Review: Dan D’Agostino Master Audio Systems – Progression Integrated

Momentum

De eerste D’Agostino modellen uit 2011 waren ondergebracht in de Momentum serie. Een visueel statement wat op het eerste gezicht zelfs bijna ‘fout’ leek vanwege de bovengemiddeld grote hoeveelheid uiterlijke ‘bling’. Maar wie beter keek en vooral ging luisteren, kwam er al snel achter dat het vooral de auditieve kwaliteiten waren die bijna iedere luisteraar snel in hun ban wisten te krijgen. Het uiterlijke voorkomen bestond trouwens uit dikke, massieve diamantgeslepen aluminium en koperen delen en was en is ongekend in zijn afwerking en fantasievolle implementatie. Prachtig dat al deze onderdelen net als de onderhuidse techniek, allemaal in het brein van deze zelfde Dan D’Agostino waren ontstaan! Vooral het draaien aan de ring van de extreem soepel lopende volumeregelaar maakte op mij diepe indruk. Maar het piece de resistance was toch wel het daarbinnen geplaatste wijzer en opengewerkte mechanisme. Een mechanisch statement geïnspireerd door de zeer exclusieve Zwitserse Breguet uurwerken en in een uitvoering zoals de audiowereld dit nog niet eerder had gezien. Ook de Momentum mono en later verschenen stereo eindversterkers zijn voorzien van deze hypnotiserende meters. Alleen geven ze daar niet het volumeniveau maar het uitgangsvermogen aan.

Progression

Terwijl de Momentum modellen de top van high-end wereld wisten te veroveren, bleef er voor de minder kapitaalkrachtige D’Agostino fans toch een knagend gevoel achter. Zo’n onbeantwoord verlangen waarbij je iets heel erg graag wilt hebben, maar waarbij je ook realiseert dat hoe hard je ook zult sparen het nooit zal kunnen worden gerealiseerd. Om aan deze groep liefhebbers tegemoet te komen ontwierp Dan de Progression serie. Modellen die hoewel ze onder de Momentums werden gesitueerd, niet zozeer afgeslankte ontwerpen waren als veel meer hun eigen slimme vondsten bezaten. Het innovatieve Super Rail-circuit was één daarvan en droeg in hoge mate bij aan de opmerkelijke controle, ongekende natuurlijkheid en vooral tonale consistentie bij iedere aangesloten luidspreker. Maar het mooiste eindresultaat was uiteindelijk dat door slim gebruik te maken van de techniek, voor bijna de helft van het bedrag van de Momentum serie, 80 % of zelfs nog wat meer van het prestatieniveau kon worden behouden. Daarom is het zo mooi dat het deze ontwerper nogmaals een poging heeft gedaan om een (flinke) prijstrede omlaag te gaan!

Progression Integrated

Het heugelijke nieuws is dat Dan deze queeste ook daadwerkelijk heeft kunnen realiseren. Want de hier besproken Progression geïntegreerde versterker is misschien wel zijn meest knappe creatie tot op heden! Om te beginnen is het gevraagde bedrag hoewel nog steeds geen wisselgeld, dermate scherp geprijsd dat de versterker zelfs in zijn één na duurste uitvoering, net zoveel kost als de basisuitvoering van alleen maar de Progression voorversterker! Uiteraard steekt nu meteen een gezonde argwaan de kop op. Want als de grotere Progression modellen al bijna de helft kosten van de daarboven gesitueerde Momentum familie. Hoe is het dan mogelijk dat de bijbehorende geïntegreerde versterker deze prijs nogmaals halveert? Een deel van het verhaal is dat de gebruikte behuizingen van de D’Agostino modellen natuurlijk bijzonder kostbaar zijn om te vervaardigen. Een geïntegreerde versterker maakt gebruik van slechts één enkele kast, bezit minder voedingen, minder printplaten en ook minder dure onderdelen. Wie verder goed kijkt ziet bij directe vergelijking dat heel goed is gekeken hoe op de kosten bespaard kon worden zonder het concept, de uitstraling en de werking te beïnvloeden. Over dat laatste verteld Dan zelf dat de Progression Integrated een combinatie vormt die de elegantie en fijne detailweergave van de Progression-voorversterker met het vermogen en de dynamische mogelijkheden van de Progression-versterker-topologie verenigd.

