Fabrieksbezoek: Hepta – Moderne muziektechniek in maatwerkkostuum

Dat de Nederlandse luidsprekerindustrie een serieuze plek inneemt op het wereldtoneel behoeft geen verder betoog. Geliefde merknamen als Hepta, Audiolab, Translator en Driade hebben het voor een overgroot deel beneden het zeeniveau gelegen vaderland, maar ook ver buiten de landsgrenzen vele jaren gedomineerd. Enkelen hebben het hoofd zelfs boven water weten te houden. Eén van de merken die gedurende haar bestaan zeewaardig bleek is Hepta. Dit trotse bedrijf wordt al decennialang gestuwd door de muziekliefhebbende kracht van Cris Rutgers en kom je wel eens op een hifi show, dan ben je Cris beslist al eens tegengekomen. Waarschijnlijk wel meerdere keren tijdens dezelfde show, althans zo ervaar ik dit zelf telkens weer. Nooit een saai moment, want hoe vaak je hem ook tegenkomt hij is altijd in voor een gezellig praatje. Welke verbindende rol Cris als eigenaar van dit trotse luidsprekermerk vele jaren in de industrie heeft vervuld en wat dit met de eerdergenoemde merknamen te maken heeft, daar kom ik later op terug. Nu is het eerst tijd voor een bezoek aan Hepta Design Audio in Westzaan.

Geschiedenis

Hepta is bij het grote publiek vooral bekend als luidsprekerfabrikant, maar wat velen niet weten is dat het familiebedrijf in 1955 als meubelmakerij is gestart vanaf de Prinsengracht in Amsterdam. In 1968 produceert Hepta de eerste hifi luidspreker en dit is eigenlijk vanuit hobby ontstaan. Nadat het in Amsterdam gevestigde familiebedrijf uit haar jasje knapt keert het bedrijf in 1976 terug naar Zaandam waar de familie oorspronkelijk vandaan komt en betrekt de onderneming vier naast elkaar gelegen woonhuizen waar op de begane grond een ruime houtwerkplaats is gevestigd. Zoon Cris heeft een werktuigbouw achtergrond en maakt de eerste houtbewerkingsmachine voor zijn vader waarmee de productie flink wordt opgevoerd en hiermee tevens deuren opent voor andere fabrikanten van luidsprekers. Eind jaren ‘70 komt Cris in de zaak en bouwt het aantal Hepta winkels flink uit. Na de eeuwwisseling verandert de markt en met de komst van het internet sluiten vele winkels de deuren. Ook Cris neemt in deze periode het besluit om alleen verder te gaan in het ontwerpen en bouwen van Hepta luidsprekers, aangevuld met de verkoop van audiocomponenten. Hij huurt hiervoor een bedrijfsunit en gaat voor de productie van de luidsprekers de samenwerking aan met meubelmakers.

Tijdens mijn rit naar het bezoekadres kijk ik na het verlaten van de snelweg mijn ogen uit. Het weidse uitzicht over het door moeras gedomineerde landschap met de karakteristieke houten huisjes stralen rust uit en dat voelt haast surrealistisch in de huidige drukke maatschappij. Het voelt alsof ik met het nemen van een bocht honderd jaar in de tijd terugreis. Bij aankomst aan de Zeilenmakerstraat betreed ik bij binnenkomst op de begane grond eerst de werkplaats van Hepta. Behalve een flinke collectie aan historische meetapparatuur staat hier ook professionele houtbewerkingsapparatuur opgesteld. Niet zozeer voor eigen productiedoeleinden, maar meer voor het bouwen van prototypes en upgrade werkzaamheden. Het gehele ontwikkelstadium van nieuwe luidsprekerlijnen wordt in eigen huis gedaan en de seriematige productie wordt vervolgens uitbesteed aan meubelfabrikanten waarvan we er vandaag een zullen bezoeken.

