Karl-Heinz Fink mag je gerust een van de invloedrijkste luidsprekerontwerpers noemen. Talloze hifi-merken hebben van zijn expertise geprofiteerd en tegenwoordig scoort Fink met eigen luidsprekers. Tijd voor een bezoek aan zijn test- en luisterruimte in het Duitse Essen, voor een portret van deze boeiende designer.
Karl-Heinz Fink is een naam die sommige hifi-liefhebbers vast kennen, maar heel bekend is de Duitse audio-ontwerper nu ook weer niet. Onterecht, want de kans dat je ooit een speaker hoorde dat door hem werd behandeld is behoorlijk groot. Fink heeft immers sinds 1986 een hand gehad in talloze producten, onder meer van Mission, Q Acoustics, Tannoy en Wharfedale. Ook Naim, Yamaha en anderen raadpleegden hem. Veel Britse merken, dat valt op. “Toeval, of misschien omdat ik in het begin in het V.K. aan de slag ging en daar een naam maakte. En ik kan de Engelse taal ook goed spreken”, vertelt de ontwerper in – inderdaad – foutloos Engels met slechts een licht accent.
Een eerste kennismaking van mijn kant met z’n werk gebeurde bij de onthulling van de Boston Acoustics M350, een enorme vloerstaander die toenmalige Marantz-ambassadeur Ken Ishiwata op een event in een 7.1-opstelling (met een M350 voor elk kanaal!) demonstreerde. De naam Fink viel toen niet, pas later werd duidelijk dat die M-lijn van Boston een passieproject was van Ishiwata (“hij was een goede vriend”) en Fink. Achteraf gezien waren er veel elementen aanwezig die deel zijn van de ‘handtekening’ van de ontwerper, zoals een heel solide, trillingvrije kast. De kleine M25-boekenplankspeakers staan nog altijd ergens in een kast in mijn werkruimte opgeborgen.
Gun for hire
Insiders kenner z’n naam natuurlijk wél. Fink is wellicht wereldwijd een van de belangrijkste ontwerpers van luidsprekers en zonder twijfel de voornaamste onafhankelijke audioconsultant op dit vlak. Vanuit Fink Audio Consulting is Karl-Heinz Fink een ‘gun for hire’ dat bedrijven die extra expertise nodig hebben bijstaat. “Soms lever ik input en help ik de interne specialisten, soms lever ik volledige designs”, luidt het. Het is zeker niet een volledig ‘ik’-verhaal. Als we hem in het Fink-kantoor in Duitse industriestad Essen opzoeken, ontmoeten we niet een enkele man in een klein kantoor. Het bedrijf neemt verschillende verdiepingen in beslag en er werken een aantal experts met hem samen. Fink Audio Consulting levert dan ook kennis op veel audiovlakken, zowel qua constructies van kasten, DSP-technologie, cross-overs en driverdesign.
Meten en simuleren zijn cruciale onderdelen van zijn ontwerpproces, maar ook luisteren is heel belangrijk. Als we van Fink een rondleiding in het bedrijf krijgen, komen we onder meer een nieuw Kippel NFS-meetsysteem tegen dat nog moet worden opgesteld. Er wordt wel meer gemeten bij Fink Audio Consulting.
Er is daarnaast in het bedrijfsgebouw een hele aangename luisterruimte die wordt gebruikt om speakers te tunen. Dit is niet de eerste keer dat ik Fink in Essen bezoek, dus deze kamer komt vertrouwd over. Het was hier dat we in 2016 kwamen luisteren naar de eerste exemplaren van de Concept 500 van Q Acoustics – wat toen een eerste uitstap richting het premiumsegment van dat merk was. Tegenwoordig werkt Fink niet meer samen met het Britse bedrijf, maar de nieuwe speakers die het regelmatig uitbrengt dragen nog altijd zijn stempel. Q Acoustics past bijvoorbeeld nog altijd een effectieve gelcore-meerlagenconstructie bij zijn luidsprekerkasten toe. Dat is duidelijk geïnspireerd op de inzichten van Fink. Vibraties van de kast bestrijden die de klank kunnen vertroebelen zijn een van de belangrijkste in z’n designarsenaal. Al gelooft hij niet in het volledig dempen, wel in controle en effecten van vibraties naar (lage) frequenties brengen waar vervorming ons minder stoort.
Liefde voor muziek
De afgelopen tien jaar treedt de Duitse ontwerper meer in het daglicht doordat Fink eigen luidsprekers op de markt brengt. Dat doet hij inmiddels met twee merken. Eerst was er Fink Team, dat onder andere met de Borg-speaker een heel opvallende verschijning is in het hogere segment van het merk. Het is ontstaan uit een project (WM3) die Fink met een aantal anderen opstartte, waaronder alweer Ken Ishiwata.
