Review: IKEA Trådfri – betaalbare slimme verlichting

IKEA zet vol in op het slimme huis. Eind vorig jaar introduceerde het bedrijf een assortiment met slimme lampen voor in huis en ook heeft IKEA zonnepanelen gelanceerd die je slimme huis van stroom kunnen voorzien. In oktober van vorig jaar is het assortiment verder uitgebreid met slimme lampen die kleuren kunnen weergeven en ondersteuning voor verschillende smart home-platformen. In deze review bekijken we de Trådfri slimme verlichting van IKEA.

Wat is IKEA Trådfri?

Slimme verlichting, te bedienen met een app of accessoire, kennen we inmiddels wel. Spelers als Hue, TP-Link en Osram hebben al uitgebreide assortimenten op de markt. Ook IKEA is sinds vorig jaar speler in deze markt. Je kunt al een tijdje naar IKEA voor de slimme Trådfri-lampen die met een app bediend kunnen worden. Deze lampen konden echter alleen wit licht weergeven. Sinds 1 oktober vorig jaar is het assortiment uitgebreid met nieuwe lampen die ook kleuren kunnen weergeven, en daarbij kun je lichtpanelen voor bijvoorbeeld kasten kopen. Alle lampen zijn te bedienen middels een afstandsbediening, een bewegingssensor en de app. Voor bediening middels de app is wel de Trådfri hub vereist.

IKEA zit echter niet stil, want het bedrijf heeft de afgelopen maanden diverse aankondigingen gedaan. Zo zijn de Trådfri-lampen compatibel met de Hue-lampen (Bridge) en kun je de lampen inmiddels bedienen met de Google Assistant, Apple Homekit (Siri) en Amazon Alexa. In deze review kijken we naar de Trådfri hub (32,95 euro), de witte ledlamp met bewegingssensor (27,95 euro) en de gekleurde ledlamp met dimmer (34,95 euro).

Met of zonder hub?

De sets die IKEA verkoopt, bijvoorbeeld de dimmer met lamp of de bewegingssensor met lamp, zijn als zodanig te gebruiken. Met de dimmer kun je de lichtsterkte instellen en met de bewegingssensor kun je aangeven hoelang een lamp aan moet staan als er beweging gedetecteerd wordt. Wil je echter meer uit de slimme verlichting halen dan dien je de hub aan te schaffen.

Met de verbindingshub kan je al je verlichting besturen met de bijgeleverde afstandsbediening of met de app. Je sluit de verbindingshub aan op je wifi-router en vervolgens download je de app voor iPhone of Android. Dankzij de hub en app krijg je de mogelijkheid om scenes aan te maken, de lampen met je smartphone te bedienen, timers in te stemmen, te dimmen, etc.

Design

Als we naar het design van de IKEA Trådfri lampen en accessoires kijken dan zijn we aardig positief. Ja, de producten zijn allemaal grotendeels van plastic gemaakt, voelen niet echt premium aan en hebben misschien een wat goedkoper ogend design dan we gewend zijn. Maar, daar gaan we niet over klagen want in de meeste gevallen zie je de lamp niet eens.

De lampen zelf zijn dus weinig bijzonder maar voelen stevig aan. De bewegingssensor en afstandsbediening zien er iets strakker uit, en met name van de ronde afstandsbediening zijn we fan. Deze puck – de afstandsbediening of dimmer – is voorzien van een rubberen rand zodat hij tegen een stootje kan en bovendien is er een magneet in het design verwerkt zodat je hem eenvoudig aan een kozijn of de koelkast plakt. Natuurlijk kun je hem ook middels het meegeleverde montagestukje en schroeven aan de muur bevestigen. Dit geldt ook voor de bewegingssensor, die overigens ook met een plakstrip komt.

