Review: Canor Audio Virtus I2 – Een warme gloed maar ook kracht

Dertig jaar aan de slag

Canor Audio een nieuw merk noemen is niet bepaald correct. Het mag niet de grote naambekendheid bezitten van andere hifi-bedrijven, het gaat hier niet om een kleine bouwer die ergens in een bescheiden atelier huist. Het is net omgekeerd. Je mag het gerust de grootste audiofabrikant noemen die niemand kent, want al sinds de jaren negentig is het vanuit het Slovaakse Prešov actief met het produceren van hifi-apparatuur voor bekende merken. Dat doet het nog altijd vanuit twee hoogtechnologische fabrieken, onder meer voor een aantal heel bekende audiomerken. Het heeft als OEM-fabrikant een heel goede naam, onder meer vanwege de geleverde kwaliteit.

Een aantal jaren geleden besloot Canor om de eigen kennis te combineren met de voorliefde voor buizenversterking, en onder eigen naam toestellen uit te brengen. Buizen zitten echt in het DNA van het merk, vandaar ook de alomtegenwoordigheid van oranje verlichting op hun toestellen. Tegelijkertijd hebben de Slovaken ook hybride versterkers en bronnen in het assortiment. En zelfs een eenzame solid-state-versterker, die Canor volgens eigen zeggen creëerde om aan te tonen dat ze ook deze techniek onder de knie hebben. Dat is heel typisch voor het bedrijf; het zijn echte techneuten die graag hun designs perfectioneren. Je hebt in de hifi-wereld natuurlijk wel meer ingenieurs die graag hun eigen obsessie achternajagen. De toestellen die uit die speurtocht dan uitvloeien klinken vaak goed, maar ogen doorgaans weinig gelikt. Of zijn niet echt afgestemd op wat de muziekliefhebber echt wil. Dat heb je niet bij Canor, misschien wel omdat ze zoveel producten voor derden hebben gebouwd. De Canor-versterkers, incluis de nieuwe Virtus I2 die we hier bekijken, zitten verpakt in fijn afgewerkte behuizingen uit geanodiseerd en geborsteld aluminium. Er wordt ook consistent een designtaal toegepast die een geslaagd resultaat oplevert. Ja, daar horen (dimbare) oranje verlichting en displays bij, echt een kenmerk van Canor. De Canor Audio Virtus I2 heeft een adviesprijs van 8.999 euro.

Upgraden is makkelijk

De Virtus I2 is de opvolger van AI 1.10 die in 2019 geïntroduceerd werd. Net als dat oudere model worden er bij deze volledige analoge geïntegreerde versterker vier KT88-buizen toegepast om een beloofd vermogen van 2 x 40 Watt te leveren. Dat is wat je krijgt in een ultra-lineaire modus, kies je voor de fijnzinnigere triode-modus dan heb je minder watts om mee te spelen. Dat schakelen tussen modi doe je onmiddellijk via een knop op de voorkant van de versterker. Als je niet zo bekend bent met buizenversterking lijkt 2 x 40 Watt misschien weinig – en dat is het ook vergeleken met solid-state klasse D-technologieën die je snel honderd watt (of veel meer) bieden. De KT88’s zijn echter in de buizenwereld krachtigere exemplaren, waardoor je in de context van buizenversterking kunt spreken van aardig wat vermogen. Hoe dan ook, de Virtus I2 is daarmee geen eindbaas-versterker die de moeilijkste luidsprekers tot de hoogste volumes zal aansturen. Dat is ook niet de bedoeling – en een zwak ding is het ook weer niet. We konden er bijvoorbeeld tijdens het testen vlot een paar Canton Reference 7’s en een set Focal Sopra N°2’s mee aansturen.

Canor voorziet wel een unieke monoblockmodus die het upgraden van het vermogen makkelijker maakt. Bij een klassieke monoblock-opstelling heb je twee eindtrappen die door één voorversterker worden aangestuurd. Bij de Virtus I2 heb je die controleur niet nodig. Je sluit een tweede exemplaar aan via de voorziene monoblock-aansluiting, waarna de eerste functioneert als voorversterker en een van de twee stereokanalen voor z’n rekening neemt. Het is natuurlijk niet goedkoop om te doen, maar wel relatief gezien betaalbaarder dan overschakelen op een traditioneel monoblock-systeem.

