Onlangs bezochten we de TCL-fabriek in Polen. We kregen die dag ook de tijd om de nieuwe X10-reeks aan de tand te voelen. De X10 is een quantum dot lcd-tv met Full Array achtergrondverlichting op basis van miniLEDs en onderverdeeld in 768 zones. Intense helderheid en diep contrast zouden daardoor gegarandeerd zijn. Of dat zo is bespreken we in deze review.
TCL 65X10 – specificaties
- Wat: Ultra HD 4K LCD-tv (miniLED backlight, 768 zones)
- Schermformaat: 65 inch (165 cm), vlak
- Aansluitingen: 3x HDMI (v2.0b, ARC), 1x composiet video, 1x stereo cinch, 1x optisch digitaal uit, 2x USB, 1x hoofdtelefoon,
- 2x antenne, Bluetooth (A2DP, HID)
- Extra’s: Dolby Vision, HDR10+, HDR10, HLG, WiFi (802.11b/g/n) ingebouwd, Android TV (9 Pie), USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Onkyo Soundbar
- Afmetingen: 1.446 x 920 x 381 (incl. voet)
- Gewicht: 27,4 kg (incl. voet)
- Verbruik: 216 / 0,3 watt (Energielabel B)
- Adviesprijs: 2.499 euro
Omdat ons bezoek in Polen gecombineerd was met een rondleiding in de fabriek bleef er ongeveer drie uur tijd om de 65X10 ter plaatse te testen. Dat is uiteraard erg kort (te kort voor een volledige review), maar het gaf ons voldoende tijd om inzicht te krijgen in de sterke en zwakke punten van de televisie.
TCL 65X10 – Design
Deze 65-inch tv springt vooral in het oog door de soundbar onderaan het toestel. De rest van het design is prima afgewerkt, met een erg dun zichtbaar zwart kader vooraan en een zilver afgeboord randje aan de zijkant.
De achterzijde kreeg een verticaal streeppatroon mee en het toestel staat op een centrale voet die aan de voorzijde volledig verborgen is door de soundbar.
De soundbar zelf is deels afgewerkt in luidspreker stof en kreeg net als het kader een klein zilveren biesje.
TCL 65X10 – Aansluitingen
Ietwat verrassend voor een topmodel vinden we maar drie HDMI 2.0-aansluitingen op dit model in plaats van de vier die je bij alle concurrenten krijgt. Ze zijn allemaal geschikt voor Ultra HD HDR in de beste kwaliteit, één ervan is uitgerust met HDMI ARC. HDMI 2.1 features zoals VRR of ALLM ontbreken. Daarnaast zijn er twee USB-aansluitingen, een composiet video en stereo cinch audio-ingang, twee antenne-aansluitingen en een hoofdtelefoonuitgang. Alle aansluitingen staan aan de zijkant, zodat je zonder problemen een strakke wandmontage kunt realiseren.
De TCL 65X10 is ook voorzien van bedraad en draadloos netwerk, en Bluetooth (muis/toetsenbord, of draadloze hoofdtelefoon).
TCL 65X10 – Gebruiksgemak en smart tv
De X10 gebruikt Android TV als smart TV-systeem, en draait op Android 9 (Pie). Verdere upgrades naar versie 10 tot 12 zijn gegarandeerd, net zoals regelmatige security-updates. De chipset maakt gebruik van een quad-core ARM Cortex-A55 en Mali-470 MP GPU, 2GB RAM en 10GB interne opslag. Het is genoeg voor een redelijk vlotte ervaring. Enkel de menu’s voor instellingen blijven we wat verwarrend vinden.
TCL levert twee remotes bij deze televisie. De klassieke remote is een lange, smalle versie met aangename rubber toetsen, en een degelijke layout. Hij blinkt niet uit in gebruiksgemak, maar hij heeft ook geen in het oog springende fouten. Al bij al hadden we graag een meer premium remote gezien bij dit model.
De tweede remote is kleiner, compacter en werkt via Bluetooth zodat je niet hoeft te richten. Hij is uitgerust met de basistoetsen zoals d-pad, home, back, opties, ingangen, volume en kanaal. Via de toets links onderaan zet je een scherm met nummertoetsen op de tv, bijvoorbeeld om kanaalzenders in te geven. Een aanwijsfunctie is niet voorzien in dit model. De remote beschikt over een microfoon voor spraakopdrachten, en toets voor Google Assistant.
TCL 65X10 – MiniLEDs
Wat zijn miniLEDs nu exact en waarom zijn ze belangrijk? We komen hier uitgebreid op terug in een achtergrondartikel in de komende weken, maar we geven je hier alvast de basis mee.
Tv’s met miniLED zijn nog steeds gewone LCD-tv’s (zoals die van alle andere merken). Met andere woorden: er is nog steeds achtergrondverlichting en een LCD-paneel. Niet te verwarren dus met MicroLED, waarbij elke pixel een aparte LED is.
