Report: Linn show bij Krijtenberg Sound & Vision – Verrassend andere zienswijze

Plaats van deze ontmoeting is Krijtenberg Sound & Vision in Amstelveen. Een winkel die zijn oorsprong in 1960 heeft en waar muziekleraar Fred Krijtenberg in die periode muziekinstrumenten, bladmuziek en langspeelplaten verkocht. Zoon Marcel startte in 1984 aangestoken door de muzikale genen van zijn vader, in Uithoorn zijn befaamde winkel Hifi met IQ. Het was een eigenwijze winkel die zowel door het merkenaanbod als de hoge vakkennis, de markt anders benaderde. In 1994 trad Marcel’s broer Gerard na het overlijden van hun vader toe tot het bedrijf. Maar hoe ik ook kijk, vandaag sta ik toch echt in Amstelveen. En in plaats van een conventioneel winkelpand sta ik voor een zeer groot onderkomen wat “Co van der Horst Boutique Concept store” is genaamd. Toch klopt het opgegeven adres en wanneer ik naar de ingang loop, zie ik op een bord inderdaad de naam Krijtenberg tussen de verschillende andere detaillisten op woongebied staan. De reden dat Marcel en Gerard in dit wooncentrum terecht zijn gekomen, gaat terug tot de Firato van 1998. De winkel van de twee broers en de Amstelveense interieurspecialist Co van der Horst, trokken samen op om op de Firato van dat jaar een stand van 200 m² als woning in te richten. De meubels kwamen van Co en de domotica van Crestron en Lutron kwam samen met de multiroom audio/video middels een Linn Knekt, van Marcel en Gerard. De samenwerking verliep dermate succesvol dat er steeds meer kruisbestuiving plaatsvond. Doordat vervolgens het statisch plaatsen van audio- en videoproducten in de Amstelveense winkel niet werkte, kregen Marcel en Gerard de kans in te trekken bij Co van der Horst. Eenmaal in hun nieuwe onderkomen is de winkelnaam weer terug veranderd naar het oorspronkelijke “Krijtenberg Sound & Vision”.

Linn en de overige merken

Hoewel het vandaag voornamelijk om Linn draait, omvat het winkeldeel van Krijtenberg Sound & Vision nog veel meer moois. Marcel en Gerard staan namelijk vergezeld door buitendienstmedewerker Kjell Linthout voor deskundig en persoonlijk advies in beeld, geluid, home cinema en multi room oplossingen. Advies dat is afgestemd op de wensen, woonsituatie en budget van de consument. Maar voordat ik hier meer over kan melden, moet ik nog wel eerst hun winkel vinden! Ik begeef mij dus door de deuren van de hoofdingang en loop vrijwel meteen tegen een gelukkig bemande informatiebalie aan. Geen overbodige luxe bij het maar liefst vijf verdiepingen tellende pand met zijn 10.000 m² oppervlakte. De Krijtenberg winkel blijkt zich op de eerste verdieping te bevinden en na een beetje kruip en sluipdoor route, kom ik in een enorme, grotendeels open ruimte terecht. Aan de linkerzijde zie ik duidelijk de winkelnaam op een lange scheidingswand groot gedrukt staan. Net als een klein aantal andere collega’s/concurrenten, hebben ook beide heren de duidelijke keuze gemaakt om hun winkel bijna naadloos met het aanwezige meubellandschap samen te laten smelten. Achter de lange wand die is voorzien van een reeks grote doorgangen, is de feitelijke winkel zichtbaar. Hier is duidelijk meer het aanbod van een echte high-end detaillist zichtbaar. Maar dan nog blijft ook hier de integratie met de overal om mij heen aanwezige interieurs duidelijk aanwezig. Als bezoeker van meer conventionele hifi winkels, moet ik er even aan wennen. Maar als ik reëel ben heeft zo’n samensmelting met mooie meubels en complete interieurs, zeker de nodige voordelen. Met name doordat je op deze wijze goed kunt zien hoe zo’n totaalgeheel er thuis uit zal komen te zien. Naast het merk Linn wat bij het Krijtenberg team al heel veel jaren een voorname plaats binnen het aangeboden gamma inneemt, zijn er ook nog veel andere mooie merken te vinden. Op lifestyle gebied zijn dat bijvoorbeeld Devialet, Bluesound en Sonos. Vervolgens vertegenwoordigen Trinnov en JL Audio een deel van het high-end homecinema aanbod. Terwijl iconen als Wilson Audio, D’Agostino, Audio Research en Martin Logan het high-end audio hart sneller laten kloppen. En dan nog heb ik lang niet alles genoemd. Maar de show van vandaag staat niet voor niets helemaal in het teken van het Schotse Linn.

