Er zijn momenteel enkele trendsetters in de markt voor luidsprekers die de prestatiegrens steeds fundamenteel verhogen. In feite zijn dat hightechbedrijven. Een wetenschappelijke benadering op het gebied van materialen, computertoepassingen, kennisopbouw, productietechnieken en het managen van een onderneming. Een grote afstand tot het vaak amateuristische gehalte binnen delen van de audio-business. Hoewel het hele vakgebied vanaf de jaren twintig tot de jaren zestig puur professionele kenmerken had, die daarna zeker aanwezig bleven bij de allerbeste pioniers en innovators, is een deel van de business amateuristische en onvolwassen kenmerken gaan vertonen. Misleidende marketing en het ontstaan van een commercieel gedreven massamarkt hebben daarin een enorme rol gespeeld. Magico is te kenmerken als een professioneel hightech bedrijf, vergelijkbaar met organisaties als het klassieke Marantz, JBL, Levinson, Acrosound, Nelson Pass, Audio Note en anderen. Dat gaf vorm aan producten die er echt toe doen en vaak historie schreven. De M2 is de nieuwste weergever van Magico. Die wordt in deze review besproken.
In deze review gaan we aan de slag met de Magic M2. Hightech listening voor een hele hoge prijs.
Hoge investering
De Magico M2 vergt een wat hogere investering. In de internationale audiopers leeft steeds meer de vraag of dure producten de prijs en performance waard zijn die je ervoor betaalt. Het antwoord is NEE, maar vergt wel enige nuancering en is ook een vorm van generalisering. Er zijn veel redenen waarom producten duur zijn. Een belangrijke oorzaak is dat hifi tegenwoordig wat minder een commodity-artikel is en wat meer een luxe-artikel. Daar gelden de wetten van vraag en aanbod. Zolang er een doelgroep is die een half miljoen voor een setje luidsprekers aftikt, worden die producten gemaakt. Feitelijk dezelfde dynamiek die zichtbaar is in de wereld van de haute horlogerie en exotische auto’s. Het gaat ook altijd om producten die niet echt nodig zijn. Hifi is leuk, maar in essentie geen levensbehoefte. In de marketing geldt ook een wetmatigheid dat als producten duur zijn, de consument denkt dat ze ook goed zijn. De nuancering bestaat uit het feit dat sommige fabrikanten echt enorme investeringen doen in research, development en fabricagefaciliteiten. Dat resulteert dan soms ook in producten die de geluidskwaliteit een stukje opschuiven. In het licht van die betere prestaties en de enorme investeringen kan de winkelprijs voor een product terecht zijn. Maar waarom worden er dan niet meer van die producten gemaakt, zodat de prijs kan dalen? Soms is dat gewoon niet mogelijk om allerlei redenen. Er worden dan toch een beperkter aantal exemplaren gebouwd met dus een hogere prijs. Aan de andere kant zijn er kostbare high-end producten waar weinig research en technologie achter zit. Er is gewoon sprake van standaard techniek die al decennialang wordt toegepast. Zulke producten bieden nauwelijks betere prestaties. Die zijn vaak gelijk aan een product dat een twintigste van de prijs kost. Omdat zo’n product duur is denkt de consument dat het goed is.
Er wordt altijd gedacht dat audiobedrijven bolwerken zijn van high-level geavanceerde technische kennis. Zoals bij organisaties als ASML, NASA, IBM, Airbus enzovoorts. Maar bij veel audiobedrijven is er nauwelijks geavanceerde technische kennis aanwezig. Het zijn simpelweg marketingbedrijven die met technieken die al vijftig jaar bekend zijn iets bouwen in een luxe jasje voor een bizarre prijs. Die producten hoeven niet noodzakelijkerwijs slecht te zijn. Je krijgt alleen voor te veel geld te weinig prestaties. Een ander deel van de markt bestaat uit betaalbare producten die heel veel kwaliteit bieden voor een acceptabele investering. Het grappige van al dat soort bedrijven is dat ze nu pas, anno 2020, een luidspreker bouwen die het prestatieniveau benadert van zeer succesvolle en goede exemplaren uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Denk bijvoorbeeld aan JBL, Rogers en Altec. Het lastige van audio is dat het uitgeven van meer geld een grens heeft. Boven een bepaald bedrag is het nauwelijks nog mogelijk om veel betere prestaties te krijgen.