Sterk staaltje techniek

Technisch uitpakken doet Canor graag, en bij deze hoger gepositioneerde Virtus I2 is dat zeker het geval. In deze prijsklasse is het immers niet voldoende dat de hoofdlijnen in orde zijn. Ook de details moeten kloppen.

Er is bijvoorbeeld de CMT-technologie toegepast, waarbij ongebruikte delen van de printplaat worden verwijderd. Dat gebeurt meestal niet, maar door dit wél te doen bekomt de fabrikant de voordelen van bedrade verbindingen tussen componenten. Omdat er lege ruimte is – lucht dus – tussen de sporen op de printplaat, is er minder elektrische interactie tussen die bedrading op de PCB. Dat is bij een buizenversterker nog belangrijk dan bij solid-stateontwerpen.

Nog een opvallend keuze is die voor een kostbare stepped attenuator voor de volumeregeling. Bij het stiller of luider zetten van de muziek hoor je hem in actie. Elke stap van 1 dB gebeurt met een luide klik. Daar draait het natuurlijk niet om, wél dat dit analoge onderdeel zo is ontworpen om de geluidskwaliteit niet negatief te beïnvloeden. Het is ontworpen om een goede kanaalscheiding te bieden, wat bijdraagt aan de helder opgebouwde soundstage die tijdens het testen meermaals opviel.

Hup, oranje

De Virtus I2 presenteert zich als typisch een Canor-versterker. En dat is zeker geen slechte zaak. Al helemaal niet als je niet zo dol bent op de retrodesigns die er bij de meeste buizenversterkers wordt gehanteerd. Elegante lijnen en een hedendaags design betekenen dat je weliswaar geen gloeiende buizen te zien krijgt, maar wel een gestroomlijnd apparaat.

Zoals gebruikelijk bij Canor kun je de versterker in twee kleuren krijgen: een zwart of zilver geborsteld aluminium, met bovenaan kunstig aangebrachte uitsparingen waardoor je de buizen kunt zien. Vorig jaar bezochten we de Canor-fabriek in Prešov (Oost-Slovakije, bij het Tatra-gebergte), en ontdekten op twee locaties een verrassend hoogtechnologische productie. In één fabriek ligt de nadruk op alles wat met chips en printplaten te maken heeft, bij een ander, groter gebouw gebeurt assemblage van de toestellen en de fabricage van de metalen behuizingen. De productie bij Canor is, onder meer door dat OEM-werk, op veel grotere schaal dan bij andere fabrikanten. We waren verbaasd bij het zien van onder meer een grote installatie voor het anodiseren van metalen panelen, iets dat de meeste merken overlaten aan een gespecialiseerde toeleverancier.

Bij beide kleuruitvoeringen van de Virtus I2 loopt er een zwarte glasstrook over de hele breedte van de voorkant, met daarachter een display in dot-matrix-stijl. Ook dat zie je bij bijna alle Canors. Het merk hanteert zelfs zo consistent dat je probleemloos apparaten uit de hogere of lagere lijn kunt combineren met de Virtus I2. Dat is handig, want de Premium-lijn mist momenteel bijvoorbeeld een DAC. Die vind je wel bij de goedkopere Performance-lijn, in de vorm van de DAC 2.10 die een ESS-chipgedeelte aanvult met buizenversterking. Als je kijkt naar wat er in de Premium-familie nog beschikbaar is qua bronnen, dan is er een fraaie cd-speler met buizentrap (de CD 1.10) en de gloednieuwe gebalanceerde Asterion V2 phono-voorversterker. Met, jawel, buizen. We gaven het al aan: het merk is echt dol op buizentechnologie.

