Maak kennis met de connectoren van WBT – Duitse topkwaliteit

De nieuwe generatie

WBT is bekend van onder andere de nextgen producten. Connectoren en chassisdelen met massieve interne koper of zilver geleiders. Volgens WBT verminder je door de specifieke toepassing van materialen en de constructie optredende storage effecten en eddy currents. Dat zijn stromen die in een elektromagnetisch veld worden opgewekt. In principe kan een connector in de buurt van een voeding (bijvoorbeeld van een voorversterker) een stroom ontwikkelen en dat doorgeven aan de rest van het audiosysteem. Dat kan zich openbaren als geluid dat waarneembaar is, maar niet op de plaat of cd staat. In zo’n voorversterker, waar bijvoorbeeld vanaf vijf bronnen signalen arriveren via de rca-connectors, zijn er dan tien connectoren die door elektromagnetische velden stromen ontwikkelen. Het totaal kan dan best invloed hebben op het door die versterker geleverde geluid. Dat is natuurlijk erg situationeel. De WBT-connectoren kenmerken zich verder door het gebruik van kunststofsoorten die niet vervormen, bijvoorbeeld tijdens het solderen, en ook bestand zijn tegen mechanische belastingen. De rca-connectoren en chassisdelen zijn bij WBT beschikbaar in een impedantie van 75 Ohm. Dat is belangrijk voor coaxkabels waarmee loopwerken en converters worden aangesloten of andere ‘digitale’ verbindingen worden gemaakt. De meeste coaxkabels die beschikbaar zijn kenmerken zich door een mismatch. De kabel is 75 Ohm, maar de rca-connectoren zijn tussen de 20-40 Ohm. In zo’n kabel ontstaat reflectie en dat kan weer jitter introduceren in digitale systemen. Hetzelfde probleem betreft de goedkope rca in- en outputterminals op hifi-apparatuur voor de digitale verbindingen. Daar is vaak ook zo’n impedantie mismatch. Ze dienen vervangen te worden door BNC-chassisdelen en voor de verbinding een (professionele) coaxkabel met BNC-connectoren. Er zijn slechts enkele (hifi)fabrikanten die hun apparatuur met BNC uitrusten. Maar, WBT heeft rca’s met 75 Ohm impedantie. Gebruik die dus bij voorkeur voor coaxkabels. Ook zijn er WBT-chassisdelen met een weerstand van 75 Ohm. Daarmee kunnen ook de goedkope rca-chassisdelen van veel apparatuur worden vervangen.

Electroplating

De traditionele WBT-connectoren zijn electroplated en kennen een heel glad contactoppervlak. Maar, als je de oppervlakten van twee van die connectoren tegen elkaar aanlegt en je kijkt door een elektronenmicroscoop, dan lijkt dat op twee berglandschappen die met de toppen tegen elkaar liggen. Weinig contact en veel tussenruimte dus. Met de PVD plasma-technologie gaat WBT weer een stap verder. Traditioneel worden goud, zilver, palladium of rhodium aangebracht met behulp van electroplating. Zo’n proces wordt wereldwijd toegepast om sieraden, horloges, pennen en ook connectoren van een laagje edelmetaal te voorzien. Het proces is giftig, dus milieuonvriendelijk, en vraagt veel energie. Bij connectoren is plating bedoeld om een goed contact te maken, maar zeker ook om een goed contact te behouden. Contacten van puur koper oxideren. Koperoxide is niet geleidend voor elektriciteit. Zilveren connectoren oxideren ook, maar zilveroxide geleidt elektriciteit. Wie koper toepast zal dus te maken krijgen met een toenemende weerstand en minder geleiding van het signaal. Voor luidsprekeraansluitingen, waar vaak fikse stromen doorheen lopen, is er best enige marge. Maar voor subtiele phono-signalen of line level signalen die via interlinks lopen, kan een verhoogde weerstand invloed uit gaan oefenen op het geluid. Zelfs voor wie connectoren heeft met plating, kan er een probleem ontstaan. Wie tien keer per dag connectoren in- en uitplugt, zoals recensenten en winkeliers doorgaans doen, kan de plating slijten. Uiteindelijk blijven er dan connectoren over die minder goed contact maken. Recensenten zijn dus verantwoordelijk voor een deel van de wereldproductie aan puur goud en zilver.

