Review: FinkTeam Kim monitor luidsprekers bij iEar’ Tilburg

Doelbewust anders

Aangezien iEar’ de enige dealer in Nederland is, toog ik op een hete dag naar het dicht bij mijn woonplaats gelegen Noord-Brabantse Tilburg. Voor wie het nog niet weet (en dat worden er steeds minder vanwege de jaarlijks door deze winkel gehouden show in het Willem II-stadion), behoort iEar’ tot de groep grotere audio/video-detaillisten van ons land. Daarbij is het niet het aantal van twee winkels (Amsterdam en Tilburg) dat voor het rotsvaste en gedegen imago zorgt, als veel meer de prachtige aankleding, zorg en perfectie die beide filialen uitstralen. Mooi en bijzonder aan de winkel in Tilburg is zowel het enorm brede als ook diepe assortiment. Maar pas echt speciaal wordt het wanneer blijkt dat van veel gevoerde merken zelfs het hele assortiment wordt aangeboden! De FinkTeam Kim-luidsprekers kom ik tegen in de grote ‘high-end’ luisterruimte van het door prachtig industrieel erfgoed getypeerde pand.

(H)eerlijk consumeren

Doordat ik al vaker in deze Brabantse hifi-‘tempel’ ben geweest, ben ik niet meer verbaasd over hetgeen ik allemaal om mij heen zie. Maar wie hier nog nooit is geweest is kijkt zijn ogen al snel uit. Wat te denken van maar liefst vijf demo-ruimtes, een huiskamer met Dolby Atmos-systeem en een streaming audio- en televisielounge. Binnen deze ruimtes is de grote ‘high-end’ studio mijn winkellocatie voor deze productbespreking. En hij is ook werkelijk groot met een breedte van zo’n 7 meter en lengte van 12 meter. Het vertrek is verder in tweeën gedeeld zodat er permanent twee complete systemen tegelijkertijd staan opgesteld. Op de beide achterwanden na, waar de audioracks met te demonstreren componenten staan opgesteld, zijn verder alle muren geflankeerd door luidsprekers. Heel veel luidsprekers zelfs met een merkenrange die loopt van Vivid tot Bowers & Wilkens en van KEF, Dynaudio tot Focal (zelfs de prestigieuze Grande Utopia is hier aanwezig) en natuurlijk de modellen van FinkTeam. Laat ik beginnen met te vertellen dat zowel de grotere ‘Borg’ (die in de verte wel iets weg heeft van een sarcofaag) als de meer basaal aandoende Kim-monitor, beslist geen luidsprekers uit het bestaande standaard luidsprekerboekje zijn. Nee, dit zijn duidelijk ontwerpen van een team dat veel meer naar de functie en techniek kijkt dan naar de trend en smaak van de dag. In eerste instantie heeft dit op mij de uitwerking dat de Kim best wat uit de toon valt binnen het gelikte overige assortiment van iEar’. Hier dus geen gebogen kastvormen in pianolak en geen duur CNC aluminium draaiwerk waardoor bij bepaalde lichtinval fraaie regenboogkleuren bij gebogen delen kunnen ontstaan.

Stoere ‘dude’

Nee, deze FinkTeam Kim (85,4 cm hoog, 30 cm breed en 31 cm diep – maten inclusief standaard) valt het beste te omschrijven als een stoere ‘dude’. En ondanks de basale vormtaal (waarover zo meer) blijkt het model van dichtbij weliswaar robuust, maar ook tot in het kleinste detail zorgvuldig afgewerkt. Dat uit zich in de fraaie afdekring rond de zelf ontwikkelde mid/bas-driver met papieren conus, waardoor er geen schroeven zichtbaar zijn. Maar ook in het zorgvuldig aangebrachte smetteloze lakwerk (zowel bij matlak als het pianolak van de premium-uitvoeringen) en het mooie echte houtfineer (ebbenhout of walnoot). Kortom: aan een FinkTeam-ontwerp moet je visueel even wennen, maar net zoals de reclame van Rivella-frisdrank is het eerst ‘een beetje vreemd maar daarna wel lekker’. Dat lekkere wordt alsmaar smaakvoller naarmate ik verder in het concept duik. Eigenaar Karl-Heinz Fink heeft er het volgende over te zeggen. “Het definiëren van een nieuw model voor een relatief nieuw bedrijf op de markt is altijd een uitdaging. Met model Borg hebben we ons tweede model tot een succes gemaakt door innovatie en meer van hetzelfde te combineren.

