Een film vertelt meestal een verhaal over een hoofdpersoon die een avontuur beleeft. Dat kan een romantisch avontuur zijn, een thriller of juist iets verschrikkelijk angstaanjagends. Maar in al die filmverhalen willen de schrijvers, de regisseurs en de andere makers jou doen geloven dat wat je ziet klopt, logisch is, geloofwaardig is. Want als je het allemaal gelooft en logisch vindt, kun je je verliezen in de film en blijf je tot het eind kijken. En dat lukt de makers ook!
Geloofwaardigheid
Er zijn veel definities van het woord ‘geloofwaardigheid’. Een paar voorbeelden zijn: ‘het waard zijn om geloofd te worden’, ‘het geloven waard zijn’, ‘geloofwaardig zijn’. Maar ook: iets wat geloofwaardig is, bijvoorbeeld een bewering. Iedereen weet dat geloofwaardigheid in een roman (lees: filmverhaal) iets heel anders is dan geloofwaardigheid in een rechtszaal.
Mooi is ook de gezellige verjaardag: Robert houdt van zijn gezin.
In dit artikel staat de geloofwaardigheid van een film(verhaal) centraal: is het verhaal dat je ziet geloofwaardig, klopt het?
De film ‘Arbitrage’
Want dat we maar al te graag ongeloofwaardige ontwikkelingen als zoete koek slikken, laat een film uit 2012 heel duidelijk zien: Arbitrage, een film met de bekende acteur Richard Gere, bevat een reeks bijzondere scènes en wendingen, waarbij je toch op zijn minst je wenkbrauwen zou moeten fronsen. Aan de hand van een aantal beginscènes in deze film diep ik het onderwerp ‘geloofwaardigheid’ uit.
Arbitrage
Dit is een film uit 2012, met Richard Gere, Susan Sarandon en anderen. Geschreven en geregisseerd door Nicholas Jarecki, met een waardering van 6,6 op de IMDB.
Robert Miller wordt in de eerste scène geloofwaardig geïntroduceerd als rijke zakenman.
Het verhaal gaat over de rijke Robert Miller (gespeeld door Richard Gere) die diep in de (financiële) problemen zit. Hij wil wanhopig zijn handelsimperium aan een grote bank verkopen, voordat zijn frauduleuze zaakjes aan het licht komen. Hij gaat ook vreemd en zijn vriendin overlijdt bij een auto-ongeluk, waarbij Miller aan het stuur zit.
Introductie
Het begin is best geloofwaardig. De kijker ziet Robert Miller, een rijke zakenman, die in zijn privéjet naar huis vliegt, die in zijn grote huis arriveert, van het bedienend personeel wat cadeautjes in zijn handen geduwd krijgt voor zijn kinderen en vrouw en die vervolgens bij zijn gezin zijn 60ste verjaardag viert. Hij is trots op zijn gezin.
Het zijn slimme shots: zijn vrouw pakt zijn hand, zijn dochter straalt, zijn zoon wijst hem erop dat hij ook een groot bedrijf heeft opgebouwd. Het is gezellig. Robert is een echte ‘family man’. Op zich een goede introductie van de hoofdpersoon en de wereld waarin hij leeft.
Vreemd gaan
Het eerste ongeloofwaardige aspect is dat hij op zijn verjaardag met zijn dochter een zakelijk gesprek heeft. Zij werkt blijkbaar in de zaak, laat zien dat Robert op de voorkant van Forbes staat en begint over enkele begrotingsgaten (die te maken hebben met fraude, blijkt later). Robert gaat er niet op in, zegt dat hij veel meer met zijn gezin wil gaan doen en gaat. Hij verlaat zelfs het huis en zegt zijn vrouw dat hij nog naar kantoor moet. Hij laat zijn vrouw achter, alleen in de hal. Erg ongeloofwaardig, als je net 60 bent geworden en iedereen gezellig aanwezig is.
Vriendin
Robert gaat niet naar kantoor, maar naar zijn vriendin Julie, een kunstenares, nota bene op zijn verjaardag, met het gezin nog rondom de taart. Zijn vriendin is (natuurlijk) veel jonger dan zijn vrouw en zij geeft hem een taart, waarna zij heftig vrijen.