Magico
Een bedrijf als Magico vormt een uitzondering. Het is een voorbeeld van een organisatie die technologisch gedreven is met als doel om de performance van audiosystemen hoger te leggen. Feitelijk heeft zo’n bedrijf kenmerken van een hightech onderneming, zoals er in de Verenigde Staten en andere landen voorbeelden zijn op het gebied van biotechniek, ruimtevaart, automotive, computing en optics. Er is een enorm kennisniveau, moderne researchtools en in-house superieure productiefaciliteiten. Andere voorbeelden uit het nu en toen zijn onder andere dCS, YG Acoustics, Spectral, DS Audio, Wilson, Grimm Audio, ATC, Philips, Telefunken, Revox, EMT, JBL en Sony. Gezien de mate van R&D en de productiefaciliteiten zijn Magico-luidsprekers niet heel voordelig. Het is al redelijk uitzonderlijk dat het bedrijf enige tijd terugkwam met de A-series. De essentie daarvan is om zoveel mogelijk Magico-prestaties op een zo laag mogelijk prijspeil te krijgen. Dat was voor Magico een enorme opgave. Uiteraard doe je dan enige compromissen, maar die zijn vrijwel niet terug te vinden aan de kant van de geluidskwaliteit. Een luidspreker zoals de A3 hoort bij het beste dat je binnen die prijscategorie kunt kopen, maar het gaat dan nog steeds om serieus geld.
M2
Het volledig uitbannen van resonanties is een key strategie van Magico en dus ook in de ontwikkeling van de M2. Je wilt puur en alleen de muziek horen en niet van alles dat ‘meerammelt’ en dus het geluid kleurt. De opvatting dat een luidspreker een muziekinstrument is en het geluid dus een kleurtje mee moet geven, hoort in het bekende boek ‘100 of the Worst Ideas in History’. In een luidspreker is erg veel dat resonanties veroorzaakt. Dat zit in het filter, in de drivers en in de behuizing. Ook het bouwprincipe kan voor resonanties zorgen. Resonanties ontstaan bijvoorbeeld in baspoorten, hoorns en labyrinten. Hoewel slechts enkele fabrikanten daar goede luidsprekers mee kunnen bouwen, werden die systemen vooral bedacht door een gebrek aan kennis met betrekking tot het bouwen van kleine gesloten luidsprekers met voldoende diep laag. De meest ideale luidspreker heeft een gesloten laagsysteem, is een open baffle of een full range elektrostaat of magnetostaat. Magico zet op alle gebieden in. Zowel de filters, de drivers en de behuizing zijn ontworpen op resonantievrij gedrag. De M2 heeft een behuizing die gebouwd is van lagen carbon fiber. Uit de Formule 1 is bekend dat carbon fiber technologie kostbaar is. Maar, het maakt dat de Magico M2 niet gevoelig is voor externe resonanties en ook niet voor trillingen die de drivers intern opwekken. Het komt erop neer dat het enige dat mag bewegen de conussen zijn en die dienen nauwgezet het aangeboden signaal te volgen. Carbon is zeer sterk en licht. Er worden zelfs turbinebladen voor straalmotoren van gemaakt. Na de toepassing in de racerij en high performance automobielen is de BMW i3 het eerste voorbeeld van een massaproductie auto met carbon-delen. Het probleem van carbon is dat er veel restmateriaal overblijft dat lastig te recyclen is. Je kunt het later niet simpelweg smelten en een andere vormgeven. Dat gaat niet met vezel-gebaseerd materiaal. Het kost ook veel energie om carbon te maken. Akoestisch gezien heeft carbon een voortreffelijke en zeer hoge energie absorptie (SEA – specific energy absorption). Dat is een opmerkelijk feit. De akoestische eigenschappen van carbon maken het enerzijds een ideaal materiaal om muziekinstrumenten van te