De kans is groot dat ook jij inmiddels een aantal apparaten thuis hebt staan dat slim is. Denk bijvoorbeeld aan je smart tv, de robotstofzuiger, de videodeurbel, de slimme lampen of de bewakingscamera. Die slimme producten doen los van elkaar hun ding vaak prima, maar je huis wordt pas echt slim wanneer je gaat automatiseren. En automatiseren doe je met behulp van scenario’s. In dit artikel leggen we je uit wat scenario’s precies zijn en hoe je ze kunt gebruiken.
Wat is een scenario voor je smarthome?
Een scenario op het gebied van smarthome is eigenlijk een script waarmee je een specifiek proces in jouw huis automatiseert. Dit gaat volgens het ‘als dit, dan dat-principe’, oftewel het actie-reactie-principe. Als product A iets doet of waarneemt, dan reageert product B hier op een specifieke manier op.
Het verwarrende is dat fabrikanten de smarthomemarkt verschillende termen voor een scenario gebruiken. Naast scenario worden onder meer script, flow en regel gebruikt. Allemaal komen ze echter op hetzelfde neer: automatiseren volgens het principe dat als dit gebeurt, dan moet dat gebeuren.
Scenario’s kun je voor elk proces in of elk onderdeel van je huis inzetten, mits de apparatuur slim is en dus met andere apparatuur verbonden kan worden. Denk hierbij aan energie in huis (zonnepanelen, slimme meter), beveiliging (camera’s, sensoren, complete alarmsystemen), witgoed (wasmachine, koelkast, over, etc.), bruingoed (televisie, audiosysteem, multiroom, etc) en klimaat (thermostaat, radiatoren, sensoren). Je kunt scenario’s aanmaken die binnen deze segmenten vallen, maar je kunt natuurlijk ook segmenten elkaar laten overlappen. De mogelijkheden zijn vaak eindeloos.
Als dit, dan dat
Een scenario werkt dus volgens het ‘als dit, dan dat-principe’. Maar, wat kun je nu op beide plekken plaatsen? We geven een paar voorbeelden om dit duidelijk te maken, maar houd in de gaten dat dit allemaal afhankelijk is van de producten die jij thuis gebruikt en hoe ze met elkaar kunnen communiceren.
Op de ‘Als dan’ plek kunnen allerlei triggers geplaatst worden. Dit kan de input van een bewegingsmelder zijn, de temperatuur van een thermostaat, de zonsopkomst, de temperatuur buiten of het moment dat iemand thuiskomt (op basis van geofencing). Als dat specifieke evenement gebeurt of als dat specifieke product dat specifieke event waarneemt, dan kun je hier een ander product op laten reageren.
Op de ‘dan dat’ plek kun je producten, diensten of andere elementen plaatsen die een actie kunnen uitvoeren. Een simpele ‘dan dat’ is bijvoorbeeld ‘stuur mij een notificatie op mijn smartphone’. Ook hier zijn de mogelijkheden eindeloos maar afhankelijk van de producten in je huis. Bijvoorbeeld ‘zet de lampen aan’, ‘start de robotstofzuiger’, ‘zet de verwarming op 20 graden’ of ‘zet de muziek aan’.
Sommige diensten en hubs bieden nog veel meer geavanceerde mogelijkheden om scenario’s helemaal naar eigen wens in te stellen en dus echt te gaan automatiseren. Dan krijg je bijvoorbeeld de mogelijkheid om te automatiseren volgens het ‘Als dit, en dat, dan dat-principe’. Op deze manier kun je extra voorwaarden toevoegen. Als voorbeeld: ‘Als de bewegingsmelder een beweging ziet én het is donker buiten, dan zet de lampen aan’. Het ‘en-kaartje’ kan ook bij ‘dan dat’ staan, waardoor je bijvoorbeeld dit krijgt: ‘Als het alarm aangezet wordt, dan gaat verwarming naar 16 graden én gaan alle lampen uit’. Ook werken sommige diensten en hubs met variabelen die je zelf kunt laten instellen en berekeningen die je in scenario’s kunt maken. Dat is voor nu wat te geavanceerd dus daar gaan we in de toekomst wat verder op in.