Installatie

Als je de sets koopt, bijvoorbeeld een lamp met een bewegingssensor of een lamp met een dimmer (afstandsbediening), dan is de installatie kinderlijk eenvoudig. Je plaatst de lamp in de fitting en je kunt aan de slag want de twee producten zijn al gekoppeld. Je hebt hier de app niet voor nodig, maar dan heb je geen toegang tot eigen kleurinstellingen, timers, etc. Puur met de accessoires zijn de lampen prima te bedienen, al is het dus met beperktere mogelijkheden. Wil je een extra lamp aan een sensor of afstandsbediening hangen dan is er een fysieke handeling nodig. Je draait de lamp in de fitting, zet de lamp aan en houdt de pairing-knop op de accessoire (houd deze op 5cm afstand van de lamp) enkele seconden ingedrukt totdat de lamp reageert. Vervolgens zal ook de nieuwe lamp op de accessoire reageren. In tegenstelling tot Philips Hue is hier dus een fysieke handeling voor nodig, maar gelukkig een die zeer eenvoudig is.

Met bovenstaande heb je een mooi startpunt en kun je dus als beginnende gebruiker snel aan de slag, maar wil je nog meer mogelijkheden en flexibiliteit dan is de hub een vereiste. Deze zogenaamde gateway communiceert met de lampen en een app op je smartphone. De installatie van de hub is op papier ook eenvoudig; steek de hub in het stopcontact, sluit een netwerkkabel aan, download de Trådfri-app op je smartphone, scan de QR-code achterop de hub en je kunt aan de slag. De reeds geïnstalleerde lampen worden als het goed is direct herkend en dus kun je gaan spelen met de instellingen. Desgewenst kun je de lampen ook handmatig toevoegen.

Echter, onze app crashte bij het zoeken naar apparaten in het netwerk en dus moesten we handmatig de lampen en accessoires toevoegen. Dat had nogal wat voeten in de aarde want eigenlijk kwam het erop neer dat alles eerst gereset moest worden en je bij elke lamp en elk apparaat fysiek op een paar centimeter afstand moet pairen. Dus eerst moesten de afstandsbediening en bewegingssensor gereset worden, daarna moesten ze aan de gateway gekoppeld worden (je kunt lampen alleen toevoegen via een accessoire, dus niet direct als losse lamp) en daarna weer aan de lampen waar ze bij horen. Ook in dit proces zaten wat bugs; soms moest een accessoire drie keer gereset worden voordat deze werd herkend, en daarbij kregen we soms geen melding dat een lamp was toegevoegd waardoor we hopeloos bleven zoeken. De lamp bleek achter allang in de app te staan. Kortom, de installatie met de hub liep niet helemaal vloeiend, en als we het vergelijken met Hue dan is het toch een stuk complexer.

Een ander issue wat we tegenkwamen bij installatie is de afstand van de hub tot de eerste lamp die je koppelt. Wij hebben de hub op de derde verdieping staan en wilden beginnen met een lamp op de begane grond. Die afstand was voor het systeem iets te groot waardoor de lamp niet gevonden kon worden. Toen we begonnen met een lamp op de eerste verdieping en vervolgens een lamp koppelden op de begane grond werd de lamp wel gevonden. Dit komt omdat de lampen zelf ook als ‘repeater’ van het signaal dienen en dus het bereik van de gateway vergroten.

Bediening (app)

Maar, wanneer alles eenmaal gekoppeld en geordend is kun je aan de slag in de Trådfri-app, waar je overigens geen account voor hoeft aan te maken. Allereerst weer een bugje; nadat we alles gekoppeld hadden en de app weer eens wilden openen verscheen de melding dat we de ‘oude gateway’ niet meer konden gebruiken maar dat er wel een nieuwe gevonden was. Nou, dat leek ons zeer sterk en we hadden geen zin in een nieuw installatieproces. Na de app een paar keer geforceerd gesloten te hebben verdween de melding en verscheen gelukkig het gekoppelde systeem.

De app is een zeer simpele en netjes vormgegeven applicatie, met op het homescherm de ruimten die je aangemaakt hebt (bij installatie) en de daarin gekoppelde lampen. Je kunt via het homescherm de lampen compleet aanpassen. Zo is er een slider voor de helderheid en wanneer je op het gevulde rondje klikt kun je direct een sfeer (scene) selecteren of aanmaken. Klik je op het symbool van de lamp, dan kun je ook daar de helderheid wijzigen en de lamp in- of uitschakelen. Wat we wel missen is een aan- en uitknop op het homescherm.

