Review: Rega Aethos geïntegreerde versterker – The beauty in the beast

Audiohuis Delft

Een paar maanden geleden ik mocht ik een dagje Delft ‘doen’. Dat kwam omdat mijn zoon samen met drie klasgenoten een project ging uitvoeren bij de Technische universiteit Delft. Of ik even een dagje als chauffeur wilde spelen, met de trein konden de scholieren niet op tijd in Delft geraken, vandaar. Ach ja, de jeugd heeft de toekomst, dus moet je daar wat voor over hebben en heb ik mij beschikbaar gesteld als vervoerder voor één dag. Zo kwam het dat ik al om half tien in het centrum van de studentenstad stond, nadat ik mijn vier medepassagiers bij de TU had afgeleverd. Op mijn ‘to-do-lijst’ stond nog steeds een bezoek brengen aan Audiohuis Delft. Daar was ik al twee keer eerder geweest, maar beide keren was de zaak gesloten. Ik wist dat er bij Audiohuis Delft een Rega Osiris stond, de zeg maar heilige graal onder de versterkers, nou ja in ieder geval onder de creaties van Rega. Dit leek mij een uitgelezen kans om die eens rustig te kunnen beluisteren, terwijl verderop vier ijverige studenten tot minstens vier uur ’s middags met hun ding (cq. project) bezig waren. Maar soms lopen zaken toch weer anders…

De Atheos is hier…

Als ik de winkel binnenstap, hé gelukkig is die nu wel open, heet eigenaar Rik Stoet me hartelijk welkom en vraagt mij al snel waarmee hij mij van dienst kan zijn. Ondertussen heb ik al even rondgekeken in het fraaie monumentale pand en heb ik reeds een aantal interessante producten zien staan. Maar goed, ik kwam voor Rega, voor de Osiris. Maar ik zie iets van het merk staan dat ik nog niet ken. ‘Wat is dat?’, wijs ik naar een plek in het midden van de winkel. ‘Dat is de nieuwe Aethos van Rega’, reageert Stoet enthousiast. ‘Die moet je zeker gaan beluisteren’. Om een lang verhaal kort te houden: een paar weken later staat de Aethos bij mij thuis, samen met door Stoet aanbevolen, passende luidsprekers van Vienna Acoustics. En voor de informatie van de lezer: aan de Rega Osiris ben ik (wederom) niet toegekomen…

What’s in a name

Rega heeft ook een mooie traditie opgebouwd wat betreft naamgeving van haar producten. Apollo, Jupiler, Elicit, Brio, ach mocht ik maar werken op de afdeling ‘Nieuwe namen voor nieuwe producten’ van deze Britten. Nu komen ze dus met ‘Aethos’, volgens mij afgeleid van Athos, een mythologische figuur en één van de sterkste reuzen die de hemel bestormden. Nou goed, het zal wel, maar wat ook opvalt is dat we hier met een geheel nieuwe naam te maken hebben, nu geen extra toevoeging van een -R aan een bestaande naam. We hebben hier dus te maken met een geheel nieuw product binnen het Rega gamma. Rega heeft met de Aethos een nieuwe versterker willen introduceren, die tussen het vlaggenschip Osiris en de laatst uitgebrachte versterker Elicit-R in komt te staan. Kortom, een versterker die een brug slaat tussen de toch al niet ‘misselijke’ Elicit-R en de referentie-versterker Osiris.

Uit de doos

Als ik de Aethos uit de doos haal, weet ik gelijk welk vlees ik in de kuip heb. Deze geïntegreerde versterker weegt maar liefst 18 kilo schoon aan de haak, dus je zet wel wat neer op de vloer. Dat gewicht wekt al bepaalde verwachtingen. Ter vergelijking: de Elicit-R weegt toch ook 13 kilo, de Osiris ‘doet’ maar liefst 25,6 kilo. Wat verder opvalt is het prachtige design van de versterker-kast. Deze is geheel nieuw ontworpen en schittert door het less-is-more principe. Strak, geen toeters en bellen, maar slechts op het voorpaneel een grote volume-draaiknop rechts gesitueerd, in het midden vijf lampjes die de gekozen input indiceren en dan aan de linkerkant drie druktoetsen. Die dienen voor van links naar rechts, respectievelijk ‘record input’, ‘mute’ en de belangrijkste ‘selected input’. Daarnaast vervolgens nog een hoofdtelefoonaansluiting. Deze knoppen en lichtjes zitten allemaal een beetje ingebouwd in het front van de versterker, te vergelijken met die van de Osiris. De aan- en uitknop zit een beetje ‘sneaky’ verstopt aan de linkerkant van het uitstekende gedeelte van het front. Aan de achterkant vinden we vijf analoge RCA aansluitingen, record in- en output aansluitingen en een voorversterkeruitgang die kan worden gebruikt voor een extra eindversterker of één of twee subwoofers. Aan de zijkanten steken de koelribben uit de door naar binnen gebogen kast. Het geeft het design net dat beetje extravaganza in een verder sober ontwerp.

