Jeroen heeft de smaak, met betrekking tot het ontwerpen van luidsprekers, aardig te pakken. Collega Harro Tillema kwam met een mooie review over de Magnum Opus, René van Es schreef over de Opus 1 en ondergetekende mocht eerder eveneens kennismaken met de Opus 1 en Opus 2. De naam van de nieuwe luidsprekers is trouwens best opmerkelijk. Je magnum opus is je ultieme bod en het allerbeste waartoe je in staat bent. Zowel Mozart als David Wilson kwamen met een magnum opus. Ondenkbaar, maar stel je voor dat je nog een verbetering vindt. Hoe noem je dat volgende model dan? Dit keer werd dus met zeer hoge verwachtingen geluisterd naar de Magnum Opus, een doorontwikkeling van de eerdergenoemde modellen met als insteek een hoger ambitieniveau.
Jeroen Tidström, eigenaar van Da Capo High End Audio, is al enige tijd bezig met het ontwerpen en bouwen van luidsprekers onder de merknaam Arpeggio Acoustic. Nadat de nieuwe Magnum Opus beluisterd werd op het DAE 2023, was het tijd voor een nadere kennismaking. Het bezoek kreeg een onverwachte wending met positieve gevolgen voor deze luidsprekers.
Workflow
Het is altijd interessant om te ontdekken hoe een fabrikant luidsprekers ontwerpt. Sommigen zetten een prijspunt, maken een ontwerp en gaan dan vergelijken met een flink aantal exemplaren die de concurrentie in de catalogus heeft staan. Je wilt dan een luidspreker bedenken die ‘beter’ is dan wat er al is. Maar, wat is beter? Dat is afhankelijk van je doel. Als het gaat om het maken van een luidspreker die de realiteit zo dicht mogelijk nadert, dan wordt het lastig. Het vraagt bij de ontwerper om een zeer goed referentiekader met betrekking tot livemuziek in akoestische vorm. Als het doel is om iets te bouwen dat ‘lekker’ klinkt en de meest vreselijke opname nog met de mantel der liefde bedekt dan wordt het simpel. Alleen is de vraag op basis van welk referentiekader je zulke producten moet beoordelen.
Tijdens het bezoek kwam de workflow van Jeroen ter sprake. Uw auteur heeft altijd grote waardering voor iedereen die zelf producten bedenkt en bouwt. Het is dan interessant om te weten hoe iemand dat doet. Jeroen zet in op kwalitatief hoogstaande onderdelen en materialen voor de behuizing, de drivers en de filters. Aan het bouwen van de filters gaat rekenwerk vooraf en er kan gemeten worden of het frequentienetwerk inderdaad de gewenste specificaties haalt. De drivers zijn onder andere geselecteerd op basis van een gelijke gevoeligheid. Dat vereenvoudigt het ontwerp van de filters. Het gemaakte prototype wordt beoordeeld op basis van luisterproeven met veel verschillende muziek. Jeroen gaf aan dat hij geen tien exemplaren van de concurrent in huis haalt die ongeveer in dezelfde prijsklasse vallen. Het resultaat ontstaat vanuit eigen kennis en ervaring en Jeroen vindt dat het uit jezelf moet komen en je niet blindelings moet volgen wat anderen doen. Aan de andere kant is hij zo realistisch dat hij ook aangaf dat het gevaar is dat je in je bubbel blijft. De meeste klanten geven aan dat ze het prachtig vinden. Dat is heel fijn, maar geen basis om te verbeteren en verder te komen. Niet elke klant geeft aan wat hij of zij echt van een product vindt.