De andere wereld

Terwijl de ontvangst op originele wijze wordt ingeluid door naar keuze koffie/thee en een lekker en toepasselijk gebakje met daarop de Linn en Krijtenberg Sound & Vision logo’s. Is ook Gilad Tiefenbrun inmiddels gearriveerd. Ik denk dat ik hem in 2009 voor het laatst heb ontmoet en hoewel hij uiteraard de nodige jaren ouder is geworden, blijkt hij nog steeds net zo gemotiveerd en enthousiast over zijn gedachtegoed te zijn. Marcel heeft een aantal interessante demo’s uitgewerkt die duidelijk de verschillende stappen en zienswijze van het merk Linn uitdragen. Voor de eerste kennismaking lopen we een stukje door het langgerekte winkeldeel en komen terecht bij een halfopen ruimte. Op een meubel staan broederlijk naast elkaar de inmiddels iconische Linn Klimax LP12 en het hoofdonderwerp van deze setting, de multifunctionele Linn Selekt DSM netwerkspeler/versterker. Een apparaat dat volgens de typische Linn gedachte geheel modulair is opgebouwd. Hierdoor bestaat er een uitvoering waarmee je alleen maar kunt streamen, maar kan deze later naar behoefte worden uitgebreid met verschillende (versterker-)modules. Zodanig dat er uiteindelijk zelfs een echte homecinema setting kan ontstaan! Toch gaan we voor deze show alleen met het veelzijdige audiodeel aan de slag. Een vertaalslag waarbij Marcel en Gilan ons meenemen in de verschillende stappen van passief naar actief. Als luidsprekers wordt van de voor mij volledig onbekende passieve Linn 150 modellen gebruikgemaakt. Weergevers die zijn voorzien van de voor mij typerende hoekige Engelse, oeps ik bedoel natuurlijk Schotse look. Daarbij is het goed om te vermelden dat dit tevens het minst kostbare vloerstaande exemplaar van het merk is. Doel van de oefening is om ons stapsgewijs te laten ervaren wat er gebeurt wanneer je een Linn-systeem gaat upgraden naar een hoger niveau en dat zonder verlies van je oorspronkelijke investering. Als muziekstuk is voor het nummer Promise van de Nederlandse band Haevn gekozen. Wederom een muzikaal pareltje waarin deze groep vanaf hun debuutalbum Eyes Closed lijkt te grossieren. Maar het blijkt ook een muziekstuk waardoor meteen de robuuste en volwassen weergave van deze € 6.655,- per paar kostende luidsprekers in positieve zin opvalt. De weergave toont vanaf het eerste moment namelijk bijzonder aangenaam (maar niet te) warm, is opvallend rijk, bezit al veel rust en biedt een opvallende verfijning voor zijn prijsklasse. Een mooie start!

Van één naar drie afzonderlijke versterkermodules

De volgende stap is om van de enkele stereo versterkermodule over te schakelen naar maar liefst drie (nog steeds ingebouwde) exemplaren. Uiteraard maakt u in werkelijkheid een keuze voor wat u nodig heeft, maar voor deze demo was de aanwezige Linn Selekt DSM bewust uitgerust met alle mogelijke modules. Door deze upgrade krijgt iedere luidsprekerunit in de model 150 weergevers zijn eigen aansturing. Om dit ook daadwerkelijk bij de luidsprekers aan te leveren, wordt de single wiring luidsprekerkabel vervangen door een tri-wiring exemplaar. Wat vervolgens opvalt, is dat ik de muziek niet alleen meteen substantieel anders ervaar, maar dat er ook van meer controle en definitie in het laag sprake is. Voeg daarbij verder nog een grotere gelaagdheid, een toegenomen zuiverheid en een meer intense beleving met nog betere ritmevaardigheden en er is sprake van een duidelijke stap vooruit.