Links bovenin de app vind je een menu waarmee je timers in kunt stellen, bijvoorbeeld voor wanneer je wakker wordt of wanneer je van huis gaat. Via een menu rechts bovenin kom je in de instellingen. Hier kun je de apparaten ordenen, namen (van lampen of ruimten) wijzigen en de software bijwerken. Ook kun je via dit menu stembediening via Google Assistant of Amazon Alexa inschakelen (momenteel alleen nog in het engels). Tot slot kun je via dit menu de IKEA-lampen integreren in Apple’s HomeKit. Dit is eenvoudig door via de Woning-app de code op de gateway te scannen. De lampen verschijnen daarna in de Woning-app en kunnen dus middels Siri en automatisering (Apple TV vereist) bediend worden.

De app biedt dus wat extra mogelijkheden ten opzichte van de afstandsbediening, waaronder het specifiek kiezen van kleuren, het instellen van timers en het zelf aanmaken van sferen voor de lampen. Ook kun je lampen zelf in groepen plaatsen en alles netjes ordenen op jouw manier. De witte lampen kunnen vanzelfsprekend alleen wittinten weergeven, de gekleurde lampen kunnen kleuren weergeven. Helaas krijg je maar een relatief klein aanbod aan kleuren te zien waar je uit kunt kiezen, wat toch jammer is. Er is geen kleurenwiel met alle kleuren van de regenboog beschikbaar.

Gebruik

Als alles eenmaal geïnstalleerd, gekoppeld en geordend is dan moet het natuurlijk ook fijn in het gebruik zijn. De app is in ieder geval eenvoudig en gebruiksvriendelijk, afgezien van wat bugs tijdens de installatie. Maar, zodra alles staat zijn de lampen perfect middels de afstandsbediening, sensor en app te bedienen. Hier en daar zit soms een kleine vertraging, wat alleen bij de bewegingssensor soms wat irritant is. Waar deze vertraging precies inzit is niet duidelijk want de reactietijd wisselt nogal.

Daarbij is zoals hierboven al genoemd het aantal kleuren waar je uit kunt kiezen niet groot en dat de lampen wel veel kleuren kunnen weergeven blijkt wel als je ze aan Hue koppelt (waarover hieronder meer). Wellicht kan dit via een software-update voor de app nog verbeterd worden. Ook ontbreekt buitenshuisbediening en geofencing. Met de eerste optie kun je ook als je weg van huis bent de lampen bedienen en met de tweede optie schakelen geselecteerde lampen automatisch in of uit wanneer je weg van huis gaat of thuiskomt. Beide opties zien we in de toekomst graag terug omdat ze daadwerkelijk een toegevoegde waarde hebben.

Waar we IKEA wel voor moeten prijzen is het toevoegen van nieuwe mogelijkheden en het ondersteunen van Philips Hue. Onder de nieuwe mogelijkheden vallen Apple’s HomeKit, Amazon Alexa en de Google Assistant. Je hebt dus tal van extra manieren om de lampen te bedienen, ook al zijn Alexa en de Google Assistant in Nederland nog niet echt bruikbaar omdat ze geen Nederlands spreken. Maar, IKEA denkt dus wel mee en wil je een optimale ervaring met meerdere keuzemogelijkheden bieden. Ook het feit dat je de lampen aan je Hue bridge kunt toevoegen is een belangrijke vooruitgang. Je kunt je Hue-systeem immers goedkoper uitbreiden of na het IKEA-systeem gebruikt te hebben dit uitbreiden met Hue.

Als we kijken naar de lichtkwaliteit dan valt op dat de IKEA-lampen iets minder helder zijn dan de Philips Hue-lampen. Het verschil is bij de gekleurde lamp ruim 200 lumen en dat valt wel op als je ze in dezelfde ruimte zet. Gebruik je de witte lamp dan is dit verschil niet aanwezig aangezien deze 1000 lumen aan helderheid biedt. Dat gezegd hebbende zijn de kleuren die weergegeven worden fraai en intens.

De accessoires, in ons geval de afstandsbediening en de bewegingssensor, doen hun werk prima. Ze werken goed, alleen is het jammer dat je de afstandsbediening niet zelf kunt instellen. Ik zou graag zelf bepalen door welke sferen gebladerd wordt met de afstandsbediening. Nu bepaalt IKEA dat en dat beperkt de mogelijkheden om je eigen sfeer te creëren.