Discussie
Als recensent of in een andere hoedanigheid vertellen wat je vindt van een audioproduct, dat is gemaakt door een vaak wat kleinere fabrikant, ligt vaak gevoelig. Het zijn soms mensen die hun ego aan het product koppelen en feedback zien als een aanval op hun persoon. Ondergetekende adviseert altijd dat je je ego thuis moet laten als je naar je werk gaat. Dat leeft enorm relaxed. Inmiddels weet uw recensent wat je wel en beter niet kunt zeggen tegen bepaalde personen binnen de audiowereld. Dat is feitelijk een strategie tot zelfbehoud. Lessen uit de bedrijfskunde en het ondernemerschap leren dat als je succesvol wilt zijn, je je het beste kunt omringen door mensen die meer weten en beter zijn dan jezelf. Jeroen luistert absoluut naar mensen om hem heen. Hij ontvangt graag feedback, maar ervaart dat anderen soms moeite hebben om daar open over te zijn. Het leuke aan Jeroen is dat hij direct aan de slag gaat met suggesties en feedback.
Suggesties
In de fraaie luisterruimte van Da Capo High End Audio werden een aantal tracks gedraaid. Die ontstaan vanuit een bewuste keuze, teneinde te kunnen ontdekken waar de sterke en zwakkere aspecten van een product zich bevinden. Soms draai je dan nog een extra track om heel zeker te zijn dat wat je hoort ook echt zo is. Het zijn de bewuste killer-cd’s waar je genadeloos de tekortkomingen en ook kwaliteiten van audiosystemen mee kan belichten. Helaas was er bij Da Capo alleen maar streaming, maar de online playlist bood ook enig confronterend materiaal. Na het luisteren ontstaat altijd een uitwisseling van ervaringen. Het is altijd leerzaam om te weten waarom een luidspreker klinkt zoals je waarneemt en in hoeverre dat dan een bewuste keuze is van een ontwerper. Vervolgens heeft ondergetekende een suggestie gedaan om mogelijkerwijs uit de luidspreker het laatste stukje perfectie te kunnen halen. Het gaat dan om twee onderdeeltjes die in principe redelijk snel zijn te verwisselen. Jeroen hing al meteen aan de bestelapp van de onderdelenleverancier en het spul was de volgende ochtend in huis. In de vroege avond stroomden de emails vervolgens binnen met enthousiaste berichten. De kleine modificatie veroorzaakte een enorm positief verschil. Niet alleen werden de eerder aangemerkte verbeterpuntjes gerealiseerd, maar de verandering heeft ook een positief effect op andere aspecten van het geluid. Zo’n luidspreker verdient dat, want de bouw en het berekenen van de filters en de juiste maten van de behuizing is met grote zorg gedaan. Het is niet de bedoeling dat er voor alle gedane moeite een product staat met tekortkomingen. Voor dit prijsniveau verwacht de klant ook een product dat zeer goed presteert.
Magnum Opus
Da Capo zet dit model neer als het huidige topmodel. De handgebouwde Magnum Opus is ongeveer 1,10 meter hoog, weegt honderd kilo, is een gesloten systeem met minimale demping en de behuizing is gemaakt van vier centimeter dik MDF. Het gewicht zit voor een deel al in de metalen 3-punts outrigger waar de luidspreker op rust en het filter dat 30 kilo weegt. De 30 cm laagdriver, 20 cm midrange en 28 mm dome tweeter zorgen voor een impedantie van 8 ohm en een gevoeligheid van 91 dB/m. De drivers zijn gekozen op basis van klank en hebben een gelijke gevoeligheid. De luidspreker is single wired, maar voor klanten die het systeem aan willen sturen met meerdere versterkers kan er een bi-wire of tri-wire terminal worden gemaakt. De filters zijn van het tweede orde principe en hard wired op bamboe-boards. De wax-spoelen en koperfolie-condensatoren zijn van zeer hoge kwaliteit. De interne bekabeling is van Wireworld (Helicon OCC) en alle verbindingen zijn uitgevoerd met zilversoldeer. Elk detail staat dus in het teken van een zo hoog mogelijke geluidskwaliteit.
