Review: Definitive Technology BP9000-luidsprekers – High-tech speakers met ingebouwde subs

Introductie Definitive Technology BP9000

De juiste keuze maken qua luidsprekers voor je thuiscinema is behoorlijk moeilijk. Er zijn gewoon zoveel om uit te kiezen, zeker als je naast vrijstaande passieve speakers andere opties als muurmontage en inbouwspeakers overweegt. De nieuwe BP9000-speakers maken het nog allemaal lastiger, door je nog een alternatief te bieden. Van ver lijken deze slanke zuilen misschien klassieke losse luidsprekers, zij het met een modern design. Maar klassiek of traditioneel zijn ze zeker niet. Wat ze wel zijn, zijn rasechte homecinemaspeakers die heel spectaculair uit de hoek komen. En dat heeft te maken met hun unieke constructie en enkele behoorlijk aparte keuzes van de fabrikant, Definitive Technology. Mocht je dat merk niet kennen, dan ben je wellicht geen Amerikaan (want in de V.S. is DT een van de grootste luidsprekerverkopers) en/of ben je misschien niet op de hoogte dat de holding achter Definitive tegenwoordig de eigenaar is van Denon en Marantz. Dat is ook de reden waarom speakers als deze gloednieuwe BP9000-serie bij ons in de winkel komen te liggen. Daarvoor was DT in Europa vrij afwezig.

In deze test bekijken we verschillende modellen uit de BP9000-serie van Definitive Technology: een grootse luidspreker met geïntegreerde Dolby-speaker voor Dolby Atmos-weergave, de hoogste centerspeaker in de reeks, de CS9080 (1.999 euro/stuk), en twee BP9040-vloerstaanders (999 euro/stuk). De BP9040 bevat geen Dolby-speaker zoals zijn grootste broer, maar kan op enkele seconden geüpgraded worden met een Atmos-module (de A90, 579 euro/paar). Het is zo gefikst: duw even op de achterste rand van de aluminium bovenplaat van de BP9040, zodat het naar boven kantelt en een connector zichtbaar wordt. Duwt de A90 er op en je bent klaar. De luidsprekerterminals voor de A90 bevinden zich trouwens aan onderaan de achterkant van de BP9040. Voor deze test leverde Sound United trouwens twee A90’s mee, zodat we de twee BP9040’s helemaal Dolby Atmos-klaar konden maken. Overigens zijn de hoogtekanalen op de BP9000 Series ook compatibel met DTS:X, alleen wordt overal over deze type reflecterende speakers gesproken als een ‘Dolby-speaker’. Maar DTS:X-content is ook welkom.

Wie een opstelling in een kleinere ruimte wil bouwen, zal het wellicht lastig vinden om met vloerstaanders te werken voor de achterste kanalen. Goed om weten dat de BP9000-reeks nog verschillende andere speakers omvat, waaronder een paar tweepolige luidsprekers (SR9080 van 399 euro/stuk en SR9040 van 299 euro.stuk) die je kunt ophangen en waarmee je in één ruk een surround- en surroundback-kanaal weergeeft. In deze test wordt ook nog de CS9080c betrokken, een kloeke centerspeaker van 1.199 euro. De totaalkost van de Definitive Technology BP9000-configuratie die we in deze test bekijken komt dus neer op circa 7.770 euro.

Slank en massief

Zoals de apen die geconfronteerd worden met de zwarte monoliet in Kubricks ‘2001: Space Odessey’, zo voelen we ons een beetje als we de BP9080x-speakers uit hun doos hebben gesleurd en we in onze luisterstoel plaatsnemen. De speaker heeft een heel dun profiel van geen 18 cm breed, wat nog slanker overkomt omdat de toren het 128 cm hoog is. Het monolistische gevoel wordt versterkt door de afwerking. De speaker is over de volledige lengte langs de twee zijkanten en voorkant bekleed met een zwart luidsprekerstof. Het enige element dat de oog trekt is een verlicht D-logo. Storend? Via een knopje aan de achterkant schakel je het lichtje uit. Bij de centerspeaker net onder de tv ga je dat zeker willen doen.

