Verslag: 50 jaar Hifi Studio Wilbert – Memorabel genieten

APEX is the name

Nee, dit is niet de titel van een nieuwe James Bond-film maar de omschrijving van de nieuwste belangrijke update voor een hele reeks dCS-producten. dCS staat voor Data Conversion Systems en het verhaal achter deze onderneming past opmerkelijk goed bij 007. Het merk werd oorspronkelijk opgericht in 1987 als een elektronica-adviesbureau voor onder andere de luchtvaart en defensie-industrie. De dCS producten waren fameus en werden onder meer werden toegepast in de RAF Harrier en de Typhoon-radarsystemen. Een andere toepassing van deze kennis van digitale signaalverwerking leidde in 1989 tot het eerste audioproduct van het bedrijf, de 900 ADC. Een analoog-naar-digitaal-converter die gebouwd was voor gebruik in de studio. De link naar de APEX-versies of update zo u wilt, hebben als basis de 24-bit Ring DAC-conversietechnologie waar dCS gebruik van maakt. De 900 ADC was het eerste product waarin deze was geïmplementeerd. Maar wat is het nu eigenlijk? Feitelijk is het Ring DAC-circuit een volledig discreet ontwerp dat speciaal geschreven software uitvoert en claimt daardoor toonaangevende prestaties te leveren. Als je dat met de concurrentie vergelijkt gaan de meesten daarvan liever voor kant-en-klare DAC-chips van de grote OEM-fabrikanten en bouwen er dan vervolgens een circuit omheen. Een belangrijk verschil daarbij is dat je in geval van het laatstgenoemde maar heel weinig controle hebt over hoe de chip is geconfigureerd. Apex staat vrij vertaald voor summum, top of hoogtepunt en betekent een ingrijpende herziening van het Ring DAC-circuit. Zo zijn er aanpassingen in de referentievoeding die het DAC-circuit voedt, verbeteringen aan componenten en hun lay-out, evenals herziene software. Ook het analoge deel is aanzienlijk verbeterd waardoor het eindresultaat tot forse verbeteringen in de weergave heeft geleid.

dCS BartÛk Èn Vivaldi

Vertaald naar deze show van Hifi Studio Wilbert, zal de dCS Bartók APEX zijn opwachting maken in een set die bestaat uit de gloednieuwe Estelon AURA, een Pass Labs INT-60-geïntegreerde versterker en Shunyata-bekabeling. Maar er wordt op deze show nog een tweede ruimte en systeem gepresenteerd waarin de top-of-the-line Vivali APEX-configuratie centraal staat. Qua versterking wordt in deze setting gebruik gemaakt van een MOON 740P-voorversterker met de losse 820S-voeding en twee 860A v2-eindversterkers. MIT Cables vertegenwoordigt de bekabeling (Level 1) terwijl een Shunyata Everest 8000 het lichtnet reinigt.

Estelon

Het Estlandse Estelon is wat mij betreft al de nodige jaren een verademing in luidsprekerland. Niet alleen bezitten de modellen een ‘form follows function’-vormgeving, maar blijkt het merk ook een trendsetter in plaats van de veel vaker voorkomende trendvolger. Het verhaal van Estelon startte tientallen jaren geleden toen Alfred Vassilkov op zeer jonge leeftijd in het Sovjettijdperk radio’s begon te ontmantelen en hun componenten aanpaste om de geluidskwaliteit te verbeteren. Voor zijn universitaire studie koos hij voor elektro-akoestiek en dit werd het begin van een reis die leidde tot een belangrijk moment in 2010. Het was het moment dat de toen inmiddels tot ingenieur gepromoveerde Alfred aan de ontbijttafel zal met zijn gezin. “Het was een heerlijke zondagochtend om met mijn gezin te ontbijten”, herinnert Alfred zich. “Ik had al langer de ambitie om de beste luidspreker ter wereld te maken en ik wist ook wat het concept zou moeten zijn. Maar in plaats van mijn idee aan een bedrijf te verkopen, besloot ik om zelf te gaan bouwen. Gelukkig was er veel talent binnen ons gezin en nog dezelfde avond besloten mijn dochters Alissa, Kristiina en ik Estelon op te richten.” Voordat Alfred aan deze stap durfde te beginnen ontwierp hij al meer dan 25 jaar luidsprekers. Daarbij zocht hij altijd naar perfectie en te overwinnen uitdagingen. Deze ervaringen stelden hem in staat technologieën te ontwikkelen en materialen te zoeken om de meest unieke en innovatieve producten te bouwen. Ontwerpen of beter gezegd composities die hun inspiratie ontleenden uit de natuur. Met name de weelderige en uitgestrekte boslandschappen van Estland dienden als inspirerende voedingsbodem, met als uiteindelijke gevolg: een perfecte balans tussen ontwerp en vormgeving. Dat deze denkwijze inmiddels zijn vruchten afwerpt tonen de vele prijzen die het merk sinds de start in 2010 heeft weten te verzamelen. Hieronder drie keer de ‘Innovation Award’ op de Consumer Electronics Show (CES), een prestigieuze ‘Red Dot Design Award’ en nog veel meer loftuitingen en waardering.