Eigenschappen
De luidsprekers werden aangestuurd met Audio Research-apparatuur maar er zijn ook veel andere goede matches mogelijk. De Magnum Opus heeft voldoende discriminerend vermogen om de verschillen tussen solid state versterkers en buizenversterkers te laten horen. Op sommige luidsprekers hoor je dat niet en ook niet iedereen is in staat om die verschillen waar te nemen. Tussen buizenversterkers, solid state en klasse D zijn doorgaans verschillen in klank, ruimte, dynamiek en drive aan de frequentiegrenzen, hoewel die verschillen de laatste jaren in een aantal gevallen wel kleiner zijn geworden. Betere luidsprekers laten die verschillen duidelijker horen. Bij Da Capo is geluisterd met streaming. Dat is niet helemaal geschikt om systemen goed mee te kunnen beoordelen. Streamingdiensten hebben allemaal een eigen sound en dat karakter mengt zich met het te beoordelen systeem. Het pleit weer voor de Magnum Opus dat die verschillen waarneembaar zijn. Vanaf de streamingsites werd enige kritische content beluisterd. Akoestische muziek levert veel informatie op. De weergave van piano, strijkers, vocals, fluiten en koper zegt heel veel over dynamiek, klank, integratie, detaillering en natuurlijke ruimte. Zulke muziek is meestal genadeloos en laat snel horen waar kwaliteiten of tekortkomingen liggen. Na de door Jeroen aangebrachte update klinkt het hoog van de Magnum Opus natuurlijk en is in balans met de rest van het spectrum. Als het hoog klopt, dan heeft dat ook een positieve invloed op het midden en midlaag. Wie in een studio met grafische of parametrische equalizers werkt weet dat een verandering in een frequentieband altijd invloed heeft op andere plaatsen binnen het spectrum.
Een betere muziekbeleving thuis
Met een goed ontworpen en gebouwde luidspreker in eigen beheer, is het mogelijk om de kwaliteit te krijgen van een deel van de doorgaans veel duurdere luidsprekers in de markt die gekwalificeerd worden als high-end modellen. In het geval van Da Capo koopt de consument rechtstreeks in de winkel van de fabrikant. Daar is dan een financieel voordeel omdat er geen sprake is van importkosten en de kosten van de tussenhandel. Samen met het prijsvoordeel biedt de Magnus Opus een frequentieomvang met diep en krachtig laag. Door de grotere diameter van de woofers ontstaat ook rust in de weergave en autoriteit. Met name geschikt voor de weergave van klassieke muziek, dance en elektronische producties. Het laag is ook heel lineair want het is een gesloten systeem. Het beste laag komt uit gesloten systemen, open baffles en servo-gestuurde drivers. Met de Magnus Opus is er een natuurlijke tonale balans. Het is kennelijk een modern verschijnsel dat veel luidsprekers een steeds krachtiger laag krijgen, dat vaak veel te dominant klinkt. Misschien dat het publiek, dat veel liveconcerten bezoekt dat gewend is. Het gemiddelde geluid bij concerten wordt gekenmerkt door een paar toontjes rond de 60-70 Hz die tien keer te hard staan, de hele bouwconstructie laten dreunen en maken dat vocals en sommige andere instrumenten nauwelijks meer te horen zijn. Laat staan dat je nog enig detail en microdynamiek waarneemt. Serieus naar muziek luisteren doe je dus vooral met zo’n Magnum Opus en naar een concert ga je om de artiest live te zien, voor de gezelligheid en om je oordoppen te testen.
De Magnum Opus zet een fraaie stage neer, is dynamisch en biedt een neutraal geluidsbeeld.
Epiloog
Het is bewonderenswaardig wat Jeroen met z’n eigen ontwerpen inmiddels heeft bereikt. Het zijn luidsprekers die bedoeld zijn voor echte muziekliefhebbers en je kunt er alle muziek op draaien. Verdere unique selling points zijn de degelijke bouw, de lange te verwachten technische en economische levensduur, een stage die dichter in de buurt komt van een live-ervaring, een stuk rust en autoriteit en de toepassing van onderdelen met een hoge kwaliteit. De luidspreker wordt in Nederland gebouwd dus de eventuele serviceverlening is naast de deur. Als consument koop je een luidspreker met een kwaliteit die vaak om hogere investeringen vraagt. In ieder geval is het beslist de moeite waard om eens te gaan luisteren in Kerk-Avezaath (Tiel).
Da Capo High End Audio
e-mail: info@dacapohighend.nl
Reacties (0)