Tijdens een belangrijke bespreking kijkt Robert alleen naar zijn telefoon.
De schrijvers van de film komen hiermee weg, omdat deze situaties vaker voorkomen in films en in het echte leven. Een man gaat vreemd met een jongere vrouw, om wat voor reden dan ook. Hierdoor wordt deze scène geloofwaardig, door de context van de wereld. Niet door de context van zijn verjaardag.
Geldschieter
Dan heeft Robert een gesprek met Jim Mayfield. Hij moet met een deal akkoord gaan en dan is Robert financieel gered. Maar Mayfield komt niet opdagen. Wat er wel gebeurt, is dat Julie hem telkens een sms stuurt. Roberts aandacht is niet bij de bespreking maar bij Julie. Is dat geloofwaardig? Als het gaat om 500 miljoen euro? Of is het ook dan normaal dat hormonen sterker zijn?
Op tafel
Na een ‘fade over’ blijken er twee uren voorbij te zijn. De telefoon ligt open en bloot op tafel en gaat weer over: een sms van Julie met de tekst ‘f*ck you’, want hij is te laat bij hun afspraak. Erg vreemd dat die telefoon op tafel ligt, iedereen kan het zien en lezen. Ook ongeloofwaardig: Julie heeft totaal geen benul hoe belangrijk het gesprek met Mayfield voor Robert is. En het feit dat men al twee uren op Mayfield zit te wachten, zonder daar iets van te zeggen, is eveneens ongeloofwaardig. Robert zegt er uiteindelijk wat van en dan blijkt een van de mannen van Mayfield net een sms te hebben gekregen met de boodschap dat Mayfield is opgehouden. Hoezo toeval en waarom niet eerder gezegd?
Die telefoon ligt gewoon op tafel.
Het ongeluk
Julie heeft een opening van een expositie. Robert is te laat. Zij hebben ruzie en Robert koopt wat schilderijen om het goed te maken. Dan stelt hij voor weg te gaan. Samen, met de auto, naar zijn buitenhuis, het hele weekend samen wakker worden. Dat klinkt romantisch! Maar waar is zijn vrouw? Zijn gezin? Erg ongeloofwaardig dat hij daar zomaar heen kan.
Zijn dochter is trots op haar vader, maar wil het over een boekhoudkundig probleem hebben; ongeloofwaardig dat zij dat op zijn verjaardag doet.
En Julie komt een paar keer met een sms met een duidelijke boodschap.
Jimmy haalt Robert op en Robert wordt kwaad als blijkt dat Jimmy’s vriendin weet dat Jimmy met de auto is weggegaan.
Julie zegt ja en in de volgende scènes rijden zij in het donker over verlaten wegen. Romantisch en Julie ligt tegen Robert aan. Dan gebeurt het: Robert valt heel even in slaap achter het stuur. Daardoor raakt de auto de betonnen zijkant van de weg en slaat over de kop. Niet een keer, maar wel drie of vier keer. Dit gebeurt vaak in films: auto’s die over de kop gaan, net als in deze film. Het ongeloofwaardige aan de uitwerking in deze film is dat de totaal verwoeste auto weer netjes op vier wielen terecht komt en… Robert slechts een wond aan zijn buik heeft en Julie morsdood is! Zij heeft een gruwelijke wond aan haar hals, veroorzaakt door de veiligheidsgordel(?) Wat het ongeloofwaardig maakt, is dat zij daarvoor tegen Robert aanligt, zonder die gordel; althans dat is niet duidelijk. Mocht zij inderdaad niet in de gordel zitten als zij tegen hem aanligt, dan is er sprake van een grove continuïteitsfout. Maar het maakt de makers niet uit: de kijker gelooft het toch wel.
Door onoplettendheid en slaap van Robert, slaat de auto over de kop.
Natuurlijk is er geen telefoonbereik en als Robert op pad gaat en op veilige afstand van de auto is, ontploft de auto en brandt volledig uit. Geloofwaardig?
Wending
In dit verlaten gebied staat wel een onbemand benzinestation, waar Robert een collect call doet. Hij noemt zichzelf ineens Lawrence Grant en ene Jimmy die het gesprek accepteert, zegt: ‘Ben jij dat, Robert?’ Het komt geheimzinnig over en het is inderdaad de opmaat naar de thriller die de film in feite is.