AURA

Eén of misschien wel hét hoogtepunt van deze Hifi Studio Wilbert-show, is absoluut de hagelnieuwe Estelon AURA. Een prachtig en vooral sierlijk vormgegeven paar luidsprekers dat niet alleen vanaf het eerste moment diepe indruk maakt met de voor dit merk typerende organische vormen, maar ook met zijn vernieuwende materiaalkeuze de aandacht trekt. Maar voordat ik verder ga raak ik eerst een beetje in verwarring. Want doordat ik mij vooraf al goed heb ingelezen, weet ik dat het hier om het instapmodel van deze Estlandse fabrikant zou moeten gaan. Het bijzondere is dat de AURA dit in eerste instantie op geen enkel vlak prijsgeeft. Dat begint al met afmetingen die met 136,6 cm hoog, 38,4 cm breed en 36,7 cm diep in niets onderdoen voor de andere modellen. Ook is de afwerking top, zijn de luidsprekerunits de betere modellen van merken als Scan-Speak, Faital en SB Acoustics  en zit ook dit nieuwe model weer boordevol noviteiten. Twee daarvan worden overigens pas door nader speurwerk prijsgegeven. De eerste hint betreft het gewicht dat met 34 kilo weliswaar geen vedergewicht is, maar wel een stuk minder zwaar dan de andere Estelon-modellen met gelijke afmeting. De tweede ontstaat door het beperkte aantal kleuropties. Meestal kun je bij dit merk kiezen uit vier of vijf varianten, terwijl het bij de AURA enkel om (zijdeglans) zwart en wit gaat. Net terwijl u nu vast denkt dat deze beperkte keuze voortkomt uit budgettaire overwegingen, blijkt de werkelijkheid heel anders te zijn. Want waar bij de andere modellen van deze Estlandse fabrikant de (gegoten) behuizing wordt vervaardigd van een op marmer gebaseerd composietmateriaal, gebeurt dit bij de AURA helemaal anders. Want voor het eerst maakt Estelon gebruik van thermogevormd gepatenteerd mineraalgevuld composiet. Hierdoor is de kast niet alleen lichter, maar vervalt ook meteen het peperdure spuitwerk! De witte en zwarte kleur ontstaan hier door de gebruikte materialen die voor het thermogevormde composiet worden gebruikt. Ontzettend mooi en slim waardoor je veel kosten bespaart en toch grotendeels dezelfde kwaliteit kan leveren.

Laagoplossing voor kleinere ruimtes

Wie naar de AURA kijkt ziet in eerste instantie drie luidsprekerunits aan de voorzijde. Maar schijn bedriegt, want waar bij alle andere Estelon-modellen de units volledig zichtbaar aan de voorzijde en zijkanten (voor het laag) zijn geplaatst, heeft de AURA voor het eerst een onder in de kast geplaatst exemplaar. Deze 25 cm grote down-firing woofer is geplaatst in een gesloten kast. Allemaal zaken die zijn bedoeld om voor het model een zo groot mogelijke plaatsingsvrijheid te bieden. Mede daardoor is de AURA het Estelon-model met de meest brede inzetbaarheid en geschikt voor ruimtes van 15 tot maar liefst 60 m2. Afwijkend ten opzichte van veel andere merken is dat dit model echt is ontworpen om rekening te houden met de omgevingsakoestiek van echte luisterruimtes. Eén van de andere opvallende kenmerken van de AURA is zijn kenmerkende vorm. Zoals ik al eerder zei draagt het lijnenspel niet alleen bij aan de esthetische aantrekkingskracht, maar dient het ook een functioneel doel. De doelgerichte vorm, met zijn geavanceerde oppervlaktegeometrie met verschillende interne kamers, resulteert in eigenschappen die ideale akoestische eigenschappen mogelijk maken. De kast is daarbij extreem stijf, zeer dicht van structuur, resonantievrij en bezit een uitzonderlijke interne demping en akoestische controle.