Modulair platform

Meer dan enig ander D’Agostino ontwerp vormt de Progression Integrated (43,2 cm breed, 17,8 cm hoog, 43,2 cm diep en 26 kg zwaar) een modulair platform. Hierdoor sluit deze veelzijdige versterker meteen al goed aan bij de behoefte van de hedendaagse muziekluisteraar. Om bij het analoge deel te starten zijn hier twee single-ended en drie gebalanceerde ingangen aanwezig, inclusief signaalvoering voor hometheater toepassingen. Ook zorgt de gebalanceerde voorversterkeruitgang voor bijvoorbeeld een gemakkelijke integratie van een subwoofer. Bijzonder voor deze prijsklasse is dat deze versterker nog steeds de bluetooth afstandsbedieningsconnectiviteit van de duurdere modellen mag benutten. Een groot goed want op deze wijze elimineer je het probleem dat je de versterker altijd moet zien om hem te kunnen bedienen. Tevens wordt het bruikbare bereik tot wel 5x groter in vergelijking met conventionele infrarood ontvangst. Toch wordt de feitelijke hart en de ziel van dit nieuwe meesterwerk natuurlijk gevormd door de zeer gerijpte versterkertechniek. Hieronder vallen de discreet opgebouwde, gebalanceerde en direct gekoppelde schakelingen die het eindversterkerdeel in staat stellen om 200 Watt per kanaal aan 8 Ohm, 2 x 400 Watt 4 Ohm en volledige 2 Ohm stabiliteit te leveren. De basis van de Progression geïntegreerde versterker wordt daarbij nog steeds gevormd door een traditionele analoge lijnversterker die behalve een topkwaliteit hoofdtelefoon uitgang, ook geschikt is voor alle analoge bronnen behalve een platenspeler. Maar in het begin van deze alinea vertelde ik al dat deze versterker is opgebouwd op een modulair platform en het goede nieuws is het apparaat meteen bij aankoop of in de toekomst, optioneel met zowel een phono als DAC module kan worden uitgerust! Uiteraard beiden in dezelfde hoge bijpassende kwaliteit en waarbij het elimineren van externe verbindingen, versterkingsfasen en extra componenten, duidelijk hoorbare gehoormatige voordelen biedt.

Modules

De digitale module die als DAC over coaxiale, optische en fysieke USB-ingangen beschikt en bestanden kan verwerken tot 24 bit/192 kHz in PCM en DSD256, kan echter nog veel meer. Deze versterker bezit namelijk ook ethernet en draadloze connectiviteit en kan gebruikmakend van de eigen app (via iOS) of als Roon Ready, ook de bekende streamingdiensten als Tidal, Qobuz, Deezer en Spotify verwerken. Voor gebruik met correct gecodeerde streaming muziekbestanden is MQA-decodering trouwens standaard.

Het Phono gedeelte maakt het aansluiten van een draaitafel met MC element mogelijk. De afsluitimpedantie is daarbij fijnmazig te selecteren bij een gain van 60 dB.

Oogstrelend

Ter afsluiting vóór het luisteren nog een laatste woord over de in mijn ogen zeer aantrekkelijke en meteen als een D’Agostino ontwerp herkenbare vormgeving en constructie.

Voordat ik mijn aandacht aan het exterieur geef, draai ik eerst de negentien(!) inbusbouten uit het massief aluminium bovenpaneel. En hoewel ik inmiddels ruimschoots op de hoogte ben van de uitgebreide functionaliteiten van deze versterker, ben ik toch verrast door het opmerkelijk volgepakte interieur. In eerste instantie ziet het er keurig uit waarbij de twaalf verschillende printplaten al een eerste indicatie geven voor het volle innerlijk. Wat als volgende opvalt is dat van een zeer hoge kwaliteit printmateriaal gebruik is gemaakt met natuurlijk geheel in D’Agostino stijl, weer een enorm zware ringkerntransformator. Een groot aantal wild slingerende lintkabels weet helaas het beoogde strakke visuele beeld een beetje te temperen. Maar het gebruik ervan is dan wel weer logisch doordat alle losse modules en de Bluetooth volumeregeling natuurlijk wel met elkaar moeten worden verbonden. Wanneer ik de bovenplaat weer terugplaats en mijn aandacht verleg naar het exterieur, is de vreugde weer meteen terug en ben ik opnieuw onder de indruk van de indrukwekkende materiaalkeuze. Een uitvoering waarbij het centimeters dikke massieve aluminium frontpaneel aan boven en onderzijde mooi is afgerond en ook de bijzonder grote met koper ingelegde centraal geplaatste volumeregelaar, een echte eyecatcher is. De regelaar wordt daarbij aan beide zijden geflankeerd door een ingelegd en enigszins uitstekend, geborsteld aluminium paneel. Het exemplaar aan de linkerzijde is daarbij voorzien van tiptoetsen en bevat de mute en stand-by functie, terwijl ook de gekozen ingangen hier kunnen worden geselecteerd. Het rechterpaneel bevat vervolgens een vereenvoudigde versie van de beroemde D’Agostino wijzerinstrumenten en kan al naar gelang de functie het uitgangsvermogen, balans en de volumestand aangegeven. Mede door de verhoudingen, de vormgeving en de buitengewoon goed afgewerkte bijna bom bestendige constructie, behoort de Progression Integrated tot de meest begerenswaardige versterkers in zijn prijsklasse. Zelfs de fraai gestileerde massieve zijpanelen weten fraai hun functie om warme lucht op natuurlijke wijze bijzonder efficiënt af te voeren, met esthetica te combineren. Als afwerking is de versterker tenslotte in geanodiseerd zilver of zwart aluminium verkrijgbaar.