MiniLEDs zijn, zoals de naam al aangeeft, kleinere LEDs. Dat betekent dat je de achtergrondverlichting kunt opbouwen uit heel veel kleine leds. Zodoende kan je een FALD-achtergrondverlichting maken met veel meer zones. Andere fabrikanten vertellen ons niet hoeveel LEDs er in de achtergrondverlichting zitten, en strikt genomen is dat ook onbelangrijk. Het is immers het aantal zones die afzonderlijk gedimd kunnen worden dat belangrijk is. Maar uiteraard kan je nooit meer zones hebben dan LEDs. Des te meer LEDs je gebruikt, des te meer zones je kunt creëren. De X10 maakt gebruik van 15.360 LEDs, die onderverdeeld zijn 768 zones.
TCL 65X10 – Beeldkwaliteit
De 65X10 gebruikt een VA-scherm dat instaat voor prima contrast, maar een matige kijkhoek. Zonder local dimming haalt het scherm nog steeds een ANSI-contrast van 4.150:1 en met local dimming loopt dat, afhankelijk van de test, al snel op naar 40.000:1 en meer.
In de testruimte konden we de X10 vergelijken naast een LG C9 en Samsung Q90R. Daaruit bleek al snel dat het contrast en zwart van het OLED-scherm ongeslagen blijft, zeker bij beelden waar contrast erg hard uitgespeeld wordt zoals bepaalde testsegmenten met veel zwart en kleine lichtaccenten, maar dat de X10 het inderdaad nog net wat beter doet dan de Q90R. Daartegenover staat uiteraard dat de X10 veel helderder kan zijn dan de C9 en zelfs de Q90R op dat vlak kan verslaan. Omdat de Q90R ons toch de beste vergelijkingen geeft, gebruiken we die vooral als referentie.
Tegenover die concurrent doet de 65X10 wat we verwachten: meer zones (768 vs 480) leidt tot een betere controle van zichtbare halo’s. Zo veroorzaken ondertitels in donkere scènes op de X10 nauwelijks nog een zichtbaar effect op andere delen van het beeld. De X10 toont veel zwartdetail zonder het beeld te verwateren. Ook in onze scènes uit Gravity blijkt dat de sterren er wat flitsender uitzien op de X10, opnieuw zonder andere kwalijke gevolgen. Kleurweergave is op beide toestellen uitstekend.
De kalibratie van de ‘Movie’ beeldmode was erg goed, maar tijdens de testen merken we wel dat deze beeldmode bijzonder helder gekalibreerd is (bijna 400 nits, dat is aanzienlijk meer dan de meeste andere toestellen die in SDR rond de 250 nits zitten). Op zich is dat geen probleem, ware het niet dat blijkt dat local dimming van de achtergrondverlichting of de keuze van het testpatroon een enorme impact heeft. Wanneer we local dimming activeren stijgt de maximale helderheid naar bijna 1.000 nits en de gemiddelde gammawaarde zelfs naar 2,8. Dat leidt tot een bijna pseudo-HDR beeld maar dat is niet wat we willen in de film mode. Concreet betekent dit dat de content die je bekijkt een heel sterke invloed heeft op hoe die weergegeven wordt. Dat is iets dat we, zeker in de film beeldmodus, liever vermijden.
TCL heeft al deze opmerkingen bevestigd en liet weten dat er een patch voor onderweg is. Die zou zowel de maximale helderheid als impact op de gamma-curve in toom moeten houden.
TCL 65X10 – HDR
Met ondersteuning voor Dolby Vision en HDR10+, naast HDR10 en HLG is deze tv klaar voor alle HDR-content. Als de 65X10 ergens mee kan uitpakken is het zijn extreme piekluminantie. In de Film HDR beeldmodus, haalden we een piek van 1.965 nits op een 10% venster, een waarde die het toestel ook erg lang houdt, na ongeveer 30 seconden toonde de meter nog steeds 1950 nits. Op een volledig wit veld zet de X10 ook een record neer met 701 nits. Het quantum dot-scherm zorgt voor een kleurbereik van 71% Rec. 2020 en 97% DCI-P3. Je kan dus rekenen op erg intense lichtaccenten. Dat is ook duidelijk zichtbaar als we de X10 vergelijken naast de Samsung Q90R. De verschillen zijn klein, maar de X10 legt net iets beter witdetail en contrast voor. Dat is bijvoorbeeld zichtbaar in de foto hieronder waar de bloem iets meer detail heeft.
Ook in donkere scènes zijn de voordelen van het hoge aantal segmenten duidelijk. De onderstaande foto is sterk overbelicht maar toont wel dat de Samsung (links in beeld) het moeilijker heeft om donkere scènes in HDR van kleine lichtpunten te voorzien. De segmentgrenzen zijn duidelijker zichtbaar dan op de TCL 65X10.