Van passief naar actief

Voor de volgende en in dit geval laatste stap in deze setting, moet toch wat meer werk worden verricht. Want voordat we opnieuw naar het nummer Promis kunnen luisteren, dient eerst het passieve wisselfilter in de 150 luidsprekers te worden gepasseerd. Vervolgens zorgen de drie versterkermodules in de Selekt DSM door een softwarematig elektronisch crossover (Linn Exakt technologie), dat iedere luidsprekerunit precies het juiste deel van het frequentiebereik én het juiste tijd en fasegedrag krijgt toebedeeld. Normaal gesproken schroeft uw dealer het aansluitpaneel aan de achterzijde van de luidsprekers los, om het passieve wisselfilter af te koppelen. Maar omdat dit voor een demo te lang zou gaan duren, wisselt het Krijtenberg winkelteam gemakshalve de luidsprekers voor een verder identiek paar waarin het passieve deel is losgekoppeld om. Toch duurt het dan nog steeds enkele minuten voordat de juiste software (van de 150 luidsprekers) is ingeladen. Al vanaf de eerste seconde zorgt deze wisseling voor het grootste verschil binnen dit vergelijk. Er is zelfs zoveel onderscheidt dat de toch best modaal geprijsde 150 weergevers, naar een veel hoger niveau worden getild. Het eerste wat mij opvalt, is dat de stereowerking en plaatsing van alles in het stereobeeld, een stuk meer uitgesproken overkomt. Niet alleen wordt daarbij alles groter afgebeeld zoals dat ook bij een paar forsere luidsprekers zou kunnen worden ervaren, maar zijn ook zowel de expressiviteit als de definitie fors toegenomen. Heavn is nu zo anders dat het wel een andere mix lijkt. Ook het laag is nu veel dieper en meer moeiteloos. Gilad Tiefenbrun legt uit dat het elimineren van de passieve scheidingsfilters niet alleen de vervorming fors vermindert. Maar dat door de via software aangestuurde actieve filtering, timing- en fasefouten tussen de luidsprekerunits worden vermeden. Dat alles resulterend in een beter gedefinieerd stereobeeld en nog minder waarneembaarheid van de luidsprekers zelf. Een ander aspect wat ontstaat is dat er geen verstorende elektrische energie-uitwisseling meer plaatsvindt. Dit zorgt niet alleen voor minder energieverlies, maar ook voor grotere en meer moeiteloos gepresenteerde dynamische contrasten.

Linn actief

Toch vind ik één aspect best wel verwarrend. Want waar Gilad het steeds over actief heeft, mis ik toch echt het lichtnetsnoer naar de luidsprekers toe. Ook de 150 weergevers zijn toch alleen maar voorzien van luidsprekerkabels, dus hoe ziet hij dat eigenlijk zelf? Gilad: “Ik begrijp de verwarring, maar wat de meeste mensen actief noemen, is voor mij meer een passieve luidspreker maar dan met ingebouwde versterker. Bij Linn pakken we de zaken anders aan. Wat wij als actief zien is dat het wisselfilter op (digitale) en actieve wijze de eigenschappen van de luidsprekers bepaald en vooral stuurt. De configuratiesoftware is een vooraf geïmplementeerd geautomatiseerd proces. Netsnoeren zijn hier niet aanwezig omdat alle versterkers en het elektronische wisselfilter in de netwerkspeler zitten.” Oké, dat klinkt op zich goed, zeg ik vervolgens. Maar hoe zit het dan met de toekomstige ondersteuning? Als je bijvoorbeeld een iPhone van Apple aanschaft, krijg je voor 6-7 jaar gratis updates. Maar op een gegeven moment stopt dat. Hoe is dit bij Linn?

‘Eindeloze’ ondersteuning

Gilad: “Ik mag wel zeggen dat wij hier bij Linn op unieke wijze mee omgaan. Het zit in ons bedrijfsmodel om onze klanten in staat te stellen hun Linn investering op te bouwen zonder verlies. Dankzij de modulaire en toekomstgerichte opbouw van Linn-apparatuur kunnen gebruikers meegroeien met nieuwe ontwikkelingen. Daarbij bieden we ook een bijna eindeloze ondersteuning aan. Zelfs een Klimax DS netwerkspeler uit 2007 werkt nog steeds en kan zelfs geüpdatet worden naar de Organik DAC-architectuur indien de eigenaar dat wenst. De enige beperking is als er geen onderdelen meer zouden zijn of het platform niet meer mee kan met de laatste ontwikkelingen. Pas dan houdt het ook voor ons op. Maar tot dat moment proberen we onze producten zo lang mogelijk operationeel te houden. Dat dit extra lang kan zijn ten opzichte van de meeste anderen, komt ook omdat we niet afhankelijk van externe partijen zijn. We ontwerpen, ontwikkelen en produceren alles in eigen huis en dat is hoewel kostbaar, wel een garantie voor langdurig tevreden klanten. Maar weet je wat misschien wel het allermooiste is? Dat wij iedere luidsprekerunit vooraf grondig doormeten en de data wordt opgeslagen. Ontstaat er dan ooit schade aan een bepaalde driver, dan hoef je enkel het oude exemplaar te verwijderen, de nieuwe daarvoor in de plaats te monteren en de software in je DSM te laden. Zo beschik je te allen tijde toch weer over het volledig identieke geluid en eigenschappen”

