Fezz Audio – Dealer event bij importeur Penhold

Begin 2025 organiseert Fezz importeur Penhold een dealer event en maak ik voor het eerst kennis met de allernieuwste hifi componenten van de ambitieuze Poolse fabrikant, waarvan een groot deel is voorzien van romantisch opgloeiende buizen. Tijdens mijn bezoek maak ik kennis met Maciej Lachowski, CEO van Fezz Audio en zijn broer Tomasz Lachowski, mede-eigenaar van transformatorfabrikant Toroidy. Twee gedreven en bovenal uiterst sympathieke ondernemers die behalve over een flinke dosis gezonde humor ook een grote liefde voor muziek hebben. Het bedrijf is, zoals zoveel audiofabrikanten, uit de liefde voor muziek ontstaan. Al stellen de broers liever dat het nu zo succesvolle Fezz Audio eigenlijk uit één grote mislukking is ontstaan. Ik weet niet hoe dit op jou overkomt, maar mijn interesse is in elk geval gewekt.

Historie van Fezz Audio

Fezz Audio is onderdeel van Toroidy, een van de drie grootste transformatorfabrikanten van Europa en is gevestigd in de Podlasie-regio van het prachtige noordoosten van Polen. De transformatorfabrikant is in 1992 opgericht door vader Lech Lachowski en heeft tijdens het bestaan verschillende octrooien vastgelegd. Het lijkt voor beide broers dus een logische stap om in de voetsporen van vader Lech te treden en de transformator-business onverkort voort te zetten. En zo geschiedde het. Nadat Maciej in 2002 en broer Tomasz in 2005 beide de opleiding aan de plaatselijke academie hebben afgerond komen ze in het familiebedrijf werken.

Tomasz heeft, net als zijn broer Maciej, een grote passie voor muziek en bovenal voor een kwalitatief goede weergave van de muziek. Hierom is twee jaar aan tijd en geld geïnvesteerd in de ontwikkeling van een optimaal presterende uitgangstransformator voor het gebruik in buizenversterkers, want deze hadden ze nog niet in het leveringsprogramma. Zo’n uitgangstrafo is namelijk de meest belangrijke schakel tussen buis en luidspreker. De wereld lag dus aan de voeten. De ideale uitgangstransformator beschikt over superieure elektrische parameters zoals een vlakke frequentie response over de gehele audiobandbreedte, een ultra lage THD en een hoge Q-factor. Nadat de uitgangstransformator van Toroidy de gewenste eigenschappen heeft, wordt er getracht deze hoogwaardig presterende transformatoren bij fabrikanten van buizenversterkers te promoten. Alleen niemand bleek geïnteresseerd in deze vreemde ronde ringkern transformators. De oude vertrouwde c-kern transformator was immers de vormfactor waar men aan gewend was. De door Tomasz ontwikkelde ringkerntransformator paste visueel niet in dit plaatje.

Omdat beide broers overtuigd zijn van de sublieme kwaliteiten van de uitgangstransformator, ontwerpt Maciej een buizenversterker om tijdens de audioshow van 2015 in Warschau de kwaliteiten van de uitgangstransformator aan het publiek te demonstreren. Deze show loopt wederom uit op een mislukking. Niemand bleek namelijk geïnteresseerd in de transformators, maar hadden daarentegen wel oren naar de versterker die Maciej voor dit doel in elkaar had geknutseld. Wie had kunnen denken dat dit aan de basis stond van het nu zo succesvolle bedrijf waar ze destijds nog geen naam voor hadden. En over de naam gesproken, ook hier zit een grappig verhaal aan. Familie Lachowski is groot liefhebber van honden. De dochter van Maciej kan op jonge leeftijd het Poolse woord voor hond, dat wordt uitgesproken als “Pièz”, niet goed uitspreken en klinkt meer als “fèz”. Hierop grapt zijn vrouw dat ze dit moeten opschrijven omdat dit later misschien nog eens van pas komt. En dan kan het zomaar zijn dat je in de toekomst een buizenversterker ontwerpt die dankzij jouw jonge dochter de naam “Fezz” draagt.

