Review: Morel Avyra 633 – Betaalbare audiofiele hoogvlieger

Morel Hifi werd in 1975 opgericht door Meir Mordechai, een gepassioneerde muziekliefhebber die droomde van een zo goed mogelijke muziekweergave op een zo natuurlijk mogelijke manier. Hoewel het zwaartepunt van hun productie lange tijd vooral lag bij losse luidspreker-units voor de zelfbouw, OEM-drivers voor andere fabrikanten (onder andere voor de ultra-highend speakers van Eggleston Works) en automotive luidsprekers, hebben ze vanaf de late jaren 80 van de vorige eeuw ook altijd een aantal kant-en-klare luidsprekermodellen voor de hifi-liefhebber gemaakt. Het aanbod anno nu is overzichtelijk en bestaat uit drie lijnen: de Soundspot, een serie point-source satelliet/sub systemen die wat meer nadruk op design legt, de Sopran ‘flagship’ serie met twee vloerstaande modellen, waarin alle innovatie samenkomt en kosten noch moeite worden gespaard, en de complete Avyra-serie die zich richt op de kritische muziek- en filmliefhebber die met een gemiddeld budget echte high-end prestaties probeert te bereiken. De hier geteste Avyra 633 is het vloerstaande model uit die serie.

Puik afgewerkt

Morel is sinds hun oprichting in 1975 bezig met het ontwerpen en fabriceren van hun eigen drivers. Dat is niet de gemakkelijkste weg voor een luidsprekerfabrikant, maar als je een bijzondere filosofie hebt en volledige controle wil houden over het ontwerp, de ontwikkeling en de productie zit er niks anders op dan alles in eigen huis te doen. De drivers die in de Avyra serie worden gebruikt zien er niet alleen fraai afwerkt uit, ze herbergen ook een aantal noemenswaardige technologieën. Maar we moeten het eerst over het design hebben. Dat vind ik voor een luidspreker in deze prijsklasse namelijk uitzonderlijk goed geslaagd. De kast zelf is netjes mat zwart of mat wit, rechthoekig en iets dieper dan breed. Hij is gemaakt van relatief zwaar MDF en intern voorzien van braces die de stijfheid verhogen.

Tot zover eigenlijk niks bijzonders, hoewel geruststellend degelijk. Het is de afwerking die de Avyra 633 in mijn ogen echt zeer interessant maakt. Met zijn 98,2 centimeter is het geen kleine luidspreker, maar hij staat op een elegant bewerkte, hoogglans gelakte voet die voorzien is van in hoogte verstelbare spikes en een chroomkleurige strip rondom. De échte blikvangers zijn echter de organisch vormgegeven ‘wangen’ op de zijkant van de kast. Deze zijn naar keuze leverbaar in wit (exclusief voor de witte kast), zwart, walnoot en licht eiken. De foto’s in de brochure doen geen recht aan de uiterst luxueuze uitstraling van de licht eiken versie die ik hier beluister. De afwerking is subliem en ziet er ‘duur’ uit. De behoorlijk wijde basreflexpijp zit laag aan de achterkant, en is eveneens netjes afgewerkt met een mooie ‘flare’ om poortruis te voorkomen. De luidsprekers worden geleverd met akoestisch transparante frontjes die met onzichtbare magneetjes worden bevestigd.

Propvol techniek

De Avyra 633 is een 2,5-weg systeem, wat betekent dat de twee 6-inch (160 millimeter) woofers verschillende frequentiegebieden bestrijken vóór de tweeter het overneemt. De drivers zijn voorzien van een conus uit één stuk, die gemaakt is van een in eigen huis ontwikkeld material dat Morel DPC noemt, oftewel Damped Polymer Composite. Het is een laminaat van meerdere lagen polymeer en dempingsmateriaal dat een uiterst stijve en lichte conus oplevert die nauwelijks ongewenste eigen resonanties heeft en daarom aanzienlijk minder vervorming geeft. De aluminium spreekspoelhouder is omwikkeld met verkoperd zeskantig aluminiumdraad (HexaTech) dat de thermische efficiëntie van de spreekspoel met ruim 20 procent. verhoogt. Dat betekent in simpele bewoordingen dat er méér elektrische energie wordt omgezet in geluid in plaats van in warmte.