Maar voor ons derde model Kim, was er eigenlijk geen duidelijke richting. Onze dealers en distributeurs vroegen om zowel een duurder model als een goedkoper model en dat zonder duidelijke onderbouwing. Dus deden we maar waar we goed in zijn – een mix van innovatie en typische FinkTeam-kenmerken zoals de AMT-tweeter en papieren midwoofer. Het zou ook een luidspreker moeten worden die we zelf zouden willen gebruiken. Dus iets werkelijk leuks. De grootste uitdaging was om een luidspreker te ontwerpen die de Borg-innovaties zou bevatten, maar tegelijkertijd ook een verkoopprijs waarmee we meer mensen zouden kunnen bereiken zonder aan kwaliteit in te boeten. Een paar basisontwerpprincipes zijn hetzelfde gebleven. Een reflexsysteem met een papieren conische woofer met een massieve magneet, een tweeweg-constructie met AMT-tweeter en een kast die zo goed en solide is gebouwd dat hij geen ongewenste kleuring veroorzaakt. Een sterk geoptimaliseerd wisselfilter met hoogwaardige onderdelen vormt de ruggengraat van ieder FinkTeam-ontwerp en werd dus ook in de Kim geïmplementeerd.”

Compleet andere lage tonen benadering

“Maar wat misschien nog wel het meeste van de hedendaagse gebaande paden afwijkt, is dat we een behuizing wensten die enerzijds groot genoeg zou zijn om realistische lage frequenties en muzikale schaalgrootte te leveren, maar anderzijds klein genoeg om relatief discreet te zijn. Het model moest bovendien laag genoeg zijn om niet boven vensterbanken en ramen uit te komen en goed in staat zijn om dicht bij wanden te plaatsen zonder boembas. Hoewel je zelf al het typerende robuuste en stoere karakter hebt opgemerkt, zijn onze kasten zowel van binnen als van buiten echte kunstwerken. Daarbij vervult de constructie twee cruciale taken. Als eerste is dat om de aandrijfeenheden zonder verdere toegevoegde kleuring hun werk te laten doen. Maar ook mag de kast zo min mogelijk eigen energie uitstralen. Het heeft geen zin om ultramoderne luidsprekerunits te ontwerpen en wisselfilters met perfecte overgangen te creëren, als de kast zijn eigen invloeden ongewenst op de voorgrond laat treden.”

Terug van kleine naar grotere woofers

“Wat je ook vast zal zijn opgevallen is de bovengemiddelde breedte van 30 cm. De trend voor slanke luidsprekers is gestart in de jaren tachtig. Maar slanke luidsprekers vragen ook kleinere mid/bass units. In die periode ging de klassieke tweeweg-luidspreker van een acht inch met een 19 mm tweeter naar een zes en een half, naar een vijf en soms zelfs vier inch mid/bass-unit! De tweeters gingen tegelijkertijd naar 25 of 29 mm. Gelukkig hebben betere materialen en lijmen enorme veranderingen mogelijk gemaakt in het vermogen, maximale uitslag en betrouwbaarheid. Hierdoor zijn vandaag de dag zelfs serieus kleine units in staat tot verrast goede prestaties. Maar aangezien we met de Kim een luidspreker wilden ontwerpen die we zelf zouden willen gebruiken, wilden we toch liever in de richting van een meer robuuste acht inch mid/bas-unit gaan. Uit onze lessen tijdens de ontwikkeling van de Borg hebben we geleerd dat een mid/bas-unit van een ‘oversized’ magneet moet worden voorzien. In eerste instantie zou dit zorgen voor een Q-factor (zegt iets over de hoorbaarheid van de resonantiefrequentie) die eigenlijk te laag is en alleen daardoor al de laagfrequente prestaties zou verminderen. Maar in combinatie met een hoger dan gemiddelde weerstand van de primaire inductor die de driver voedt, wordt de Q-factor weer gecorrigeerd. Hierdoor ontstaat een zeer zuivere en nauwkeurige bas die bij de Kim reikt tot een diepe 32 Hz.”