In 2020 kocht hij van Mike Creed EPOS, een legendarische naam uit de Britse hifi dat al heel lang in een slaapmodus was gesukkeld. Iets wat hij samen deed met een Britse voormalige salesdirecteur van EPOS, David Jefferys, die inmiddels overleden is. De acquisitie gebeurde kort nadat dat een andere grote Britse naam, Musical Fidelity, overging naar Audio Tuning van Pro-Ject-eigenaar Heinz Lichtenegger. Maar die overnames verliepen op een heel andere manier. Waar Heinz Lichtenegger Musical Fidelity opfriste maar niet radicaal veranderde, vaart Fink een totaal nieuwe koers. Wel met respect voor het EPOS-erfgoed, maar tegelijkertijd met oog op het heden. “We hebben de oude EPOS-designs inderdaad aanzienlijk veranderd”, legt hij uit. Dat viel meteen te merken met de ES-14N, de eerste speaker die onder Fink werd uitgebracht en die geïnspireerd was op de EPOS-speaker die in de jaren 80 zo’n succes was. ‘Geïnspireerd’ is hier wel op zijn plaats, want het zijn werkten radicaal af van het origineel. Het kreeg een heel andere vorm, uiteraard geüpdatete drivers en een kast die heel inert overkwam. “Maar dit allemaal updaten klopt helemaal voor EPOS. Toen EPOS-oprichter Robin Marshall eertijds speakers maakte voor EPOS, zei hij dat de beste knowhow gebruikt die op dat moment beschikbaar was. Maar ondertussen is er heel wat meer kennis en techniek bijgekomen.”
De kleinere ES-7N die daarna volgde, mag je helemaal nieuw noemen. Alhoewel… “Het is gebaseerd op een oude Oost-Duitse luidspreker die een medewerker bovenhaalde”, luidt het. “Veel mensen vielen wel voor die ES-14N, maar vonden hem te groot voor een woonkamer. Vanuit dealers en van consumenten kregen we daarom de vraag om een compactere speaker te maken.” Er is sinds kort bij het merk een vloerstaander, de ES-28N, waarmee EPOS een volledige line-up kan presenteren.
Een muur vol gitaren
Om het kantoor van de ontwerper te bereiken wandel je eerst door een gang met aan de muur een hele rij elektrische gitaren. Een passie van de man, die als we later in zijn luisterruimte duiken een enorme liefde voor muziek etaleert. Dat mag vermeld worden, want niet elke ingenieur is even sterk bezig met muziek zelf. Ze zijn er ongetwijfeld door geboeid, maar veel ontwerpers zijn toch vooral heel sterk gefocust op het technische. Technisch is Fink absoluut, want z’n bedrijf staat er om bekend de nieuwste kennis in te zetten. Maar naar muziek luisteren, dat doet hij overduidelijk ook met plezier. Daar hoort een pragmatische kijk op speakerdesign bij: “De taak van een goede luidspreker moet zijn om emoties die vasthangen aan muziek zo goed mogelijk overbrengen op de luisteraar.”
Als we samen plaatsnemen in zijn luisterruimte, zien we ook een heel andere opstelling dan je meestal in zo’n ruimte tegenkomt. Vaak is zo’n testruimte eerder kaal, met een systeem dat gekozen is voor zijn neutraliteit en voorspelbaarheid. Hier is het doel hetzelfde, maar heeft Fink toch wel een meer eigenzinnig geheel samengesteld. Daarbij hoort bijvoorbeeld een platenspeler bij die hij al decennia in zijn bezit heeft. Vinyl in de testruimte zoals deze, dat kom je niet vaak tegen. Hij draait enkele van zijn favoriete plaatjes, meteen een mooie gelegenheid om te luisteren naar de gloednieuwe EPOS ES-28N vloerstaanders die op de voorbije High End München-beurs werden voorgesteld. Met versterking van Canor, het Slovaakse bedrijf waarmee hij eveneens samenwerkt. En in het muntgroen, want Fink voorziet van elk EPOS-model naast klassieke keuzes een bijzondere kleureditie. “Dat trekt de aandacht, maar verkoopt niet per se het beste van alle kleuren. Hoewel, de oranje versie van de ES-7N doet het gek genoeg heel goed in Canada.”
Meer dan speakers
Maar Fink is meer dan enkel een luidsprekerontwerper. Zijn bedrijf levert ook ondersteuning als er nieuwe elektronica wordt ontworpen, iets dat hij jarenlang onder meer voor Denon deed. Er zit ook aardig wat kennis over DSP’s in huis. De Duitser is bovendien heel geboeid door producten die anderen uitbrengen. Hij investeert best wat in apparatuur van derden en haalt ze naar z’n luisterruimte. Dat is anders dan veel ontwerpers, die vaak een blik op eigen producten hebben gericht. Ook als we Fink wel eens op een show tegenkwamen, leek hij altijd goed op de hoogte van de kwaliteiten van de hypes van dat moment. “Het is best indrukwekkend wat er tegenwoordig uit China komt”, zegt Fink. “Sommige DAC’s die ik onderzocht, zoals van Eversolo, meten echt heel goed.”
Z’n bedrijf levert ook consulting aan autobouwers. Dat steeds meer automerken belang hechten aan een muzieksysteem(optie) op een hoger niveau, dat is een trend die al langer in de markt zichtbaar is. De Harman-groep is wellicht de grootste partij op dat vlak, maar ook Fink levert een bijdrage. Over die soort projecten mag de ontwerper echter niets vertellen, want in de auto-industrie wordt er gewerkt met heel strenge NDA-contracten. Het was wel heel gezellig keuvelen met Fink over audiosystemen onder meer over het muzieksysteem dat ingebouwd was in de Tesla model Y waarmee ik hem opzocht. Het is een aparte tak van de sport, maar wel een heel boeiende.
Reacties (0)