Voorbereidingen

Dus we hebben een massieve maar met 26 kilo gewicht ook nog steeds door één persoon hanteerbare geïntegreerde versterker, die in staat zou moeten zijn om iedere bestaande luidspreker met groot gemak op het hoogste kwaliteitsniveau aan te sturen. Dat daarbij ook nog eens alle functionaliteiten aanwezig zijn die een gebruiker maar zou kunnen wensen, maakt het helemaal razend interessant. Zoals het hoort in een uitgebreide test is de Progression integrated op veel verschillende luidsprekers aangesloten. Weergevers die van gemakkelijk aanstuurbaar (Master Contemporary C en een groot zelfbouwproject), gemiddelde moeilijkheidsgraad (Wilson Audio Sabrina X) tot uiterst lastig (Magico Q5) liepen en waardoor goed de universele inzetbaarheid kon worden getoetst. Qua bronnen is van North Star Design (T192 mk2 en Extremo) en Zanden Audio (Model 2000 Premium en Model 5000 Signature) cd combinaties gebruik gemaakt. Een Grimm MU1 en Aurender S10 dienden als music servers en natuurlijk is ook veelvuldig van de eigen streamingmogelijkheden via de eigen D’Agostino App of als Roon Endpoint gebruik gemaakt. Als bekabeling zijn exemplaren van Siltech Royal Signature, AudioQuest Fire, Transparant Ultra, Nirvana SX, Kemp Reference en Essential Audio Tools Current Conductor ingezet.

Luisteren 1

Doordat het een prachtige gelegenheid is om ook meteen de nieuwe Wilson Audio Sabrina X te beluisteren, spreek ik met Michael Huigen van D’Agostino importeur Reference Sounds bij de huidige vestiging in Amstelveen af. Daar is behalve het magazijn en kantoor, ook een zeer fraaie zelf ontworpen luisterruimte aanwezig. In deze mooi aangeklede en uitgelichte omgeving staat behalve een paar Sabrina X luidsprekers en verschillende bronnen, ook een mooi uitgelichte D’Agostino Progression Integrated speelklaar opgesteld. Waarschijnlijk denkt u nu terecht dat het op deze wijze best lastig is om erachter te komen wat nu de versterker en wat de luidsprekers doen. Maar om dit te tackelen is gelukkig ook de vorige generatie Sabrina’s voor direct vergelijk aanwezig. Deze eerste generatie heb ik vorig jaar voor een langere periode thuis gehad, zodat ik goed bekend ben met de eigenschappen. Vanaf het moment dat Michael met zijn eigen playlist van start gaat, word ik toch even op het verkeerde been gezet. Want hoewel ik op de hoogte ben dat er met de nieuwe Sabrina X wordt gespeelt, is het toch verbazingwekkend dat het raffinement, de verfijning en vooral de compleetheid zo enorm goed zijn. Dit gaat niet alleen aanzienlijk verder dan ik mij van de vorige Sabrina kan herinneren, maar presteert ook op een niveau wat ik normaliter bij nog veel hoger geprijsde producten tegenkom. Dat is nog eens een mooie binnenkomer. Terwijl ik steeds meer aan de weergave gewend raak lukt het ook steeds beter om de eigenschappen van de versterker waar te nemen. En waar bijvoorbeeld een merk als Mark Levinson (ook bij Reference Sounds verkrijgbaar) meer omlijnd en op een bepaalde manier meer gefocust en precies speelt, ademt D’Agostino vooral gemak, ongedwongenheid en een natuurlijke tonale rijkdom uit. Verwar hier rijkdom trouwens niet met ‘valse’ warmte of omfloerst, want deze versterker gaat geen enkel moment die kant echt op. Het blijft dus bij een aangename aanzet die past bij realistische weergave. Wanneer Michael samen met collega Robin Bruinsma de luidsprekers wisselt, herken ik vanaf de eerste klanken meteen weer de eerste generatie Sabrina’s. Wat warmer of misschien wel gekleurder, wat meer versmeerd bij de transienten en vooral wat minder open en realistisch. Maar zonder direct vergelijk absoluut gezien nog steeds erg goed. Zeker voor deze woonkamervriendelijke afmetingen worden indrukwekkende prestaties neergezet. Een volgende verrassing komt naar voren wanneer blijkt dat Michael al de hele tijd met de ingebouwde streamer en DAC heeft gespeeld. Een heel belangrijk gegeven waardoor duidelijk naar voren komt dat ook de optionele modules van dit concept staan als een huis.