Air Motion Transformer

“Omdat we deze zo graag gebruiken is ook in de Kim de toegepaste tweeter weer een exemplaar volgens het Air Motion Transformer (AMT) principe. Een tweeter die werkt volgens de principes die zijn opgesteld door zijn uitvinder Dr. Oskar Heil. Het exemplaar dat wij toepassen is ontwikkeld door de bekende Duitse fabrikant Mundorf en speciaal op onze specificaties en behoeftes afgestemd. Onze variant heeft een sterk, 25 µm dik, geplooid Kapton-membraan met 50 µm dikke aluminium strips. Dit materiaal heeft een uitstekende interne demping, wat resulteert in een bijzonder lage vervorming. We hebben een uniek etsproces ontwikkeld om het te produceren en de diafragmaconfiguratie is geoptimaliseerd door middel van vele tests. De keuze voor deze specifieke 110 mm AMT-tweeter heeft te maken met de brede spreiding in horizontale richting. Dit geeft een mooi stereo-effect over een breed luistergebied. De verticale richtingsgevoeligheid wordt bewust gecontroleerd. Dit om vloer- en plafondreflecties die de beeldvorming kunnen schaden en de beoogde afbeeldingshoogte verminderen, zoveel mogelijk te minimaliseren.”

Basreflex maar dan (uiteraard) anders

“Reflexpoorten of geventileerde behuizingen zetten al jaren best veel muziekliefhebbers op het verkeerde been. Dit heeft te maken met het gegeven dat ze in de loop der jaren (te?) veel luidsprekers hebben gehoord met slecht ontworpen poorten. Een slecht systeemontwerp produceert langzame, klonterige en slecht getimede bas en velen zijn daardoor vastbesloten dat dit schijnbaar een vast onderdeel van alle luidsprekers is die van een poort zijn voorzien. Door een luidspreker van een goede poort te voorzien, ontstaat er aanzienlijk meer laagfrequente belastbaarheid, is er meer bas in de belangrijke lage octaven en met tweewegluidsprekers kunnen de middentonen extra realisme krijgen. De poort in de vorm van een sleuf die in het achterpaneel van de Kim is geïntegreerd, is afgestemd op 37 Hz. Een extra resonator in anti-fase genaamd CleanPort verwijdert de pijpresonantie van de hoofdpoort.”

Bijzonder achterpaneel

“Hoewel het achterpaneel met de luidsprekeraansluitingen vaak een sluitpost is, hebben we bij de Kim ook hier niet op bezuinigd en voor twee connectoren (single wiring) gekozen die vervaardigd zijn van vernikkeld massief koper en ontworpen voor lage weerstand en hoge connectiviteit. Om de luidsprekers optimaal op de ruimte af te stemmen hebben we zowel voor het hoog als het laag twee extra bedieningselementen toegevoegd. Als eerste een regelaar voor het hoogbereik die het hoog vanaf 3 kHz oplopend met een halve dB versterkt of met dezelfde waarde verzwakt. De andere regelaar biedt een keuze uit drie standen voor de demping die past bij de gebruikte versterker. Stand 1 is de standaardwaarde die past bij transistorversterkers, deze bezitten een goede dempingsfactor. Stand 2 is bedoeld voor versterkers met een lagere dempingsfactor en ruimtes die hinder hebben van laagfrequente problemen. Stand 3 is de ideale stand voor buizenversterkers.”