Op de BP9080x breekt de Atmos-speaker de toon nog wat omdat het in een zilveren aluminium is afgewerkt. De Dolby-module bovenaan is bedekt met een stoffen deksel – geen tas koffie op plaatsen, aub – die je kunt verwijderen. Zonder oogt wel stoer, want dan kijk je op de tweeter en midrange-driver (uitgerust met een harde ‘paddestoel’-waveguide die we nog kennen van de recente Definitive Technology Demand-boekenplankspeakers).

De 1-meter hoge BP9040 met A90-module is bijna volledig zwart. In een donkere thuiscinema verdwijnen deze speakers daardoor helemaal naar de achtergrond, in een lichte woonkamer zijn ze dan weer behoorlijk aanwezig. De omvang en die dreigende/wegcijferende vormgeving maken de BP9000-speakers op zijn minst gezegd controversieel.

Partners die bedenkelijk keken toen je deze gigantische speakers uitpakte, gaan helemaal fronsen als je ze begint aan te sluiten. Aangezien elke speaker zijn eigen actieve subwoofer bevat moet je een speakerkabel leggen naar de receiver én een stroomkabel voorzien. En dat echt voor elke speaker, ook de achterste kanalen en de center. Ga je voor de BP9080x of een kleiner model met de A90-module, dan komt er nog een speakerkabel bij. Hopelijk kan je die allemaal wegwerken, anders zwaait er vast wat.

Aparte technologie

Er is maar weinig conventioneel aan de BP9000-speakers. Onder het futuristische design schuilt een hoop technologie die misschien niet ongelooflijk origineel is, maar die je niet vaak tegenkomt. Het doel van de (meeste) BP9000-speakers is full-range te zijn, en daarom bevatten ze een actieve subwoofer die in modellen zoals de BP9080x worden aangevuld met passieve basradiatoren. In een surroundopstelling werken zelfs grote speakers zelden over het volledige frequentiebereik, en neemt een aparte subwoofer alles over dat onder 80 Hz zit. Niet zo bij de BP9000’s, die geen bijkomende subwoofer nodig hebben. Dat is geen theoretische uitspraak; tijdens onze test van deze Definitive Technology-speakers misten we onze gewoonlijke Monitor Audio-sub voor geen moment. Gegeven dat de BP9080x-speakers elk een woofer van 12 inch bevatten, is dat ook niet zo gek. Bij de CS9080 en BP9040 vind je een woofer van 8 inch.

Het tweede geheime wapen van de BP9000-speakers is een bipolaire array van midrange-drivers en tweeters. Nu ja, geheim. Definitive Technology gebruikt deze technologie al een aantal jaren in hun speakers. Concreet: zowel vooraan als achteraan is een trio van drivers voorzien. Deze speaker vuurt dus intentioneel het midden en hoog eveneens langs de achterkant af – terwijl de meeste fabrikanten dat die muurreflecties net proberen te voorkomen. De drivers aan de achterkant spelen wel veel stiller dan de voorste array. Het idee is dat deze bipolaire opstelling reflecties doet ontstaan, waardoor het geluidsbeeld ruimtelijker wordt. We moeten je wellicht niet vertellen dat bij deze aanpak plaatsing behoorlijk belangrijk wordt. Als de BP9000-speakers heel ver van de muur staan bijvoorbeeld, daalt de effectiviteit nogal snel. We ondervonden dit tijdens het testen met onze rear-kanalen (een set BP9040’s) die aanvankelijk relatief afwezig tekenden in de surroundweergave. Ze stonden gewoonweg zo gepositioneerd dat de geluidsgolven uit die achterste array nergens op konden reflecteren.

Wat meer werk voor de setup

Elke receiver kan met de BP9000-speakers werken, vooropgesteld dat je in de interface van de AV-receiver een surroundopstelling kunt configureren zonder aparte subwoofer. Dat is meestal wel het geval. Tijdens het gebruiken van de Definitive Technology-speakers in combinatie met de nieuwe Pioneer VSX-933-receiver, ontdekten we wel dat het MCACC-calibratiesysteem verward raakte door de reflecties van de bipolaire driveropstelling, waardoor speakerafstanden verkeerd werden ingeschat. Dan maar de lasermeter bovenhalen en de afstanden handmatig invoeren. Dit is belangrijk, des te meer als je hoogtekanalen toevoegt aan je surroundopstelling. Met de Pioneer-receiver stelden we vooraan een paar BP9080x’s op (met een geïntegreerde Dolby Atmos-speaker), met een CS9080-centerspeaker en twee BP9040-speakers voor achteraan. Een 5.0.2-opstelling dus.