Handmatige bediening of echte automatisering
Er zijn in principe twee manieren om een scenario te starten in je slimme huis: handmatige bediening of echt geautomatiseerd. Welke manier voor jou werkt hangt af van het scenario maar ook de manier waarop je slimme producten in jouw huis met elkaar laat producten en ze zelf gebruikt. Scenario’s werken niet voor iedereen en zijn daarom vrij persoonlijk, al kun je wel inspiratie halen uit scenario’s van anderen.
Een scenario dat je handmatig bedient is bijvoorbeeld het indrukken van een knop. Neem Philips Hue als voorbeeld: ‘Als de bovenste knop van de Hue Switch ingedrukt wordt, dan wordt de scene Goedemorgen geactiveerd’. In een huis met veel slimme producten kan dit zijn: ‘Als het alarm aangezet wordt, dan zet het huis op slaapstand én schakel alle lampen uit’. Je moet dus een fysieke handeling verrichten, waarna een specifiek scenario uitgevoerd wordt. Het bedienen van producten of scenario’s middels spraak valt overigens onder dezelfde categorie. Het blijft een handeling die je uit moet voeren.
Hoewel een fysieke druk 0p een knop of het omzetten van een schakelaar soms handig is, is je huis pas echt slim als processen geautomatiseerd worden. Het echte smarthome bestaat uit geautomatiseerde scenario’s waardoor processen automatisch verlopen en het huis als het ware met je meedenkt zonder dat je iets hoeft te doen. Een paar voorbeelden:
Als de bewegingsmelder in de tuin aangaat én het buiten donker is, dan gaat de buitenlamp aan én na 30 seconden weer uit.
Als de zon overdag op zijn sterkst is én de zonnepanelen maximaal vermogen leveren, dan gaat de wasmachine aan en wordt ook de vaatwasser geactiveerd.
Als ik thuiskom én het is tussen 16.00 en 21.00, dan zet de verwarming op 20 graden.
Als de bewegingsmelder in de hal aangaat én het is tussen 06.00 en 08.00 in de ochtend, dan wordt het koffiezetapparaat aangezet én gaat de verlichting in de keuken aan.
De mogelijkheden zijn wat dit betreft natuurlijk eindeloos maar volledig afhankelijk van de sensoren en producten die je in huis hebt en hoe die met elkaar kunnen communiceren. Maar, hoe laat je die producten nu met elkaar praten en welke apps, hubs of diensten gebruik je hiervoor?
Scenario’s van producten en diensten zelf
Het maken van scenario’s in de meest basic vorm kan vaak via apps van producten zelf. Denk bijvoorbeeld aan de app van je robotstofzuiger waarin je eens schema kunt aanmaken. ‘Als het maandag 13.00 is, dan gaat de stofzuiger aan de slag’. Dit is vrij basic en bijna elk smarthome-product dat een uitvoerende taak heeft kan op deze manier middels een scenario bediend worden. Gelukkig zijn er ook apps van producten die je iets meer mogelijkheden geven. Het meest bekende voorbeeld is Philips Hue, waar je onder meer aan- en afwezigheid (geofencing), virtuele knoppen, fysieke schakelaars, bewegingsmelders en helderheid (lux) als trigger (als dit) kan nemen. Vervolgens kun je daar scenes of specifieke lampen op laten reageren.
Veel fabrikanten van smarthome-producten bieden ook directe integratie aan met producten van andere fabrikanten. Denk hierbij aan Philips Hue die directe integratie biedt voor Logitech Harmony of de Toon thermostaat. Hierdoor kun je binnen het Hue-ecosysteem nog wat geavanceerdere scenario’s maken. Bijvoorbeeld:
Als Logitech Harmony de tv aanzet, zet dan de verlichting in de woonkamer op scene ‘tv kijken’.
Hoewel dit voor de gemiddelde gebruiker al aardig wat leuke mogelijkheden ontsluit ben je hierdoor wel gebonden aan vaak een specifiek ecosysteem of een specifieke fabrikant, met hier en daar een uitstapje naar links of rechts. Het is bijna onmogelijk om op die manier je hele huis te automatiseren en dus moet je op zoek naar diensten of producten die verbinding kunnen leggen tussen producten uit verschillende ecosystemen en van verschillende fabrikanten.