PlasmaProtect

WBT gebruikt puur koper of zilver in de connectoren. Dat wordt eerst schoongemaakt en vervolgens gepolijst. Wat er dan resulteert is een high gloss puur oppervlak, zonder vervuiling met andere chemische materialen. Daarna wordt Physical Vapour Deposition (PVD) toegepast. Daar zijn verschillende vormen van. WBT genereert een plasma bij een lage druk (vacuüm). De geleidende goudcoating (in ion-vorm) sputtert dan op het te coaten oppervlak vanwege een aangelegd potentiaalverschil. Het goud wordt feitelijk tegen het koperoppervlak aangeschoten en vormt daarmee een atomaire verbinding. PVD is een veel toegepast industrieel proces. Het wordt ook gebruikt om allerlei lagen, die geleidend, niet-geleidend, reflecterend, glanzend of slijtvast zijn op te dampen. Denk aan spiegels en badkamerkranen. Voor de WBT-connectoren geldt dat er dan een zeer dicht en glad goudoppervlak ontstaat. Om exact te zijn wordt tijdens het proces een hoog vacuüm opgebouwd waarin zich argon bevindt. Het argon zorgt voor de opbouw van de druk. De goudvoorraad in de vacuümkamer krijgt een negatieve spanning van 500 Volt. In het argon ontstaat dan een plasma van positieve ionen. Die ionen gaan naar de ‘goudvoorraad’ die loslaat als gevolg van de botsing. Het goud verzamelt zich vervolgens op de connectordelen die een laagje moeten krijgen. Wie een mooi voorbeeld van het resultaat van deze techniek wil zien kan WBT-connectoren kopen maar ook een chips zak, waar de glanzende metaalaccenten volgens deze techniek zijn gemaakt. Wie zelf eens wat badkamerkranen wil vergulden kan al een tafelmodel PVD-machine kopen in de US. De goudlaag of platinalaag die WBT opdampt is veel beter bestand tegen slijtage en krasvrijer. WBT claimt dat de laag een kristalstructuur heeft die de signaaloverdracht verbeterd. Dat resulteert in een meer gedetailleerde weergave. Twee van die connectoren tegen elkaar geven een enorm contactoppervlak. Er zijn dus diverse voordelen. Het contactoppervlak is groter, er is geen oxidatie vanwege ‘gaten’ in een standaard coating omdat de laag niet poreus is en het oppervlak blijft jarenlang vrij van aantasting, waardoor de connectiviteit aanwezig blijft. Ook de detaillering van het geluid is beter. Voor WBT is een voordeel dat het nieuwe proces energievriendelijker is en milieutechnisch minder vervuilend.