Het werd nog indrukwekkender als we overschakelden op onze vaste Denon AVR-X6300H-receiver en twee Dolby-modules toevoegden aan de twee BP9040-speakers achter, voor een 5.0.4-opstelling. Het doorlopen van de Audyssey-meting met zijn acht stappen en zoveel speakers duurt dan wel even, maar deze keer was de meting helemaal perfect. Elke BP9000-speaker heeft trouwens zijn eigen basregelaar, via een draaiknop aan de achterkant. Voor je gaat meten zet je ze best allemaal gelijk.

In elk geval heb je niet de krachtigste receiver te wereld nodig om de BP9000-speakers aan te sturen. Met gevoeligheden rond 91-92 dB stellen ze de versterkers niet zwaar op de proef.

Plaatst je volledig in een soundtrack

Hoe klinken de BP9000-speakers? Oprecht anders dan een reguliere surroundopstelling. Indrukwekkend op een manier die we niet verwacht hadden. De verklaring daarvoor zit zowel bij de actieve sub in elke speaker als de bipolaire driver-array.

Zelfs een opstelling met een goed geïntegreerde aparte subwoofer kan te kampen hebben met bassen die een eigen leven leiden. Voor een stuk komt dat omdat die ene subwoofer drie tot vijf speakers moet ondersteunen, incluis speakers achteraan in de kamer die wat verder weg van de sub staan. Bij het bouwen van heuse thuisbioscopen wordt daarom wel eens twee subwoofers gebruikt, ook omdat je hiermee een kamermode kan omzeilen. Elke BP-speaker heeft echter zijn eigen subwoofer en is daarom echt full-range, tot een behoorlijk lage frequentie. En dat zorgt voor een opvallend vol en rijk geluidsveld waar je echt middenin zit, echt iets bijzonder. De BP9000-speakers staan vrij dicht bij de ervaring in een bioscoop, waar er met veel meer luidsprekers wordt gewerkt om de zaal helemaal te dekken. Het knappe is dat dit zelfs geldt bij lage volumes. Bij een standaardopstelling zal bij een lager volume de sub vaak te stil spelen, maar bij de BP9000 heb je altijd wel een volledige klank. De ingebouwde woofer geeft in het bijzonder de center een volheid die we soms missen, waardoor de stemweergave behoorlijk goed is.

Zijn ze BP9000-speakers dan perfect? Dat nu ook niet. De speakers zijn geneigd om op z’n Amerikaans een beetje rumble – laag gerommel, met weinig detail – te produceren, waardoor bassen de rest dreigt te verstoren. Daardoor knallen actiefilms echt wel – en zelfs aan lage volumes, waar een enkele subwoofer vaak niet goed functioneert. Op zich is die altijd aanwezige bas precies wat veel mensen zoeken tijdens hun filmavond. Maar er mist soms wat verfijning, waardoor in bepaalde filmscènes je aandacht naar het laag wordt getrokken. Door de balans achteraan de speakers goed af te regelen, kan je dit probleem wel grotendeels oplossen. Maar het benadrukt opnieuw dat je in een opstelling bestaande uit deze DT-speakers meer werk moet steken dan gewoonlijk. Gelukkig zijn de subwoofers vrij snel, waardoor elektronische en klassieke muziek zijn gevoel van ritme behoudt. Gegeven dat die twee genres het merendeel van de soundtracks van films leveren, is dat toch wel goed nieuws. Het is in scènes met veel geluidseffecten en opzwepende muziek dat de BP9000 op hun sterkst staan. De bipolaire array kan dan wel weer een beetje een live-gevoel geven aan stereomuziek, wat al dan niet je voorkeuren wenselijk is.