Luisteren naar de Estelon AURA

Maar genoeg gepraat over de grote dCS APEX-update en de nieuwe ster aan het Estelon-firmament. Want terwijl alle genodigden bij binnenkomst al feestelijk worden verwelkomd door leuke kleurrijke gebakjes voorzien van het “50 jaar Hifi Studio Wilbert”-logo, draaien Alasdair van dCS en Ilias van Estelon in de luisterruimte op de eerste verdieping al warm om hun eerste demo van vandaag te geven. Zelf ben ik er vroeg bij waardoor ik meteen deze eerste presentatie kan bijwonen. Bij binnenkomst begroet ik enkele reeds aanwezige collega’s en aan de rechterzijde van de ruimte staat het eerste systeem opgesteld waar het vandaag om draait. Uiteraard valt het zwarte paar AURA’s meteen op en ze zien er ronduit prachtig uit in hun zijdeglans kleur. Heel gracieus ook en fraai completerend van vorm. Precies in het midden staat in een halfopen meubel de rest van het systeem opgesteld. Pontificaal bovenop de immer imposante Pass Labs INT-60-geïntegreerde versterker. Een reusachtig klasse A/B-monster wat met zijn enorme voeding en 2 x 60 watt stabiel vermogen aan 8 ohm, nagenoeg iedere speaker op deze aardbol zijn wil kan opleggen. Is dat nodig bij de ‘instap’-Estelon die over een gezond rendement (90 dB) beschikt? Je zou denken van niet, maar de AURA heeft wel een zeer lage minimum impedantie van 2 ohm bij 58 Hz. Omdat dit nu net de veel voorkomende ‘powerrange’ is, vraagt het zeker om een versterker met ballen. De rest van de keten bestaat uit de eerdergenoemde dCS Bartók APEX-DAC, dCS Rossini Master Clock en Shunyata-bekabeling met Venom-lichtnetreiniging.

Het luidsprekermerk Estelon ken ik inmiddels zeer goed. Enerzijds door het bijwonen van demo’s bij verschillende winkels en anderzijds door testen in mijn eigen thuisomgeving. Wat mij daarvan bij is gebleven is een opvallend zachte en rijke maar ook muzikaal zeer informatieve signatuur. Een presentatie waarbij de weergave zeer goed loskomt van de behuizingen en bovendien over een zeer drie dimensionale signatuur beschikt. Je zou het karakter ook als plastisch, melodieus en lyrisch kunnen omschrijven en het nodigt door zijn grote aantrekkingskracht en het ontbreken van vermoeiende artefacten uit tot (hele) lange luistersessies.

Hele sterke schakels

Na langer luisteren en gelardeerd door de welkome en informatieve uitleg van Alasdair en Ilias, wordt steeds duidelijker dat deze match bijzonder goed is gekozen. Een duidelijke proeve van bekwaamheid van het Wilbert-team en zeker één van de redenen dat deze winkel inmiddels al 50 jaar bestaat. Toch valt er ook nog een ander gegeven op en dat betreft de grote verbetering die dCS bij de Bartók door de APEX-update heeft weten te bewerkstelligen. dCS heeft een heel herkenbare klanksignatuur (groots, 3D gelaagd, heel zuiver en schoon, opvallend verfijnd, met duidelijk afgebakende objecten in het stereobeeld en voorzien van een zeer hoge informatiedichtheid) en de APEX-Bartók gaat hier verder in dan ooit tevoren. Het eindresultaat levert nog meer een holografische presentatie op die samen met de rest van deze sterke keten, de AURA volledig uit beeld laat verdwijnen. Een test van deze laatstgenoemde schoonheid is inmiddels al geregeld en kunt u later dit jaar tegemoet zien.