Klimax 360

Nadat Gilad de overtuigende Linn Selekt DSM / 150 luidspreker demo afrond door ook nog enkele mooie lp’s te draaien die op de bekende wijze de analoge deugden laten horen, verhuizen we naar wat het kroonjuweel van deze Linn show zou moeten zijn. Namelijk een demonstratie van het complete Linn Klimax 360 Exakt systeem. Het non-plus-ultra voor de echte Linn fanaat en het beste (en duurste) wat deze Schotse fabrikant kan aanbieden. Marcel vertelt mij vooraf dat zijn winkel eigenlijk geen echte hifi luisterruimte bezit, maar dat de door hem ontworpen home cinema bewust wel minder dan normaal gedempt is. Hierdoor zou hij volgens hem voldoende geschikt voor serieuze demo’s moeten zijn. Wanneer hij trots uitleg geeft over het kostbare topsysteem, heb ik als traditionele audiofiel toch het gevoel dat er wat mist aan deze configuratie. Ja, de Klimax 360 speakers zijn ronduit prachtig. Mooie organische vormen, compromisloos spuitwerk met een in mijn ogen schitterende kleur, state-of-the-art materiaalkeuze en ga zo maar door. Ook de top of the line Klimax DSM netwerkspeler gaat ondanks dezelfde vormtaal, kwalitatief qua techniek en materiaalkeuze veel verder dan zijn minder extreem geprijsde broers. Alleen waar is de rest? Waar zijn de voorversterker, phonotrap, DAC en eindversterker(s)? Nou, die zijn er niet! Juist bij hun duurste systeem is de Linn filosofie van integratie maximaal doorgevoerd. Want de 360 luidsprekers zijn niets anders dan een technologische tour de force. Met name omdat hier echt bijna alles in is ondergebracht. In tegenstelling tot de Linn 150 weergevers, is bij de 360 wel het bekende netsnoer aanwezig. Maar zijn hier behalve de eindversterkers, ook de DAC’s en het actieve wisselfilter geïntegreerd. Uiteindelijk is er maar één enkele kabel genaamd Exakt link die de Klimax DSM netwerkspeler verbindt met deze luidsprekers. Maar dan de weergave. Ja dit is duidelijk van een nog veel hoger niveau. Het overzicht, schaalgrootte, dynamische expressie en overtuigingskracht zijn bij het Trevor Horn album Echoes – Ancient & Modern met zanger Seal in de hoofdrol voor het nummer Steppin’ Out, ronduit indrukwekkend. De vele nuances, laagjes en het strak pulserende ritme, zorgen voor een hoge fun factor. Hoewel een stuk ouder krult het bekende Bali run van de formatie Fourplay de mondhoeken misschien nog wel verder omhoog. Ja, zo’n paar Linn Klimax 360 met de behorende Klimax DSM netwerkspeler is tot heel veel in staat. Heb ik hier nu alles gehoord tot waar dit systeem toe in staat is? Zeker weten van niet, want het is mij bekend dat home cinema ruimtes nu eenmaal eigenlijk zo’n beetje alle reflecties elimineren. Een noodzaak bij cinema toepassingen waarbij het geluidsbeeld en ruimtelijkheid door tal van luidsprekers om ons heen wordt gegenereerd. Alleen kan een stereosysteem daar niet op leunen en van profiteren en dat hoor ik toch best goed in deze setting. Maar wat maakt het verder ook uit. Het gaat hier vooral om een mooie eerste indruk en het is belangrijk dat het vooral thuis maximaal presteert.