Luisteren

Na dit uitgebreide maar wat mij betreft duidelijke en heldere betoog van Karl-Heinz is het nu de hoogste tijd voor de lakmoes-proef. Laat ik allereerst duidelijk zijn dat u dit verslag niet als een volledige test moet zien. De reden is dat er ondanks de fraaie iEar’ luisterruimte te veel parameters zijn die ik zelf niet in de hand heb. Toch kan er wel sprake zijn van een goed en adequaat belevingsverslag en dat heeft alles te maken met de bereidwillige inzet van het winkelteam. Zo zijn op mijn verzoek zo’n beetje alle goede versterkers van de winkel uitgeprobeerd om tot een optimaal samenspel en eindresultaat te komen. Ik vond het heel prettig dat als bron voor een Grimm MU1 muziek server met Mola Mola Tambaqui DAC is gekozen. Prettig in de zin dat dit ook voor mij inmiddels al twee jaar mijn eigen vaste streaming referentie is en ik enorm goed bekend ben met hun weergave eigenschappen. Als versterker heeft iEar’ uiteindelijk gekozen voor de grote en zware McIntosh MA9500. Het is het op één na topmodel van dit robuuste, eigenzinnige, Amerikaanse merk. Behalve een prettige hoge dosis stroom, gegenereerd door zijn robuuste voeding met 2 x 300 watt vermogen, staat de versterker ook bekend om zijn gedetailleerde en enigszins warme weergave. Bekabeling is hoofdzakelijk van het Amerikaanse AudioQuest met een ‘Robin Hood’ als luidsprekerkabel en een ‘Earth’ als interlink. Ondanks dat de ruimte letterlijk volgepakt staat met de ‘crème de la crème’ van de bekende serieuze commerciële luidsprekerfabrikanten, etaleert de Kim vanaf het eerste moment meteen een geheel eigen geluid. Dit heeft enerzijds te maken met het afwijkende maar na enige gewenning ook smakelijke uiterlijk, maar anderzijds betreft het zeker ook de afwijkende klank. In welke mate dit afwijkend is ga ik u nu proberen uit te leggen. Het begint er al mee dat u waarschijnlijk door de relatief grote woofer in een voor een monitor opvallend grote kast, vast een ‘lekker’ vet en stevig laag in combinatie met een direct ‘Duits’ in your face geluid verwacht.  Maar niets blijkt minder waar. Eigenlijk is het eerste wat ik waarneem een opvallend fraai en vooral heel verfijnde, rustige en vooral geciviliseerde weergave. Nu zou u kunnen zeggen: ‘Typisch zo’n snelle AMT-tweeter.’ en daar zit ook zeker een kern van waarheid in. Want deze tweeter is behalve heel informatief ook ‘smooth’ en bijzonder evenwichtig qua tonale balans en afstraalgedrag. Toch heeft deze civilisatie zeker ook te maken met de grote controle en zeggingskracht in het laag. Nu zijn in de iEar’ ‘high-end’ luisterruimte best veel maatregelen genomen om tot een goede akoestiek te komen. Maar wat ik hoor gaat veel verder dan alleen de positieve invloeden van deze ruimte.

Woonomgeving geschikte luidspreker

Het is meer dat FinkTeam heel goed naar realistische woonomgevingen heeft gekeken en vervolgens heel treffend de problematiek van dat soort ruimtes (vaak wat kaal door weinig aankleding wat tot heftige resonantiepieken en een boemend laag kan leiden) in het Kim-ontwerp heeft aangepakt. In eerste instantie kan dit zelfs even de indruk geven dat er wat weinig of een wel heel lichtvoetig laag aanwezig is. Maar wanneer ik bijvoorbeeld muziek van het laatste album ‘IN’ van de in Californië woonachtige gitarist en toetsenist David Helpling ten gehore breng, verandert het beeld meteen. Het laag is ook nu best subtiel aanwezig, maar het is ook enorm goed gedefinieerd, loopt mooi diep door – zeker voor een monitor – en draagt de muziek daadwerkelijk. Wat ‘IN’ ook heel treffend laat horen is de schone weergave en het hoge oplossend vermogen. Het nummer Only What’s Been Taken start bijvoorbeeld met een heel scala aan subtiele pulsgeluidjes. De Kim laat als geen ander horen in welk deel van het overigens mooi brede en opvallend ruime stereobeeld deze geluiden ontstaan. Terwijl ook bij de opbouwende muzikale complexiteit, er geen moment is dat het geluid dichtloopt. Wel is een opmerking op zijn plaats dat deze luidsprekers in bepaalde mate kritisch zijn. Je wordt als luisteraar nooit al te heftig om de oren geslagen met opnamefouten in de muziek, maar deze FinkTeam-loot veegt ze zeker ook niet onder het vloerkleed. Dus heeft een album accenten in het hoog of middengebied, dan word je daar als toehoorder zeker op attent gemaakt. In een paar gevallen waren opnamefouten zelfs dermate sterk aanwezig dat ik besloot om de tweeter een stapje af te zwakken. Dat bood meteen soelaas, waardoor je ook minder goed geregistreerde muziek beter kunt verteren.