XB Diamond Mk II

Terwijl de naam APEX uit een James Bond-film lijkt te zijn weggelopen, roept XB Diamond Mk II bij mij het beeld op (ik ben dan ook een beelddenker) van een bijzondere uitvoering van een Jaguar ‘sports car’. Maar gezien het audio-metier is niets minder waar en staat deze omschrijving ‘slechts’ voor het op één na duurste model uit de Estelon X-serie. Ik ben inmiddels doorgelopen naar de 2e verdieping om vervolgens oog in oog te staan met deze topper die volledig is uitgerust met alle kenmerken die deze Estlandse luidsprekers zo aantrekkelijk maken. Oftewel een prachtig gestileerde behuizing op basis van marmercomposietmateriaal. De hoogte van deze organische sculptuur is 126 cm, breedte 42 cm en diepte 59 cm. Het bijpassende gewicht is 69 kilo, terwijl alle units van de zeer exclusieve Duitse fabrikant Accuton afkomstig zijn. De laag- en middenunits zijn daarbij vervaardigd van keramisch materiaal, terwijl de tweeter uit industriëel diamant is gemaakt. In tegenstelling tot de AURA is de XB Diamond Mk II een (goed ontworpen) basreflex-ontwerp. Een bewuste keuze en minder een probleem omdat mensen voor deze prijsklasse ook doorgaans over een goede en adequate ruimte beschikken. De rest van deze keten is al eerder in dit verhaal genoemd en boven iedere twijfel verheven. Hoewel ik het dCS Vivaldi-kwartet (in deze opzet: trio) nooit thuis heb gehad, ben ik wel goed bekend met de gebruikte MOON-versterkers. MOON is een enorm ‘stil’ merk. Met andere woorden: de stoorinvloeden zijn zeer goed onderdrukt en onder controle.

Luisteren naar de Estelon XB Diamond Mk II

Dus u gaat er nu vermoedelijk van uit dat de weergave veel raakvlakken met de eerste heeft? Ja en nee. Hoewel de top MOON-versterkers net als de duurdere Estelon-weergevers doorgaans een rustige, zeer verfijnde en heel homogene, natuurlijke klank etaleren, lijkt de weergave enkel in grote lijnen op de configuratie met de AURA. Een groot verschil ontstaat meteen al in het laag. Mede door de basreflex-afstemming, het super dCS-trio en het surplus aan vermogen door de twee eindversterkers, loopt het laag veel krachtiger en dieper door dan bij de relatief betaalbare AURA met Pass Labs-geïntegreerde versterker mogelijk is. Natuurlijk is dit ook normaal gezien het enorme prijsverschil, maar het wordt hier ook daadwerkelijk waargemaakt. Toch is dat niet het enige, want ook het midden en hoog zijn substantieel anders. Maar niet op de wijze wat u denk ik zou verwachten, want waar de hele setup rond de XB Diamond Mk II eerder als rijk, krachtig, gelaagd, organisch, groots en bezielend kan worden omschreven, komt het systeem met en rond de AURA juist als heel open, snel, transparant, verfijnd en messcherp gefocusseerd over. Op dit niveau praat je echter niet over beter of slechter, maar het was leuk en verhelderend om weer eens te horen hoeveel de invloed van de keten en de tuning is. De aanwezige bezoekers waardeerden de gedegen uitleg door Alasdair en Ilias enorm en zaten vervolgens met volle teugen te genieten van al het moois dat voorbijkwam.

Conclusie

De luistershow van 6 mei met als primeurs de hagelnieuwe Estelon AURA en dCS Bartók, is er slechts één in een hele reeks van shows die door de 50-jarige jubilaris Hifi Studio Wilbert in 2023 worden gehouden. Houd dus goed hun website in de gaten, want mogelijk komen er voor u nog veel meer interessante gelegenheden voorbij. Wat de shows betreft is het ook een ode aan al die mooie en met zorg uitgekozen merken die deze winkel vaak al heel lang voert. Toch moeten we ook niet vergeten hoe de situatie in 1973 was. Hifi stond toen nog in de kinderschoenen en oprichters Willem en Bert waren de eerste generatie detaillisten die alles nog moesten uitvinden. Ontdekken hoe je mensen het plezier en de charme van hoogwaardig muziekluisteren en filmkijken bij kon brengen. Inmiddels is het 2023 en is veel meer bekend hoe dingen werken. Toch staat ook het huidige team voor grote uitdagingen en is het mede hun taak om de ‘hifi-fakkel’ brandende te houden. Aan de prachtige winkel zal het niet liggen en dankzij de inzet van het huidige team is het na al die jaren nog steeds memorabel genieten geblazen.

Hifi studio Wilbert, www.wilbert.nl