Grootste verrassing

De laatste demo van vandaag blijkt ook de meest verrassende te zijn. Want pal tegenover het winkelgedeelte van Krijtenberg Sound & Vision is namelijk in het meubelgedeelte zelf, een soort van carré van comfortabele zetels en bankstellen samengesteld. Aan het hoofdeinde daarvan zijn de instap Linn Majik DSM netwerkspeler/versterker met daarop aangesloten de eveneens instap Linn 119 monitorspeakers zichtbaar. De weergevers op hun bijbehorende Linn stands staan maar een klein stukje voor de wand en keurig zo’n kleine drie meter uit elkaar. Gilad schuift na de nodige andere demo’s te hebben verzorgd, ook weer gezellig aan en demonstrateur van dienst is wederom Marcel. Hoewel van mijn afstand zo’n 6 meter verderop ietwat lastig zichtbaar, zie ik een onverholen grijns om zijn mondhoeken spelen. Natuurlijk weet hij al wat er komen gaat, want op het moment dat de eerste noten door dit passieve 2-weg systeem vloeien, ben ik net als volgens mij alle aanwezigen, bijzonder aangenaam verrast. Let wel we komen van een systeem wat in totaal de € 130.000 ruimschoots overschrijdt, om hier terecht te komen bij de Linn 119-luidsprekers die maar € 3.000,- per paar kosten en in combinatie met de Majik de totale prijs op € 7.100,- doet uitkomen! Maar toch stort het geluid helemaal niet in. Sterker nog, lijkt dit systeem meer op het topsysteem dan de prijs zou doen vermoeden. En natuurlijk is het oplossende vermogen een stuk lager, is het frequentiebereik niet zo super egaal en de presentatie niet zo extreem moeiteloos. Maar het heeft wel helemaal dezelfde stem en ook zelfs voor een groot deel, dezelfde plezier factor. Waar dit kleine systeem ook van profiteert is de nu meer bijpassende akoestische omgeving. Daardoor komt de muziek meer los en ruimtelijk van de serieus kleine speakers. Doordat ook de timing net zo spot on was, swingt het de pan uit en dat bij alle gedraaide muziek. Ook Marcel erkend dat hij enorm tevreden over dit setje is en het hem nog regelmatig verbaast hoe muzikaal betrokken dit voor het geld speelt. Zelfs het laag loopt als bonus opvallend diep door. Volgens Gilad komt dit door hun diepgaande onderzoeken om storende resonanties, lineariteit en lage vervorming te bereiken.

Conclusie

Wat een leuke en geslaagde hernieuwde kennismaking met het huidige Linn gamma bij één van Nederlandse oudste Linn dealers. De liefde voor dit bijzondere merk spatte er dan ook vanaf en werd nog eens onderstreept door de best zeldzame komst van Linn CEO Gilad Tiefenbrun. Wat ik vooral waardevol vond, waren de bijzonder informatieve demo’s, waarbij op overtuigende wijze iedere stap omhoog op de kwaliteitsladder, uitstekend was te volgen.

De Linn 150 luidsprekers zijn een echte geheimtip voor dit bedrag. Want of ze nu passief of actief worden aangestuurd, er is veel muzikaal plezier aan te beleven. De veel duurdere Klimax 360 setting was uiteraard nog veel beter. Want wat een controle en achteloos overzicht over het muzikale gebeuren. Echt een razendknappe technologische tour the force.  Alleen een klein beetje jammer dat het systeem door de reflectiearme home cinema ruimte niet alles kon geven waartoe ze in staat is. Maar dan houdt u voor thuis tenminste nog het nodige tegoed. De kleine en goedkope Linn 119 monitoren was samen met de instap Majik DSM voor mij de verrassing van de dag. Dat een kostbaar systeem top speelt is natuurlijk prachtig, maar dat daar opvallend veel van behouden blijft voor maar een fractie van dat bedrag, is natuurlijk fenomenaal. Wat het merk Linn betreft is en blijft dit Schotse merk daarom uniek en vooruitstrevend in zijn benadering. Een werkwijze waarbij het naar eigen behoefte kunnen configureren, het regelmatig doorvoeren van upgrades, lange productlevenscycli en eigen softwareontwikkeling de toon aangeven. Want of het nu om een Majik of een Klimax gaat, wie zich verdiept in de wereld van Linn, komt steeds weer dezelfde verrassende en eigenzinnige filosofie tegen. Een denk- en werkwijze die het merk vanaf de eerste LP12 platenspeler naar de top van de audiowereld heeft gebracht en waarvan ik verwacht dat we er in de toekomst nog veel van en over zullen horen.

Krijtenberg Sound & Vision, tel: 020-4418785, e-mail: info@krijtenberg.com, www.krijtenberg.com
Linn, www.linn.co.uk