Overigens geldt de bediening middels een sensor of afstandsbediening ook meteen voor de hele groep, zowel bij het dimmen als het kiezen van de kleur of het uitschakelen. Hierdoor kun je ook niet lekker met kleuren spelen binnen een groep als je de afstandsbediening gebruikt. De bewegingssensor is ook niet via de app in te stellen, maar achterop de sensor heb je de mogelijkheid om de werking bij een bepaalde hoeveelheid licht (bij benadering) en het aantal minuten dat de lampen aan moeten staan (bij benadering) in te stellen.

Smarthome-integratie

Een deel van de smarthome-integratie hebben we al besproken; de ondersteuning van Google Assistant, Amazon Alexa en Apple’s HomeKit. Het gebruik van deze platformen is eenvoudig. Zo hoef je voor integratie met HomeKit alleen maar de code op de gateway te scannen en je kunt aan de slag. Wanneer je overigens HomeKit gebruikt opent dit wel extra mogelijkheden die IKEA zelf niet biedt, waaronder de bediening buitenshuis (Apple TV vereist). Voor Alexa heeft IKEA een skill ontwikkeld die je via de Alexa-app installeert, waarna je de lampen in ruimten kunt plaatsen en middels stemcommando’s kunt bedienen.

Maar, het is dus ook mogelijk de IKEA Trådfri-lampen aan de Hue bridge toe te voegen, al zouden we dat niet direct aanraden als het niet noodzakelijk is. Je moet immers eerst alle lampen die je aan Hue wilt koppelen updaten naar de nieuwste firmware en daarna resetten. Vervolgens zet je de lamp uit, zoek je via de Hue-app naar nieuwe lampen en zet je tijdens dat proces de lamp die je toegevoegd wilt hebben weer aan. Zet wel al je Hue-lampen uit. Eenmaal gevonden wordt de Trådfri-lamp aan de Hue-app toegevoegd, wat voor Hue-gebruikers één systeem en meerdere kleur- en sfeermogelijkheden betekent. Echter, de accessoires van Trådfri kunnen niet aan Hue gekoppeld worden en zijn in dit geval dan ook niet meer bruikbaar. Daarbij reageert niet alles altijd even snel en soepel zodra je Trådfri met Hue gaat mengen. Soms blijven de Trådfri-lampen aanstaan terwijl je de lampen juist uitzet. Daarbij kun je de Trådfri-lampen niet in HomeKit gebruiken zodra ze aan Hue gekoppeld zijn, en tot slot kun je de lampen alleen updaten als ze aan de Trådfri-hub hangen waardoor je ze dus weer van Hue moet loskoppelen, aan de hub moet koppelen, moet resetten en aan Hue moet koppelen. Het werkt allemaal wel, maar soms is het ‘hit and mis’. Wil je er meer over lezen dan verwijzen we je naar deze pagina.

Conclusie

Al met al moeten we zeggen dat IKEA een simpel en goedkoop (eigenlijk goedkoper) alternatief voor Philips Hue biedt. Het Trådfri-systeem heeft nog wat haken en ogen maar die haken en ogen zien we vooral tijdens de installatie terug. Eenmaal geïnstalleerd werkt alles bijna vlekkeloos en kun je vanuit die basis je huis voorzien van slimme verlichting. Ja, er is zeker ruimte voor verbetering, waaronder het toevoegen van meer kleurmogelijkheden en het personaliseren van de afstandsbediening. Ook zien we graag een update van de app met simpelweg een aan- en uitknop op het homescherm, plus mogelijkheden voor geofencing en bediening buitenshuis terug. Trådfri is een prima systeem om kennis te maken met slimme verlichting en je kunt het zo slim maken als je zelf wilt want de app is niet eens noodzakelijk. Het prijsverschil met Hue is kijkend naar een starterset misschien niet heel groot maar zodra je gaat uitbreiden met losse lampen zul je met het systeem van IKEA een stuk goedkoper uitzijn. Hue zouden we willen omschrijven als een volwassen systeem met vele mogelijkheden voor de diegenen die definitief de overstap naar slimme verlichting willen maken en daar ook alles uit willen halen. Trådfri is een relatief betaalbaar instapsysteem om kennis met slimme verlichting te maken, en we hopen dat IKEA doorzet zodat we over een tijdje ook dit systeem volwassen en ‘bugvrij’ kunnen noemen.