Robert belt met ene Jimmy.
In de autoscène die volgt, rijdt Robert met Jimmy mee. Robert gaat alles na: weet iemand dat Jimmy zijn huis heeft verlaten, dat hij met de auto weg is en waarheen? Helaas, Jimmy’s vriendin weet het en Robert wordt kwaad. In het gesprek wordt duidelijk dat de naam Lawrence Grant de naam van de vader van Jimmy is. Maar de kern van deze scène is de wending in het filmverhaal: de rijke Robert gedraagt zich plots als een soort crimineel. Hij sleept Jimmy mee in een complot, zo lijkt het, waarin Jimmy geen zin heeft.
Geloofwaardig
En dat is wel het knappe van deze scène: hij is in tegenstelling tot eerdere scènes erg geloofwaardig. Robert deugt ineens niet meer. Hoe komt het dat de scène geloofwaardig is? Heel eenvoudig. Dat is in de eerdere scènes bewust opgebouwd. De grote lijn was eerder dat Robert een rijke zakenman is, die heel erg veel van zijn gezin houdt. Daarentegen rijdt hij een scheve schaats en er zijn wat financiële dingetjes, zo leren we in die eerste scènes. Die eerste scènes zijn in veel aspecten ongeloofwaardig te noemen, maar nu komt het allemaal bij elkaar. Robert Miller deugt niet en die conclusie trekt de kijker nu, bewust of onbewust, na het zien en ervaren van die eerste scènes.
Hij zegt ijskoud tegen zijn vrouw dat hij een ijsje heeft gegeten. Terwijl hij gewond naast haar ligt.
Beveiligingscamera
Nog altijd heeft Robert een fikse wond. In de auto ziet Jimmy dat, maar Robert wil niet naar het ziekenhuis. Hij wil naar huis, want hij wil een alibi. Hij wil kunnen zeggen dat hij thuis was.
Als hij thuiskomt, verbrandt hij eerst de dvd’s van de beveiligingscamera. Daardoor staat hij niet meer op beeld. Hij verbrandt ook zijn kleding. Ongeloofwaardig dingetje: hij maakt een fiks vuur in de kelder, met brandgevaar. Is er geen brandalarm?
Tevens wil hij zich omkleden, maar wordt dan ‘betrapt’ door zijn bediende Glen die vraagt of alles goed is. Glen zou het bloed ook moeten zien, maar dat gebeurt niet. Ook weer zoiets.
Tijdens het gesprek met zijn vriend, tevens adviseur, blijft dat Robert nu echt wel in de problemen zit.
Tot slot stapt hij in bed en zijn vrouw vraagt waar hij was, want ze miste hem toen ze even wakker was. ‘IJs eten,’ zegt Robert en zijn vrouw gelooft hem. Geloofwaardig of niet? Heel ongeloofwaardig.
Advies
Met al die kleine (vaak ongeloofwaardige) dingetjes (ijsje eten, omkleden, dvd-verbranding enz.) zorgen de makers ervoor dat de kijker ziet en gelooft dat Robert in steeds grotere problemen komt.
Zo heeft Robert een gesprek met een adviseur, tevens een goede vriend. Zijn advies is om alles te bekennen of afstand te houden tot het gebeurde. Want als Robert gearresteerd wordt, kan dat zeer nadelig zijn voor zijn deal met Mayfield. Mocht de deal niet doorgaan en de fraude van Robert bekend worden, dan hangt hem een straf van twintig jaar boven het hoofd.
Kijken!
Tot slot nog een ongeloofwaardigheid na de scène met zijn vriend de adviseur: Robert had wel een wond, maar daar wordt verder niks meer mee gedaan. Hij slikt alleen pilletjes. De vraag blijft: is dat een pijnstiller of zijn het zijn cholesterolpillen waaraan zijn vrouw hem herinnerde?
De rest van de film gaat over hoe Robert uit zijn benarde positie probeert te komen. Hoe dat afloopt, mag u zelf gaan zien: ga gauw kijken!
Reacties (0)