Hepta in de 21e eeuw

Heb je nog niet eerder van Hepta gehoord, wat ik me eigenlijk niet kan voorstellen, dan zul je de merknamen Audiolab, Translator en Driade vast wel kennen. Ik wist het zelf niet, maar het blijkt dat Hepta naast de productie van Hepta luidsprekers in het verleden voor meerdere merken de luidsprekerkasten heeft vervaardigd, waaronder voor de eerdergenoemde merknamen. Met name de zeskantige Driade sculpturen met de ingewikkelde vormen uit de jaren ‘80 en ’90 zijn hierbij het vermelden waard. Tegenwoordig is dit relatief eenvoudig via CNC-technieken te realiseren, destijds was dit lastiger. Deze waren dus afkomstig uit de werkplaats van Hepta.

Tegenwoordig richt Hepta zich naast het ontwikkelen van nieuwe Hepta vloerstaanders, monitors en individuele maatwerk oplossingen voornamelijk op het restaureren en upgraden van vintage Hepta luidsprekers. Deze blijken tot op de dag van vandaag nog bijzonder gewild en in de werkplaats bevinden zich op dit moment diverse vintage Hepta luidsprekers die wat liefde nodig hebben. Sommige van deze luidsprekers zijn optisch nog in nieuwstaat, anderen hebben een natuurlijk patina. Deze worden ofwel door de huidige eigenaars aangeboden voor een tweede of derde levensfase of zijn op weg naar een nieuwe eigenaar en wachten om te worden opgewaardeerd naar de laatste stand der techniek. Hierna presteren deze vintage modellen volgens Cris zelfs beter dan nieuw.

Soms betekent dit het reconen of vervangen van een driver in combinatie met het opwaarderen van het wisselfilter met moderne spoelen, voor luidsprekers ontworpen condensatoren en interne bekabeling. Oudere tweeters van, met name Audax, worden vervangen voor moderne softdome exemplaren. Deze leveren na een filteraanpassing een bredere frequentieresponse waarmee de geluidskwaliteit een flinke stap toeneemt. Cris vertelt me dat de oude Hepta speakers na het upgraden een significante toename van het hoog oplossend vermogen laten horen, dat het laag dieper doorloopt en vooral beter gecontroleerd wordt weergegeven. Dankzij de hogere transparantie, grotere geluidsdiepte en de betere gelaagdheid beluister je delen in de muziek die voorheen verborgen bleven, terwijl zowel het karakteristieke Hepta karakter als het vertrouwde uiterlijk onveranderd blijft.

Luisteren naar high-end meubelstukken

Vervolgens presenteert Cris me op de eerste verdieping van het pand de huidige luidsprekermodellen en de nieuwe muziekoplossingen van Hepta waarbij lifestyle en individualisme centraal staan. Dit zijn exclusief voor de klant ontworpen meubelstukken waarin soundmodules van Hepta zijn opgenomen. Deze modules zijn direct afgeleid van de huidige luidsprekermodellen en klinken vrijwel identiek. Hiermee beantwoordt Hepta aan de toenemende vraag naar persoonlijk interieurdesign gecombineerd met een kwalitatief goed geluid. Net als bij de bouw van de conventionele luidsprekers maakt Hepta bij deze designermeubelen gebruik van Amerikaans noten en Europees eiken. Hierbij zijn de baffles waarin de drivers zijn gemonteerd uitgevoerd uit massief hout en de intern verstevigde klankkast zelf is vervaardigd uit 18 of 22 millimeter gefineerd of met kwartslak afgewerkt MDF. Zoals al eerder vermeld vertrouwt Hepta hierbij op het vakmanschap van lokale meubelbouwers. De vloerstaande en boekenplank luidsprekers van Hepta worden overigens bij dezelfde meubelmakers vervaardigd en hebben eveneens een foutloze fit en finish.

Het front van het meubel is uit een enkel houten paneel vervaardigd waarbij de houtnerven netjes doorlopen over de verschillende kastdelen. Het zijn juist deze kleine details waarmee een goede meubelbouwer zich onderscheidt. Bij deze maatwerkmeubels is er voor de klant een ruime keuze aan hifi componenten beschikbaar. Cris werkt bij dergelijke maatwerkoplossingen relatief vaak met de Bluesound Powernode. Deze is gemakkelijk te integreren, streamt vrijwel elke vorm van muziek en de bediening werkt bovenal heerlijk intuïtief. Kies je liever voor een traditionele hifi set al dan niet met bijbehorende luidsprekers, dan vind je met populaire merken als Marantz, NAD, Bluesound, Roksan, Cambridge Audio, Musical Fidelity, Temporal Coherence of met andere merken waar Cris dealer van is een uitstekende match.