Blikvanger

Nadat het bedrijf Fezz Audio als onderdeel van Toroidy wordt opgericht, neemt Maciej de taak als CEO op zich. En wat doe je vervolgens als elke trotse CEO van jouw bedrijf? Je zet jouw eerste eigen buizenversterker trots thuis in de woonkamer neer zodat iedereen deze kan zien en bovenal kan beluisteren. Tot afkeer van de vrouw des huizes helaas, die de buizenbak niet in het interieur vindt passen. Hierom zoekt Fezz Audio in 2019 de samenwerking met een Poolse designstudio Kabo & Pydo van Katarzyna Borkowska en Tomasz Pydo die er twee jaar over doen een eigentijdse vormgeving te ontwerpen waarmee deze versterkers tot blikvanger van de huiskamer worden getransformeerd. Hierbij heeft de in zeven kleuren verkrijgbare behuizing mooie strakke vormen met afgeronde hoeken gekregen. Ook de buizenkooi met plexiglazen front transformeert van een noodzakelijke safety feature naar een prachtige aanvulling op het designer object. Dit alles blijkt geen verspilde moeite en het design wordt zelfs bekroond met een begeerlijke Red-Dot design award.

Alle zogenaamde mislukkingen en de hier op volgende stappen die worden genomen dragen dus in hoge mate bij aan het succes van Fezz Audio. De kwalitatief hoogwaardige transformatoren, het slimme bias-circuit, de laagdrempelige bediening waarmee iedereen in het huishouden intuïtief naar muziek kan luisteren en de functionaliteit die er bij de bouw kan worden ingebouwd slaan direct aan bij muziekliefhebbers wereldwijd. En die eerste versterker uit 2015 waar het allemaal mee begon? Deze staat sinds de introductie ervan nog steeds dagelijks in huis te spelen. En dit met de allereerste set buizen.

Snelgroeiend productprogramma

Sinds de review van de fraaie in het groen uitgevoerde Fezz Titania Evolution in een eerdere uitgave van zusterblad Music Emotion heeft de ambitieuze fabrikant echter niet stilgezeten. Sindsdien is het leveringsprogramma dat voornamelijk bestond uit geïntegreerde buizenversterkers namelijk aangevuld met voorversterkers, eindversterkers, DAC’s, een hoofdtelefoonversterker én meerdere phonostages. Hierbij heeft de fabrikant niet enkel haar eigen ambities gerealiseerd, maar heeft bovenal geluisterd naar de reacties uit de markt. Reacties van dealers, media en bovenal van de klant. Dat hier iets moois uit kan ontstaan bewijst de nieuwe in licentie geproduceerde Equinox buizen-DAC die samen met Lukasz Fikus van Lampizator is ontwikkeld. Hiervan is ook een Prestige-variant leverbaar. Deze is eveneens uitgerust met twee zalige 12AU7 buisjes maar beschikt als extra over een gebalanceerde output stage en XLR-uitgangen. Nieuw voor 2025 is de technologisch vooruitstrevende Fezz Olympia versterker met een intelligent microprocessor gestuurd bias circuit. Ik mag natuurlijk de single-ended Fezz Mira Ceti en de Lybra versterkers niet vergeten die zijn uitgerust met 300B-buizen. Een geliefd buizentype waar de afgelopen jaren grote vraag naar was en nog in de line-up ontbrak.

Wanneer je de indruk hebt dat een buizenversterker enkel is gericht op de vermogende muziekliefhebber, dan is het goed te melden dat de prijs van een buizenversterker van Fezz Audio net zo aantrekkelijk is als het uiterlijk van deze versterkers. De line-up begint al bij de interessante geïntegreerde Alfa Lupi buizenversterker. Deze instapper is voorzien van vier PCL86 buisjes en levert een uitgangsvermogen van tweemaal 10 watt. Een mooie stap hierboven is de Silver Luna Prestige en is uitgerust met twee EL34 eindbuizen en twee ECC83/6N2P drivers. Deze levert een hoger uitgangsvermogen en kan zowel in triode en tetrode worden geschakeld voor de gewenste klanksignatuur. De eerder besproken Titania is voorzien van vier in push-pull geschakelde KT88 eindbuizen en twee 12AX7 drivers.