Testen op een hoger niveau

Tijdens ons fabrieksbezoek zagen we dat Canor z’n reputatie als buizenspecialist heel serieus neemt. Het gaat heel ver in het testen en combineren van de buizen die in hun toestellen worden ingebouwd. Uiteraard besteden de meeste bouwers van buizenversterkers wel de nodige aandacht bij het selecteren van onderdelen. Dat is nodig. Buizen zijn afkomstig van een handvol fabrikanten uit China, Rusland, de V.S. of andere landen, maar naargelang de bron zit er veel kwaliteitsverschil op de geleverde onderdelen. Sowieso is er een zekere natuurlijke variatie bij de technische eigenschappen van een vacuümbuis. Omdat je in een versterker met paren moet werken en die liefst dezelfde karakteristieken bezitten, worden er in de fabriek metingen gemaakt om paren te vormen. Op basis van eigen metingen weet Canor dat die paren zelden echt goed bij elkaar passen, onder meer omdat de eigenschappen van een buis pas stabiliseren na een bepaalde werktijd. Daarom onderwerpen de Slovaken alle buizen aan een intense burn-in van 200 uur, worden ze helemaal uitgemeten en in kaart gebracht, en worden er koppels gevormd die beter bij elkaar passen.

Een bijkomend voordeel van de doorgedreven methodologie van Canor is dat het bedrijf de eigenschappen van de gebruikte vacuümbuizen in een bepaalde versterker helemaal in kaart brengt. Als er dan ooit een defect ontstaat, kan Canor de gegevens opzoeken en een buis leveren die zo goed mogelijk op de vorige lijkt. Hierdoor blijft de versterker na een buizenwissel hetzelfde klinken.

Wellicht zal een dealer de Virtus I2 bij je thuis komen leveren en installeren. Maar doe je het zelf, dan zal je even je mouwen moeten opstropen. Zoals meestal bij een buizenversterker worden de buizen in een aparte doos geleverd en moet je de versterker openen om ze te plaatsen. Dat is niet bepaald moeilijk; je krijgt de juiste schroevendraaier meegeleverd en duidelijke instructies. De buizen zijn bovendien genummerd, net als hun sokkels.

Even geduld

Er is iets heel verleidelijks aan het geluid dat wordt geproduceerd door de Virtus I2. Het combineert veel van de dingen die je associeert met een buizenversterker met zaken die je eerder bij een transistorversterker verwacht. De organische, rijke klank die zorgt voor een emotionelere luisterervaring is zeker aanwezig, maar ook het vermogen om snel te reageren op dynamische veranderingen. Dat is zeker zo in de krachtigere en wat neutralere ultra-lineaire modus. Met de Canton Reference 7-speakers konden we zo genieten van een lekkere rauwe versie van ‘Old Engine Oil’ van The Budos Band. De vervormde gitaren in dit nummer rollen sowieso opwindend uit een versterker zoals dit, we noteren bovendien dat de Virtus I2 snelheid en ritme goed overbrengt. Het is geen slome, warme versterker.

In de triode-modus wordt er wat luchtigheid toegevoegd, wat helpt om het geluidsbeeld en de plaatsing van instrumenten uit te breiden. Dat overtuigde om langer in deze modus te blijven luisteren, hoewel je dan inboet qua vermogen.

Naast de Cantons, was de Virtus I2 een goede match met de vertrouwde Focal Sopra N°2 luidsprekers. Natuurlijk is zelfs een buizenversterker op basis van KT88-buizen verre van een krachtpatser; beide van deze luidsprekers zullen meer vermogen vereisen als je ze naar hun maximale prestaties wilt drijven. Toch konden we met beide speakermodellen gerust luid en goed spelen.

Zoals bij de meeste buizenversterkers, kun je de Virtus I2 niet zomaar inschakelen en direct naar muziek luisteren. Wat geduld is nodig, terwijl de versterker het speciaal ontworpen voorverwarmingscircuit z’n werk laat doen. Praktisch gezien betekent dit dat de versterker een minuut nodig heeft om op te warmen voordat hij kan worden gebruikt. Dit zou de levensduur van de buizen verlengen, maar had ook als voordeel dat de Canor-versterker bijna onmiddellijk klonk zoals het hoorde.

