Review: Pro-Ject E1.2 – Een draaitafel voor iedereen

Amper iets in te stellen

Nu is Pro-Ject al langer bezig met het stroomlijnen van alles wat te maken heeft met het afstellen van een platenspeler. De aard van analoge techniek maakt dat instelproces onvermijdelijk, maar het is wel iets dat voor sommigen onoverkomelijk complex overkomt. Dat lukt het merk goed bij hun duurdere platenspelers, onder meer door elementen in de fabriek te monteren. Met de E1.2 gaat het heel wat nog verder. Niet enkel is de cartridge op dit model al gemonteerd, alles is tot in de puntjes afgeregeld. Zelfs het contragewicht is ingesteld – helemaal correct, blijkt als we het controleren met onze digitale weegschaal.

Als de koerier de doos wat hardhandig door de voordeuropening zwiert, zou dat zelfs geen probleem mogen zijn. Door het gewicht te verankeren met een schroef, kan het tijdens het transport niet van positie veranderen. Wat wél wil zeggen dat als je ooit een nieuw element zou plaatsen met andere eigenschappen, je de meegeleverde sleutel moet gebruiken om dat gewicht te kunnen verplaatsen. Maar cartridges wisselen is iets dat eerder weggelegd is voor hobbyisten met een duurdere speler. Antiskating hoef je bij dit toestel niet in te stellen.

Het enige dat echt moet als je de E1.2 uitpakt, is de riem aanbrengen en de draaischijf uit gegoten aluminium plaatsen. Beide zaken vereisen zero handigheid en kun je niet fout doen. Mocht het toch onduidelijk zijn, dan brengt de met grote kleurenfoto’s geïllustreerde handleiding wel helderheid. Verder is het kwestie van de adapter in te steken en de phono-kabel naar de versterker te leiden. Die koperkabel is trouwens een beter exemplaar die we herkennen van de duurdere Pro-Ject-modellen. Bij de E1.2 zit het wel aan de kant van de draaitafel vast. Ten slotte wordt deze speler geleverd met een stofkap die je al dan niet kunt monteren

De puurste van de drie

De E1.2 is er in drie kleuren: hoogglanszwart, een satijnwit of een afwerking in walnoot. Met z’n smalle basis en zwarte toonarm en mechanisme ziet het er wat ons betref vooral in het zwart heel strak uit. Onder de speler zijn drie dempende voetjes voorzien, die moeten de speler loskoppelen van vibraties van de omgeving.

De E1.2 die we getest hebben is de ‘pure’ versie én de goedkoopste. Dat wil zeggen dat er het geen ingebouwde phono-voorversterker of Bluetooth is. Als je met deze draaitafel platen wil beluisteren, moet je het dus aansluiten op een versterker of een paar actieve speakers met een speciale phono-ingang. Heb je een audiotoestel zonder zo’n input, dan kun je er eventueel een aparte phonovoorversterker tussen plaatsen. Dit alles – een toegewijde phono-ingang of een phono-voorsterker – is nodig omdat een platenspeler standaard een te zwak signaal produceert.

Iets later dit jaar volgen nog de E1.2 Phono en de E1.2 BT. Het eerste is de E1.2 zoals wij die getest hebben, met een ingebouwde phonoversterker. Mag je dus gewoon op elke lijningang aansluiten, ook bijvoorbeeld op die van een Sonos-speaker of een soundbar. De E1.2 BT haalt de kabels weg en kan streamen naar alles wat Bluetooth aan boord heeft, zoals een Bluetooth-speaker of zelfs -hooftelefoon. Volgens onze gegevens zal ook die BT-editie een klassieke RCA-uitgang hebben, dus je kunt ook wel met een kabel werken.

Heel complex is de bediening van de E1.2 niet. Er is slechts één schakelaar, aan de linkerzijde van de basis. In de middenstand staat de draaitafel uit, naargelang je hem weg of naar je duwt is de rotatiesnelheid 33 1/3 of 45 tpm. Schijfjes die op 78 toeren draaien, daar kun je op dit toestel niets mee – maar dat zijn inmiddels ook eerder collectors items die je op een betere speler dan deze zou draaien.

Helemaal nieuw element

De basis of plinth is een grote kost bij een draaitafel. Je kunt bij de E1.2 dus niet een loodzware geheel verwachten. De 27 kg van de EAT F-Dur-draaitafel die op hetzelfde moment in de testruimte staat, dat kan niet voor circa 300 euro. Niettemin is een massieve plinth volgens de designfilosofie van Pro-Ject wél cruciaal om een goede weergave te verkrijgen. Daarom opteerde de Oostenrijkse fabrikant voor een chassis uit een blok composietvezelmateriaal dat zo massief mogelijk werd gehouden. Bij goedkopere draaitafels zie je vaak dat een basis uitgehold is, om zo het gewicht en transportkosten te drukken. Dat is bij de E1.2 niet het geval, de DC-motor en andere onderdelen zijn onderaan gemonteerd. Een andere belangrijke upgrade bij deze .2-versie is het vervangen van een draaischijf uit composietkunststof door eentje van zwaarder aluminium. De hogere massa maakt de rotatiesnelheid egaler en zou vibraties beter moeten dempen.