maken. Maar, anderzijds kun je geactiveerde carbon fiber matten maken die gecombineerd kunnen worden met geperforeerde panelen. Afhankelijk van allerlei factoren, zoals de diameter van de perforaties en de dikte van de matten, kunnen de sound absorption properties verschillende waarden krijgen. Ze zijn dan toe te wijzen aan bepaalde frequentiegebieden. Bijvoorbeeld tussen de 50 en 3800 Hz. Carbon fiber is in principe een composietmateriaal. Momenteel zijn er interessante studies die laten zien hoe je composietmaterialen kunt gebruiken voor passieve absorptie van geluid. Onder andere een studie die verschenen is aan het Department of Physics aan de University of Kerala in India. Wellicht dat Magico in de toekomst gebruik kan maken van zulke technieken, omdat je daarmee theoretisch gezien kunt finetunen op specifieke resonanties. Op dit moment komt resonantiedemping volgens Magico door de toegenomen enorme sterkte van de behuizing met tegelijkertijd een reductie van de massa. Dat betekent gewoon dat je met veel minder massa een extreem sterke en dus resonantievrije behuizing kunt maken. Vervolgens speelt de vorm een rol, waarmee interne staande golven vermeden worden en ook het optreden van externe diffracties. Ook is er intern het bekende 3D-matrix netwerk en een drietal interne rods (stalen verbindingen). De midrange driver heeft een eigen behuizing en wordt dus niet geraakt door de massieve akoestische energie die de laagdrivers kunnen produceren. De constructietechniek van de M2 is dus identiek aan die van de M6. Een Lockheed Martin F-35 straaljager heeft een vergelijkbare constructie. Als die een keertje op de sloop staat, kunt u er wellicht een setje luidsprekers van bouwen.
Drivers
Aan de kant van de drivers wordt voor de 28 mm tweeter (uit de M6) een beryllium dome ingezet met een optimale geometrie en diamond coating. Hier geldt voor die coating ook de optimale verhouding tussen stijfheid en gewicht, waardoor de massa niet verhoogd hoeft te worden. Je hebt dus de voordelen van diamant, maar niet het te hoge gewicht van een volledige diamond-driver. Geluidsmatig uit zich dat in een hogere mate van detaillering en meer snelheid. In de nieuwe 6-inch midrange en 7-inch bass drivers (Graphene Nano-Tec) wordt voor de conussen grafeen toegepast. Grafeen is een tweedimensionaal materiaal dat bestaat uit een enkele laag koolstofatomen gerangschikt op een rooster met een hexagonale (= honingraat) structuur. Grafeen is meer dan 200 keer sterker dan staal, is een uitstekende thermische en elektrische geleider, is flexibel, zeer dun en transparant. In de M2 wordt Multi-Wall carbon XG Nanographene en een heel stijf carbon weefsel toegepast voor het conusmateriaal. De conus is daardoor 20 % lichter en 300 % stijver dan in de andere Magico luidsprekers. Dat geeft snelheid, kan niet opbreken en geeft geen resonanties. Wat er weergegeven wordt is dus alleen het toegevoerde signaal. Grafeen werd trouwens voor het eerst in 2004 geïsoleerd door Andre Geim en Konstantin Novoselov. Ze kregen daarvoor de Nobelprijs voor natuurkunde. Er werd toen ook een veldeffect transistor mee gebouwd. De andere meest belangrijke specificaties van de M2 zijn de gevoeligheid van 88 dB, het frequentiebereik dat start bij 26 Hz en het gewicht van 75 kg. De laatste is inclusief de zogenaamde MPOD 3-Pt Stand. De MPOD is gebaseerd op Constrained Layer Damping (CLD) waarmee ongewenste resonanties worden afgevoerd. Daarbij wordt de (belangrijke) koppeling met de vloer behouden.