Ondanks z’n leeftijd blijft ‘Jazzmatazz vol.1’ een fijne hiphop-funk-jazz-cross-over album om op de platenspeler te leggen. We doen dus precies dat, en bekomen zo een volledig analoog muzieksysteem. De blauwe vinylversie draaien we op een Pro-Ject X2 B met een Quintet Red-element, via een Pro-Ject Phono Box S3 B aangesloten op de Canor. Hier is het wat moeilijker kiezen tussen de ultra-lineaire en triode modus. Het eerste brengt zeker op dynamisch vlak meer vreugde, waardoor die hip-hop ritmes op ‘No Time To Play’ veel overtuigender uit de speakers rollen. Maar de triode modus zorgt wel voor een stukje extra detail erbij, wat die funkgitaar aan de rechterzijde net wat fijner doet uitkomen. En ook een ruimtelijkere weergave. Welke van de twee modi je juist kiest, de Virtus I2 blijft wel een zeker karakter uitstralen. De typische buizenklank is er wel, wat maakt voor een volle, warme luisterervaring, maar het is dankzij die KT88-buizen wel krachtiger en met meer controle.

Pure emotie

We streamen ook, via Roon naar een iFi Audio NEO Stream die aan een T+A DAC200 hangt. Onder meer ‘i/o’ van Peter Gabriel komt langs, een album dat we in de voorbije maanden wel vaker hebben afgespeeld. Heel uitdagend is het niet naar de Virtus 2 toe, maar de geslaagde productie van ‘Panopticom’ wordt wel mooi uitgelicht op onze Focals. De Virtus I2 zet een soundstage neer die heel goed gedefinieerd is en waarop zaken als de akoestische gitaar authentiek en herkenbaar worden neergezet. Dat stukje warmte dat er wordt toegevoegd heeft een echte meerwaarde, vooral bij de vocalen, en maakt een popsong als ‘The Court’ net iets minder afstandelijk.

Josin – echte naam Arabella Rauch – kennen we vooral als een zangeres die opduikt op albums van Ólafur Arnalds. Maar de Duits-Koreaanse artieste toonde met ‘In the Blank Space’ uit 2018 dat ze ook zelf een fraai album kon afleveren. Met Thom Yorke als inspiratiebron voelt ‘Healing’ op dat album eveneens aan als een knipoog naar triphopbands zoals Massive Attack en Tricky. De ruime productie en trage, indringende beats zouden zo bij die bands passen. Met z’n meditatieve sfeer die rond veel van de tracks hangt, past het album perfect bij de Virtus I2. Het warme, ietwat fellere karakter van de versterker creëerde een omhullende luisterervaring, met analoge synthesizersounds die met precies de juiste hoeveelheid diepte en massa worden neergezet. Het was mooi om te horen hoe de Virtus I2 zich mooi nestelt tussen meer analytische versterkers en modellen die gaan voor een ontspannen aanpak. Het beste van beide werelden, zo leek het wel. Dit werd nog meer benadrukt tijdens de intro van ‘Burning (for a new start)’, zeker wanneer dat nummer overging in een meer galmrijke fase met een cello. Het karakter van dat instrument werd heel meeslepend neergezet. Het gezang van Josin brengt de Canor heerlijk levensecht, wat we ook merkten toen we via de Roon Radio-functie bij ‘The Bottom Line’ op Arnald’s Sunrise Session II EP uitkwamen. Dit was een van die nummers waarbij de triode-modus zich toonde als interessanter om naar te luisteren, zelfs als de dynamiek soms wat aan impact verloor. Niet erg, want waar het om draait was er altijd: muziek met emotie overbrengen.

Conclusie

Met de Virtus I2 zet Canor een significante stap vooruit om zich te vestigen als vaste waarde in de hifi-wereld. Hoewel het Slovaakse bedrijf al dertig jaar met veel succes producten bouwt, blijft het nog voor velen een onbekende naam. Onterecht, want kijkende naar de bouwkwaliteit, technische innovatie en bovenal de rijke, omhullende klank dan spreek je over een merk dat bij de wereldtop behoort. De Virtus I2 is bovendien een versterker die dankzij slimme keuzes door de ontwerpers heel veel juist doet, met name muziek spelen op een manier die je raakt.