Het zijn ook speakers die best op wat afstand van je staan, zeg een meter of twee minimum. Zij lijken niet extreem breed uit te stralen, dus als je de rearkanalen dichterbij moet plaatsen (zoals de twee BP9040’s in deze test) richt je ze best direct op luisteraar. Hier kan je natuurlijk wat mee experimenteren. Het is toch ook ideaal als de achterkant van de speaker in de richting van een muur wijst.

In onze test van de Pioneer VSX-933 hadden we het over de verbluffende eindscène in ‘Wiplash’, als Miles Teller als een razende gek tekeer gaat op de drums tijdens een optreden in een groot auditorium. Het draait hier volledig om muziek, in het bijzondere het steeds hectischere gedrum van Teller. Het is ‘maar’ een DTS HD-Master-track op de Blu-ray, maar het klinkt spectaculair goed op de BP9000-speakers. Later bekeken we het opnieuw, nu met de Denon-receiver die de soundtrack naar 5.0.4 opschaalde – en het werd nog straffer. Heel de intensiteit van het gedrum in die grote ruimte werd door de Definitive Technology-speakers naar onze testruimte vertaald. We stonden gewoonweg paf toen de climax van de drumsolo werd bereikt. Als er ooit een voorbeeld was van een filmscène die enorm veel beter wordt met een goed uitgebalanceerde surroundopstelling, dan is het deze wel.

Wat ons meteen deed grijpen naar een andere bekende filmscène met indrukwekkend geluid: het examen met de bonen in ‘House of the Flying Daggers’. Het enorme contrast tussen de stiltes en de geluiden van de bonen die door de kamer vliegen en drums raken maakt dit fantastisch om de prestaties van je surroundset mee te testen. Ook hier: wow. Alle beweging zit perfect. De bonen hoor je door de ruimte vliegen, de drums staan qua klank gepositioneerd waar ze horen te staan, de scherven vallen hyperrealistisch op de grond. Opnieuw gaat het om een DTS Master HD-soundtrack.

Om toch te onderzoeken hoe goed native Dolby Atmos overkomt, grijpen we naar de Ultra HD-Blu-ray van ‘Valerian’ en de Blu-ray van ‘Mission Impossible: Rogue Nation’. Ook hier zitten we centraal in de geluidsveld van deze films zoals we dat zelden ondervonden, met alles goed gepositioneerd en kleine details die zich onderscheiden van grote klanken, zoals explosies en gevechten. Denk dan bijvoorbeeld aan het noodsignaal dat in de achtergrond klinkt terwijl Ethan Hunt in het vrachtvliegtuig rond botst. Wat we een klein beetje missen is een enorme ruimtegevoel, vooral in de operascène van MI: RN die we vaak als referentie gebruiken. De Atmos-module en de ingebouwde Dolby-speaker op de BP9080x vonden we dan ook minder indrukwekkend dan de losse hoogtekanalen die we normaal gebruiken, maar ze bieden wel een ruimtelijkere 3D-weergave – en dat op een elegante manier die in tegenstelling tot plafondspeakers geen geklop en geboor vereist.

Conclusie

Definitive Technology heeft hier iets bijzonder gedaan en daar verdient het het een enorm schouderklopje voor. Houden we onze ogen toe en vergeten we even hoeveel werk het was om de BP9000-speakers op te stellen, dat zouden we zonder de minste reservaties deze luidsprekers aanraden aan iedereen die een thuiscinema wil bouwen. We denken daar dan wel het woord ‘toegewijde’ bij, want voor een doorsnee woonkamer waar je ook wat van surround wil genieten zijn fantastische overkill. Ze creëren een overtuigende, omhullend soundscape waardoor films heel sterk overkomen. Je hebt wel de ruimte nodig, want dat hebben ze nodig om goed tot hun recht te komen. Het design is echter wel controversieel en er zullen vast even veel liefhebbers als haters zijn. Ook met het wegwerken van de bekabeling ben je even bezig, evenals het inregelen. Goedkoop kun je ze ook niet noemen, al spaar je wel het geld uit die je anders aan een subwoofer uitgeeft. Maar de BP9000 is wel echt het overwegen waard voor een serieuze thuisbioscoop.