Diensten voor smarthome scenario’s
De wellicht meest bekende en ook breedst ondersteunde dienst waarmee slimme producten en diensten van verschillende merken aan elkaar gekoppeld kunnen worden is IFTTT (If This Then That). Ook deze dienst werkt volgens het principe van een scenario zoals hierboven uitgelegd: ‘als dit gebeurt, dan moet dat gebeuren’. IFTTT is een dienst dia via het internet werkt en je via zogenaamde applets scenario’s laat maken om producten met elkaar te koppelen. Nagenoeg alle grote merken en diensten bieden toegang tot hun producten en diensten via IFTTT. Zo kun je via de dienst bijvoorbeeld jezelf een e-mail sturen zodra het alarm afgaat, de verlichting blauw laten knipperen als het regent of de stofzuiger laten beginnen met schoonmaken zodra je thuiskomt. Meer over IFTTT lees je in ons uitgebreide IFTTT achtergrondartikel.
IFTTT is overigens niet de enige dienst die deze mogelijkheden biedt. In Nederland kennen we Olisto waarmee vergelijkbare mogelijkheden geboden worden en ook in opkomst is Yonomi.
Scenario’s en smarthomehubs
Met een dienst als IFTTT kun je weer een stapje verder gaan, maar ben je tegelijkertijd afhankelijk van het internet en bovendien zijn er vaak geen geavanceerde mogelijkheden om echt naar eigen wens te gaan automatiseren. De meest effectieve en meest geavanceerde manier om je huis te automatiseren middels scenario’s is de smarthomehub. Dit is een apparaat dat puur dienst doet als centrale plek waar diverse producten aan elkaar gekoppeld kunnen worden en waarmee je middels een gebruiksvriendelijke interface scenario’s kunt aanmaken. Twee bekende voorbeelden van dergelijke hubs zijn het Nederlandse Homey en het Poolse Fibaro. Dit zijn zeer krachtige hubs die via verschillende wegen (apps, scripts, directe integraties) producten die verschillende protocollen ondersteunen (Z-Wave, ZigBee, IP, bluetooth, infrarood, radiofrequenties, etc.) met elkaar kunnen koppelen.
Hoewel het aantal mogelijkheden groeit en je zeer geavanceerde scenario’s kunt aanmaken met hubs als de Homey en het Home Center van Fibaro, zijn het wel producten die wat meer kennis en ervaring van de gebruiker verlangen. Het maken van geavanceerde scenario’s is geen eenvoudige opgave, zeker wanneer je met je hele huis aan de slag gaat. Scenario’s met tal van voorwaarden moeten uitgebreid getest en ingeschat worden, en bij veel scenario’s kan het voorkomen dat het ene scenario onbedoeld invloed heeft op het andere scenario. Het zelf programmeren van scenario’s om je huis te automatiseren vergt tijd en energie, maar het is ontzettend leerzaam en vooral leuk om zelf scenario’s te maken waardoor jouw huis ook echt op jou en jouw leven reageert.
Nog een stapje verder
Je hebt overigens ook nog producten als Domoticz en Home Assistant. Deze producten bieden vergelijkbare mogelijkheden als de producten van Homey en Fibaro, maar ze gaan nog een stapje verder. Homey en Fibaro zijn all-in-one platformen waarbij hardware en software in één pakket zitten, dat vrij gesloten is en dat door het bedrijf zelf onderhouden wordt. Ze zijn iets meer op de gemiddelde consument en dus gebruiksgemak gericht. Domoticz en Home Assistant zijn open source-platformen waarbij programmeerkennis komt kijken, waarbij je met kennis van zaken nog iets meer geavanceerde opties krijgt en waarbij je zelf de hardware moet voorzien.
En dan hebben we ook nog de custom install-platformen als Control4, Savant, Crestron, Busch-Jaeger, etcetera, maar die scharen we niet onder de platformen waarbij je zelf scenario’s kunt aanmaken. Deze professionele oplossingen worden kant en klaar voor je (in)gebouwd en geprogrammeerd, en mocht je iets willen aanpassen dan ben je vaak aangewezen op de installateur. Wil je voor één van deze platformen gaan dan zal het zelf automatiseren en dus het maken van scenario’s grotendeels aan jen voorbij gaan.