Hoogwaardig maatwerk

Bij serieproducties van de hifi luidsprekers en soundmodules werkt Cris zoals eerder vermeld samen met meubelmakers Jacco Bakker uit Heerhugowaard en Banzbord uit Vlaardingen. Banzbord is sinds 1965 een bekende naam in de meubelmakerij en is vooral bekend van de zwevend gemonteerde wandsystemen waarbij het eens gepatenteerde ophangsysteem onzichtbaar is weggewerkt. Jacco Bakker richt zich sinds 1996 op de totaalinrichting van woningen. Hierbij kan deze fabrikant van unieke one-off designs tot complete maatwerkkeukens leveren. Beide meubelmakers maken gebruik van de soundmodules van Hepta om het entertainmentsysteem onzichtbaar weg te werken in het meubilair zonder hierbij in te leveren in geluidskwaliteit. Dit is een uitstekend alternatief voor de vaak ingrijpende en kostbare custom installaties waarbij je al snel hulp van een aannemer nodig hebt. Heeft de klant een specifiek idee, dan kan dit in de werkplaats worden vervaardigd en vervolgens zorgt Hepta voor de elektronische montage en invulling van het gewenste entertainmentsysteem.

Na de korte update over de hedendaagse bedrijfsactiviteiten en de partners waarmee wordt samengewerkt bezoek ik samen met Cris productiepartner Jacco Bakker in het nabijgelegen Heerhugowaard. Wanneer we het bedrijfspand via de ruim opgezette werkplaats betreden valt het me direct op dat deze brandschoon en netjes opgeruimd is. Getrainde technici staan de klant voor en tijdens het productieproces bij om de individuele ontwerpen met een fractie van een millimeter nauwkeurigheid te vervaardigen. Hypermoderne CNC-apparatuur staat met een mooie onderlinge ruimte van elkaar opgesteld en zie in de hoek van de werkplaats een speciale machine die houtstof en zaagafval perst tot houtpallets. De netheid heeft dus niet zozeer te maken met ons bezoek, maar heeft vooral te maken met duurzaamheid en hergebruik. Dit past weer heel mooi bij het circulaire en milieubewuste karakter van het hedendaagse Hepta.

Vervolgens breng ik een bezoek aan de showroom op de eerste verdieping waar behalve meubels, woonaccessoires en keukens ook de maatwerkmeubels staan opgesteld die zijn voorzien van de Hepta soundmodules. Het streven naar individualisme gaat ver bij Jacco Bakker. Een van de meubels is zelfs met een speciale koperlak afgewerkt waarbij deze na verloop van tijd en tijdens het gebruik meer en meer gaat leven. Bij elke vingerafdruk verandert het uiterlijk van de lak en geeft het een uniek patina aan dit eigentijds vormgegeven meubel. Is dit iets te modern voor je en zoek je een design dat meer past bij jouw designermeubilair uit de jaren ’50, ’60 of ’70 van de vorige eeuw dan is dit, al dan niet voorzien van een designtwist, in een hierbij passende stijl leverbaar.

Genieten in stereo en surround

Nu rest me alleen de vraag hoe een dergelijk maatwerkoplossing in de praktijk klinkt en hiervoor keren we weer terug naar het kantoor in Westzaan. Ondanks dat Hepta werkelijk prachtig vormgegeven conventionele hifi luidprekers vervaardigt, richt ik me vandaag uitsluitend op mijn indrukken van de soundmodules waarop de maatwerkoplossingen in samenwerking met Jacco Bakker en Banzbord zijn gebaseerd.