Op de 8,6-inch aluminium toonarm is een Pick it MM E-element gemonteerd. Dit is een nieuwe cartridge van Pro-Ject zelf, met een conische tip en met een lage massa. Wellicht om beginnende vinylista’s te sparen, is het instapelement voorzien van twee kleine lipjes die de eigenlijke stilus iets meer bescherming bieden.

Volle weergave die pakt

‘Capacity to Love’ brengt het trompetspel van Ibrahim Maalouf samen met veel andere artiesten. Op ‘Speechless’ zelfs met eentje die al langer niet meer bij ons, Charlie Chaplin. Z’n bekende speech uit ‘The Great Dictator’ dient hier als achtergrond voor een instrumentaal nummer waarin uiteraard Maalouf en z’n aangepaste trompet een grote rol spelen. De E1.2 doet dat niet slecht. De hoge noten van een trompet verraden snel wat een cartridge kan (en of het correct gemonteerd werd). Dat is hier het geval, het instrument heeft een mooi afgerond karakter. De volgende track trekt richting de club, met dank aan DJ Tony Romera en vocals van Flavia Coehlo. Het is een geslaagd totaalbeeld, met een intense weergave van een opzwepende beat en een basgitaar die betrekkelijk goed loskwam uit het geheel. Ook bij ‘The Pope’ met rapper D Smoke wist de platenspeler effectief de intense diepe bas en wat nasale trompetten naast elkaar te presenteren, strak en onderscheiden, met de rap er fraai en snedig overheen geplaatst. De Pro-Ject-draaitafel toonde zich met dit album zeker capabel om meer mainstream genres af te spelen.

Bovenstaande beluisteren we met de E1.2 aangesloten op een Musical Fidelity B1xi, een pas verschenen geïntegreerde versterker van het zustermerk van Pro-Ject. Uiteraard ontbreekt er op deze klasse AB-versterker geen toegewijde phono-ingang. Het is een goede match voor de E1.2, al kun je ook gerust een duurdere platenspeler aan deze versterker hangen. Tussen het spelen van platen door, controleerden we ook regelmatig de rotatiesnelheid en de stabiliteit. Van de duurder toestellen in de testruimte, zoals een Technics SL-1200GR2 of een X2 B, verwachten we heel weinig afwijking qua toerental. De E1.2 is op dat gebied iets ‘losser’, de DC-motor is niet zo nauwkeurig gestuurd als een hoger geprijsd apparaat. Maar de afwijking valt mee, en er is vooral weinig snelheidsvariatie – iets dat je snel hoort. Pro-Ject citeert een S/N-ratio van 65 dB, wat niet heel weinig is maar ook niet slecht. Voor een stillere achtergrond heb je gewoonweg meer (dure) techniek nodig.

De Pick it MM E-cartridge op de E1.2 extraheerde veel informatie uit ‘The Best Is Yet To Come’ van Novastar, nochtans met veel tracks per zijde geperst en dus moeilijker uit te lezen. Tracking deed het moving magnet-element echter behoorlijk. De hoge stem van Joost Zweegers op ‘Wrong’ bijvoorbeeld, werd gebracht met voldoende helderheid en zonder een scherp kantje. Ook ‘When The Lights Go Down On The Broken’ vond ik heel goed klinken, gegeven de prijs van dit toestel. Het allerfijnste detail mag net buiten bereik blijven – daarvoor heb je echt een betere cartridge nodig – het is wel een meeslepende, volle luisterervaring die de E1.2 weet te bieden.

Zolang je de plaat én de naald stofvrij houdt, is de E1.2 met z’n Pick it MM E prima geschikt voor oudere vinyl die je misschien op een rommelmarkt op de kop tikte. ‘In The Heart Of The Night’ van Pat Benetar is een vinylschijf die maar iets jonger is dan ondergetekende, maar omdat de vorige eigenaar(s) het respectvol hebben behandeld klinkt het bijna gloednieuw als ik het speelde via de E1.2. De kracht van hits als ‘Heartbreaker’ of ‘In The Heat of the Night’ kreeg ik helemaal binnen. De mastering uit begin jaren tachtig legt de nadruk op de gitaren en uiteraard Benetars geweldige stem, wat net precies de zaken zijn wat het Pro-Ject-element het liefst in de schijnwerpers plaatst. Voor een platenspeler die al bij al weinig kost, is dit een knappe prestatie.

Pro-Ject E1.2 - conclusie

Het mag niet een ultieme draaitafel zijn, voor de prijs van 329 euro is de E1.2 wel een ronduit uitstekende deal. Vergeleken met nog goedkopere platenspeler biedt deze Pro-Ject al heel veel van een betere draaitafel, incluis een element dat betrekkelijk veel detail uit je vinyl haalt.

Wat de E1.2 voor beginnende vinylliefhebbers aantrekkelijk maakt, is de heel beperkte setup. Je moet niet bezig zijn met het afregelen van een element of een contragewicht, en alles zit in de doos. Er zijn wel meer budgetspelers die je op 1-2-3 kunt instellen of die zelfs helemaal speelklaar zijn, maar de E1.2 levert zowel gebruiksgemak als geluidskwaliteit. En dat is maakt het grote verschil.