Apple HomeKit en Google Home
Maar, waar zien we Apple HomeKit en Google Home dan terug? Google Home zien we eigenlijk terug bij de handmatige bediening, want er moet middels spraak nog altijd een handeling uitgevoerd worden om iets te starten. Daarbij biedt Google in Nederland nog niet veel mogelijkheden om echt te automatiseren. Het gaat vooral om het aan- en uitzetten van zaken. Wel bieden verschillende producten en diensten integratie van de Google Assistent waardoor je via een omweg middels Google kunt automatiseren. Zo kun je een IFTTT scenario laten uitvoeren door Google of een geavanceerd scenario dat gemaakt is binnen Homey of Fibaro via een spraakcommando laten activeren.
Apple’s HomeKit is al een stap verder en gaat meer richting de smarthomehubs. Je kunt de apparaten binnen HomeKit met een commando aansturen, maar je kunt ook specifieke scenes (scenario’s dus) aanmaken. Zo kun je met één commando de slimme Philips Hue-verlichting uitschakelen, de slimme thermostaat lager zetten en de vergrendeling van je deur tegelijkertijd regelen. Echt geavanceerde opties ontbreken nog en bovendien ben je wel gebonden aan het ecosysteem met bijbehorende voorwaarden van Apple. Dat zijn de twee belangrijkste verschillen als je het vergelijkt met hubs als de Homey en het Home Center van Fibaro.
Hoe ga je aan de slag met scenario’s?
Nu je al deze informatie gelezen hebt, hoe ga je dan nu aan de slag?
- Bekijk goed welke producten je in huis hebt en welke mogelijkheden die producten bieden voor integraties en het maken van scenario’s. Kun je dat in de app van het betreffende merk? Is er integratie van IFTTT of een andere dienst?
- Bedenk goed wat je wilt automatiseren. Hoewel het erg leuk is, is het een valkuil om alles te automatiseren wat te automatiseren valt. Het moet een toegevoegde waarde hebben want anders kan een scenario je snel tegen gaan staan. Daarbij moet je voor hele gezin werken, niet voor één persoon.
- Als je echt een groot aantal producten en diensten wilt gaan koppelen en je uit wilt leven qua scenario’s dan raden we aan vanuit één systeem te werken. Vanuit één centrale plek. Dit heeft als voordeel dat je al je scenario’s bij elkaar hebt, goed kunt zien waar het goed of fout gaat, eenvoudig zaken kunt aanpassen en geen scenario’s van verschillende apps en diensten met elkaar kunt laten conflicteren.
- Tot slot is het van belang dat je uitgebreid test voordat je tientallen scenario’s activeert. Ga eerst na of een specifiek scenario werkt, probeer het uit en denk na over situaties waarin een scenario mogelijk niet kan werken of hoeft te werken. Moet de verlichting aangaan als je of vakantie bent of afwezig bent? Moet de verwarming aanspringen als het buiten 25 graden is? Wat gebeurt er met de tuinverlichting wanneer deze al aanstaat en er toch een scenario is dat de verlichting wederom aanzet (en dus mogelijk uitzet) als er een beweging waargenomen wordt? Dat laatste voorbeeld is al wat geavanceerder, maar dit soort dingen ga je tegenkomen als je je hele huis gaat automatiseren. Er gaat dus wat inzitten: uitdenken, uitschrijven, proberen en een paar dagen testen.
Voorbeelden
De komende tijd gaan we je een aantal voorbeelden van scenario’s laten zien. Voorbeelden van hoe wij thuis producten met elkaar laten communiceren en op die manier processen automatiseren. Wij gebruiken hiervoor de Homey smarthomehub en integratie van verschillende diensten, waaronder IFTTT. Houd de website en de links hieronder dus in de gaten.
- Smarthome scenario: laat de robotstofzuiger en robotdweil het werk doen
- Smarthome scenario: met één druk op de knop starten wat je wilt
- Smarthome scenario: krijg een melding als de wasmachine klaar is
- Smarthome scenario: lampen aan op lichtsterkte, tijd of zonsondergang
- Smarthome scenario: Zo automatiseer je de verlichting in het toilet
Wil je ondertussen meer weten over hoe je jouw smarthome moet inrichten en waar je op moet letten bij het kopen of gebruiken van slimme producten? Neem dan onze tips en adviezen door.
Reacties (0)