Het is wellicht al duidelijk: de Athos is een volkomen analoog product. Voor digitale toeters en bellen moet je hier niet aankloppen. Rega is van mening dat je daarvoor prima externe digitale converters kan aanschaffen. Wat verder ontbreekt aan boord en dat vind ik opmerkelijker, is een phonoversterker. Rega is immers ook het merk van en voor draaitafels. Maar voor het ontbreken van een platenspeleraansluiting hanteert Rega het argument van dat iedere Rega klant zijn of haar eigen wensen heeft op het gebied van platenspelers en bijpassende phonoversterkers. Een opmerkelijk argument moet ik zeggen. Maar het zorgt er wel voor dat deze versterker helemaal ontworpen kon worden tot in de basis en dat al het geld in de basiskwaliteiten gestoken kon worden.

De Aethos is sec een dubbele mono-constructie met daarbij twee paar Sanken Darlington-uitgangstransistors van 160 Watt. In de praktijk levert de versterker bij 8 Ohm een dikke twee keer 125 Watt.

De Aethos experience

Oké, we weten nu wat er technisch gezien aan boord zit, maar wat levert dat aan geluid in mijn woonkamer op? Voor ik daar gelijk op in ga, moet ik nog even vermelden dat onze woonkamer een gedaanteverwisseling heeft ondergaan. Nou ja, niet zo zeer in het uiterlijk, maar meer in het innerlijk. De wanden zijn voorzien van dikke (EPS-) isolatie en in de raamkozijnen zit inmiddels overal HR++ glas. Waarom ik dat vermeld? Omdat het na deze isolatie-operatie geheel anders klonk in de ruimte, beter gezegd: het is zo stil. Er komt bijna geen enkel buitengeluid meer naar binnen en dat merk je dus pas echt nadat je alles hebt geïsoleerd. Heerlijk hoe mooi stilte kan zijn… Dit gezegd hebbende installeer ik de versterker met de al even fraai ogende luidsprekers van Vienna Acoustics, de Mozart Grand Symphony editie. Omdat het toevallig zo uitkwam, mocht de set eerst aan de slag als klankvertolker voor de film ‘A Star is born’. Hoofdrolspelers Lady Gaga en Bradley Cooper verzorgen in deze film een aantal fraaie liveoptredens, waarvan je je kunt afvragen in hoeverre het nog live performances betreft. Er zal heel wat afgemixt zijn in de studio. Maar dat doet er nu even niet toe. Het resultaat is een mooie muziekfilm waarbij de fraaie beelden via de dienstdoende geluidsinstallatie geluidstechnisch naar een nog hoger niveau wordt getild, qua beleving. Als Cooper zijn gitaar beroerd, spat dat bijna de speakers uit. Lady Gaga blijkt plots(?) heel mooi te kunnen zingen en op de achtergrond zorgt de bassist van de band ervoor dat bij ons in de woonkamer een indrukwekkend laag door de ruimte ‘golft’. Dit belooft wat voor de rest, denk ik alvast.

Wat gelijk in het oog en vooral in het oor springt; het gemak waarmee de Aethos lijkt te opereren. Met de volumeknop op zeg maar stand negen uur, dus op nog maar een kwart van de gehele ‘draaicirkel’, produceert de motor van deze installatie al een indrukwekkende geluidsproductie. Dat lijkt gelijk het grote verschil met zijn kleinere broertjes, de Elicit-R en Elex-R. Die moeten duidelijk meer moeite doen, de Aethos lijkt zijn werk met een speels gemak te verrichten.

Daarbij wel twee kanttekeningen. Voor de aansturing van het volume gebruik ik de strak vormgegeven afstandsbediening. Bij het lagere volume-niveau maakt de Aethos relatief grote sprongen, je zou iets meer kleinere stapjes wensen. Ik noemde zonet het schijnbare speelgemak. Maar toch blijkt de kast van de versterker redelijk warm te worden. Ik heb ergens gelezen dat het systeem zichzelf uitschakelt bij te veel warmteontwikkeling. Dat heb ik tijdens de uitgebreide luistersessie niet zien gebeuren, kennelijk kan de Aethos toch redelijk wat hebben. Maar ik zou toch voldoende ruimte voor de versterker over laten, zodat de warmte niet vast blijft hangen.