Ik begin de luistersessie met de bescheiden ogende soundmodules die in het meubel zijn gemonteerd. Deze zijn afgeleid van de Hepta 8 boekenplank luidsprekers en zijn buitengewoon aangenaam om naar te luisteren. Wanneer ik er heel eerlijk over ben heb ik niet het idee naar de geïntegreerde soundmodules te luisteren, maar eerder naar een set conventionele luidsprekers. Ondanks dat de speakers een relatief korte onderlinge afstand tot elkaar hebben zijn de imaging eigenschappen onverwacht goed. Het ruimtelijke stereo effect is prima en zang wordt netjes uit het fantoomcentrum weergegeven. De laagweergave gaat een flink stuk de diepte in, maar wordt nooit vermoeiend. Alles klinkt lekker losjes, dynamisch en vooral heerlijk ontspannen. De definitie, gelaagdheid en ook de articulatie van stemmen is heel goed in orde. Het hoog wordt levendig, ruimtelijk en licht sprankelend weergegeven zonder dat het overdadig of vermoeiend wordt. De midrange heeft een neutrale klankbalans met een fractie meer aan warmte dan ik gewend ben van een hedendaagse hifi luidspreker en dit spreekt me wel aan. Hiermee wordt het luisteren naar streaming audioformaten voor veel muziekliefhebbers net even aangenamer aan de oren. Wanneer ikzelf kleiner behuisd zou zijn, zou dit een oplossing zijn die ik beslist zou overwegen.

Hierop vraag ik Cris of het ook mogelijk is een dergelijke oplossing voor een meerkanaals geluidweergave te realiseren. Hoewel Cris zelf dol is op homecinema, richt hij zich commercieel liever op een goede weergave van het pure stereogeluid. Toch levert Hepta geschikte soundmodules en centerspeaker waarmee een overdadige cinemabeleving kan worden neergezet. Deze modules zijn ontwikkeld voor een maximale muziekbeleving en minder voor effecten en explosies. Niet veel later luister ik ontspannen naar een stukje meerkanaals klassiek van het Berliner Harmoniker. Wat laten deze grote soundmodules een heerlijk volle en haast bombastische geluidsweergave horen. Deze set weet de atmosfeer heel netjes naar de luisterruimte te brengen. Vervolgens zet Cris het nummer Tied Up van Yello Live in Berlijn op. De koperblazers klinken vloeiend in de oren. Het laag wordt met een stevige punch weergegeven en de stemmen worden goed verstaanbaar via de Hepta centerspeaker weergegeven. De weergave in het hoog is zijdezacht waarmee het muzikale geweld op elk volume altijd ontspannen in de oren klinkt. Ondanks dat Hepta zich primair richt op stereoweergave is dit een prima configuratie om een avondje door te halen met een stapeltje concerten of filmklassiekers.

Oordeel

Hepta kent een rijke geschiedenis in de Nederlandse audiowereld, is nog steeds springlevend en ik begrijp ondertussen waarom dit merk nog steeds geliefd is. Wat me gelukkig maakt, is dat Hepta door de jaren de veerkracht had te blijven aanpassen aan de veranderende vraag in de markt. Oorspronkelijk is Hepta begonnen als meubelmaker en is getransformeerd naar een fabrikant van kwalitatief goede luidsprekers. De vraag uit de markt is de afgelopen jaren echter steeds meer uit de traditionele audio hoek naar lifestyle en design opgeschoven, zonder dat de klant hierbij al te grote concessies wilde op het gebied van geluidskwaliteit. Dankzij de samenwerking met moderne meubelmakers is luidsprekerfabrikant weer helemaal terug in het maatwerksegment waar het zoveel jaren geleden allemaal is begonnen.

De prestaties van de Hepta soundmodules leveren een meeslepende muziekbeleving en zijn qua klank afgestemd op de streamingmedia zoals Spotify, YouTube, Qobuz en Tidal. Fit en finish zijn van onberispelijke kwaliteit. Hiermee onderscheiden deze maatwerkmeubels zich met grote afstand van de confectieoplossingen uit de Zweedse woonwarenhuizen. Overweeg je een maatwerkoplossing en ben je meer dan een muziekliefhebber, durf dan ook de vraag te stellen welke surround mogelijkheden er voorhanden zijn. Je kunt het natuurlijk zo gek maken als je zelf wilt, maar met Hepta is maatwerk voor een brede groep muziek- of filmliefhebbers beslist bereikbaar. Heb je interesse in het naadloos integreren van audio en design, maak dan eens een afspraak met Hepta over de mogelijkheden die passen bij jouw persoonlijke levensstijl.

Meer informatie

Fabrikant: Hepta Design Audio, www.hepta.nl
Hepta Partners:
Banzbord, www.banzbord.nl
Jacco Bakker, www.jaccobakker.nl