Verrassend emotioneel

Met zijn balans, die ook zeker fans van elektrostaten, magneto-staten, actieve DSP-gecontroleerde speakers en open baffle-ontwerpen zullen kunnen bekoren, vind ik het verrassend dat de Kim als een soort van kameleon ook een andere kant van zijn bijzondere ontwerp kan laten zien. Wanneer ik namelijk verder ga in mijn muzikale reis en terecht kom bij het prachtige album ‘Temptation’ van de Canadese zangeres Chantal Chamberland en het nummer Beautiful Life, verrassen de luidsprekers mij met een ontzettend mooie interpretatie. Ik heb dit nummer inmiddels al over zoveel weergevers gehoord, dat ik bijna gevloerd word door de enorm luchtige, fijnzinnige, gevoelige en volstrekt natuurlijk aandoende variant die de Kim er van maakt. Echt prachtig en zelfs ontroerend om zo te horen. Voordat u nu valt over mijn zin ‘welke variant de Kim er van maakt’, wil ik vooropstellen dat iedere luidspreker er uiteindelijk toch min of meer een eigen versie van maakt. Dus wat u hoort is altijd een samenspel van akoestiek, kabels, systeem, software en natuurlijk de luidsprekers zelf. Dezelfde muziek en opname klinkt dus bij iedereen weer anders. Hoewel ik het niet in een andere ruimte heb kunnen verifiëren, heb ik het gevoel dat deze, en mogelijk ook de andere twee FinkTeam-modellen, relatief ongevoelig zijn voor de plek waar men ze neerzet. Een hele mooie en waardevolle eigenschap die de kers op de taart is bij deze opvallend goed in een woonomgeving te integreren weergevers.

Conclusie

Zoekt u een paar luidsprekers die eigenlijk de zoveelste variant vormen op de overal zichtbare zelfde vormtaal, sla dit verhaal dan maar snel over. Want deze FinkTeam Kim-weergevers zijn allesbehalve standaard ‘kijk mij nu’ klonen. Dat begint al met de bijgeleverde ranke stands die een integraal onderdeel van het concept vormen. Door hun geringe gewicht en open structuur slaan ze geen akoestische energie op en reflecteren ze ook geen ongewenst geluid. Daarbij hellen de luidsprekers de in het concept meegenomen beoogde 5 graden naar achteren, wat voor optimale integratie van beide units zorgt. Maar deze Kim is gelukkig nog veel meer want het is gewoon ontzettend prettig dat de ontwerpers ook de gewone woonomgeving hebben meegenomen. Ze kunnen dus gemakkelijk binnen veel interieurs worden geïntegreerd en hebben ook nog eens door hun gecontroleerde afstraalgedrag aanzienlijk minder last van reflecties. Als extra bonus kunnen de woofers op het gedrag van de gebruikte versterker worden afgestemd, terwijl ook het hoog op subtiele maar wel duidelijk hoorbare wijze op uw smaak en kamerakoestiek kunnen worden aangepast. De weergave zelf heeft tenslotte wel wat weg van de in de het begin van de vorige alinea genoemde luidsprekerconcepten. Dus snel, open, ruimtelijk en gecontroleerd, maar tegelijkertijd ook voorzien van precies de juiste hoeveelheid kleur en aanstekelijkheid. De enige te nemen horde die ik vooraf zou kunnen zien aankomen betreft de vormgeving. Hoewel de afwerking en verkrijgbare uitvoeringen top zijn, zorgt de voor hedendaagse maatstaven behoorlijk forse breedte best wel voor een soort retrogevoel. Anderzijds vind ik ze na enige gewenning ook best stoer overkomen en als de weergave verder zo goed en homogeen is, sluit je het ontwerp toch snel in je hart. Echte aanraders voor mensen die niet bang zijn een keer buiten de gebaande paden te treden.

Prijzen:

FinkTeam Kim 11.990 euro per paar

Importeur: IDC Klaassen, Tel: 0172-219 00 99, e-mail: idc@idc-klaassen.com, www.idc-klaassen.com 

Winkel Nederland: iEar’ | Ultimate sound and vision, Tel: 088-544 3510, e-mail: iear@iear.nl, www.iear.nl