De nieuwe Mira Ceti 300B is, zoals de modelnaam al doet vermoeden, uitgerust met twee 300B-buizen. Deze single-ended buizenversterker levert een klasse A-uitgangsvermogen van 8 watt en levert de klank waarvoor deze specifieke buis zo geliefd is in de buizenwereld. Verlang je meer vermogen, dan is de keuze voor de geheel in klasse A opererende Lybra met een dubbele 300B buis per kanaal beslist een interessante keuze. Alle buizenversterkers kunnen vanuit de fabriek worden voorzien van home-theater doorvoer, subwoofer uitgang of een bluetooth ontvanger waarmee je over een versterker beschikt met een optimale flexibiliteit en gebruiksgemak. Hebben we het dan toch over gebruiksgemak, behalve buizenversterkers heeft Fezz ook fraaie geïntegreerde solid state versterkers in haar leveringsprogramma opgenomen. Hierbij heb je de keuze tussen de geheel analoog uitgevoerde Torus 5040 of het luxere Torus 5060 topmodel voorzien van bluetooth ontvanger, DAC en MM-phonostage.

Gebruik je als vinylliefhebber een kwalitatief goed MC-element, dan is het belangrijk dat je eveneens een kwalitatief goede step-up transformator gebruikt. Fezz heeft hiervoor zeer recent de Argentum X10 (20 dB versterking) en X20 (26 dB versterking) aan het programma toegevoegd en deze zijn, uiteraard, voorzien van een speciaal hiervoor ontwikkelde Toroidy step-up transformator waarmee elk detail en alle emotie uit de groef naar de luisteraar wordt overgebracht. Voor vinylliefhebbers die nog niet over een phonostage beschikken levert Fezz ook een fraaie Gratia MM/MC solid state phonostage en geheel nieuw voor 2025 is de prachtige Gratia Prestige MK2. De Gratia Prestige MK2 is in tegenstelling tot de Gratia voorzien van een buizenstage en beschikt deze ook over een separate MM en MC ingang waarmee de signaalwegen nog verder zijn geoptimaliseerd. Zowel de gain en de load van beide MM en MC stages zijn bij dit Prestige MK2 topmodel nauwkeurig in stapjes in te stellen voor het gebruikte met elk type platenspeler element.

De stap naar buizen overwegen?

Een klein deel van de lezers zal al dagelijks met een buizenversterker van muziek genieten, terwijl het overgrote deel waarschijnlijk met een solid state exemplaar speelt. Niets mis mee, want beide technieken presteren subliem en hebben een geheel eigen publiek. Toch zijn er steeds meer muziekliefhebbers uit het solid state kamp die met een schuin oog naar de fraai opgloeiende buisjes kijken en zich telkens weer afvragen of er niet een buizenversterker bij kan worden gekocht om deze eens zelf uit te proberen. Om de prijs hoef je het niet te laten, want zeker de buizenversterkers van Fezz zijn uiterst competitief geprijsd. De belangrijkste drempel waar potentiële nieuwe aanwas tegenaan kijkt is het frequentere onderhoud en de gelimiteerde levensduur van de buizen.