De Bioscoop preset is heel goed gekalibreerd, maar heeft wel nog een aantal problemen. Zo clipt hij momenteel nog de donkerste tinten (5% en lager). Op een testpatroon konden we ook zien dat die donkerste tinten ernstig verkleuren. In donkere beelden kan de televisie soms beslissen om minder agressief te dimmen waardoor er plots wel zichtbare halo’s zijn.
De televisie houdt correct rekening met de metadata en toont alle noodzakelijk witdetail. Echter als de metadata 1.000 nits of lager aangeeft kan de tv soms beslissen om tonemapping toch tot de maximale helderheid van het scherm (~2000 nits) uit te voeren. Tot slot zagen we in de kleurweergave dat de helderste geeltinten nog wat naar oranje neigen.
Ook voor al deze opmerkingen kregen we bevestiging van TCL dat ze gekend zijn en in een volgende firmware patch aangepakt worden.
Kortom, het potentieel van de miniLED achtergrondverlichting is duidelijk, maar TCL moet de sturing ervan nog bijwerken.
TCL 65X10 – Gaming, Reflecties, Kijkhoek
Het VA-scherm komt met de gebruikelijke zwakke kijkhoek. Wie te ver uit het centrum zit, merkt dat contrast daalt en kleuren licht shiften. Daar moet hij duidelijk de Samsung Q90R voor laten gaan. Dankzij het grote aantal zones is het effect in donkere scènes wel minder dramatisch maar het blijft zichtbaar. Het scherm is ook gevoelig voor reflecties dus vermijd lichtbronnen die zichtbaar zijn in het scherm.
In de standaard beeldmodes is de input lag 89,6 ms. In de gaming mode daalt die naar 22,3 ms, een prima resultaat voor gamers. De tv ondersteunt helaas geen ALLM of VRR. De game mode echter automatisch ‘Black Frame Insertion’ te activeren, zonder ons de optie te geven dit uit te schakelen, ook dit is een bug zijn die nog gecorrigeerd moet worden.
TCL 65X10 – Geluidskwaliteit
De soundbar doet ons wat looks betreft onmiddellijk aan de Philips OLED934 denken. Het is een opvallend stuk, het steekt een ruim eind voor het toestel uit, en de afwerking is mooi. En daar blijft het niet bij. Het Onkyo label legt onze verwachtingen vrij hoog, maar de soundbar slaagt er in om die prima in te lossen. Geluidskwaliteit en volume zijn uitstekend. Zonder al te veel moeite vult de soundbar met een vermogen van 2×15 en 2×10 Watt de vrij grote testruimte met een aangename klank. Er zit flink wat bas in, heel wat ruimtelijk gevoel, en volle, heldere stemmen.
De film-preset kan ons echt overtuigen. De soundbar creëert een erg aangename en bijna tastbare surround, die je ook kunt inzetten om klassieke muziek als kerkconcert te beleven. De televisie ondersteunt ook Dolby Atmos. Als we onze gebruikelijke portie Metallica door de luidspreker duwen blijkt die vrij goed bestand tegen het geweld, enkel als we het volume boven 80 drijven horen we de tv de klank enigszins beperken om te ernstige oversturing te voorkomen.
TCL 65X10 – Conclusie
Met de 65X10 toont TCL dat er nog flink wat potentieel schuilt in LCD-technologie, zeker als je die combineert met een achtergrondverlichting met veel segmenten. Dat het toestel miniLEDs gebruikt moet je eerder zien als een technologie die die vele segmenten mogelijk maakt. MiniLED op zich maakt geen betere tv, meer segmenten in de achtergrondverlichting wel. Maar ook de aansturing van al die segmenten staat in voor een belangrijk deel van de beeldkwaliteit. En daar zagen we af en toe nog problemen bij de X10. Alhoewel TCL die bugs bevestigd heeft en een patch voorziet, heeft dat op dit moment nog een negatieve invloed op de score. Als TCL die problemen effectief kan wegwerken zien we de score mogelijk een punt stijgen.
Toch zijn we behoorlijk onder de indruk van de prestaties. De X10 zet uitmuntend contrast en zwart op het scherm, en kan dat combineren met een erg hoge helderheid, die zelfs de Samsung Q90R overtroeft. Quantum dots zorgen voor een enorm kleurpalet, ook bij hoge helderheid. En ondersteuning voor Dolby Vision en HDR10+ garandeert de beste HDR-ondersteuning. Ook de audioprestaties mogen gehoord worden. De Onkyo soundbar levert erg aangename klanken, met veel volume en een uitstekend surroundgevoel. Ook de prijs lijkt ons correct, die ligt in de buurt van concurrenten, en er zelfs nog iets onder.
Reacties (2)