Nieuwe producten

In het programma van WBT bevinden zich inmiddels pole terminals (luidsprekerchassisdelen voor spades, bananas en bare wire). Deze terminals hebben soldeeraansluitingen waar eventueel ook kabelschoentjes op passen. Als geleidende verbinding hebben ze zilver of koper. Zilver heeft een platinalaag en de koperen exemplaren een goudlaag. De luidspreker spade-connectoren en bananas hebben ook zilveren geleiders (platinalaag) of koper (goudlaag). De luidsprekerkabel wordt met schroeven vastgezet (Torx inbus). Feitelijk zijn zulke connectoren bedoeld voor zogenaamde crimped cable ends. Bare wire dien je namelijk te voorzien van een metalen bus (zilver of koper) die gekrompen wordt over het kabeleinde. WBT levert crimpgereedschap en de betreffende bussen in verschillende diameters. In koper en zelfs in zilver. Zo’n gekrompen kabeleinde past in de banaanpluggen of spades die schroefaansluitingen hebben. High quality bananas of spades hebben inbusschroeven en doorgaans geen gewone schroefjes. Wie zelf topkwaliteit luidsprekerkabels wil bouwen kan hier dus terecht. De spades bestaan trouwens uit een sandwich van materialen. Aan de bovenkant is een stalen laag. Die maakt in principe contact met het schroefbare deel van de luidspreker- of versterkerterminal. Vervolgens een flexibele kunststoflaag en daaronder het koper of zilver met de coating. Bij het aanschroeven van de terminal kan de contactlaag dus met maximale kracht aangedraaid worden. Er zijn ook rca-pluggen en terminals beschikbaar in de nieuwe PlasmaProtect-techniek. WBT levert de connectoren en bussen in 75 Ohm. Dus geschikt om echt goede coaxkabels te maken en een digitaal apparaat te voorzien van een rca-bus (chassisdeel) met een impedantie van 75 Ohm. Gebruik voor de kabels zelf dan professioneel materiaal. Coaxkabel moet voldoen aan een aantal eisen voor de interne constructie. Niet elk ‘audiofiel’ exemplaar heeft die kabelkwaliteit. De juiste kabel met de juiste connectoren kan een verschil maken als een streamer of loopwerk aangesloten wordt op een dac. Vanzelfsprekend zijn de rca-connectoren en chassisdelen ook geschikt voor asymmetrische analoge verbindingen.

Kennismaken

Om aan de producten te kunnen snuffelen, zijn er hier enige exemplaren van het nieuwe WBT-materiaal. Op dit moment niet voldoende om een aantal kabels te bouwen. Dit artikel dient als kennismaking en niet als review. Binnenkort gaat er dus een order uit om een aantal connectoren te bestellen. Er zijn hier al een groot aantal kabels die gebouwd zijn met de vorige generatie nextgen producten. In ieder geval is het niet zo dat als er een kabeltje wordt gemaakt met vier van die connectoren er meteen enorme verschillen hoorbaar zijn, tenzij de vorige kabel natuurlijk volledig verroest is. In de praktijk werkt zoiets anders. Als een hele set wordt voorzien van bekabeling die uitgevoerd is met kwalitatief goede connectoren en chassisdelen, dan wordt het een optelsom. Het totaal van die maatregelen draagt dan bij aan een net waarneembaar resultaat. De meesten hebben daar wel ervaring mee. Wie echt vanuit doelstellingen werkt en een hifi-systeem voorziet van allerlei vaak subtiele manieren van tuning en de toepassing van echte kwaliteits accessoires, zal ervaren dat de prestatie van een systeem toeneemt. Je moet dan beredeneerd zeker weten dat de toepassing van tuning en producten een echte verbetering betekent en niet simpelweg een verandering in geluid. Het geluid veranderen is namelijk heel simpel. Letterlijk alles wat je onder een platenspeler plaatst maakt een geluidsmatig verschil. Bierviltjes, legostenen, een stuk rubber, en stuk hout, pingpongballen, golfballen als je op stand woont of allerlei kegels, spikes en plateaus die bij elke hifi-winkel te koop zijn. Maar, het geluid echt verbeteren is een ander verhaal. Als dat dan gelukt is en je haalt op een dag alles weg, dan neemt de prestatie van een systeem af. Vaak is het tegengestelde het geval. Dat zijn dan van die systemen waar elk accessoire dat maar beschikbaar is een plaats heeft gekregen. Sommige audiofielen besteden daar vermogens aan, terwijl ze beter een goede luidspreker of versterker hadden kunnen kopen. Als je dan al die accessoires verwijdert, dan klinkt zo’n systeem meestal veel beter. In ieder geval is de aanschaf van goede connectoren en chassisdelen, in dit geval van WBT, een stap in de richting van kwaliteitsverbetering van een systeem. WBT staat nog steeds voor Duitse topkwaliteit.

Dit artikel is geschreven door Ruud Jonker
WBT, www.wbt.de