Buizen gaan inderdaad niet zo lang mee als een transistor of FET, maar moderne buizen gaan tegenwoordig al wel veel langer mee dan de fabrikant deze met een levensduur van zo’n 3000 uur voorschrijft. Om potentiële drempels weg te nemen past Fezz bovendien een slimme biasregeling toe die de biasstroom automatisch op het gewenste niveau houdt. Gaat er een buis stuk, dan schakelt de versterker razendsnel in beveiliging waarmee er geen verdere schade in de keten optreedt. De corresponderende controle-LED laat dan zien welk buisje vervangen dient te worden. Vervolgens hoef je alleen maar het serienummer van jouw versterker aan Fezz door te geven en ontvang je binnen een paar dagen het juiste vervangingsbuisje voor jouw versterker. In de nieuwe Olympia modellen is deze techniek nog eens sterk verbeterd. Hier introduceert Fezz voor het eerst een microprocessor gestuurde biasregeling waarmee de buizen nog langer meegaan omdat de biasstroom niet meer verloopt door de invloed van veroudering van de buizen. Dit betekent dat je niets meer hoeft te doen dan de versterker aanzetten, deze lekker warm laten worden en een muziekalbum opzetten waarna je tot in lengte van jaren zorgeloos kunt genieten van jouw favoriete muziek.

Wat een groot voordeel van een buizenversterker is, is dat deze gemakkelijk op jouw luidsprekers kan worden afgestemd met zoiets simpels als het vervangen van een driverbuis. Vervang je deze buis met hetzelfde type van een andere producent, dan maak je ofwel het laag wat strakker, het geluid wat warmer of juist wat sneller en analytischer. Dit is met een solid state-versterker niet mogelijk en het fijne van een buizenversterker is dat je dit allemaal zelf kunt doen met het simpel uitnemen van een oude en terugplaatsen van een nieuwe driverbuis. Hier hoef je geen buizenkenner voor te zijn. Heb je namelijk wat hulp nodig bij de luiste keuze van de buis, dan mag je hier zelfs contact over opnemen met Fezz. Wanneer je aan hen doorgeeft waar je mee speelt en welke richting je uit wilt, dan kan de Poolse fabrikant je uitstekend over het juiste type buis adviseren. Ook biedt Fezz de mogelijkheid om de standaard meegeleverde buizen af fabriek alvast te vervangen door een set upgrade buizen voor een interessante meerprijs. Hiermee ervaar je direct al een mooie extra stap in geluidsbeleving en is iets dat ik persoonlijk zou overwegen bij het plaatsen van de bestelling.

Solid state

Het overgrote deel van de tijdens het dealer event gepresenteerde hifi-componenten is voorzien van buizen, maar sommige modellen zijn daarentegen solid state ontworpen. De Sagita-voorversterker, de Gaia-, Gaia Mini- en Gratia phono-voorversterkers en de eerdergenoemde geïntegreerde Torus versterkers zijn hier goede voorbeelden van. Bij de op buizentechniek gebaseerde geïntegreerde en eindversterkers is er een onderscheid tussen single-ended en push-pull ontwerpen. De single-ended versterkers, zoals de Lybra, Mira Ceti en Silver Luna Prestige hebben door het gebruik van een enkele eindbuis een lager klasse A uitgangsvermogen dan de push-pull modellen, maar klinken erg verfijnd. De push-pull modellen leveren een hoger uitgangsvermogen en kunnen beter overweg met minder gevoelige luidsprekers. Afhankelijk van jouw smaak of luidsprekerkeuze biedt Fezz de versterkers met verschillende buizen variërend van PCL86 instapbuisjes, EL34’s, KT88’s en de in audiofiele kringen zeer geliefde 300B buizen. Welk type buizenversterker of buisvariant je ook kiest, alle buizenversterkers zijn voorzien van een unieke door Fezz ontwikkelde uitgangstransformator waarmee de Fezz buizenversterkers al sinds de 2015 audioshow in Warschau klasse overstijgende prestaties leveren.

Tot slot…

Ondanks dat ik al eventjes bekend ben met de fraai ogende buizenversterkers van Fezz, ben ik positief verrast hoe snel deze jonge fabrikant in staat is om een volwassen productportfolio samen te stellen en door kort op de markt te staan zo actief in kan spelen op de wensen van de consument. De geluidskwaliteit die ik zelf met de buizenversterkers van Fezz Audio heb ervaren is niets minder dan indrukwekkend en verwacht een vergelijkbare indruk met de nieuwe versterkermodellen, DAC’s en phonostages.

Wordt vervolgd.

Fezz Audio, www.fezzaudio.com

Penhold, www.penhold.nl