Luisteren
Luidsprekers zoals de Magico M2, andere Magico’s en vergelijkbare topmodellen van andere fabrikanten zijn niet echt geschikt om zelf mee te gaan experimenteren. Om de volledige performance op de juiste manier voor het voetlicht te krijgen, is veel kennis en ervaring vereist. Niet alleen met betrekking tot de systeem-match, maar ook kennis over plaatsing en akoestische voorwaarden. Je gaat niet zo’n bedrag investeren en dan luisteren naar een luidspreker die op 55 % van de maximale performance opereert. Schakel dus topdealers in of gespecialiseerde deskundigen die vaak worden ingehuurd om systemen op internationale shows te tunen. Alleen als aan zulke voorwaarden is voldaan gaat de fascinerende luisterervaring open die zo’n M2 kan bieden. De M2 is niet zozeer een lastige luidspreker, maar gewoon kritisch met betrekking tot externe voorwaarden. Vergelijkbaar met andere Magico’s en andere top-luidsprekers. Met een M2 moet je bovenal naar muziek luisteren. Maar om toch iets te kunnen schrijven over hoe de M2 ‘klinkt’ is het even nodig om als een volstrekte gestoorde naar tingeltjes en tangeltjes te luisteren. Een fase waar je even een uurtje doorheen moet voordat het systeem presteert en er gewoon van muziek genoten kan worden. Wel eens iemand gesproken die in het Concertgebouw naar focussering, dynamiek, detaillering, homogeniteit en stageweergave luistert? Het zal duidelijk zijn dat de M2 met een formidabele power in het laag de stage kan stelen. Met een laagresponse die begint bij 26 Hz heb je een nagenoeg full range systeem. Maar los van de power gaat het hier vooral om de superieure kwaliteit van dat laag. De snelheid, neutraliteit, evenwichtigheid en de definitie. Hier geen absurde walm van ongecontroleerd laag. De M2 is werkelijk super neutraal. Je hoort alleen de muziek en geen afwijkingen die de luidspreker introduceert. Maar, het valt direct op dat de M2 de eigenschap heeft om muziek uiterst gloedvol en harmonisch diep te presenteren. De vertaling van klank en sfeer is magistraal. Veel muziekvrienden zullen dat ‘muzikaal’ noemen, maar in principe kan alleen muziek muzikaal zijn. Dus een heel foute term om apparatuur mee te beoordelen, maar diezelfde muziekvrienden snappen ongetwijfeld wat er met betrekking tot een luidspreker mee wordt bedoeld. De coherentie en homogeniteit van de M2 zijn ronduit fenomenaal. Er zijn echt maar weinig luidsprekers die zo’n niveau halen. Ook de detaillering en focussering scoren wereldpunten. Je kunt als een gek blazen met zo’n setje M2’s, maar de charme zit ook in de weergave van simpele muzikale uitvoeringen. De schoonheid die zich openbaart als je naar een koor luistert. Die volledige ongedwongenheid en afwezigheid van iets dat vaak artificieel over kan komen. Het uiterst subtiele spel op instrumenten, die vaak voor wereldmuziek of in kleine ensembles worden gebruikt. Het staat echt als een huis, in een weergaloze stage met een enorme diepte en breedte. Je maakt een muzikale reis en scheert rakelings langs de noisefloor. Daar gaat een wereld open aan subtiliteit, detail en vlijmscherp gefocusseerde images. Het is opmerkelijk dat Magico de afgelopen jaren een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt. Van zeer goede luidsprekers in het begin tot producten die steeds beter in staat zijn om muziek weer te geven zoals het zich echt, in alle schoonheid, aan ons voor kan doen.
Epiloog
Vooruitgang in technologie komt vanuit de wetenschap. Uit onderzoek en uit de toepassing van nieuwe kennis, nieuwe inzichten, nieuwe materialen en productietechnieken. Wie op die manier werkt mag zich een hightechbedrijf noemen. Het is een hele uitdaging om steeds betere luidsprekers te bouwen. Met al die kennis en nieuwe materialen wordt de lat steeds een klein stukje hoger gelegd. Evolutionair en niet revolutionair. Magico is een van de weinige bedrijven die het prestatieniveau van luidsprekers steeds een stukje opschuift. De M2 is een enorm design succes. Deze weergever vertegenwoordigt de state-of-the-art en biedt vrijwel alles dat Magico momenteel in huis heeft. Een luidspreker die bij de top tien hoort van het allerbeste dat beschikbaar is.
Prijs:
Magico M2 – niet meer verkrijgbaar
Magico M2 + Mpod3-PT stand € 99.900
Symphony Audio Import, www.symphonyaudioimport.com
Reacties (0)