Een ander interessant technisch kenmerk van deze woofers is dat ze gebruik maken van een zeer krachtige dubbele ferrietmagneet die zich geheel binnen de spreekspoel van 75 millimeter bevindt. Morel noemt dit EVC™, wat staat voor External Voice Coil. Zij zijn weliswaar niet de enige fabrikant die deze technologie gebruiken, maar het is lastiger te maken en komt dus niet vaak voor. Het voordeel van deze constructie is echter dat de spreekspoel zich niet in een krappe luchtspleet beweegt en dus beter kan koelen. Ook dát verhoogt de belastbaarheid en verlaagt de vervorming. De twee woofers in de Avyra 633 zijn identiek maar worden anders gefilterd. De onderste woofer neemt vooral het laag maar ook een stukje van het onderste middengebied tot 250 Hz voor zijn rekening, die daarboven loopt door tot 2,2 kHz.

De tweeter heeft een 28 millimeter gecoate Acuflex softdome en wordt met de hand gemaakt. Hij is net als de woofers voorzien van een aluminium spreekspoel voor een lagere bewegende massa, een hogere belastbaarheid en minder vervorming. De frontplaat van de tweeter is vlak, er is dus geen ‘waveguide’ die de hoge tonen bundelt en meer rendement verschaft. Dat betekent doorgaans dat het hoog iets sneller afvalt dan bij tweeters die wél een waveguide hebben, maar het hangt echt van het totale ontwerp af of dat een probleem is. Het filter biedt bewust géén bi-wiring aansluiting en is voorzien van bovengemiddeld goede componenten, zoals luchtspoelen, folie-condensatoren en inductie-arme weerstanden. En zoals tijdens de luistersessie zou blijken weten ze bij Morel een verdraaid goed filter te ontwerpen. Tijd om de muziekserver aan te zwengelen dus.

Luisteren naar de Morel Avyra 633

Voor deze review werden de luidsprekers niet bij mij thuis afgeleverd, maar reisde ik naar het pittoreske Uithoorn, waar Finest Soundsystems het dealerschap van Morel verzorgt. Eigenaar Ramon Dooijewaard heeft ze met enthousiasme in zijn assortiment opgenomen. Finest Soundsystems werkt alleen op afspraak en is gevestigd in een voormalige huisartsenpraktijk die in een losstaand gebouw achter de woning van Ramon was gevestigd. Terwijl we in de oude kantoorruimte van de assistente koffie drinken legt Ramon kort uit waar zijn bedrijf voor staat. Zijn assortiment is overzichtelijk en met zorg geselecteerd, om met een zo breed mogelijk klankenpalet aan zo veel mogelijk muzikale smaken te kunnen voldoen. Er staat een interessante mix van nieuwe en ingeruilde high-end elektronica, luidsprekers, kabels en accessoires van bekende én echte ‘boutique’ merken. Wat ooit de spreekkamer van de dokter was is nu ingericht als luisterruimte, maar voelt meer als een huiskamer. Het plafond is aan één kant net wat hoger dan aan de andere kant, wat akoestisch gunstig is omdat het wat staande golven voorkomt, maar verder zijn er geen grote akoestische aanpassingen gedaan. Ramon vindt namelijk dat demo’s in een ‘doorsnee’ huiskamer realistischer en dus eerlijker zijn dan in een akoestisch geperfectioneerde ruimte, waar ik het mee eens ben.

De set die hij voor deze luistersessie bij de Avyra 633 had opgesteld bestond uit de IS-1 ‘octocore’ streamer van het Canadese merk Infigo Audio, aan een Chord Electronics TT2 DA-converter die tevens als voorversterker diende voor de Chord Electronics BerTTi eindversterker. De 2 x 75 watt Klasse AB MOSFET-schakeling van de BerTTi is gebaseerd op de technologie van de zeer kostbare Chord Electronic Ultima versterkers. De bekabeling was van Omega Audio. De Morel Avyra 633 is geen lastige luidspreker om aan te sturen. Met een rendement van 89 dB en een impedantie die nergens onder de 4Ω komt is hij zelfs tot op zekere hoogte ‘buisvriendelijk’ te noemen, maar Chord Electronics heeft in mijn ervaring gewoon een zeer prettige, licht warme, transparante en dynamische klank die een bepaalde soepelheid heeft die me aan het karakter van een goede buizenversterker doet denken, maar dan met de grotere controle in het laag van solid-state. Volgens Ramon is de combinatie met Chord Electronics dan ook bewust gekozen, de ‘signature sound’ van het merk vormt gewoon een erg mooie match met de voicing van Morel luidsprekers.

