat soort kwaliteit afspeelt is het helemaal genieten geblazen. Wat opvalt is dat het laag zeker voor een hoofdtelefoon, opvallend ‘luidsprekerachtig’ is. Daarmee bedoel ik dat het behalve diep doorloopt en bijzonder goed is gedefinieerd, ook mooi plastisch en tonaal rijk overkomt en een soort van fysieke overdracht bezit die je doorgaans alleen waarneemt bij echte weergevers. Het enige wat ik uiteindelijk vind ontbreken is dat je wel het laag hoort, maar nooit fysiek op je lichaam voelt. Een vervreemdende gewaarwording, waarbij je soms de hoofdtelefoon even optilt om te checken of de andere mensen om je heen het niet toch horen.

Vergelijkingen

Het wordt allemaal nog interessanter op het moment ik de Rivier AIC-10 met de 3x minder dure geheel met transistoren opgebouwde Moon Neo 430 HA ga vergelijken. Voordat u roept dat zoiets niet eerlijk is, moet u ook weten dat Moon zijn prijs fors kan drukken door veel grotere productieaantallen. Ook zijn buizenontwerpen nu eenmaal duurder om te vervaardigen. Wat in ieder geval meteen opvalt is dat hier inderdaad de twee klassieke principes pal tegenover elkaar staan. Want de Moon is zoals verwacht strakker qua definitie, bakent het muzikale gebeuren sterker af en is tonaal wat minder verzadigd. Leuk is dat ook de Moon bijzonder is door zijn opmerkelijk grote aantal aansluitmogelijkheden en ook nog een goede ingebouwde dac en voorversterkerfunctionaliteit bezit. Wanneer de dus veel kostbaarder Riviera AIC-10 ten tonele komt, bezit de weergave meteen nog wat meer gevoel, finesse en ontstaat er een lastig te omschrijven bijna fysieke gelaagdheid. De rest van de meerprijs wordt verklaard door de nog luxere bouwwijze en natuurlijk door de best unieke functie om er ook nog luidsprekers op aan te sluiten. Maar zelfs vóór deze laatste proeve van bekwaamheid, blijkt deze Riviera in ieder geval dus inderdaad de top hoofdtelefoonversterker te zijn die hij beoogd. Met name voor mensen die een maximaal bezielende weergave willen ervaren in combinatie met een visueel voorkomen als een kostbaar juweel, is deze versterker buitengewoon geslaagd te noemen.

Luisteren - met luidsprekers

Na het aanstekelijke optreden van de AIC-10 met verschillende hoofdtelefoons en als hoofdrolspeler de zeer fraaie Abyss AB-1266, is het in de laatste ronde tijd om de Riviera aan verschillende luidsprekers te koppelen. Kandidaten zijn in deze de sensueel organisch gevormde Estelon YB luidsprekers die weliswaar een vrij lage 86 dB rendement bezitten, maar ook een impedantie die bijna continu een vriendelijke 6 Ohm aantikt. De Master Contemporary C luidsprekers vormen met hun hogere 89 dB rendement en een even zo vriendelijk impedantieverloop zelfs een nog geschiktere kandidaat. Terwijl een mooie zelfbouwluidspreker van een audiovriend met 92 dB de minst lastige belasting vormt. Caspar Bunge van importeur Audiolife, zegt dat één van de mooiste combinaties wat hem betreft wordt gevormd door de Duo luidsprekers van Avantgarde. Die hebben niet alleen 107 dB(!) rendement, maar ook actieve ondersteuning voor het laag. Maar goed, mij gaat het erom de versterker met meer normale luidsprekers in mijn thuissituatie te onderzoeken. Allereerst is natuurlijk de hamvraag of ik met die ‘magere’ 10 Watt überhaupt uit de voeten kom? Ja en dat gaat nog opvallend goed ook. Natuurlijk kun je er geen oorverdovende volumeniveaus mee bereiken, maar serieus luisteren op normaal niveau gaat het eigenlijk verrassend goed. In basis hoor ik dezelfde signatuur als met de hoofdtelefoons, alleen is er nu een met wat minder flamboyante autoriteit en is er soms bij uithalen lichte compressie waarneembaar. Wat echter wel beter gaat en dat is ook logisch, is het wijd gesponnen 3D stereobeeld waar goede luidsprekers altijd zo goed in zijn. Daarbij plaatst de AIC-10 mooi diep naar achteren en bezit een bijzonder ontspannen presentatie waarin niets ooit hard of geknepen overkomt. Als ik er een equivalent op huiselijk gebied bijneem, dan biedt deze versterker de weergave van een winteravond lekker lui op de bank. De openhaard brandt lekker en verlicht met zijn rustig oplichtende vlammen de kamer met een zacht oranje gloed. Op de tafel voor mij staat een goed glas rode wijn en een kaasplankje met exquise kazen en zacht gedimde verlichting completeren tenslotte dit heerlijk omarmende gevoel. Uiteraard nemen door het stijgen van het rendement de dynamische contrasten en het maximaal haalbare geluidniveau, steeds verder toe. Maar in basis blijft de signatuur bij alle gebruikte weergevers wel mooi gelijk.

Conclusie

Wat een heerlijk bijzondere versterker afkomstig uit een al even bezielend land en uitgerust met een aantal unieke combinatiemogelijkheden die het leeuwendeel van de concurrentie echt laat liggen. Ik heb er diep over nagedacht, maar uiteindelijk vind ik deze Riviera AIC-10 een high-end hoofdtelefoonversterker met als aanvulling zinvolle luidsprekermogelijkheden. De eigenaar van dit apparaat luistert dus zoals ik het inschat hoofdzakelijk naar (een) bijbehorende top hoofdtelefoon(s) en gebruikt een paar mooie luidsprekers met een vrij hoog of hoog rendement voor erbij. In geval van zeer hoog rendement luidsprekers zoals hoornontwerpen, kan de toepassing uiteraard ook andersom zijn. Maar in basis is dit een echte top hoofdtelefoonversterker die vooral goed scoort op gebieden als een heel natuurlijke, organische, tonaal rijke en ontspannen weergave. Het is heel duidelijk hoorbaar dat de ontwerpers veel naar dit ontwerp hebben geluisterd en dat de praktijk meer leidend was dan technische perfectie. Daarbij zijn zowel de bouwkwaliteit als materiaal- en kleurkeuze (de versterker is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar) enorm goed en aantrekkelijk. Tenslotte zie ik deze geïntegreerde hoofdtelefoonversterker als een bijzonder aantrekkelijk product voor de echte muziekliefhebber. Nee, het ding is niet goedkoop, maar kan door zijn veelzijdigheid ook een hele mooie oplossing zijn voor de high-end muziekliefhebber die graag wil downsizen en weet dat zijn grote muzieksysteem niet meer mee kan naar de volgende kleinere woning. Dus waar wacht u nog op, want de muzikale wereld van morgen kan al vandaag van start gaan!

Prijzen:

Riviera AIC-10 € 15.490,-
Abyss AB-1266 Phi TC Lite € 5.450,-

X-Fi – High-End Audio Import, tel: 0031-(0)6-24380328, e-mail: info@x-fi.nl, www.x-fi.nl