Luisteren 2

Na het meezeulen van de versterker naar mijn eigen luisterruimte ontstaat meteen het luxe probleem wat je al snel krijgt bij een versterker met zoveel mogelijkheden aan boord. Want waar zal ik nu als eerste mee beginnen? De analoge ingangen of toch maar meteen voor de digitale module gaan? Omdat ik deze laatste ook bij Reference Sounds heb beluisterd, besluit ik daarmee als eerste te starten. In eerste instantie als Roon Endpoint waarbij mijn Grimm MU1 alleen als doorgeefluik voor de muzikale data functioneert en in tweede instantie via de eigen D’Agostino app waarbij de versterker volledig autonoom fungeert. Aangesloten op Master Contemporary C weergevers en helemaal goed opgewarmd gaat deze Progression loot meteen zeer voortvarend van start. Zo ontstaat net als in Amstelveen meteen weer die bijzonder aantrekkelijke, moeiteloze en volledig ontspannen weergave met precies de juiste balans tussen informatie, klankkleur, verfijning, ruimtelijkheid. Opvallend is de prachtige civilisatie wanneer het op kracht en souplesse aankomt. Vooral dat laatste is typerend voor de Progression Integrated en een duidelijk verschil met de losse voor- en eindversterkers uit deze serie. Laatstgenoemden bieden zeker nog wat meer onderhuidse kracht en weten een nog groter beeld te etaleren. Maar deze Benjamin weet het misschien nog wel beter in balans te brengen. De integratie van kracht en gelaagdheid van dynamische contrasten zijn zelfs zo goed, dat ze volledig in de muziek zelf opgaan. Een groter compliment kun je bijna niet geven. Wat het luisterfeest helemaal compleet maakt is dat bij een onderlinge vergelijking tussen de verschillende ingangen en mogelijkheden, ook de ingebouwde streamer en DAC van hetzelfde hoge niveau blijken te zijn. Het is zeker waar dat wanneer van een topkwaliteit losse DAC gebruik kan worden gemaakt het totaalniveau nog hoger uit zal kunnen vallen. Maar het is dit keer gezien de ondersteunende kwaliteiten van de modules zeker niet in alle gevallen een gelopen race.