Dat hij daarin gelijk heeft bleek meteen bij de eerste klanken die we beluisterden. Omdat onze afspraak op Hemelvaartsdag viel (lekker rustig op de weg) leek het me gepast om de luistersessie te beginnen met ‘Ascension Day’ van Talk Talk, van hun sublieme maar zwaar ondergewaardeerde (en uiteindelijk ook laatste) album Laughing Stock. De online versie die we via Tidal beluisterden liet enorm veel textuur horen en klonk redelijk lichtvoetig, met name de open snaredrum had veel snelheid en dynamische impact, en het geluidsbeeld was in alle richtingen ruim en keurig ‘op hoogte’. De wat hese stem van Mark Hollis stond fraai verstaanbaar vooraan in de mix en was realistisch van klank, zowel qua ‘body’ als articulatie. Het is geen erg warme opname, en dat laten de Avyra’s ook goed horen, maar schel wordt het nergens en de kickdrum zit ook op een lager volume nog verrassend vol en volumineus onderin de mix.

Om een beetje in dezelfde sfeer te blijven luisterden we vervolgens naar het album ‘Solace’ van Held By Trees. Vanaf de openingstrack ‘Next To Silence’ is Solace een verstild eerbetoon aan de sound van Talk Talk. En eigenlijk méér dan een eerbetoon, want een groot deel van de muzikanten die meespelen op dit album was ook te horen op de laatste twee van Talk Talk. Dit album is van 2022 en klinkt ook echt 31 jaar moderner en kleurrijker dan Laughing Stock. Zo zou Talk Talk geklonken hebben als ze nu de studio in waren gedoken. Er is opnieuw enorm veel textuur te horen in alle akoestische instrumenten, maar zonder de wat geëtste witheid die helaas nog steeds in veel moderne high-end apparatuur te horen is om de schijn van resolutie te wekken. Hier horen we échte klankkleuren en de Avyra’s laten dat met een verbazingwekkende transparantie horen. Daarmee bewijzen ze een mooi doorgeefluik te zijn van wat je er aan bronnen en versterking vóór zet. Het soepele maar toch robuuste en vrij analoge klankkarakter dat ik van Chord Electronics gewend ben is bij deze opname goed te herkennen en dat zorgt voor een ontspannen en natuurlijke luisterervaring. De contrabas heeft detail en kleur, niet de gevreesde ‘one-note bass’ die veel overmoedig afgestemde basreflex luidsprekers plaagt.

Vervolgens is het de beurt aan Thom Yorke en Mark Pritchard. De Radiohead-voorman en de underground-elektronicaheld (Global Communication’s album ’76:14′ uit 1994 is en blijft een meesterwerk) laten op Tall Tales een knap staaltje tovenarij uit de hedendaagse studio horen. De weergave van alle kleine details die ze in de mix verstopt hebben is pijlsnel en puntig, in een extreem groots geluidsbeeld waarin al heel snel opvalt dat alle onderdelen van de mix een eigen reverb hebben. Het prikkelend onrealistische geheel dat ze zo vormen is behoorlijk vervreemdend en psychedelisch. Bij deze track laten de Avyra’s voor het eerst horen dat het gespecificeerde bereik in het laag van 25 Hz op -4 dB geen papieren belofte is. Vanaf een minuut of vier in het nummer wordt de luisterruimte met een onverwachte autoriteit gevuld met putdiep laag dat totaal niet de indruk wekt ergens anders bij te horen dan bij de muziek zelf. En zelfs bij hoger volume ‘blaast’ de baspoort nauwelijks, wat mijns inziens betekent dat hij óók dient om het akoestische rendement te verhogen. Zo krijg je verrassend diep laag uit twee wat kleinere drivers. De integratie van de diepste bastonen is dus zeer goed gelukt (ook met dank aan de opstelling door mijn gastheer en zijn keuze voor de randapparatuur overigens, credit where credit is due…).