Na de opstart met filmmuziek ben ik overgegaan naar die op muziek vanaf cd’s. Maar daar liep ik gelijk tegen het analoge ‘karakter’ van de versterker aan. Mijn cd-speler kent alleen digitale uitgangen. Gelukkig was dit probleem snel op te lossen: gewoon even met de auto naar Vogelaar Audio in Harlingen en een goede cd-speler van Rotel bij de winkel mogen lenen. Waarvoor dank. Middels een keur aan cd’s ging de luistertest verder. Zo’n beetje alle soorten (pop-)muziek passeerden de revue. Alleen klassieke muziek is er niet aan te pas gekomen, hoewel de filmmuziek van ‘In the mood for love’ natuurlijk ook van klassieke snit kunt bestempelen. En dat klonk alvast ook niet verkeerd. Maar voor de rest dus popmuziek, van singer-songwriter tot stevige indie-rock. Favoriet Kari Bremnes mocht aftrappen. Haar stem klinkt loepzuiver en helemaal centraal in alle muzikale omlijsting. Bij het nummer Birds krijg je ook echt het gevoel dat je je zo ongeveer midden in de Noorse fjorden bevindt. Mooi strakke bastonen ook. Nog zo’n all time favourite: Laurie Freelove met haar Arms of a dream wordt loepzuiver weergegeven. Bij Freelove lijkt het net alsof ze een braam op haar stem heeft, zo’n messcherp randje. Die voel je bijna als je het volume van de Aethos iets verder opschroeft. Ik laat mijn dochter wat nieuwer ‘spul’ van Martin Garrex opzetten. Dan blijkt pas dat de versterker (in combinatie met de speakers natuurlijk) een indrukwekkend laag weet te produceren. Zo veel laag dat een paar mensen elders in huis verschrikt langskomen om te kijken wat er gebeurt. Dat weet zelfs mijn nieuwe wandisolatie niet tegen te houden. Maar serieus: die doordrenkend lage bastonen zullen wellicht niet ieders ding zijn. Het her- en verplaatsen van de speakers had daarbij weinig effect in dit geval.

Eigen speakers en vinyl

Omdat ik te maken heb met een nieuwe versterker en nieuwe speakers in de woning, rijst op een gegeven moment natuurlijk de vraag wie nou verantwoordelijk is voor wat. Is die versterker nou zo goed of zijn het de Vienna speakers die hier lopen te schitteren? (Beide is ook nog mogelijk…). Daarom heb ik mijn eigen Xanadu AW11 Reference monitor speakers ook aan de Aethos versterker gekoppeld. Tweemaal raden…de Aethos weet een geluid uit de Xanadu’s te ‘toveren’ dat ik nog niet eerder heb gehoord. En als ik dan heel eerlijk ben: de lage tonen klinken nu iets minder overheersend en meer in balans met de rest van de muziek. Dat kan ook een kwestie van smaak zijn en wellicht beter passend bij onze woonkamer. Lp’s ‘Lost on you’ en Dylan LeBlanc’s ‘If the creek don’t rise’ schallen uit de speakers. Echte akoestische Americana muziek, nog niet eerder zo mooi in deze ruimte gehoord. Voor het ingetogen Blij en bang van Hennie Vrienten geldt hetzelfde. Bij Deliverence van Ry X kan er heerlijk naar een climax toegewerkt worden. De versterker blinkt uit in controle en een muzikaliteit zoals ik die inmiddels van Rega gewend ben. Ik kan nog uren doorgaan met cd’s, maar een Rega testen zonder platenspeler, dat gaat hier niet gebeuren. Dus met een tussenkoppeling van een vrij eenvoudige phono-versterker, koppel ik mijn platenspeler aan. Van Morrisson’s meesterwerk In the garden maakt indruk. Van de Engelse band James heb ik onlangs eindelijk hun masterpiece ‘Laid’ op vinyl kunnen aanschaffen. Brian Eno werd aangetrokken als producer en hij wist het beste uit de band naar boven te halen. Met een vaak repeterende opbouw van de nummers worden gaandeweg de nummers langzaam alle registers opengetrokken. Bij het hypnotiserende Five-O komen alle sterke punten van de Aethos bijeen: controle, muzikaliteit, mooie baslijnen, mooie weergave van de meerstemmige zang. Op de eigen website noemt Rega haar nieuwste creatie ‘pure unadultared’. Ik was even bang dat dit onvolwassen betekende, maar het is dus ‘onvervalst’. Een mooie typering.

Conclusie

Tussen het vlaggenschip op versterkergebied van Rega, de Osiris, en de daarop (cq. onder) volgende Elicit-R versterker, gaapte nog een groot gat, alleen al prijstechnisch gezien (8500 om 2300 euro). Daarom is het een logische en voor de hand liggende stap van Rega om daar een nieuwe versterker tussen in te positioneren, waaraan een stevig prijskaartje van 3799 euro hangt. Rega-volgers vragen zich daarbij af of de nieuwe geïntegreerde versterker Aethos nu meer een afgeleide is van het referentiemodel Osiris of dat er hier meer sprake is van verdere verbetering van de Elicit-R. Zelf zegt Rega daarover dat men verder is gaan werken aan de technieken die bij de Elicit-R en ook Elex-R zijn toegepast. Wie ben ik om dat tegen te spreken? Ook omdat ik nog steeds niet kennis heb gemaakt met die alom geprezen Osiris. Het doet er ook niet zo veel toe. Wat telt is dat de Aethos als versterker een geweldige prestatie neerzet. Met speels gemak weet de Aethos diverse muzieksoorten op zijn best te laten horen. Wie op zoek is naar een moderne versterker met veel features op het gebied van streamen en dergelijke, is hier natuurlijk op het verkeerde adres. Deze versterker is gemaakt voor de ware liefhebber van analoog geluid. Behoor je tot deze categorie ‘puristen’, dan lijkt me het verstandig eens goed kennis te maken met de Rega Aethos.

Prijs
Rega Aethos € 3.799,-
Joenit, www.joenit.com