Moeiteloos en gracieus

Omdat de Master luidsprekers het de D’Agostino qua impedantie en fasedraaiingen niet bepaald lastig weet te maken, besluit ik het over een heel andere boeg te gooien. Daarom til ik de versterker weer netjes in zijn stevige kartonnen doos, om een half uur later bij een goede vriend de versterker op zijn juist bijzonder lastige Magico Q5 luidsprekers ‘los te laten’. Deze weergevers hebben behalve hun hoge oplossende vermogen al vaker laten horen bijzonder kritisch te zijn als het op versterkers aankomt en daarom is het best spannend wat er zal gaan gebeuren. Gelukkig en ook min of meer verwacht, blijkt iedere zorg ongegrond. Want in plaats van de normaliter hier gebruikte zeer krachtige Jadis JA-200 mono buizen eindversterkers en Soulution 711 transistor stereo eindversterker, lukt het ook de D’Agostino Integrated om als eerste geïntegreerde versterker deze grote en best complexe luidsprekers met verve aan te sturen. Heel goed is dat het karakter hierbij nog steeds precies hetzelfde blijft als bij eerdere sessies met de Wilson Sabrina X en Master Contemporay C. Dus wat voor luidsprekers u zelf ook bezit, deze Amerikaanse high-end geïntegreerde versterker toont zich min of meer onverstoorbaar voor de aangeboden elektrische waarden. Wat trouwens nu wel veranderd is de temperatuur van de versterker! Nee, u verbrandt er uw handen nog niet aan maar het is wel duidelijk dat de versterker er dit keer echt voor moet werken. Qua karakter zou ik deze D’Agostino een transistorversterker willen noemen met buizendeugden. Eigenschappen die te maken hebben met de vloeiende en gelaagde opbouw van harmonische structuren en techniek die de muziek verregaand uit de weg gaat. Qua tonale balans wordt niets benadrukt of weggelaten, waardoor door het ontbreken van stress een ontspannen karakter ontstaat. Ontspanning in combinatie met een mooie en informatieve muzikale presentatie die ieder genre mooi de ruimte geeft. Het 3D ruimtebeeld is eveneens mooi gestaffeld en gedefinieerd, waarbij de uiteindelijke indruk op het prachtig samensmelten van alle belangrijke eigenschappen ligt.

Eigenheid

Ten opzichte van de concurrentie heeft de D’Agostino Progression Integrated echte eigenheid. Een belangrijk gegeven wat ervoor kan zorgen dat u als een blok voor zo’n high-end product valt. Toch is geen enkel product helemaal karakterloos en als tegenwicht zou gezegd kunnen worden dat focus en kernachtigheid in subtiele mate wat minder zijn. Absoluut gezien kan dit in specifieke situaties worden gekenmerkt als een wat zachter en minder nadrukkelijk gepresenteerde omlijning van zangers en instrumenten. Anderzijds zijn dit nu ook juist eigenschappen waardoor het hifi gevoel heel laag is en vooral heel lang op ontspannen wijze van muziek kan worden genoten! Samen met de enorme stabiliteit, rust en beheersing zorgt dit wegcijferende karakter voor veel muziekplezier bij bijna alle luidsprekers en bronnen. Tenslotte blijkt ook de aan de achterzijde geplaatste hoofdtelefoon uitgang met 6.3 mm jackplug van hetzelfde hoge niveau te zijn. Dus ook hier zorgt het homogene, natuurlijke en verfijnd egale karakter voor een hoog niveau van genieten.

Conclusie

Een allround geïntegreerde versterker van de buitencategorie. Zowel qua vormgeving, materiaalkeuze, weergave eigenschappen als prijsstelling gooit deze versterker bijzonder hoge ogen. Voor dit bedrag krijgt u een extravagant product wat door zijn uitgewogen visuele parameters gelukkig wel ten alle tijd aan de juiste kant van goede smaak blijft. Voeg daar verder de bomvaste constructie, het prettig grote aantal gebruiksmogelijkheden en de opvallend ontspannen homogene weergave inclusief de typische D’Agostino autoriteit aan toe en er staat een heel bijzondere versterker voor mij. De hamvraag ‘is het voor deze prijs nog wel een echte D’Agostino’, kan ik met een volmondig ‘ja’ beantwoorden. Want ook als je hem tegen de Progression voor- en eindversterker en zelfs Momentum modellen laat spelen, is deze geïntegreerde benjamin nog steeds een echte merk soortgenoot. Sterke punten zijn verder de wijze waarop iedere luidspreker op natuurlijke wijze onder controle wordt gehouden, het vloeiende en aangename weergavekarakter en het gevoel iets werkelijk moois voor de komende jaren te hebben aangeschaft. Tot besluit is de concurrentie ijzersterk en zelfs in deze prijsklasse tegenwoordig ruimschoots vertegenwoordigd. Maar deze Progression Integrated is ook daarbinnen onderscheidend genoeg om nog steeds een sterk aanbod te zijn en hé, het is ook nog steeds een echte Dan D’Agostino!

Prijzen:

• Dan D’Agostino met alleen analoge ingangen € 23.490,-
• Dan D’Agostino inclusief phono module € 25.490,-
• Dan D’Agostino inclusief digitale module € 30.990,-
• Dan D’Agostino inclusief phono & digitale module € 32.990,-

Reference Sounds, email: info@referencesounds.nl, www.referencesounds.nl