Veel muziek passeerde die dag nog de revue, en het zou te ver voeren om alles hier te noemen. Een album dat ik tot slot echter beslist nog wil vermelden is ‘All Life Long’ van de in Zweden wonende jonge Amerikaanse componiste en organiste Kali Malone. Zij is getrouwd met Stephen O’Malley, de gitarist van de seismische bulderdroneband SunnO))), die op dit album echter óók op drie tracks orgel speelt. De trage en soms behoorlijk avantgardistische, neoklassieke composities van Malone worden mede uitgevoerd door het vocale Macadam Ensemble en de blazers van Anima Brass, en doen hier en daar wel een beetje aan het werk van Arvo Pärt denken. De natuurlijke galm van de opnamelocatie hangt als een fraaie transparante wolk om de muzikanten en vocalisten heen, maar wat de opname echt geweldig maakt is de buitengewoon gelaagde dieptestaffeling en de rotsvaste plaats die alle elementen van de mix hebben in het geluidsbeeld. De weergave wordt bijna visueel en dat is zeldzamer dan je zou denken.

Bij minder zorgvuldig gebouwde luidsprekers loopt bij complexe opnames als deze de ruimtelijke weergave al gauw dicht, maar in mijn aantekeningen vind ik juist de woorden “Wow, wat groots en schoon allemaal; zó bouw je dus een geweldig filter!”, waarmee ik mijn bewondering uitte voor het hoge niveau van timing en fasereinheid in de enorme en uitermate transparante bubble van muziek die de Avyra 633’s in de luisterruimte neer wisten te zetten. Het is de zoveelste opname die ik die dag hoorde waarbij ik mezelf echt moest dwingen om aantekeningen te maken, want eigenlijk wilde ik alleen maar luisteren. Een mooier compliment kun je een luidspreker (en het aangesloten audiosysteem) denk ik niet maken.

Conclusie

De Morel Avyra 633 heeft me aangenaam en zeer positief verrast. Deze luidspreker biedt op een moderne en transparante manier een vanzelfsprekende en zeer zelfverzekerde muzikaliteit. Vergelijk het maar met een goede hedendaagse buizenversterker, die niet warm en wollig klinkt maar wel breedbandig en kleurrijk, en die op een moeiteloze manier heel veel textuur en detail in de weergave weet te brengen zonder dat het allemaal te audiofiel wordt. Wat dat betreft was het huwelijk met Chord Electronics echt een schot in de roos, maar er zijn natuurlijk ook een heleboel andere combinaties mogelijk als het doel is om ‘lekker muziek te luisteren’ zonder een elektronenmicroscoop op de opname te richten. Als ik de fraaie vormgeving, de hoge kwaliteit van de afwerking en de soms echt verbluffend rijke, breedbandige, transparante en realistische weergave bij elkaar optel – en vergelijk met wat ik de afgelopen jaren allemaal al ben tegengekomen in de markt – dan zou ik er uit de losse pols een prijskaartje van rond de 2.000 euro per stuk aan hangen. Dat is een prijs die ik deze luidsprekers zonder meer waard zou vinden. De grap is echter dat Morel erin geslaagd is om daar (ten tijde van de publicatie moet ik er dan even bij zeggen) de PAARprijs van te maken. Hoe dan?!

Ik heb vaak moeite met conclusies die eindigen met de aanbeveling “als je op zoek bent naar een luidspreker in deze prijsklasse dan moet je deze (naam van de luidspreker) beslist op je shortlist zetten”. Het is zo obligaat om dat nog eens extra te benadrukken als je net een enthousiast verhaal hebt neergepend. Maar in dit geval durf ik me er wel weer een keer aan te wagen. De Morel Avyra 633 heeft gewoon een ijzersterke prijs/kwaliteit verhouding en verdient méér bekendheid en belangstelling. Zo eenvoudig kan het ooit zijn…

Prijs

Morel Avyra 633 € 1.999,- per paar www.mafico.com

Tech specs

• Wat: 2,5-wegs vloerstaander
• Opbouw: 28 mm Acuflex-tweeter, 2 x 160 mm Damped Polymer Composite-midrange-woofer
• Frequentiebereik: 25 – 22.000 Hz (+ 2 dB, -4 dB)
• Cross-over: 650, 5.200 Hz
• Gevoeligheid: 89 dB @ 2,83 V/1m
• Impedantie: 4 Ohm
• Afmetingen: 98,2 x 31 x 32,6 cm
• Gewicht: 22 kg